ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA W KRAJU PRZYJMUJĄCYM Przewodnik użytkownika Model Q-Placements Profil i wymagania minimalne Rola i zadania Procedury Monitoring i ewaluacja Specyfika praktyk zawodowych w krajach uczestniczących w projekcie Dokumenty, przykłady, wytyczne
Q-Placements Podręcznik opracowany w trosce o jakość zagranicznych praktyk zawodowych oraz z myślą o kształceniu zawodowym uczniów Izba Przemysłowo-Handlowa w Terrassie. Prawa własności do wyników projektu Q-Placements posiada Izba Przemysłowo- Handlowa w Terassie. Jednak od momentu utworzenia strony internetowej Q- placements, co również było jednym z celów projektu, jej treść www.qplacements.eu (w tym również niniejszy podręcznik) stała się własnością publiczną i wolno korzystać z niej w celach niekomercyjnych. Podręcznik Q-Placements powstał dzięki wsparciu finansowemu ze strony Komisji Europejskiej, na podstawie umowy z Hiszpańską Narodową Agencją Leonardo da Vinci Nr ES/08/LLP-LdV/TOI/149008. Jego treść nie jest prezentacją stanowiska Wspólnoty Europejskiej.
SPIS MODEL Q-PLACEMENTS Model Q-Placements Podmioty modelu Podmioty niezbędne Podmioty dodatkowe PODMIOTY MODELU I ICH DZIAŁANIA Organizacja koordynująca w kraju przyjmującym Profil i wymagania minimalne Rola i zadania Procedury Lista procedur Procedury przed praktykami Procedury podczas praktyk Procedury po praktykach Monitoring i ewaluacja Nadzorowanie i monitorowanie praktyk zagranicznych Ocena i ewaluacja praktyk zagranicznych Specyfika praktyk zawodowych w krajach uczestniczących w projekcie Dokumenty, przykłady, wytyczne 1
4. MODEL Q-PLACEMENTS 302
4. MODEL Q-PLACEMENTS 4.1. MODEL Q-PLACEMENTS Model Q-Placements ma zapewnić, że spełnione zostają oczekiwania beneficjentów mobilności przy jednoczesnym spełnieniu wymagań jakościowych różnych podmiotów, organizacji koordynujących, szkół IVET, firm przyjmujących i uczniów IVET w krajach wysyłających i przyjmujących: Model, w którym firmy, uczniowie IVET i szkoły IVET bez trudu mogą uczestniczyć w zagranicznych praktykach zawodowych. Ustanawia procedury dla każdej interakcji pomiędzy podmiotami. Określa minimalny zakres odpowiedzialności każdego podmiotu. Ustanawia procedury działania na każdym etapie mobilności, zgodne z jego celami. Model uwzględniający różne metody monitorowania i oceny. Model aspiruje do stania się systemem zagwarantowania jakości i miarą porównawczą (benchmark), która pozwoli na realizację zagranicznych praktyk zawodowych na najlepszych warunkach. Warunki i wymagania wymieniono w modelu Q-Placements w celu ułatwienia zagranicznych praktyk zawodowych szkołom IVET, uczniom IVET, firmom, niezależnie od tego, gdzie się one odbywają, aby realizowane były na takich samych warunkach, jak w ich własnym systemie edukacyjnym. W modelu kluczową rolę odgrywają organizacje koordynujące w kraju wysyłającym i przyjmującym, ponieważ są one bliższe rzeczywistości edukacyjnej i biznesowej w swoich krajach. W modelu Q-Placements organizacje koordynujące działają jak element łączący, począwszy od zaplanowania praktyk zawodowych w firmach poprzez ciągły monitoring, ocenę i działania następcze. Jednocześnie każda organizacja koordynująca w kraju wysyłającym i przyjmującym zapewnia różne korzyści modelu, takie jak: Organizacja koordynująca w kraju wysyłającym działa jako punkt lokalny w kraju wysyłającym, który ułatwia koordynację praktyk zagranicznych dzięki temu, że: Posługuje się tym samym językiem i ma takie same doświadczenia kulturowe jak wysyłające szkoły IVET. Jest geograficznie blisko wysyłających szkół IVET. Ułatwia koordynację praktyk zagranicznych szkołom IVET, ponieważ szkoły nie mają wystarczającej liczby pracowników, aby prawidłowo kierować i nadzorować te praktyki. Zbiera zapotrzebowanie uczniów IVET ze szkół IVET i skutecznie nimi zarządza. Działa jako jedyny pośrednik pomiędzy organizacją koordynującą w kraju przyjmującym, a szkołą IVET, przez co tworzy jasny kanał komunikacji. 313
4. MODEL Q-PLACEMENTS Organizacja koordynująca w kraju przyjmującym działa jako lokalny punkt w kraju przyjmującym, który ułatwia koordynację praktyk zagranicznych dzięki temu, że: Posługuje się tym samym językiem i ma takie same doświadczenia kulturowe jak firma przyjmująca. Jest geograficznie blisko firmy przyjmującej, przez co staje się głównym punktem kontaktowym dla ucznia IVET podczas praktyk zawodowych. Zna kulturę kraju, w którym odbywają się praktyki. Zbiera zapotrzebowanie potencjalnych firm przyjmujących i ułatwia odpowiednie dopasowanie profilu ucznia do konkretnej firmy przyjmującej. Działa jako jedyny pośrednik pomiędzy organizacją koordynującą w kraju wysyłającym a firmą przyjmującą, przez co tworzy jasny kanał komunikacji. Aby lepiej zrozumieć model Q-Placements w następnym rozdziale 5 wskazujemy i definiujemy wszystkie podmioty niezbędne, jak również podmioty dodatkowe, ich profile, minimalne wymagania, role i zadania. Poza tym, materiałem uzupełniającym do podręcznika są wytyczne dla użytkowników - dokumenty, informujące w klarowny sposób każdego z uczestników modelu indywidualnie o krokach i procedurach, zgodnie z którymi należy postępować, aby doświadczenia z zagranicznych praktyk zawodowych były jak najlepsze. Wytyczne dla użytkowników dostępne są na stronie internetowej Q-Placements: http://www.q-placements.eu/ Wytyczne dla użytkowników: Uczeń IVET. Szkoła IVET/Opiekun praktyk w szkole. Organizacja koordynująca w kraju wysyłającym. Organizacja koordynująca w kraju przyjmującym. Firma przyjmująca/opiekun praktykantów w firmie. 324
4. MODEL Q-PLACEMENTS 4.2. PODMIOTY MODELU........ Organizacja koordynująca (kraj wysyłający) Organizacja koordynująca (kraj przyjmujący) Szkoły IVET Opiekunowie w szkołach Uczniowie IVET Procedury Wymagania Role Firmy Opiekunowie w firmach 4.2.1. Podmioty niezbędne 49 : Model Q-Placements określił minimalną liczbę uczestników modelu wymaganą dla zapewnienia jakości w całym procesie zagranicznych praktyk zawodowych. Różni uczestnicy modelu muszą być doświadczonymi profesjonalistami, aby zagwarantować odpowiednią jakość zagranicznych praktyk zawodowych. 49 Wymieniono niezbędnych uczestników modelu, ich zadania i wymagania minimum. Może sie zdarzyć, że uczestnik modelu wykonuje więcej niż jedno zadanie. 335
