Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków

Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków Raport przygotowany dla Biura Infrastruktury Urzędu m.st. Warszawy Warszawa, styczeń 2014 Opracowanie: Wydział Badań i Analiz Centrum Komunikacji Społecznej Urząd m.st. Warszawy

Wprowadzenie Badanie pt.: Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków zrealizowano na zlecenie Biura Infrastruktury Urzędu m.st. Warszawy, które określiło cele oraz zakres przedmiotowy badania, a także opracowało koncepcję pytań wskaźnikowych do kwestionariusza. Pomiar był realizowany w ramach wielotematycznego badania pt.: Barometr Warszawski. Koordynatorem projektu było Centrum Komunikacji Społecznej Urzędu m.st. Warszawy, które opracowało metodologię badania, kwestionariusz wywiadu oraz wyniki badania. Do zadań CKS-u należała także współpraca z agencją badawczą realizującą badanie. Wykonawcą badania była Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej. Badanie przeprowadzono w ramach wdrażania Planu Działań na Rzecz Zrównoważonego Zużycia Energii dla Warszawy w perspektywie do 2020 roku (SEAP). Wśród wielu zagadnień, które były przedmiotem analizy, szczególnie istotne są kwestie dotyczące: poziomu zainteresowania warszawiaków zmianami klimatycznymi; oceny szkodliwości emisji dwutlenku węgla do atmosfery; obszarów funkcjonowania miasta powodujących najwyższą emisję dwutlenku węgla; wpływu odnawialnych źródeł energii na ochronę klimatu; ogólnej oceny działań władz miasta związanych z ochroną klimatu; znajomości wybranych kampanii miejskich organizowanych na rzecz ochrony klimatu; oceny wpływu wybranych kampanii ekologicznych na kształtowanie postaw proekologicznych; potrzeby organizowania przez m.st. Warszawę przedsięwzięć informacyjno-edukacyjnych dotyczących ochrony klimatu przed niekorzystnymi zmianami. Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 2

Informacje o badaniu Temat: Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Realizacja: Listopad grudzień 2013 r. Próba: Ogólnowarszawska, losowa, reprezentatywna próba osób w wieku 15 lat i więcej. Liczba wywiadów: 1100 Technika badania: Bezpośredni wywiad ankieterski wspomagany komputerowo (CAPI). Wykonawca: Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej. Współpraca merytoryczna: Biuro Infrastruktury Urzędu m.st. Warszawy. Catty Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 3

Cele badania Ocena, jaki odsetek warszawiaków zetknął się z pojęciem gazy cieplarniane. Określenie, jaka jest społeczna świadomość szkodliwości emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Poznanie obszarów funkcjonowania miasta, które w odczuciu warszawiaków powodują największą emisję CO 2. Air0ne Określenie, jaki jest stosunek warszawiaków do odnawialnych źródeł energii (OZE). Zdefiniowanie, jakie są społeczne oczekiwania dotyczące roli władz miasta w promowaniu korzystania z OZE. Opis czynników zachęcających warszawiaków do korzystania z energii słonecznej. Określenie, jaki odsetek warszawiaków zna i stosuje zasady ekojazdy. Poznanie poziomu zainteresowania mieszkańców stolicy zmianami klimatycznymi. Ocena znajomości i wpływu wybranych kampanii proekologicznych na zachowania respondentów. Określenie, jakie są potrzeby informacyjno-edukacyjne warszawiaków w zakresie ochrony klimatu. Ocena wpływu wybranych kampanii proekologicznych na zachowania badanych. Ocena działań proekologicznych podejmowanych przez m.st. Warszawę. Dostarczenie informacji pomocnych przy wdrażania Planu Działań na Rzecz Zrównoważonego Zużycia Energii dla Warszawy w perspektywie do 2020 roku (SEAP), w szczególności w zakresie prowadzenia działań informacyjnoedukacyjnych zachęcających mieszkańców do ochrony klimatu przed niekorzystnymi zmianami. Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 4

