Right to Reside i Habitual Residence Test - Zasady legalnego przebywania i stałego zamieszkania w Wielkiej Brytanii najczęstsza przyczyna odmawiania prawa do benefitów. Right to Reside i Habitual Residence Test, czyli zasady dotyczące legalnego przebywania i stałego zamieszkania, tak w istocie nie są żadnym testem, który trzeba zdać w ścisłym tego słowa znaczeniu. Jest to zbiór przepisów określających w jakiej sytuacji obywatele krajów Unii Europejskiej i ich rodziny (przebywający/mieszkający) w Wielkiej Brytanii mają prawo do benefitów. Zanim zaczęłam pisać ten tekst, weszłam na różne fora w Internecie i aż mi się włosy na głowie zjeżyły od wypisywanych tam głupstw, najczęściej wynikających z niezrozumienia tego trudnego tematu. Może napiszę coś o sobie, aby choć trochę uwiarygodnić moją znajomość zagadnienia. Przez pewien czas choroba nie pozwalała mi na pracę i wystąpiłam o Zasiłek Chorobowy - ESA. Dostałam decyzję odmowną nie zdałam - Right to Reside Test, czego rezultatem było to, że nie zdałam - Habitual Residence Test, a konkluzją, że nie jestem qualified person. Jestem pewna, że już po przeczytaniu tego zdania wiele osób łapie się za głowę. Ja też się łapałam. Po kilku odwołaniach i ignorowaniu moich argumentów postanowiłam skierować sprawę do Trybunału. W tak zwanym międzyczasie, przeczytałam chyba wszystko na temat praw obywateli Unii Europejskiej oraz przepisów związanych z przyznawaniem benefitów. Na przesłuchanie do Trybunału poszłam sama i sama broniłam swojej sprawy. I WYGRAŁAM! Moja pierwsza bardzo ważna obserwacja: jeśli dostałeś informację, że nie należą Ci się benefity, ponieważ nie zdałeś Right to Reside lub Habitual Residence Test, to wcale nie znaczy, że nie spełniasz warunków zawartych w tych przepisach. Sugeruję kontakt ze specjalistą i odwołania, aż do skutku. Proces odwoławczy może być długi, ale w przypadku zmiany decyzji otrzymuje się dany benefit z wyrównaniem do dnia pierwszego wystąpienia. Z mojego doświadczenia wynika, że Urząd Pracy (DWP) bardzo często używa tego argumentu zupełnie bezpodstawnie. Tak było w moim przypadku i tak było w wielu innych znanych mi przypadkach osób, które zgłosiły się do mnie o pomoc. Oczywiście są sytuacje, gdy taka odmowa jest zgodna z przepisami, ale znacznie rzadziej, niż to wynika z praktyki tego Urzędu. Drugą ważną sprawą jest to, że zasady dotyczące Right to Reside i Habitual Residence

Test dla wielu benefitów są różne a generalnie, są one dość skomplikowane i to może po części (ale tylko po części), tłumaczy nadużywanie tego argumentu przy odmowie przyznania benefitów obywatelom Unii Europejskiej lub ich rodzinom. Aby otrzymać takie benefity jak: Universal Credit (jeszcze nie wprowadzony dla obywateli Unii Europejskiej), Income Support, Zasiłek dla bezrobotnych JSA, Zasiłek chorobowy ESA, Zasiłek Emerytalny Pension Credit, Housing Benefit, Child Benefit oraz Child Tax Credit - w pierwszym rzędzie trzeba spełniać warunki wynikające z Right to Reside Test, dające status osoby kwalifikującej się - qualified person. Kto jest osobą kwalifikującą się - qualified person? Obywatel Unii Europejskiej, który: 1. poszukuje pracy: zarejestrowany w Jobcentre i otrzymuje Zasiłek dla bezrobotnych JSA. Nie ma ograniczenia czasu, jak długo można pobierać zasiłek dla bezrobotnych pod warunkiem, że spełnia się wymagania związane z poszukiwaniem pracy. 2. pracownik: niezależnie od ilości przepracowanych godzin, chociaż ktoś, kto pracuje mniej, niż 6 godzin w tygodniu może nie być uznany, jako pracownik. Praca, jako woluntariusz nie daje statusu pracownika. Zarobek w tym wypadku nie ma znaczenia, ale musi być wypłacana minimalna stawka. Jeśli pracuje się bardzo nieregularnie, z dużymi przerwami może to również mieć wpływ na uzyskanie statusu pracownika. Praca przez agencję lub za gotówkę bez potrąceń podatku i opłacania National Insurance jest brana pod uwagę, chociaż trzeba mieć dowody na taką pracę (świadków lub oświadczenie pracodawcy) a udowodnienie tego może zabrać sporo czasu. Pracownikiem jest również osoba na urlopie, zwolnieniu chorobowym oraz kobieta na urlopie macierzyńskim, również bezpłatnym. Status pracownika zachowują również osoby na bezpłatnym urlopie zdrowotnym, czasowo