4. MODEL Q-PLACEMENTS UCZEŃ IVET LUB PRAKTYKANT: osoba uczestnicząca w kształceniu zawodowym IVET lub osoba, która ukończyła szkołę zawodową IVET nie później niż dwanaście miesięcy przed rozpoczęciem praktyki. SZKOŁA IVET: Placówka IVET w kraju wysyłającym, gdzie praktykanci uczestniczą w kształceniu zawodowych, która zgłasza zapotrzebowanie na i współorganizuje zagraniczne praktyki zawodowe. OPIEKUN PRAKTYK: Nauczyciel ze szkoły zawodowej IVET, który koordynuje praktyki uczniów IVET. ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA W KRAJU WYSYŁAJĄCYM: Instytucja, która zbiera zapotrzebowanie na zagraniczne praktyki zawodowe ze szkół IVET w kraju wysyłającym. ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA W KRAJU PRZYJMUJĄCYM: Instytucja, która zbiera zapotrzebowanie na praktyki od firm przyjmujących w kraju przyjmującym. Od organizacji koordynującej w kraju wysyłającym otrzymuje zapotrzebowanie uczniów na zagraniczne praktyki zawodowe. FIRMA PRZYJMUJĄCA: Firma, która przyjmuje uczniów/praktykantów IVET na praktyki zawodowe. OPIEKUN PRAKTYKANTÓW W FIRMIE PRZYJMUJĄCEJ: Osoba, która opiekuje się praktykantem, kształtuje umiejętności zawodowe w czasie praktyk i je ocenia. 4.2.2. Podmioty dodatkowe: PLACÓWKA WSPIERAJĄCA: Instytucja zazwyczaj w kraju wysyłającym, która zapewnia wsparcie logistyczne lub finansowe. SZKOŁA IVET W KRAJU PRZYJMUJĄCYM: Placówka IVET w kraju przyjmującym, w którym odbywają się zagraniczne praktyki zawodowe, która współpracuje w organizacji praktyk zawodowych 346
5. PODMIOTY MODELU I ICH DZIAŁANIA 357
5.4. ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA W KRAJU PRZYJMUJĄCYM: Instytucja, która zbiera zapotrzebowanie na praktyki od firm przyjmujących w kraju przyjmującym. Od organizacji koordynującej w kraju wysyłającym otrzymuje zapotrzebowanie uczniów na zagraniczne praktyki zawodowe. Musi być to instytucja, która nie organizuje praktyk zawodowych w celach zarobkowych korzysta z finansowania publicznego przekazanego na zarządzanie praktykami; zbiera zapotrzebowanie na praktyki od firm przyjmujących w kraju przyjmującym. Może to być: Izba Przemysłowo-Handlowa. Organizacja przedsiębiorców. Placówka oświatowa. Organizacja pozarządowa. Organ publiczny. Inne. 5.4.1. Profil i wymagania minimalne: Pozostawanie w stałym i bliskim kontakcie z firmami przyjmującymi/opiekunami praktyk w firmach. Dobre kontakty z firmami w swoim obszarze działania. Doświadczenie w organizowaniu praktyk zawodowych w firmach. Znajomość języka kraju, do którego wyjeżdżają uczniowie. Znajomość lokalnego środowiska: miasta, firm, zakwaterowania, etc. Zalecane: Doświadczenie w programach na rzecz mobilności (europejski system finansowania, zarządzanie projektami, etc.) Uprzednie kontakty z podobnymi organizacjami z zagranicy. Znajomość szkół i grup zawodowych w danym rejonie oraz możliwość kontaktu z nimi. 5.4.2. Rola i zadania: Zapewnienie postępowania zgodnego w legislacją w kraju przyjmującym. Koordynacja praktyk zagranicznych w kraju przyjmującym. Jedyny partner dla organizacji koordynującej w kraju wysyłającym. Kampanie zwiększające świadomość szkół IVET i ogółu społeczeństwa. Dopilnowuje, żeby firmy przyjmujące spełniały wymagania minimalne. Utrzymuje kontakt i monitoruje praktykę i pobyt wraz z opiekunem praktyk w firmie i z uczniem. Powinna być głównym punktem kontaktowym dla ucznia w czasie praktyki. Kampanie zwiększające świadomość firm i społeczeństwa. Osobiste wsparcie dla ucznia w sytuacjach kryzysowych. Punkt kontaktowy w razie potrzeby. Wita ucznia w kraju przyjmującym. Udostępnia ogólne informacje o firmie przyjmującej przed rozpoczęciem praktyki. 418
5.7. PROCEDURY W tej części podano i wyjaśniono krok po kroku wszystkie procedury. 5.7.1. Lista procedur: Procedury przed praktykami Procedury: Dokumenty: 1) Podanie ucznia - Europejski wzór CV Wytyczne do listu motywacyjnego 2) Rekrutacja ucznia nie dotyczy 3) Mianowanie opiekuna praktyk ze strony szkoły nie dotyczy 4) Zebranie wymaganych dokumentów - Wytyczne do opisu ucznia - Przykład 1 (ES) - Przykład 2 (ES) - Przykład 3 (ES) - Przykład 4 (PL) - Przykład 5 (PL) 5) Ocena firmy przyjmującej - Wytyczne do oceny firmy przyjmującej 6) Proponowany program praktyk nie dotyczy 7) Wybór firmy przyjmującej nie dotyczy 8) Mianowanie opiekuna praktykantów w firmie nie dotyczy 9) Uwagi do programu praktyk nie dotyczy 10)Zatwierdzenie programu praktyk i umowa o praktyki - Przykład 1 (ES) - Przykład 2 (ES) - Przykład 3 (ES) - Przykład 4 (PL) - Przykład 5 (PL) - Przykład 6 (PL) - Przykład 7 (DE) 11) Informacje praktyczne o kraju przyjmującym nie dotyczy 12) Szkolenie przed wyjazdem - Wytyczne do Regulaminu zachowania ucznia 13) Przygotowanie materiałów o firmie nie dotyczy 469
Procedury w czasie praktyki Procedury: Dokumenty: 14) Powitanie ucznia nie dotyczy 15) Pierwsze spotkanie nie dotyczy 16) Sesja wprowadzająca nie dotyczy 17) Monitorowanie praktyk - Dziennik praktyk Przykład 1 (ES) - Dziennik praktyk Przykład 2 (PL) 18) Końcowe spotkanie oceniające - Ocena ucznia przez firmę. Przykład 1 (ES) - Ocena ucznia przez firmę. Przykład 2 (DE) Procedury po praktykach Procedury: Dokumenty: 19) Zaświadczenie o odbytej praktyce - Przykład 1 (ES) - Przykład 2 (ES) 20) Sprawozdanie praktykanta - Wytyczne do sprawozdania praktykanta - Przykład 21) Kwestionariusz oceniający - Wytyczne do kwestionariusza oceniającego dla ucznia - Wytyczne do kwestionariusza oceniającego dla opiekuna ze strony firmy 22) Spotkanie oceniające nie dotyczy 23) Zebranie doświadczenia - Europass Paszport znajomości języka 24) Ocena końcowa - Przykład formularza oceniającego (PL) 25) Certyfikat jakości firmy przyjmującej - Przykład (ES) 26) Wnioski nie dotyczy 27) Upowszechnienie w kraju wysyłającym nie dotyczy 28) Upowszechnienie w kraju przyjmującym nie dotyczy 47 10
5.7.2. Procedury przed praktykami 1) Podanie ucznia UCZEŃ IVET SZKOŁA IVET UCZEŃ UBIEGA SIĘ O MOŻLIWOŚĆ WYJAZDU NA PRAKTYKĘ I WYPEŁNIA NIEZBĘDNE DOKUMENTY. Szkoły IVET promują wśród swoich uczniów dostępne programy praktyk zagranicznych i ułatwiają zebranie dokumentów niezbędnych do ubiegania się o nie. Zaleca się, aby osoba odpowiedzialna za program praktyk zagranicznych wspierała, informowała i pomagała uczniom wypełnić niezbędne dokumenty. Przydatne linki: http://europass.cedefop.europa.eu/ Dokumenty: Europejski wzór CV Wytyczne do listu motywacyjnego 48 11
2) Rekrutacja ucznia UCZEŃ IVET SZKOŁA IVET REKRUTACJA NAJBARDZIEJ ODPOWIEDNICH UCZNIÓW DO UCZESTNICTWA W PROJEKCIE PRAKTYK ZAGRANICZNYCH. Po ocenie podań złożonych przez uczniów IVET, szkoła IVET rekrutuje uczniów, którzy mogą wziąć udział w zagranicznych praktykach zawodowych. Zespół odpowiadający za tę ocenę może być różny w zależności od wewnętrznej organizacji każdej szkoły IVET. 49 12