Najważniejsze wyniki 1/3 Znajomość pojęcia gazy cieplarniane Styczność z terminem gazy cieplarniane deklaruje 81% warszawiaków. Ocena szkodliwości emisji dwutlenku węgla do atmosfery Zdecydowana większość badanych (81%) jest zdania, że emisja dwutlenku węgla do atmosfery będąca wynikiem działalności człowieka, negatywnie wpływa na otoczenie. Jedynie jeden na stu warszawiaków twierdzi, że jest to zjawisko przyjazne dla środowiska, a 12% uważa, że jest ono obojętne dla klimatu. Co dwudziesta osoba (6%) nie potrafi ocenić tej sytuacji. Obszary miasta powodujące największą emisję dwutlenku węgla W ocenie warszawiaków, obszarem w największym stopniu wpływającym na emisję dwutlenku węgla do atmosfery jest prywatny transport samochodowy. Jest to kategoria wymieniana przez ponad połowę badanych (53%). Drugą pozycję zajmują elektrociepłownie (44%), trzecią spalarnia śmieci (26%), a czwartą miejski transport autobusowy (19%). W opisywanym rankingu oczyszczalnia ścieków zajmuje ostatnie miejsce (2%). Wpływ odnawialnych źródeł energii na ochronę klimatu Niemal cztery piąte badanych (78%) uważa, że produkcja energii ze źródeł odnawialnych chroni klimat przed niekorzystnymi zmianami. Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 5

Najważniejsze wyniki 2/3 Ochrona klimatu jako zadanie priorytetowe dla władz miasta Wśród mieszkańców Warszawy przeważa pogląd, że wspieranie produkcji energii elektrycznej i ciepła z odnawialnych źródeł energii jest dla władz miasta zadaniem ważnym, ale nie najważniejszym: z tym poglądem zgadza się 67% badanych. Zdecydowanie mniejszy odsetek warszawiaków (16%) traktuje to zagadnienie jako priorytetowe dla Warszawy. Przeciwne opinie są udziałem 12% mieszkańców. Czynniki zachęcające mieszkańców do korzystania z energii słonecznej W ocenie warszawiaków, czynniki ekonomiczne odgrywają główną rolę w motywowaniu mieszkańców do korzystania z OZE: większy poziom dofinansowania inwestycji, takich jak: montaż paneli, baterii słonecznych 54%; obniżenie opłat za energię 37%; pewność, że koszty montażu inwestycji zwrócą się w ciągu kilku lat 28%. Troska o środowisko naturalne stanowi drugorzędny czynnik motywujący mieszkańców do korzystania z energii słonecznej. Jedynie 10% badanych wskazuje na potrzebę ochrony klimatu przed niekorzystnymi zmianami, np. poprzez zmniejszenie emisji dwutlenku węgla do atmosfery (10%). Jeszcze mniej osób (6%) zwraca uwagę na konieczność ograniczenia zużycia tradycyjnych źródeł energii, takich jak węgiel, ropa, gaz. Znajomość i stosowanie zasad ekojazdy Z zasadami ekojazdy zetknęło się 45% mieszkańców Warszawy. Wśród kierowców znających zasady ekologicznej jazdy, ponad połowa (61%) stosuje je w praktyce. Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 6

Najważniejsze wyniki 3/3 Zainteresowanie zmianami klimatycznymi wywołanymi działalnością człowieka Co trzeci warszawiak poświęca sporo uwagi zmianom klimatu, deklarując bardzo duże lub duże zainteresowanie tym tematem. Jednak większość badanych (57%) zwraca uwagę tylko na wybrane informacje. Mniej niż co dziesiąta osoba (8%) przyznaje, że nie interesuje się zmianami klimatycznymi wywołanymi działalnością człowieka. Znajomość oraz ocena wybranych kampanii miejskich organizowanych na rzecz ochrony klimatu Najbardziej rozpoznawalną kampanią promującą korzystanie z publicznych środków transportu jest Dzień bez samochodu. Z tym wydarzeniem zetknęło się 96% warszawiaków, podczas gdy plakat kampanii z 2013 r. widziała co druga osoba. Na drugim miejscu respondenci wymieniają Warszawskie Dni Recyclingu. Do mniej znanych przedsięwzięć należą Piknik z klimatem oraz Klimat na zmiany. Wpływ kampanii na kształtowanie postaw proekologicznych warszawiaków oraz ocena działań władz miasta Nieco ponad połowa osób (53%), które zetknęły się z powyższymi kampaniami, jest zdania, że tego typu wydarzenia, materiały zachęcają mieszkańców do podejmowania działań proekologicznych, takich jak: korzystanie z komunikacji miejskiej, segregowanie śmieci itp. Aż 83% ogółu badanych widzi potrzebę organizowania różnego typu kampanii proekologicznych. Zdaniem 45% badanych m.st. Warszawa organizuje zbyt mało działań informacyjno-edukacyjnych zachęcających mieszkańców do ochrony klimatu przed niekorzystnymi zmianami. Z tego rodzaju opinią nie zgadza się co trzecia osoba, twierdząc, że liczba miejskich kampanii, wydarzeń ekologicznych jest wystarczająca. Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 7