niezdolne do pracy oraz na szkoleniach związanych z zawodem. Również kobiety w ciąży lub które urodziły dziecko, które wcześniej pracowały, ale przerwały pracę ze względu na te dwie okoliczności zachowują status pracownika. Osoba spełniająca warunki statusu pracownika nie podlega Habitual Residence Test 3. osoba samozatrudniona: zarejestrowana w HMRC oraz jeśli nie jest jeszcze zarejestrowana, ale może przedstawić dowody, że przygotowuje się do tego. Jeśli ktoś zaprzestał działalności, ale nie wyrejestrował się, jako osoba samozatrudniona utrzyma ten status, gdy będzie w stanie udowodnić, że jest w trakcie udoskonalania lub zmiany profilu działalności. Zasady urlopu macierzyńskiego mają również zastosowanie do kobiet samozatrudnionych. Jest się traktowana, jako osoba samozatrudniona również, gdy przerywa się pracę ze względu na ciążę lub urodzenie dziecka. W pozostałych przypadkach obowiązują takie same warunki jak dla pracownika. Jeśli ktoś zaprzestał

działalności, jako osoba samozatrudniona i zarejestrował się w Jobcentre, jako osoba bezrobotna, traci status osoby samozatrudnionej ale uzyskuje status osoby poszukującej pracy. Osoba spełniająca warunki statusu osoby samosatrudnionej nie podlega Habitual Residence Test. 4. Członkowie rodziny osób wymienionych w punktach 1 3 mają Right to Reside, czyli prawo pobytu bez konieczności przebywania w Wielkiej Brytanii minimum 3 miesiące. Członkowie rodziny nie muszą być obywatelami Unii Europejskiej. Kto jest członkiem rodziny: - dzieci, wnuki i prawnuki (do wieku 21 lat) osoby kwalifikującej się qualified person lub jej współmałżonka/oficjalnego partnera ( civil partner ) - dzieci, wnuki i prawnuki (niezależnie od wieku) osoby kwalifikującej się qualified person lub jej współmałżonka/oficjalnego partnera ( civil partner ), które są na utrzymaniu tych osób i z uzasadnionych względów nie mogą podjąć pracy/samozatrudnienia lub zarejestrować się w Jobcentre, jako osoby bezrobotne np. ze względu na chorobę lub niepełnosprawność - rodzice, dziadkowie lub pradziadkowie osoby kwalifikującej się qualified person lub jej współmałżonka/oficjalnego partnera ( civil partner ), którzy są na utrzymaniu tych osób i z uzasadnionych względów nie mogą podjąć pracy/samozatrudnienia lub zarejestrować się w Jobcentre, jako osoby bezrobotne np. ze względu na chorobę lub niepełnosprawność lub są w wieku emerytalnym. Współmałżonek lub oficjalny partner ( civil partner ) zachowują ten status nawet, gdy są w separacji z osobą kwalifikującą się qualified person. Oficjalny rozwód przerywa tę zależność. Co to znaczy być na utrzymaniu? Osoba utrzymująca płaci lub kupuje żywność i inne niezbędne produkty oraz ubrania, płaci za mieszkanie lub zapewnia mieszkanie. Jeśli dana osoba jest na utrzymaniu osoby kwalifikującej się qualified person dopiero w Wielkiej Brytanii nie zmienia to jej statusu członka rodziny. Partner osoby kwalifikującej się qualified person, czyli osoba w związku, ale bez ślubu czy rejestracji może być zakwalifikowana, jako członek rodziny w przypadku, gdy udowodni, że była w tym związku zanim przybyła do Wielkiej Brytanii. Jeśli dana osoba jest w takim związku dopiero w Wielkiej Brytanii i nie jest obywatelem Unii Europejskiej powinna wystąpić o residence card. Obywatele Unii Europejskiej przebywający w Wielkiej Brytanii nieprzerwanie 5 lat (nie wliczając wyjazdów na urlopy lub innych, ale nie dłuższych niż łącznie 6 miesięcy w roku) oraz posiadający przez ten czas status osoby kwalifikującej się qualified person lub

członka rodziny osoby kwalifikującej się qualified person nabywają prawo stałego pobytu i nie muszą spełniać warunków wymienionych w punktach 1-4 w przypadku ubiegania się o benefity. Dopuszcza się wyjazd z Wielkiej Brytanii na okres do 1 roku w przypadku ciąży, urodzenia dziecka, poważnej choroby lub szkolenia czy delegacji. Nie ma obowiązku występowania o potwierdzenie prawa do stałego pobytu, ale w sytuacji, gdy Urząd Pracy nagminnie odmawia prawa do benefitów uzasadniając to nie zdaniem Right to Reside Test wydaje się być uzasadnione wystąpienie o potwierdzenie tego prawa. W znacznym stopniu przyśpieszy to również proces przyznawania benefitów. Można utracić prawo do stałego