3) Mianowanie opiekuna praktyk SZKOŁA IVET OPIEKUN PRAKTYK ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ WYSYŁAJĄCY SZKOŁA IVET MIANUJE OSOBĘ ODPOWIADAJĄCĄ ZA KONTAKTY Z ORGANIZACJĄ KOORDYNUJĄCĄ W KRAJU WYSYŁAJĄCYM. Każda szkoła IVET, w zależności od swojej organizacji wewnętrznej, mianuje osobę spośród pracowników szkoły do koordynacji zagranicznych praktyk zawodowych wraz z organizacją koordynującą w kraju wysyłającym. Osobą mianowaną na opiekuna praktyk może być nauczyciel, dyrektor lub specjalista koordynator ds. praktyk zawodowych. Zazwyczaj opiekun praktyk ze strony szkoły odpowiada za praktyki i nadzoruje uczniów pod względem pedagogicznym. Dlatego te dwie funkcje mogą być wykonywane przez jedną lub dwie różne osoby spośród pracowników szkoły IVET. W tym podręczniku nazywamy opiekuna praktyk ze strony szkoły osobą do kontaktu w szkole IVET, która jest łącznikiem między organizacją koordynującą i nauczycielem, który proponuje i zatwierdza program praktyk (różne zorganizowane działania jakie wykonuje praktykant w czasie zagranicznych praktyk zawodowych) i odpowiada za przeszkolenie ucznia przed wyjazdem oraz nadzorowanie praktyk. 50 13
4) Zebranie wymaganych dokumentów OPIEKUN W SZKOLE UCZEŃ IVET OPIEKUN PRAKTYK ZE STRONY SZKOŁY ZBIERA I/LUB KOORDYNUJE ZEBRANIE DOKUMENTÓW WYMAGANYCH DO WYJAZDU NA PRAKTYKI: - OPIS UCZNIA. - OPIS PROGRAMU REALIZOWANEGO PRZEZ UCZNIA. - OPIS ZALECANEGO DOŚWIADCZENIA ZAWODOWEGO. Najważniejsze jest pokazanie kwalifikacji, umiejętności i profilu osobowego ucznia, aby znaleźć mu najlepszą firmę na praktyki. Opiekun praktyk ze strony szkoły odpowiada za przygotowanie lub koordynację (jeśli dokumenty przygotowuje nauczyciel) zebrania wymaganych dokumentów, które określają profil ucznia. Wymagane dokumenty powinny zawierać, m.in. dokładny opis ucznia, wiek, ukończone przedmioty, jednostki szkoleniowe i liczbę godzin w tych jednostkach, uzyskane kompetencje ogólne, znajomość języków, list motywacyjny, sprawozdanie oceny motywacji, dotychczasowe doświadczenie zawodowe, zainteresowania, etc. Powinien tam również znaleźć się dokument określający, jakie prace uczeń może wykonywać, jakiego rodzaju firma i jaki dział są dla niej/niego najbardziej odpowiednie i jakich zadań uczeń może się podjąć. Ten dokument jest pierwszą propozycją programu praktyk. Wszystkie dokumenty muszą być podpisane przez dyrektora szkoły IVET lub opiekuna praktyk ze strony szkoły. Przydatne linki: http://www.xtec.cat/fp/spifp/02_eines_e/plans_activitats_e.htm Dokumenty: Wytyczne do opisu ucznia Przykład 1 (ES) Przykład 2 (ES) Przykład 3 (ES) Przykład 4 (PL) Przykład 5 (PL) 51 14
5) Ocena firmy przyjmującej ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ PRZYJMUJĄCY FIRMA PRZYJMUJĄCA SPOTKANIE OCENIAJĄCE W CELU UPEWNIENIA SIĘ, ŻE FIRMA SPEŁNIA WYMAGANIA MINIMALNE DO UCZESTNICTWA W ZAGRANICZNYCH PRAKTYKACH ZAWODOWYCH ZAWODOWYCHERIENCE. Spotkanie oceniające musi odbyć się w siedzibie firmy, aby upewnić się, czy firma spełnia wymagania minimalne, aby przyjąć uczniów z zagranicy, np. przestrzeganie przepisów bhp, dostępność, odpowiednie stanowisko pracy i wyposażenie, dostępność wykwalifikowanych pracowników, motywacja, etc. Dzięki temu spotkaniu organizacja koordynująca w kraju przyjmującym określi profil praktyk, jakie może zaoferować firma przyjmująca: np. firma produkująca urządzenia elektroniczne poszukiwać będzie uczniów IVET o podobnym profilu; firma eksportowa szukać będzie uczniów wykwalifikowanych w zakresie handlu zagranicznego, itd. Jednocześnie w czasie spotkania oceniającego dobrze jest spotkać się z osobą, która będzie opiekunem praktykantów w firmie i ocenić motywacje tej osoby, kwalifikacje, znajomość języka roboczego, etc. Pierwsze spotkanie oceniające może zorganizować organizacja koordynująca rekrutując potencjalne firmy przyjmujące lub poszukując konkretnej firmy dopasowanej do profilu ucznia. Dokumenty: Wytyczne do oceny firmy przyjmującej 52 15
6) Propozycja programu praktyk OPIEKUN W SZKOLE ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ WYSYŁAJĄCY ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ PRZYJMUJĄCY OPIEKUN W FIRMIE OPIS UCZNIA I ZADAŃ JAKIE MOŻE REALIZOWAĆ WYSYŁA SIĘ DO POTENCJALNYCH FIRM PRZYJMUJĄCYCH ZA POŚREDNICTWEM OBU ORGANIZACJI KOORDYNUJĄCYCH W KRAJU WYSYŁAJĄCYM I PRZYJMUJĄCYM. Opis profilu ucznia i rodzaj prac i zadań zalecanych dla niego w programie praktyk wysyła się do kilku potencjalnych firm przyjmujących, które mogą zainteresować się uczniem o takim profilu. 53 16
7) Wybór firmy przyjmującej ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ PRZYJMUJĄCY FIRMA PRZYJMUJĄCA ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA W KRAJU PRZYJMUJĄCYM WYBIERA SPOŚRÓD POTENCJALNYCH FIRM TĘ, KTÓRA NAJLEPIEJ ODPOWIADA PROFILOWI UCZNIA Organizacja koordynująca w kraju przyjmującym wybiera najlepszą firmę przyjmującą na praktyki spośród firm, które otrzymały opis profilu ucznia i propozycję programu praktyk i które są zainteresowane pełnieniem roli firmy przyjmującej. Wybierając firmę przyjmującą, organizacja koordynująca w kraju przyjmującym bierze pod uwagę takie czynniki, jak sezonowość, preferencje ucznia, itp. 54 17
8) Mianowanie opiekuna praktykantów w firmie FIRMA PRZYJMUJĄCA OPIEKUN W FIRMIE ORGANIZACJA KOORDYNUJACA KRAJ PRZYJMUJĄCY FIRMA PRZYJMUJĄCA MIANUJE OSOBĘ DO KONTAKTÓW Z ORGANIZACJĄ KOORDYNUJĄCĄ W KRAJU PRZYJMUJĄCYM. Każda firma przyjmująca, zależnie od organizacji wewnętrznej, mianuje spośród swoich pracowników osobę do koordynowania zagranicznych praktyk zawodowych wspólnie z organizacją koordynującą w kraju przyjmującym. W większości przypadków opiekun praktykantów w firmie odpowiada za koordynację praktyk i za szkolenie praktykanta, udzielanie mu wskazówek i ocenianie go. Jednak te dwie funkcje mogą wykonywać dwie różne osoby spośród personelu firmy. W tym podręczniku nazywamy opiekuna praktyk ze strony firmy osobą do kontaktu w firmie, która jest łącznikiem z organizacją koordynującą i osobą odpowiedzialną za stały kontakt z praktykantem w czasie praktyk. Jeśli te dwie funkcje wykonują dwie różne osoby, ważne jest zapewnienie między nimi dobrej komunikacji. Kiedy juz wybrano firmę i opiekuna praktykantów w firmie, zaleca się, aby opiekun z firmy i uczeń IVET skontaktowali się telefonicznie przed rozpoczęciem praktyki. 55 18