Znajomość pojęcia gazy cieplarniane Czy słyszał(a) Pan(i) określenie "gazy cieplarniane"? 1% Styczność z terminem gazy cieplarniane deklaruje 81% 18% warszawiaków. Wskaźnik ten nie oznacza znajomości i rozumienia terminu, a jedynie zetknięcie się z tym pojęciem. Przeciwne opinie są udziałem 18% badanych. Niewielki odsetek osób (1%) nie wie, nie pamięta, czy w gąszczu codziennych informacji usłyszało ten termin. 81% Tak Nie Nie pamiętam, trudno powiedzieć Mężczyźni lepiej niż kobiety znają to pojęcie (stosunek pozytywnych deklaracji wynosi 88% do 76%). Styczność z tym terminem jest także istotnie wyższa wśród osób z wyższym wykształceniem aniżeli zasadniczym zawodowym i niższym (stosunek pozytywnych deklaracji wynosi 88% do 59%). Znajomość określenia "gazy cieplarniane" w zależności od wieku (odsetek pozytywnych odpowiedzi) 88% 88% 83% 78% 70% Słabsze rozeznanie w omawianym temacie mają osoby starsze, tj. w wieku 65 i więcej lat. W tej grupie styczność z pojęciem gazy cieplarniane deklaruje jedynie 70% badanych. 15-34 lata (n=303) 35-44 lata (n=199) 45-54 lata (n=142) 55-64 lata (n=201) 65 i więcej lat (n=255) Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 8

Ocena szkodliwości emisji dwutlenku węgla do atmosfery Zdecydowana Czterech pięciu większość warszawiaków warszawiaków emisję dwutlenku (81%) węgla uznaje do atmosfery problem emisji będącą dwutlenku wynikiem węgla działalności do atmosfery za człowieka, szkodliwy ocenia dla klimatu. jako problem. Znacznie mniejszy Znacznie odsetek mniejszy osób odsetek (12%) osób ocenia, (12%) że uważa, jest to że zjawisko jest to proces obojętne obojętny dla dla otoczenia. Jedynie jeden na stu warszawiaków mieszkańców dostrzega pozytywny wpływ emisji CO2 2 do atmosfery. Co dwudziesta osoba (6%) nie potrafi Co dwudziesta osoba (6%) nie potrafi wyrazić swojej opinii opinii na ten na temat, ten temat, przy czym największe przy czym trudności największe z określeniem trudności wpływu dwutlenku węgla na środowisko mają osoby z określeniem wpływu dwutlenku wykształceniem zawodowym i niższym. W tej węgla grupie na odsetek środowisko deklaracji mają trudno osoby powiedzieć z wykształceniem wynosi 11%, zawodowym podczas gdy wśród osób i niższym. z wykształceniem W tej grupie wyższym odsetek jest on ponad dwukrotnie niższy wynosi 5%. deklaracji trudno powiedzieć wynosi 11%, podczas gdy wśród osób z wykształceniem wyższym jest on Jeśli chodzi o płeć, to kobiety częściej niż mężczyźni ponad dwukrotnie dostrzegają niższy negatywny wynosi wpływ 5%. CO2 na otoczenie (stosunek 86% do 74%). Czy, według Pana(i) wiedzy, emisja dwutlenku węgla do atmosfery będąca wynikiem działalności człowieka, jest zjawiskiem szkodliwym, obojętnym czy też przyjaznym dla klimatu? 12% 1% 6% 81% Jest to zjawisko szkodliwe dla klimatu Jest to zjawisko obojętne dla klimatu Jest to zjawisko przyjazne dla klimatu Trudno powiedzieć Trudności z oceną mają także osoby starsze, tj. w wieku 65 i więcej lat. Wśród nich odsetek odpowiedzi trudno powiedzieć wynosi 15%, podczas gdy w młodszych grupach wiekowych nie przekracza 7%. Kobiety częściej niż mężczyźni dostrzegają negatywny wpływ emisji dwutlenku węgla do atmosfery (86% vs. 74%). Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 9