pobytu po nieprzerwanej nieobecności w Wielkiej Brytanii trwającej 2 lata. Obywatele Unii Europejskiej przebywający w Wielkiej Brytanii krócej niż 3 miesiące i nie spełniający warunków qualified person mają Right to Reside, czyli prawo pobytu, ale generalnie nie mają jeszcze prawa do benefitów poza Child Benefit oraz Child Tax Credit. Istnieje jeszcze wiele bardziej szczegółowych regulacji, ale generalnie powyżej opisane dotyczą najczęstszych przypadków. Przy występowaniu o benefity ważny jest również Habitual Residence Test. Tak samo, jak w przypadku Right to Residence Test jest to zbiór przepisów. Te przepisy dotyczą następujących benefitów: Universal Credit (jeszcze nie wprowadzony dla obywateli Unii Europejskiej), Income Support, Zasiłek dla bezrobotnych JSA, Zasiłek chorobowy ESA, Zasiłek Emerytalny Pension Credit, Housing Benefit, Attendance Allowance, Carer's Allowance, Disability Living Allowance oraz Personal Independence Allowance. Osoby, które posiadają status osoby kwalifikującej się qualified person, czyli spełniają warunki zawarte w Right to Reside Test, automatycznie mają prawo do benefitów zależnych od dochodów, czyli Universal Credit, Income Support, Zasiłek dla bezrobotnych JSA, Zasiłek chorobowy ESA, Zasiłek Emerytalny Pension Credit oraz Housing Benefit. Osoby występujące o Attendance Allowance, Carer's Allowance, Disability Living Allowance oraz Personal Independence Allowance, muszą dodatkowo spełniać warunki zawarte w Habitual Residence Test oraz Past Presence Test, czyli przebywać w Wielkiej Brytanii minimum przez 104 tygodnie w ciągu 156 tygodni poprzedzających wystąpienie o te benefity. Nie dotyczy to osób nieuleczalnie chorych. W praktyce oznacza to, że wcześniej należało spełniać warunki zawarte w Right to Reside Test lub trzeba być członkiem rodziny osoby spełniającej te warunki.

Co to jest Habitual Residence Test? Jest to obowiązek zamieszkania w Wielkiej Brytanii, mający charakter stałego (przynajmniej na kilka lat). Potwierdzeniem zamieszkania jest umowa wynajmu lub dokument stwierdzający własność oraz opłacany Council Tax. Innymi dokumentami stwierdzającymi stały charakter zamieszkania są rachunki za prąd, gaz, telefon itp. wystawiane na nazwisko osoby występującej o benefity lub wspólnie zamieszkującego członka rodziny. Generalnie przyjmuje się, że należy mieszkać w Wielkiej Brytanii minimum od 3 miesięcy, aby pobyt był uważany za stały. Należy posiadać konto bankowe a dzieci w wieku szkolnym oczywiście muszą uczęszczać do szkoły. Należy zaznaczyć, że można występować o Housing Benefit, gdy rodzina (żona/mąż i dzieci) nie mieszka w Wielkiej Brytanii, ale wtedy nie jest ona brana pod uwagę przy wyliczaniu przysługującej wielkości mieszkania oraz wysokości tego benefitu a fakt, że często członkowie rodziny przyjeżdżają w odwiedziny nie ma znaczenia. Sytuacja się zmienia, gdy członkowie rodziny przeprowadzają się do Wielkiej Brytanii. Wtedy nie tylko automatycznie spełniają warunki zawarte w Right to Reside Test, pod warunkiem, że Ty je spełniasz, ale również te zawarte w Habitual Residence Test. Spełniasz warunki zawarte w Habitual Residence Test również, gdy osobiście nie spełniasz wyżej wymienionych warunków, ale jesteś członkiem rodziny i mieszkasz z osobą, która je spełnia np. rodzic (w wieku emerytalnym lub niezdolny do pracy) mieszka u dziecka, które pracuje lub jest samozatrudnione. Generalnie nie spełnia się warunków zawartych w Habitual Residence Test, gdy nie spełnia się wcześniej warunków zawartych w Right to Reside Test. Jak zwykle istnieje jeszcze kilka szczegółowych zasad, ale te opisane dotyczą najczęściej spotykanych przypadków. Należy wspomnieć, że od początku 2014 r. drastycznie zmieniły się zasady przyznawania Zasiłku dla bezrobotnych oraz Housing Benefit. O Zasiłek dla bezrobotnych można wystąpić dopiero po 3 miesiącach pobytu w Wielkiej Brytanii oraz spełnieniu warunków zawartych w Habitual Residence Test, czyli udowodnić zamieszkanie w Wielkiej Brytanii mające charakter stałego. Od kwietnia 2014 r. osoby występujące o Zasiłek dla bezrobotnych, które wcześniej w Wielkiej Brytanii nie pracowały nie mają prawa do Housing Benefit. Autor Elżbieta Cissowska Doradca d/s benefitów