9) Uwagi do programu praktyk OPIEKUN W FIRMIE ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ PRZYJMUJĄCY ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ WYSYŁAJĄCY OPIEKUN SZKOŁA FIRMA PRZYJMUJĄCA WYBIERA NAJBARDZIEJ ODPOWIEDNIE DZIAŁANIA Z LISTY PRZESŁANEJ PRZEZ SZKOŁĘ IVET, TA INFORMACJA ODSYŁANA JEST DO SZKOŁY IVET ZA POŚREDNICTWEM ORGANIZACJI KOORDYNUJĄCYCH W KRAJU PRZYJMUJĄCYM I WYSYŁAJĄCYM. Kiedy już wybrano firmę przyjmującą, opiekun praktykantów w firmie wybiera z zaproponowanego programu praktyk różne zadania, jakie uczeń będzie wykonywał w miejscu pracy, dostosowane do konkretnych potrzeb firmy. Firma może również zaproponować nowe zadania odpowiednie do profilu ucznia. Decyzja wynika z opisu ucznia oraz opisu rodzaju pracy i zadań zalecanych jako program praktyk, który wysłała szkoła IVET. Zrewidowany plan pracy przesyła się za pośrednictwem organizacji koordynujących w obydwu krajach do szkoły IVET i opiekuna praktyk w szkole w celu zatwierdzenia. 56 19
10) Zatwierdzenie programu praktyk i umowa o praktyki SZKOŁA IVET UCZEŃ IVET FIRMA PRZYJMUJĄCA PROGRAM PRAKTYK ZATWIERDZANY JEST PRZEZ SZKOŁĘ IVET, A UMOWA O PRAKTYKI ZAWIERANA JEST I PODPISYWANA PRZEZ TRZY STRONY. Propozycja wysłana przez firmę przyjmującą jest dyskutowana przez strony i zatwierdzana przez szkołę IVET, dzięki czemu staje się uzgodnionym programem praktyk. Program praktyk dołącza się do umowy o praktyki wystawionej przez szkołę IVET, która określa prawa i obowiązki ucznia i firmy przyjmującej uczestniczących w zagranicznych praktykach zawodowych. Taka procedura gwarantuje, że wszyscy uczestnicy znają program praktyk, jaki ma być realizowany podczas pobytu w firmie. Umowa o praktyki powinna być podpisana z odpowiednim wyprzedzeniem, aby wszyscy dobrze przygotowali się do praktyk. 57 20
Przydatne linki: The placement Contract Customizer (Umowa o praktyki) To internetowe narzędzie, które pozwala generować umowy o praktyki zagraniczne, stworzone wspólnie przez prawników i praktyków zajmujących się mobilnością. Użytkownicy wypełniają dane dot. praktyki (np. rodzaj praktyk, kraj wysyłający, kraj przyjmujący, czas trwania, wiek uczestnika, branża.), a następnie narzędzie generuje projekt Umowy z wszystkimi ważnymi kwestiami dotyczącymi prawa krajowego i międzynarodowego. Więcej informacji na: http://www.european-mobility.eu/ Dokumenty: Przykład 1 (ES) Przykład 2 (ES) Przykład 3 (ES) Przykład 4 (PL) Przykład 5 (PL) Przyklad 6 (PL) Przykład 7 (DE) 58 21
11) Praktyczne informacje o kraju przyjmującym ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ PRZYJMUJĄCY ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ WYSYŁAJĄCY OPIEKUN SZKOŁA INFORMACJE NALEŻY PRZEKAZAĆ SZKOLE IVET, ABY PRZEPROWADZIŁA SZKOLENIE PRZED WYJAZDEM DLA UCZNIA. INFORMACJE POWINNY ZAWIERAĆ: - OGÓLNE INFORMACJE O KRAJU/MIEŚCIE PRZYJMUJĄCYM. - WYMAGANIACH PRAWNYCH I PRZEPISACH W KRAJU PRZYJMUJĄCYM. - ZALECENIA OGÓLNE. - MOŻLIWOŚCI ZAKWATEROWANIA. - ŚRODKI TRANSPORTU. - INNE. Wszelkie praktyczne informacje o mieście, możliwościach zakwaterowania, zalecenia ogólne itp. przygotowuje organizacja koordynująca w kraju przyjmującym i przesyła je szkołom IVET poprzez organizację koordynującą w kraju wysyłającym; powstaje w ten sposób podstawowy materiał, z którego korzysta się w czasie szkoleń przed wyjazdem uczniów. Te użyteczne informacje ułatwiają zorganizowanie podróży i znalezienie zakwaterowania, co uczeń musi zrobić przed wyjazdem. 59 22
12) Szkolenie przed wyjazdem ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ WYSYŁAJĄCY SZKOŁA IVET UCZEŃ IVET SZKOLENIE PRZED WYJAZDEM DLA UCZNIÓW PLANUJE SZKOŁA IVET, DOTYCZY ONO: - NAUKI JĘZYKA. - INSTRUKCJI DOT. PROCEDUR ADMINISTRACYJNYCH I INFORMACJI PRAKTYCZNYCH. - SZKOLENIA MIĘDZYKULTUROWEGO. - PRZYGOTOWANIA DO WYJAZDU. Szkolenie przed wyjazdem na praktyki organizuje dla uczniów szkoła IVET, aby zapewnić pełną świadomość sytuacji i dostosować oczekiwania ucznia. Organizacje koordynujące w kraju wysyłającym i inni usługodawcy (np. szkoły nauki języka) mogą pomoc szkole w udostępnieniu pewnych treści lub materiałów szkoleniowych. Różne treści można przekazać podczas różnych sesji i w różnej postaci: Nauka języka: Jeśli poziom znajomości języka roboczego (język, który umożliwia komunikowanie się w pracy podczas praktyk. Może być to język kraju docelowego lub dowolny inny język, jakim posługują się obie strony) przez ucznia jest wystarczający, ale nie optymalny, zaleca się intensywny kurs języka roboczego. Kurs ten zapewnia lub koordynuje szkoła IVET. 60 23
Podstawowe szkolenie w zakresie języka technicznego w języku komunikacji lub w języku kraju przyjmującego: zapewniany przez szkołę IVET. Szkolenie w zakresie procedur administracyjnych i informacje praktyczne: Dowód osobisty/paszport. Europejskie ubezpieczenie zdrowotne. Zaświadczenie lekarskie, jeśli jest wymagane. Ubezpieczenie w podróży/oc. Wszelkie pozwolenia wymagane w kraju wysyłającym i przyjmującym. Ogólne informacje o kraju/mieście pobytu. Wymogi prawne i przepisy w kraju przyjmującym. Zalecenia ogólne. Możliwości zakwaterowania. Środki transportu. Inne. Ważne jest, aby był czas na przygotowanie dokumentów z odpowiednim wyprzedzeniem. Szkolenie międzykulturowe: kompetencje społeczne i szkolenie międzykulturowe jest ważne i ułatwia pracę ucznia w firmie. Edukacja międzykulturowa. Kompetencje społeczne. Komunikatywność. Umiejętność rozwiązywania problemów. Zwyczaje i warunki życia w kraju przyjmującym (co robić, czego nie robić). Inne. Przygotowanie do wyjazdu: To szkolenie ma kluczowe znaczenie, aby uniknąć niezadowolenia ucznia z praktyki, ponieważ zawarte tu informacje określają podstawowe prawa i obowiązki ucznia. Oczekiwania ucznia. Ogólne wytyczne dotyczące programu praktyk wyjazdowych. Regulamin zachowania. Prawa i obowiązki. Kryteria oceny praktyk. Zapobieganie kryzysom. Dokumenty: Wytyczne do regulaminu zachowania ucznia 61 24
13) Przygotowanie stanowiska pracy FIRMA PRZYJMUJĄCA OPIEKUN W FIRMIE MATERIAŁY PRZYGOTOWYWANE SĄ, ABY ZAPEWNIĆ ODPOWIEDNIĄ JAKOŚĆ PRAKTYK ZAWODOWYCH. Jeśli trzeba przygotować urządzenia, pomieszczenia, materiały, itd. firma zrobi to i zagwarantuje, że stanowisko jest gotowe do przyjęcia ucznia. 62 25