Obszary miasta powodujące największą emisję dwutlenku węgla Wymienię Panu(i) kilka obszarów funkcjonowania miasta, które z nich, Pana(i) zdaniem, w największym stopniu wpływają na emisję dwutlenku węgla do atmosfery? Proszę wybrać nie więcej niż dwa obszary. Prywatny transport samochodowy 53% Elektrociepłownie 44% Pavel Losevsky Spalarnia śmieci 26% Miejski transport autobusowy 19% Oczyszczalnia ścieków Żaden z powyższych 2% 3% Trudno powiedzieć 10% *Procenty nie sumują się do 100, ponieważ badani mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź. Nieco ponad połowa respondentów (53%) uznaje, że obszarem w największym stopniu wpływającym na emisję dwutlenku węgla do atmosfery jest prywatny transport samochodowy. Na drugim miejscu warszawiacy wymieniają elektrociepłownie: dla ponad 2/5 badanych to jeden z głównych sektorów zanieczyszczenia powietrza w Warszawie. Trzecie miejsce zajmuje spalarnia śmieci. Na jej szkodliwy wpływ wskazuje co czwarta osoba, a co piąta wymienia miejski transport autobusowy. Na przeciwległym biegunie znajduje się oczyszczalnia ścieków, która w opinii warszawiaków w niewielkim stopniu zanieczyszcza środowisko. Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 10

Wpływ odnawialnych źródeł energii na ochronę klimatu Większość warszawiaków zgadza się z poglądem, że produkcja energii ze źródeł odnawialnych w bardzo dużym (34%) lub dość dużym (44%) stopniu chroni klimat przed niekorzystnymi zmianami. Z tym poglądem nie zgadza się 15% badanych, którzy twierdzą, że odnawialne źródła energii w niewielkim stopniu chronią klimat przed niekorzystnymi zmianami. Jedna na sto osób nie dostrzega pozytywnego oddziaływania OZE na środowisko naturalne. Co piąta osoba (6%) nie jest w stanie ocenić wpływu ekologicznych źródeł energii na otoczenie. W jakim stopniu, Pana(i) zdaniem, produkcja energii ze źródeł odnawialnych, takich jak słońce, woda czy wiatr wpływa na ochronę klimatu? 1% 15% 44% 6% 34% W bardzo dużym stopniu W dość dużym stopniu W małym stopniu W ogóle Trudno powiedzieć Największe trudności z oceną wpływu OZE na środowisko mają osoby starsze, tj. w wieku 65 i więcej lat. Wśród nich odsetek odpowiedzi trudno powiedzieć wynosi 9%, podczas gdy w grupie osób od 15 do 34 roku życia 2%. Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 11

Ochrona klimatu jako zadanie priorytetowe dla władz miasta W ocenie warszawiaków wspieranie zielonej energii przez władze miasta jest sprawą ważną, ale nie najważniejszą. Taki pogląd podziela 67% badanych. Znacznie mniejszy odsetek osób (16%) wykorzystywanie alternatywnych źródeł energii i ciepła traktuje jako zadanie priorytetowe dla miasta. Dla 12% warszawiaków omawiane zagadnienie jest mało lub zupełnie nieistotne. Czy, według Pana(i), wspieranie produkcji energii elektrycznej i ciepła z odnawialnych źródeł energii, tj. wykorzystujących słońce, wodę czy wiatr powinno być dla m.st. Warszawy zadaniem: 2% 10% 5% 16% Zdecydowanie najważniejszym Ważnym, ale są inne ważniejsze Mało ważnym Co dwudziesta osoba nie potrafi ocenić swojego stanowiska w tej sprawie, przy czym w tej grupie przeważają osoby w wieku 65 i więcej lat. Wśród nich odsetek odpowiedzi trudno powiedzieć wynosi 8%. 67% Zupełnie nieważnym Trudno powiedzieć Cmon Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 12