5.7.3. Procedury podczas praktyk: 14) Powitanie ucznia w kraju przyjmującym ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ PRZYJMUJĄCY UCZEŃ IVET POWITANIE UCZNIA. (MAPA MIASTA, INFORMACJE TURYSTYCZNE, TRANSPORT LOKALNY, ETC.) Osobą odpowiedzialną za powitanie ucznia w kraju przyjmującym jest przedstawiciel organizacji koordynującej w kraju przyjmującym. Osoba ta będzie jedyną osobą kontaktową ze strony organizacji w czasie praktyk. Powitanie ma miejsce w biurach organizacji koordynującej, uczeń otrzymuje informacje praktyczne, wyjaśnia wątpliwości i przygotowuje się do spotkania z firmą przyjmującą. Zaleca się, aby sesja powitalna miała miejsce na kilka dni przed spotkaniem w firmie przyjmującej, aby uczeń miał czas zapoznać się z nowym otoczeniem. 63 26
15) Pierwsze spotkanie w firmie przyjmującej ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ PRZYJMUJĄCY OPIEKUN FIRMA UCZEŃ IVET PIERWSZE SPOTKANIE Pierwsze spotkanie następuje zwykle w pierwszym dniu praktyk w firmie przyjmującej. W czasie tego spotkania omawia się program praktyk, proces raportowania i oceny w czasie praktyk. Organizacja koordynująca w kraju przyjmującym upewnia się, czy wszystkie instrukcje są jasne dla ucznia i firmy. 64 27
16) Sesja wprowadzająca OPIEKUN W FIRMIE FIRMA PRZYJMUJĄCA UCZEŃ IVET SESJA WPROWADZAJĄCA TO POWITANIE PRAKTYKANTA W FIRMIE: - FILOZOFIA, CELE, HISTORIA FIRMY, PRODUKTY, ETC. - PRZEDSTAWIENIE PRAKTYKANTA OFICJALNEMU PRZEDSTAWICIELOWI PRACOWNIKÓW W FIRMIE. - INFORMACJA O KWESTIACH PRAWNYCH ZWIĄZANYCH Z PRAKTYKAMI ZAWODOWYMI, POUFNOŚĆ, ETC. - WYCIECZKA PO FIRMIE. - PRZEDSTAWIENIE PRAKTYKANTA OSOBOM, Z KTÓRYMI BĘDZIE PRACOWAŁ. - INNE. Po pierwszym spotkaniu, zwykle tego samego dnia odbywa się sesja wprowadzająca. W czasie tej sesji podaje się wszystkie ważne informacje praktyczne o firmie, które uczeń wiedzieć powinien, aby praktyka przebiegała bez problemów. 65 28
17) Monitorowanie praktyk OPIEKUN W FIRMIE ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ PRZYJMUJĄCY ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ WYSYŁAJĄCY OPIEKUN W SZKOLE UCZEŃ IVET OPIEKUN PRAKTYK W FIRMIE MUSI ZAGWARANTOWAĆ REALIZACJĘ PROGRAMU PRAKTYK. OPIEKUN PRAKTYK W FIRMIE UDOSTĘPNIA INFORMACJE ORGANIZACJI KOORDYNUJĄCEJ W KRAJU PRZYJMUJĄCYM ABY PRAWIDŁOWO OCENIĆ PRAKTYKI ZAWODOWE. ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA W KRAJU WYSYŁAJĄCYM MOŻE ŚLEDZIĆ PRAKTYKĘ ZAWODOWĄ W FIRMIE ZA POŚREDNICTWEM ORGANIZACJI KOORDYNUJĄCEJ W KRAJU PRZYJMUJĄCYM. ORG. KOORDYNUJĄCA W KRAJU WYSYŁAJĄCYM JEST GŁÓWNYM PUNKTEM KONTAKTOWYM DLA SZKOŁY IVET JEŚLI CHODZI O MONITOROWANIE PRAKTYK. Opiekun praktyk w firmie musi regularnie monitorować postępy ucznia. W pkt. 5.8 podano procedury oceny, z których może skorzystać. Organizacja koordynująca w kraju przyjmującym powinna być w stałym kontakcie z opiekunem praktykantów w firmie i z uczniem, aby prawidłowo monitorować praktyki i postępy w realizacji programu praktyk. Bardzo ważne jest utrzymywanie przepływu informacji pomiędzy organizacjami koordynującymi oraz raportowanie o postępach w realizacji programu praktyk opiekunowi praktyk ze strony szkoły. Dokumenty: Dziennik praktyk przykład 1 (ES) Dziennik praktyk przykład 2 (PL) 66 29
18) Końcowe spotkanie oceniające OPIEKUN W FIRMIE UCZEŃ IVET KOŃCOWE SPOTKANIE OCENIAJĄCE. Przed końcem praktyki, opiekun praktykantów w firmie i uczeń IVET powinni spotkać się i dokonać końcowej oceny praktyk. Treść oceny końcowej dotyczy umiejętności ukształtowanych przez ucznia w czasie praktyki, jego postawy w pracy, wykonania programu praktyk i ogólnej oceny praktyki. Dokumenty: Ocena ucznia przez firmę przyjmującą. Przykład 1 (ES) Ocena ucznia przez firmę przyjmującą. Przykład 2 (DE) 67 30
5.7.4. Procedury po praktykach: 19) Zaświadczenie o odbyciu praktyki FIRMA PRZYJMUJĄCA UCZEŃ IVET FIRMA PRZYJMUJĄCA ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ PRZYJMUJĄCY ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ WYSYŁAJĄCY SZKOŁA IVET WYSTAWIA SIĘ ZAŚWIADCZENIE O ODBYCIU PRAKTYK. (W 3 EGZ.) ZAŚWIADCZENIE O ODBYCIU PRAKTYK WYSYŁANE JEST DO SZKOŁY IVET ZA POŚREDNICTWEM ORG. KOORDYNUJĄCYCH W KRAJU PRZYJMUJĄCYM I WYSYŁAJĄCYM. Jeśli uczeń ukończył praktykę, firma wystawia zaświadczenie o odbyciu praktyk (dokument podpisuje prawny przedstawiciel firmy przyjmującej, który potwierdza, że praktykant z powodzeniem ukończył praktykę w firmie, zgodnie z uprzednio ustalonym programem praktyk). Dokument podpisuje prawny przedstawiciel firmy i wystawiany jest w trzech egzemplarzach. Jeden egzemplarz dostaje uczeń, aby mógł dołączyć go do swojego C.V.; jeden zatrzymuje firma, a trzeci dostaje szkoła IVET za pośrednictwem organizacji koordynujących; ten ostatni będzie źródłem informacji do końcowej oceny praktyk. Dokumenty: Przykład 1 (ES) Przykład 2 (ES) 68 31
20) Sprawozdanie praktykanta UCZEŃ IVET OPIEKUN SZKOŁA SPRAWOZDANIE PRAKTYKANTA. Po zakończeniu praktyki uczeń musi napisać sprawozdanie praktykanta: jest to dokument, który powstaje po zakończeniu praktyk, w którym opisuje się doświadczenia z odbytej praktyki wg określonego wzoru. Minimum informacji, które musi zawierać sprawozdanie to: Dokumenty: - Dane ucznia. - Dane firmy. - Czas trwania praktyki. - Opis realizowanych zadań. - Zdjęcia. - Kompetencje nabyte dzięki praktyce. - Co się udało? - Co się nie udało? - Ogólne wnioski z praktyki. Wytyczne do sprawozdania praktykanta Przykład 69 32
21) Kwestionariusz oceniający UCZEŃ IVET ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ PRZYJMUJĄCY OPIEKUN FIRMA ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA W KRAJU PRZYJMUJĄCYM WYSYŁA KWESTIONARIUSZ OCENIAJĄCY DO WYPEŁNIENIA PRZEZ OPIEKUNA PRAKTYK W FIRMIE I UCZNIA. KWESTIONARIUSZ ODSYŁA SIĘ DO ORG. KOORDYNUJĄCEJ W KRAJU PRZYJMUJĄCYM. Aby ocenić jakość praktyk i umożliwić ciągłe doskonalenie systemu, obydwaj beneficjenci praktyk wypełniają kwestionariusze oceny. Jeśli okaże się, że któraś ze stron była niezadowolona, należy przeanalizować powody niezadowolenia, stworzyć nowe procedury lub metody monitorowania, aby uniknąć podobnej sytuacji w przyszłości. Dokumenty: Wytyczne do kwestionariusza dla ucznia IVET Wytyczne do kwestionariusza dla opiekuna w firmie 70 33
22) Spotkanie oceniające po powrocie OPIEKUN SZKOŁA UCZEŃ IVET SPOTKANIE OCENIAJĄCE PO POWROCIE. Po powrocie ucznia, opiekun praktyk ze strony szkoły spotyka się z uczniem, aby uzyskać dodatkowe informacje i ogólną ocenę praktyk. Niektóre ważne informacje mogły nie zostać odpowiednio przekazane we wszystkich dokumentach, które opiekun praktyk ze strony szkoły już otrzymał. 71 34
23) Zebranie doświadczenia UCZEŃ IVET OPIEKUN SZKOŁA ZEBRANIE DOŚWIADCZENIA I UDOKUMENTOWANIE PROCESU NAUCZANIA, JAKI PRZESZEDŁ UCZEŃ POPRZEZ SPORZĄDZENIE DOKUMENTÓW W EUROPASS DOSIER, TAKICH JAK: - UAKTUALNIENIE EUROPASS C.V. - EUROPEJSKI PASZPORT ZNAJOMOŚCI JĘZYKA - INNE. DZIAŁANIE POWINNO BYĆ MONITOROWANE PRZEZ OPIEKUNA PRAKTYK Opiekun praktyk ze strony szkoły zachęca ucznia do uaktualnienia kompetencji nabytych w czasie praktyki w Europass C.V., Europejskim paszporcie znajomości języka, etc. Zwiększy to atrakcyjność profilu ucznia na rynku pracy. Przydatne linki: http://europass.cedefop.europa.eu Dokumenty: Europass Paszport znajomości języka 72 35
24) Ocena końcowa ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ WYSYŁAJĄCY OPIEKUN SZKOŁA ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ PRZYJMUJĄCY KOŃCOWA OCENA PRAKTYK PRZEPROWADZONA PRZEZ OPIEKUNA PRAKTYK ZE STRONY SZKOŁY WYSYŁANA JEST DO ORG. KOORDYNUJĄCYCH W KRAJU WYSYŁAJĄCYM I PRZYJMUJĄCYM. OCENA POWINNA OPIERAĆ SIĘ NA: - SPRAWOZDANIU PRAKTYKANTA. - ZAŚWIADCZENIU O ODBYCIU PRAKTYK. - KWESTIONARIUSZU OCENIAJĄCYM. - DODATKOWYCH INFORMACJACH ZE SPOTKANIA OCENIAJĄCEGO Z UCZNIEM. - OTHERS. Jednym z głównych celów oceny końcowej jest upewnienie się, że program praktyk został zrealizowany, że uczeń wykonał swoje zadania i uzyskał praktyczną wiedzę zgodnie z planem. Końcowa ocena praktyk zawsze przeprowadzana jest przez opiekuna praktyk ze strony szkoły, aby prawidłowo ocenić kompetencje nabyte przez ucznia. Ocena końcowa opiera się na dokumentach oraz spotkaniu oceniającym z uczniem. Po wypełnieniu, dokument przesyłany jest do obydwu organizacji koordynujących. Dokumenty: Arkusz oceniający, przykład 1(PL) 73 36
25) Certyfikat jakości firmy przyjmującej ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ PRZYJMUJĄCY FIRMA NADAJE CERTYFIKAT FIRMOM, KTÓRE ZAOFEROWAŁY UDANE PRAKTYKI UCZNIOM IVET. Rola firmy przyjmującej w praktykach musi być uznana i doceniona przez wszystkich interesariuszy. Zaleca się wysłanie do firmy przyjmującej certyfikatu jakości, aby publicznie docenić firmę. Dokumenty: Przykład (ES) 74 37
26) Wnioski ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ PRZYJMUJĄCY OPIEKUN SZKOŁA ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ WYSYŁAJĄCY WSZYSCY UCZESTNICY ZARZĄDZAJĄCY PROCESEM POWINNI WYCIĄGNĄĆ WNIOSKI W CELU JEGO USPRAWNIENIA. Powinno odbyć się co najmniej jedno spotkanie (bezpośrednie lub on-line) organizacji koordynujących i opiekuna praktyk ze strony szkoły, który napisał już końcową ocenę praktyk. Celem spotkania jest usprawnienie lub potwierdzenie działania systemu i kanałów komunikacji. Jeśli okaże się, że któraś ze stron była niezadowolona, należy przeanalizować powody niezadowolenia, stworzyć nowe procedury lub metody monitorowania, aby uniknąć podobnej sytuacji w przyszłości. 75 38
27) Upowszechnienie w kraju wysyłającym ORGANIZACJA KOORDYNUJĄCA KRAJ WYSYŁAJĄCY UCZEŃ IVET SZKOŁA IVET UPOWSZECHNIENIE NAJLEPSZYCH PRAKTYK, DOŚWIADCZEŃ Z PRAKTYK, ETC. TWORZENIE PRODUKTÓW I/LUB DZIAŁAŃ W KRAJU WYSYŁAJĄCYM DLA OGÓŁU SPOŁECZEŃSTWA. Najlepsze praktyki należy przekazać grupom docelowym. Szkoła i organizacja koordynująca w kraju wysyłającym odpowiadają za upowszechnienie doświadczeń wśród uczniów IVET i za zachęcanie ich do praktyk wyjazdowych w przyszłości. 76 39
28) Upowszechnienie w kraju przyjmującym ORGANIZACJA KOORDYNUJACA KRAJ PRZYJMUJĄCY FIRMA UPOWSZECHNIENIE NAJLEPSZYCH PRAKTYK, DOŚWIADCZEŃ Z PRAKTYK, ETC. TWORZENIE PRODUKTÓW I/LUB DZIAŁAŃ W KRAJU PRZYJMUJĄCYM DLA OGÓŁU SPOŁECZEŃSTWA. Podobnie, jak powyżej, organizacja koordynująca w kraju przyjmującym odpowiada za upowszechnienie doświadczeń i wniosków wśród potencjalnych firm przyjmujących, zachęcając je do organizowania praktyk w przyszłości. 77 40
5.8. MONITORING I EWALUACJA: 5.8.1. Monitorowanie i nadzór nad praktykami zagranicznymi: Uczestnictwo w zagranicznych praktykach zawodowych to wyzwanie dla ucznia, firmy przyjmującej oraz pośredników w tym procesie: opiekuna praktykantów w firmie, organizacji koordynujących i opiekuna praktyk. Różnice kulturowe, historyczne i różne środowisko edukacyjne, odmienne zwyczaje i zachowania typowe dla poszczególnych krajów to ważne czynniki, które muszą uwzględnić jednostki organizujące takie praktyki zawodowe. Poza tym jest jeszcze bariera językowa, która może utrudnić komunikację. Dlatego należy stale monitorować i nadzorować praktyki zawodowe w firmach zagranicą. Rola organizacji koordynującej w kraju przyjmującym Organizacja koordynująca w kraju przyjmującym przyjmuje uczniów w kraju przyjmującym i odpowiada za nadzorowanie praktyk w czasie ich trwania. Uczeń IVET i organizacja koordynująca spotykają się na sesji powitalnej po przyjeździe, w czasie której uczeń otrzymuje praktyczne informacje o miejscowości, w której będzie przebywał i kraju pobytu. Obie strony mogą wspólnie obejrzeć zakwaterowanie, przejść się po okolicy, pokazać przystanki autobusowe, restauracje, miejsca, gdzie uczeń może pobrać lub wymienić pieniądze, kupić jedzenie, bilety autobusowe, etc. Organizacja koordynująca udostępnia mapy najbliższej okolicy. Ważne jest, aby wymienić się numerami telefonów, aby można było kontaktować się w czasie trwania praktyk. To zadanie obejmuje też stały kontakt z firmą przyjmującą, aby upewnić się, że wszystko jest w porządku, poradzić sobie w nieprzewidzianych sytuacjach, uczestniczyć lub pomóc w końcowej ocenie praktyki. Pierwszego dnia w firmie podczas spotkania z opiekunem praktyk ze strony firmy, które odbywa się w firmie, uczniom IVET towarzyszy organizacja koordynująca w kraju przyjmującym. Sprawdza się uzgodnione wcześniej warunki, program praktyk, system raportowania i inne istotne sprawy. Umowę o praktyki musi podpisać firma, uczeń i szkoła IVET, z wyprzedzeniem, aby wszystkie zaangażowane strony zaznajomiły się z treścią umowy i programem praktyk od pierwszego dnia. Nie należy jej podpisywać później, ponieważ jest to dokument, który określa moment rozpoczęcia pracy przez ucznia IVET. Analizowane są także warunki ogólne, takie jak harmonogram, ubezpieczenie i inne aspekty. 78 41