Czynniki zachęcające mieszkańców do korzystania z energii słonecznej Co, Pana(i) zdaniem, mogłoby zachęcić mieszkańców Warszawy do korzystania z energii słonecznej np. poprzez montaż paneli, baterii słonecznych na dachu czy ścianach budynku? Większy poziom dofinansowania inwestycji Pewność, że dzięki tej inwestycji opłaty za energię będą mniejsze Pewność, że koszty montażu inwestycji zwrócą się w ciągu kilku lat Przekonanie, że takie działania chronią klimat przed niekorzystnymi zmianami, np. emisją CO2 do atmosfery Możliwość uzyskania nisko oprocentowanego kredytu na montaż instalacji Potrzeba ograniczenia zużycia tradycyjnych źródeł energii, takich jak węgiel, ropa, gaz Zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców, organizowanie kampanii informacyjnych Zmiana klimatu, większe nasłonecznienie N= Zachęty finansowe, np. ulgi podatkowe, bezpłatny montaż instalacji Inne Trudno powiedzieć 2% 1% 1% 3% 7% 6% 10% 17% *Procenty nie sumują się do 100, ponieważ badani mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź. 28% 37% 54% Sven_Vietense Wśród czynników w największym stopniu zachęcających warszawiaków do korzystania z energii słonecznej wskazywano przede wszystkim większy poziom dofinansowania ekologicznych inwestycji, np. paneli czy baterii słonecznych. Do dbania o klimat skutecznie zachęca również zdaniem mieszkańców opłacalność inwestycji polegająca na zmniejszeniu opłat za energię. W ocenie respondentów istotne jest także to, aby koszty montażu urządzeń zwróciły się w ciągu kilku lat. Zatem względy finansowe są kluczowym czynnikiem motywujących mieszkańców do korzystania z OZE. Jedynie co dziesiąta osoba wskazuje na potrzebę ochrony klimatu przed niekorzystnymi zmianami. Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 13

Znajomość zasad ekojazdy Czy słyszał(a) Pan(i) o zasadach "ekojazdy"? 1% Znajomość zasad "ekojazdy" w zależności od płci 55% (odsetek pozytywnych odpowiedzi) 45% 37% Tak Mężczyźni (n=489) Kobiety (n=611) Ogółem () 45% Nie Znajomość zasad "ekojazdy" wg wykształcenia (odsetek pozytywnych odpowiedzi) 54% Nie pamiętam, trudno powiedzieć 30% 42% 50% Zasadnicze zawodowe i niższe (n=122) Średnie, pomaturalne (n=416) Wyższe, w tym licencjat (n=562) Z zasadami ekojazdy zetknęło się 45% warszawiaków. W tej grupie przeważają mężczyźni oraz osoby z wyższym wykształceniem. 49% Znajomość zasad "ekojazdy" wg wieku (odsetek pozytywnych odpowiedzi) 56% 46% 45% 30% Jeśli chodzi o wiek, to osoby starsze zdecydowanie najrzadziej deklarują znajomość technik ekologicznej jazdy. 15-34 lata (n=302) 35-44 lata (n=199) 45-54 lata (n=142) 55-64 lata (n=201) 65 i więcej lat (n=256) Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 14

Stosowanie zasad ekojazdy 35% Czy stosuje się Pan(i) do zasad "ekojazdy"?* 4% Tak Nie Wśród kierowców znających zasady ekojazdy, ponad połowa (61%) wykorzystuje je w praktyce. Z uzyskanych deklaracji wynika, że mężczyźni częściej niż kobiety korzystają z technik ekojazdy. 61% Nie pamiętam, trudno powiedzieć tsach *Pytanie skierowane do osób korzystających w ciągu ostatnich 3 miesięcy z samochodu prywatnego lub służbowego jako kierowca oraz jednocześnie do osób deklarujących znajomość zasad ekojazdy. n=331 Stosowanie zasad "ekojazdy" w zależności od płci (odsetek pozytywnych odpowiedzi) 68% 49% 61% Mężczyźni (n=207) Kobiety (n=124) Ogółem (n=331) Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 15

Najczęściej stosowane zasady ekojazdy Staram się płynnie jeździć, tj. delikatnie hamuję, delikatnie przyspieszam Jeśli to możliwe, używam jak najwyższych biegów Staram się hamować silnikiem Staram się utrzymywać stałą prędkość jazdy Sprawdzam prawidłowe ciśnienie w oponach Jeśli zatrzymuję się na dłużej niż 2 minuty, wyłączam silnik n=202 Proszę powiedzieć, które z następujących zasad ekojazdy Pan(i) stosuje:* Tak, zawsze lub prawie zawsze Tak, od czasu do czasu Nie, nigdy Trudno powiedzieć *Pytanie skierowane do kierowców deklarujących stosowanie zasad ekojazdy. 41% 57% 78% 78% 77% 87% 18% 34% 39% 19% 17% 21% 12% 8% 1% 2% 1% 5% 2% 1% 2% Z szerokiego wachlarza zasad ekojazdy kierowcy najczęściej wybierają płynną jazdę. Popularne są także: jazda na wyższych biegach, hamowanie silnikiem oraz utrzymywanie stałej prędkości jazdy. Nieco mniej rozpowszechnione jest sprawdzanie prawidłowego ciśnienia w oponach. Wyłączanie silnika podczas krótkiego postoju to kategoria najrzadziej wskazywana przez osoby zmotoryzowane. Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 16

Zainteresowanie zmianami klimatycznymi Jak określił(a)by Pan(i) swoje zainteresowanie zagadnieniami związanymi ze zmianami klimatu wywołanymi działalnością człowieka? 8% 2% 8% 25% Bardzo duże szczegółowo i dokładnie śledzę wiadomości na ten temat Dość duże staram się śledzić informacje na ten temat Umiarkowane zwracam uwagę tylko na niektóre informacje Żadne, w ogóle się tym nie interesuję 25% Zasadnicze zawodowe i niższe (n=122) Zainteresowanie zmianami klimatu w zależności od wykształcenia (odsetek pozytywnych odpowiedzi) 32% Średnie, pomaturalne (n=416) 35% Wyższe, w tym licencjat (n=562) Zainteresowanie zmianami klimatu wg wieku (odsetek pozytywnych odpowiedzi) 57% Trudno powiedzieć 40% 30% 20% 10% 0% 25% 26% 6% 5% 26% 15% 25% 25% 24% 8% 8% Z uzyskanych deklaracji wynika, że co trzeci warszawiak (33%) interesuje się zmianami klimatycznymi wywołanymi działalnością człowieka, w tym 8% szczegółowo i dokładnie śledzi wiadomości na ten temat. W grupie osób zainteresowanych zmianami klimatycznymi jest nieco więcej mężczyzn niż kobiet (stosunek 36% do 30%). Ponadto występuje przewaga osób z wyższym wykształceniem. Umiarkowane zainteresowanie cechuje niemal 3/5 badanych, a brak tego typu potrzeb informacyjnych występuje u 8% respondentów. Dość duże Bardzo duże Analizując zainteresowanie warszawiaków zmianami klimatu pod względem wieku, wyraźnie widać, że osoby od 45 do 54 roku życia częściej niż pozostałe grupy respondentów zwracają uwagę na to zagadnienie. Wśród nich aż 15% badanych szczegółowo i dokładnie śledzi informacji na temat zmian klimatycznych. Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 17

Ocena plakatów wybranych kampanii proekologicznych Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 18

Znajomość wybranych kampanii miejskich organizowanych na rzecz ochrony klimatu Najszerzej znaną kampanią jest Dzień bez samochodu. W tym przypadku odsetek pozytywnych wskazań jest bardzo wysoki - wynosi 96%. Mimo że plakat tej kampanii z 2013 r. jest słabiej rozpoznawalny - zetknął się z nim co drugi warszawiak, to w porównaniu z pozostałymi kampaniami, jest to wynik bardzo dobry. Zdecydowanie mniej znane są kampanie Piknik z klimatem oraz Klimat na zmiany. Proszę powiedzieć, czy zetknął(ęła) się Pan(i) z następującymi wydarzenia, kampaniami, materiałami związanymi z ochroną klimatu: (znajomość wspomagana) Dzień bez samochodu Czy gdzieś widział(a) Pan(i) ten plakat? Warszawskie Dni Recyclingu Czy gdzieś widział(a) Pan(i) ten plakat? Piknik z klimatem Czy gdzieś widział(a) Pan(i) ten plakat? Klimat na zmiany Czy gdzieś widział(a) Pan(i) ten plakat? 11% 11% 10% 15% 37% 50% 53% 96% Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 19