W razie potrzeby, koordynator z organizacji koordynującej w kraju przyjmującym sprawdza regularnie postępy praktykanta w firmie, bezpośrednio, drogą e-mailową lub telefoniczną. Zaleca się odwiedzenie ucznia IVET w miejscu pracy, co najmniej raz w czasie praktyki. Jeśli uczeń jest niepełnoletni, musi mu towarzyszyć opiekun z organizacji koordynującej w kraju wysyłającym lub ze szkoły IVET, aby bezpośrednio na miejscu wspierać ucznia. Rola opiekuna praktykantów w firmie Opiekun praktykantów w firmie odpowiada za monitorowanie praktyki w miejscu pracy. Zaleca się zapisywanie codziennych działań, aby firma przyjmująca mogła je ocenić i potwierdzić. Uczeń IVET odbywa sesję wprowadzającą pierwszego dnia w firmie, w czasie której otrzymuje ważne informacje o firmie, informacje praktyczne i jest przedstawiany innym pracownikom, z którymi będzie pracował. Poza szkoleniem ze strony opiekuna w firmie, uczeń powinien natychmiast otrzymywać ocenę wykonanych zadań lub nabytych nowych umiejętności. Stała pozytywna ocena bardzo motywuje ucznia i ułatwia nauczenie się prawidłowych metod pracy. Ocena ucznia nie zawsze jest łatwa. To delikatna sprawa, zwłaszcza jeśli uczniowi potrzeba specjalnych wskazówek co do poprawy swojego postępowania lub zachowania w miejscu pracy. Zasady przekazywania oceny: Ocena powinna dotyczyć konkretnego zadania. Ocenę trzeba zaplanować wcześniej. Ocena powinna być konstruktywna i mieć na celu poprawę pracy ucznia w przyszłości. Ocenę należy przekazywać w cztery oczy. Zasugerowanie pozytywnych alternatyw, wychodzenie w przyszłość. Ocena nie powinna koncentrować się na cechach osobistych ucznia. Ocena powinna być prosta do zrozumienia, jasno sformułowana i przekazana w odpowiednim czasie. Praktykant i opiekun praktykantów w firmie odbywają spotkanie oceniające, na którym ocenia się zrealizowane działania i pracę praktykanta. Opiekun praktykantów odpowiada za wystawienie zaświadczenia o odbyciu praktyk, które podpisuje prawny przedstawiciel firmy przyjmującej. Opiekun praktykantów w firmie otrzymuje kwestionariusz oceniający od organizacji koordynującej w kraju przyjmującym, który wypełnia i odsyła ze swoimi komentarzami i sugestiami. Informacje te będą wykorzystane do oceny praktyk. 79 42
Rola ucznia IVET Uczeń IVET pisze sprawozdanie o swoim pobycie i zadaniach, jakie realizował podczas praktyk, aby sprawdzić, czy osiągnięto cele określone na wstępie oraz do jakiego stopnia praktyki spełniły oczekiwania ucznia. Sprawozdanie trafia do opiekuna praktyk ze strony szkoły IVET, ale kopia powinna być wysłana również do organizacji koordynującej w kraju przyjmującym oraz do organizacji koordynującej w kraju wysyłającym. Uczeń IVET otrzyma kwestionariusz oceniający od organizacji koordynującej w kraju przyjmującym, który wypełnia i odsyła z sugestiami i uwagami. Informacje te będą wykorzystane do oceny praktyk. Uczeń IVET odbywa tez po powrocie spotkanie oceniające z opiekunem praktyk ze strony szkoły, aby ocenić cały czas pobytu. 5.8.2. Ocena zagranicznych praktyk zawodowych: Ocena jest częścią procesu szkolenia i obejmuje cały czas praktyki za granicą. Podstawowe cele oceny to: Wskazać, w jakim stopniu zrealizowano szkolenie zawodowe. Poinformować o kompetencjach zawodowych nabytych przez praktykanta. Informacja zwrotna o przeprowadzonych praktykach zawodowych. Ocena powinna również: Wspierać proces praktyki zawodowej. Motywować i zachęcać ucznia IVET. Rozwinąć umiejętności samooceny u ucznia. Powstrzymać ucznia przed ponownym popełnieniem tych samych błędów. Inne aspekty, które podlegają ocenie dotyczą organizacji: Czy dobór uczniów IVET i firm przyjmujących był odpowiedni. Czy przedstawiono przydatne informacje. Czy komunikacja pomiędzy uczestnikami była skuteczna. 80 43
Sprawozdanie praktykanta: Sprawozdanie dzienne/tygodniowe: W czasie praktyk bardzo ważne jest pisanie sprawozdania codziennie lub przynajmniej, tygodniowo, aby uzyskać informacje o tym, co się działo podczas pobytu zagranicą. Sprawozdania wykorzystuje się do napisania sprawozdania praktykanta oraz do podpisania zaświadczenia o ukończeniu praktyk przez firmę przyjmującą. Ocena praktyk: Po powrocie odbywa się rozmowa pomiędzy opiekunem praktyk ze trony szkoły a uczniem IVET, która ma ocenić postępy ucznia podczas praktyk, przedstawić opinie o mocnych i słabych stronach praktykanta, realizację programu praktyk i kompetencji nabytych w czasie praktyki. Przygotowanie spotkania oceniającego po powrocie: Ucznia IVET należy poinformować o szczegółach rozmowy (forma, termin, etc). Należy wskazać jakość wykonanej pracy oraz wyniki osiągnięte dla każdego zadania. Ocenia się sytuacje wyjściową ucznia IVET oraz nabyte kompetencje. Należy odnotować problemy np. problematyczne lub trudne sytuacje, wobec jakich stanął uczeń IVET. Należy rozważyć dodatkowe zadania, jakie uczeń IVET musiał wykonać poza programem praktyk. Przeprowadza się przegląd kwestionariusza oceniającego i analizuje zadowolenie ucznia IVET. Dokonuje się oceny ogólnej. Opiekun praktyk ze strony szkoły odpowiada za końcową ocenę doświadczeń wynikających z praktyk zawodowych w firmie zagranicą oraz za ocenę kompetencji nabytych przez ucznia IVET. Informacja ta ma kluczowe znaczenie dla transferu punktów kredytowych. Opiekun praktyk ze strony szkoły wysyła wyniki oceny końcowej dla każdego ucznia IVET uczestniczącego w praktykach zawodowych w firmie za granicą do organizacji koordynujących w obydwu krajach. Wyniki oceny bierze się pod uwagę w usprawnianiu procesu, w tym również w poprawie komunikacji i koordynacji. Elementy podlegające ocenie: Kwestionariusze oceniające opiekuna praktyk ze strony firmy i ucznia IVET. Niezbędne dostosowania wynikające z lepszej koordynacji wszystkich zaangażowanych uczestników. Kwestie praktycznej organizacji praktyk. Postępowanie wszystkich zainteresowanych. Czas praktyki. Inne. 81 44
Elementy oceniane dyskutowane są przez podmioty, które zarządzają praktykami zawodowymi za granicą: opiekuna praktyk ze strony szkoły IVET, organizację koordynującą w kraju wysyłającym i organizację koordynującą w kraju przyjmującym. Poprawki wprowadzone zostaną przy okazji organizowania kolejnych praktyk. 82 45