Odsetek pozytywnych wskazań Znajomość wybranych kampanii miejskich organizowanych na rzecz ochrony klimatu w zależności od wieku Wiek nie różnicuje rozpoznawalności kampanii Dzień bez samochodu. Natomiast znajomość pozostałych kampanii jest nieco większa wśród osób w wieku od 55 do 64 lat, przy czym Klimat na zmiany to także wydarzenie częściej wskazywane przez osoby w wieku od 35 do 44 lat. Istotne różnice zaznaczono *. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Dzień bez samochodu Znajomość kampanii proekologicznych w zależności od wieku 64%* Warszawskie Dni Recyclingu 16%* Piknik z klimatem 15%* 14%* Klimat na zmiany 15-34 95% 52% 8% 8% 35-44 100% 53% 12% 14% 45-54 96% 51% 11% 5% 55-64 99% 64% 16% 15% 65 i więcej 90% 45% 10% 8% Ogółem 96% 53% 11% 10% Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 20

Odsetek pozytywnych wskazań Rozpoznawalność wybranych plakatów kampanii miejskich organizowanych na rzecz ochrony klimatu w zależności od wieku We wszystkich analizowanych przypadkach wiek różnicuje rozpoznawalność wybranych plakatów kampanii proekologicznych. Istotne różnice oznaczono *. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Znajomość wybranych plakatów kampanii proekologicznych w zależności od wieku 58%* 38%* Dzień bez samochodu 47%* 31%* Warszawskie Dni Recyclingu 8%* 16%* Piknik z klimatem 20%* 8%* Klimat na zmiany 15-34 58% 34% 8% 20% 35-44 47% 39% 11% 13% 45-54 49% 39% 11% 13% 55-64 55% 47% 16% 19% 65 i więcej 38% 31% 13% 8% Ogółem 50% 37% 11% 15% Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 21

Ocena wpływu wybranych kampanii na kształtowanie postaw proekologicznych Osoby, które zetknęły się z kampaniami organizowanymi na rzecz ochrony klimatu zapytano o ocenę ich skuteczności. W tej grupie warszawiaków pozytywne oceny były udziałem ponad połowy badanych (53%), przy czym osoby znajdujące się w starszych przedziałach wieku częściej odpowiadały twierdząco. Brak efektów działań ekologicznych dostrzega 41% warszawiaków, przy czym zdecydowanie krytyczne głosy są udziałem mniej niż co dziesiątej osoby (9%). Co dwudziesty badany (6%) nie potrafi ocenić efektów proekologicznych kampanii. 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Czy te wydarzenia, kampanie, materiały, z którymi się Pan(i) zetknął/zetknęła zachęciły Pana(ią) do podejmowania jakichś działań służących ochronie klimatu, np. oszczędzania energii, korzystania z roweru, komunikacji miejskiej, segregowania śmieci?* 32% 9% 40% 38% 41% 6% 10% 43% 8% 8% 10% 15% 13% 10% 15-34 (n=293) Ocena wpływu kampanii na zachowania proekologiczne w zależności od wieku (odsetek pozytywnych odpowiedzi)* 35-44 (n=198) Zdecydowanie tak 45-54 (n=136) 44% 49% 55-64 (n=200) Raczej tak 65 i więcej lat (n=235) 43% Ogółem Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie Trudno powiedzieć n=1062 *Pytanie skierowane do osób deklarujących znajomość miejskich wydarzeń, kampanii, materiałów związanych z ochroną klimatu. Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 22

Potrzeba organizowania kampanii informacyjnych, edukacyjnych zachęcających mieszkańców do ochrony klimatu Zdecydowana większość warszawiaków (83%) widzi potrzebę organizowania na terenie miasta różnego typu działań na rzecz ochrony klimatu, w tym co czwarta osoba jest zdania, że podejmowanie tego typu przedsięwzięć jest bardzo ważne. W grupie osób popierających tego typu działania więcej jest kobiet aniżeli mężczyzn (stosunek 88% do 76%). Odsetek osób, które nie popierają działań informacyjno-edukacyjnych służących podnoszeniu świadomości ekologicznej mieszkańców jest znacznie niższy wynosi 14%. Jak ważne, według Pana(i), jest organizowanie kampanii, warsztatów, imprez plenerowych zachęcających mieszkańców Warszawy do ochrony klimatu, np. poprzez oszczędzanie energii, korzystanie z komunikacji miejskiej, roweru, segregowanie śmieci? 12% 2% 3% 58% 25% Bardzo ważne Raczej ważne Raczej nieważne Zupełnie nieważne Trudno powiedzieć Największe trudności z oceną tego typu działań mają osoby z wykształceniem zawodowym. Wśród nich co dziesiąta odpowiada trudno powiedzieć. Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 23

Ocena działań władz miasta Dla co trzeciego warszawiaka (34%) podejmowane przez m.st. Warszawę działania informacyjno-edukacyjne związane z ochroną klimatu są wystarczające, przy czym z tą opinią częściej zgadzają się mężczyźni niż kobiety (stosunek 39% do 31%). Jeśli chodzi o wiek, to młodsi warszawiacy (od 15 do 34 roku życia) istotnie częściej niż pozostałe grupy respondentów liczbę kampanii ekologicznych oceniają jako wystarczającą. Przeciwne opinie są najczęściej udziałem osób starszych, tj. pow. 64 roku życia. Czy, według Pana(i), m.st. Warszawa organizuje wystarczającą czy też niewystarczającą liczbę kampanii, imprez, warsztatów zachęcających mieszkańców Warszawy do ochrony klimatu? 9% 21% 36% 7% 27% Zdecydowanie wystarczającą Raczej wystarczającą Raczej niewystarczającą Zdecydowanie niewystarczającą Trudno powiedzieć Mniej niż połowa badanych (45%) jest zdania, że liczba przedsięwzięć proekologicznych organizowanych przez miasto jest niewystarczająca. Co piąta osoba (21%) nie potrafi ocenić tej sytuacji. 50% 40% 30% 20% 10% 0% 36% 23% 31% 24% 21% 27% 9% 8% 6% 7% 5% 7% 15-34 (n=301) Ocena proekologicznych działań miasta w zależności od wieku (odsetek pozytywnych odpowiedzi)* Zdecydowanie wystarczające 35-44 (n=199) 45-54 (n=143) 55-64 (n=201) Raczej wystarczające 65 i więcej lat (n=256) Ogółem Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 24

Wspieranie proekologicznych rozwiązań komunikacyjnych Dlaczego w ciągu ostatnich 3 miesięcy korzystał(a) Pan(i) z komunikacji miejskiej?* Nie mam innej możliwości (brak samochodu) 38% Obecnie 41% warszawiaków jest zdania, że Warszawa nie jest miastem przyjaznym dla rowerzystów. Mam dobre połączenia komunikacyjne Nie stoję w korkach, szybciej dojeżdżam Mam blisko przystanek autobusowy, metro itp. Jest to tańszy sposób podróżowania Nie muszę martwić się o miejsce parkingowe Nie muszę płacić za parking Odpowiada mi częstotliwość kursowania komunikacji n=988 Jest to bardziej ekologiczny środek transportu Nie lubię jeździć samochodem po mieście Mogę korzystać z niskopodłogowego transportu Inne Trudno powiedzieć 2% 6% 6% 4% 4% 10% 8% 18% 25% 24% 30% *Pytanie skierowane do osób, które w ciągu ostatnich trzech miesięcy korzystały z komunikacji miejskiej. **Procenty nie sumują się do 100, ponieważ badani mogli wybrać więcej niż jedną odpowiedź. 38% Czy, zdaniem Pana(i), Warszawa jest miastem przyjaznym dla rowerzystów? 5% 12% 36% 6% 41% Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie Trudno powiedzieć Jeśli chodzi o inne udogodnienia komunikacyjne, to wśród ogółu mieszkańców przeważa pogląd, że liczba pasów wydzielonych na ulicy dla autobusów jest wystarczająca (58%). Z tego rodzaju opinią nie zgadza się 23% badanych, którzy opowiadają się za większym uprzywilejowaniem transportu miejskiego. Pozostałe osoby (19%) nie potrafią jednoznacznie określić swojego stanowiska w tej sprawie. Świadomość zmian klimatycznych oraz postawy proekologiczne warszawiaków. Raport z badania. 25