5.9. SZCZEGÓLNE ASPEKTY W KRAJACH UCZESTNICZĄCYCH W Europie nie ma wspólnych przepisów dot. lokalnych praktyk zawodowych w krajach uczestniczących, przepisy takie istnieją tylko na poziomie krajowym. Trudności występują również w określaniu minimalnego wieku ucznia IVET lub praktykanta, który chce uczestniczyć w praktykach zawodowych za granicą. Np. w Bułgarii minimalny określony prawem wiek dla uczestnictwa w praktykach zawodowych w firmie nie jest taki sam, jak minimalny wiek, w którym można podjąć pracę. Należy zwrócić większą uwagę na przestrzeganie przepisów w kraju wysyłającym i przyjmującym, moment osiągnięcia pełnoletniości, wiek, w którym można rozpocząć pracę, wiek w którym można odbyć praktykę zawodową i inne wymagania, aby praktyki zawodowe za granicą odbywały się zgodnie z prawem. Jeśli chodzi o Grupy Lokalne powołane w każdym kraju uczestniczącym jako panele opiniujące ds. zagranicznych praktyk zawodowych, zadano im te same pytania i otrzymano poniższe odpowiedzi: Sugerowany minimalny wiek odbywania praktyk zagranicznych Sugerowany maksymalny wiek odbywania praktyk zagranicznych Minimalny czas trwania praktyki Maksymalny czas trwania praktyki Główne języki, poza miejscowym, używane w czasie praktyk zagranicznych Inne języki BE BG DE ES PL RO SI 16 16 17 18 16 15 15 Brak 26 Brak Brak 25 24 25 1 ½ miesiąca 6 miesięcy angielski francuski 2 tygodnie 6 miesięcy angielski francuski niemiecki rosyjski 3 tygodnie 6 miesięcy angielski niemiecki 1 miesiąc 1 miesiąc 1 miesiąc 1 miesiąc 6 miesięcy angielski francuski włoski niemiecki portugalski rumuński 6 miesięcy angielski niemiecki Polski 6 miesięcy 6 miesięcy angielski niemiecki węgierski angielski włoski niemiecki 83 46
Najlepszy wiek na odbywanie praktyk zagranicznych w krajach wysyłającym i przyjmującym to wiek osiągnięcia pełnoletniości. Minimalny czas trwania praktyk różni się w zależności od kraju i od podmiotu. Firmy zazwyczaj preferują dłuższe praktyki, ponieważ inwestują czas w szkolenie przyjmowanego ucznia. Preferowanym językiem roboczym dla zagranicznych praktyk zawodowych jest angielski, poza miejscowym językiem kraju, w którym odbywa się praktyka. Wszyscy potwierdzają, że trudno jest znaleźć pracowników posługujących się językiem angielskim w firmach przyjmujących. Niezbyt wysoko ocenia się również poziom znajomości języków obcych przez uczniów. Najlepszy moment w roku na praktykę to czas uzgodniony przez firmę przyjmującą i ucznia IVET. Belgia Reforma szkolnictwa zawodowego we Flandrii Kształcenie w przedziale od 6-ej klasy szkoły średniej do studiów licencjackich i magisterskich zostanie zreformowane zgodnie z tym, co zaproponowano w procesie bolońskim, aby odpowiedzieć na zapotrzebowanie rynku pracy na brakujących średniowykwalifikowanych pracowników w wielu zawodach technicznych i administracyjnych. Dekret w tej sprawie został już przyjęty przez rząd Flandrii i wszedł w życie 1 września 2009. System kształcenia zawodowego na poziomie wyższym, zwany HBO, oferuje programy powiązane z kształceniem na poziomie średnim, zorientowane na rynek pracy, które dają kwalifikacje z poziomu 4 i 5 Europejskich Ram Kwalifikacji; ich wartość w punktach kredytowych waha się od 60 do 120 w przypadku kwalifikacji na poziomie 4 (krótkie programy zawodowe) i od 90 do 120 punktów w przypadku kwalifikacji na poziomie 5 (aby były zgodne z definicją krótkiego cyklu Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego). Dotyczy to istniejących programów kształcenia zawodowego na poziomie wyższym w kształceniu dorosłych, programów 4-go etapu BSO oraz 7-go TSO i KSO lat specjalizacji, ale nie lat przygotowujących do edukacji na poziomie wyższym ASO i KSO lub 7-go roku BSO. Zarówno średnie szkoły zawodowe, jak i ośrodki kształcenia osób dorosłych mogą organizować programy poziomu 4HBO. Programy poziomu 5 HBO będą realizowane w ośrodkach kształcenia dla dorosłych i na uniwersytetach. 84 47
Bułgaria Projekt nowej bułgarskiej ustawy o kształceniu zawodowym, który przyjęty będzie w przyszłości, ma prowadzić do realizacji następujących celów: Stworzenie i poprawa warunków niezbędnych dla rozwoju uczniów i poszerzenia ich kwalifikacji zawodowych w celu znalezienia zatrudnienia i osiągnięcia kolejnego etapu rozwoju zawodowego i indywidualnego; Stworzenie warunków dla kształcenia zawodowego, które pozwoli na utrzymanie poziomu siły roboczej zgodnego z zapotrzebowaniem rynku pracy i poziomem rozwoju gospodarczego; Przyjęcie europejskich metod uznawania i oceny kwalifikacji uczniów; Osiągnięcie wyższej kultury edukacyjnej poprzez lepsze informowanie, doradztwo i wskazywanie możliwości wyboru; Uaktualnienie materiałów i podstaw technicznych ośrodków kształcenia IVET. Ważną rolę odgrywają władze samorządowe Gminy odgrywają ważną rolę w ukierunkowaniu polityki w zakresie kształcenia zawodowego na swoim terytorium ponieważ z budżetu gmin opłaca się nauczycieli, organizuje preorientację zawodową dla uczniów i bezrobotnych, tworzy materiały i podstawy techniczne, powołuje ośrodki kształcenia zawodowego, finansuje działania informacyjne. Głównymi problemami, na jakie napotykają ośrodki dokształcające to brak funduszy na uaktualnienie materiałów i modernizację sprzętu technicznego, brak nowoczesnych książek specjalistycznych, niedostateczne szkolenie nauczycieli, brak funduszy na podnoszenie kwalifikacji nauczycieli, zwłaszcza na rzeczywistym stanowisku pracy, brak komunikacji pomiędzy IVET a pracodawcami, brak zainteresowania pracodawców praktykami. Ośrodki kształcenia mają jeszcze więcej problemów ze względu na brak mechanizmu decentralizacji zarządzania dochodem pochodzącym z tej działalności. Niemcy Kształcenie zawodowe System dualny Kształcenie zawodowe w Republice Federalnej Niemiec odbywa się na stanowisku pracy i w szkołach zawodowych. W systemie dualnym praktyczne kształcenie zawodowe ma miejsce na stanowisku pracy, a wspiera je kształcenie teoretyczne i edukacja ogólna realizowane w szkołach zawodowych, do których uczniowie uczęszczają zazwyczaj raz lub dwa razy w tygodniu. Cechą charakterystyczną tego systemu jest to, że wiedza i kwalifikacje powiązane są ze zdobywaniem niezbędnego doświadczenia zawodowego. Gwarantuje to, że szkolenie odbywa się w warunkach takich samych, jak te, z którymi praktykant zetknie się wykonując wybrany zawód. Tylko na stanowisku pracy praktykant nauczy się radzić sobie z ciągle zmieniającymi się wymaganiami i zrozumie mnogość stosunków społecznych w środowisku pracy. Poza tym, nauka praktyczna daje poczucie zadowolenia i jest szczególnym źródłem motywacji. Promuje samodzielność i tworzy poczucie odpowiedzialności, a to niezbędne cechy w rozwiniętym kraju uprzemysłowionym; realizując konkretne zadania w rzeczywistych warunkach pracy, praktykant może wykazać się nabytą wiedzą i kwalifikacjami i doświadczyć uczucia sukcesu. Pokazuje to, że szkolenie na stanowisku pracy to więcej niż tylko proces zinstytucjonalizowanej i zorganizowanej nauki. 85 48