Jesienne ABC......w zbożu i rzepaku

Jesienne ABC......w zbożu i rzepaku KATALOG ODMIAN JESIEŃ 2015

Słowo wstępne Słowo wstępne Szanowni Państwo, dobór właściwej odmiany rośliny uprawnej to początek długiej drogi, której zakończeniem są żniwa. Już na tym etapie często decyduje się sukces produkcyjny lub porażka. Po raz kolejny oddajemy w Państwa ręce przewodnik, którego celem jest dostarczenie informacji pomocnych w podjęciu tych ważnych wyborów. W tegorocznej edycji znajdą Państwo dokładne charakterystyki oferowanych przez nas odmian rzepaków ozimych i zbóż ozimych, a z upraw jarych roślin strączkowych. Mając na uwadze nietypowy przebieg pogody w sezonie 2014 / 2015 skutkujący wieloma niekorzystnymi dla roślin zjawiskami, w oparciu o analizy danych z poletek testowych ATR Agrohandel, opracowaliśmy dla Państwa szereg zaleceń agrotechnicznych dotyczących jesiennej uprawy i ochrony zbóż i rzepaków, które zamieściliśmy w obecnym przewodniku. Mamy nadzieję, że materiały zawarte w niniejszej publikacji będą Państwu pomocne w realizacji celów produkcyjnych. Życzymy Państwu pomyślnego startu w sezonie wegetacyjnym 2015 / 2016. Zespół ATR Agrohandel 1

Spis treści Spis treści 1. Katalog odmian rzepaku ozimego... 7 2. Katalog odmian zbóż ozimych... 29 3. Katalog odmian roślin motylkowych... 69 4. Mieszanki traw pastewnych... 75 5. Rzepak ozimy... 77 5.1 Jesienne nawożenie rzepaku ozimego... 79 5.2 Ochrona herbicydowa rzepaku ozimego... 82 5.3 Jesienna ochrona fungicydowa i regulatory wzrostu rzepaku ozimego... 89 5.4 Jesienne szkodniki rzepaku ozimego... 93 6. Zboża ozime... 97 6.1 Jesienne nawożenie zbóż ozimych... 98 6.2 Ochrona herbicydowa zbóż ozimych... 99 6.3 Jesienna ochrona fungicydowa zbóż ozimych... 107 6.4 Jesienne zwalczanie szkodników w zbożach ozimych... 120 7. Charakterystyka wybranych nawozów mineralnych doglebowych... 122 8. Uzupełniające nawozy makro i mikroelementowe do stosowania dolistnego... 126 2

Oryginalne, znaczy pewne i bezpieczne Oryginalne, znaczy pewne i bezpieczne Czyli jakie zagrożenia niesie za sobą stosowanie podrabianych i niezarejestrowanych środków ochrony roślin. Środki ochrony roślin należą do grupy produktów chemicznych podlegających rygorystycznym regulacjom prawnym. Procedura ma na celu to aby na rynek trafiały wyłącznie produkty dokładnie przebadane, o określonym działaniu, oraz bezpieczne dla użytkowników, środowiska i konsumentów. W ostatnich latach na rynku można często spotkać tzw. podróbki oraz produkty niezarejestrowane w Polsce. Producenci takich preparatów nie przestrzegają żadnych reżimów jakościowych w wyniku czego preparaty zawierają nieznane ilości często toksycznych substancji chemicznych. Oznacza to, że stosując taki produkt rolnik styka się, oraz wprowadza na pole nieznane substancje chemiczne o niewiadomym działaniu, o niezbadanej toksyczności dla roślin, zwierząt i ludzi. Takie preparaty stanowią poważne zagrożenie dla rośliny uprawnej oraz zdrowia użytkowników i konsumentów. Na stosowaniu niezarejestrowanych pestycydów tracą przede wszystkim rolnicy, gdyż nieznane środki nie działają, często niszczą uprawy powodując duże straty finansowe w formie strat w plonach, nierzadko doprowadzają do zniszczenia całych plantacji, a nawet uniemożliwiają uprawę niektórych roślin, np. zbóż, na danym polu przez wiele lat. Toksyczne niesprawdzone substancje chemiczne mają bezpośredni wpływ na zdrowie osób użytkujących te środki stanowiąc dla nich śmiertelne zagrożenie. Tak więc podrobione i niezarejestrowane środki ochrony roślin najczęściej nie rozwiązują problemów na polu, tylko narażają osoby mające z nimi kontakt na utratę zdrowia. Patrząc na koszty i ponoszone ryzyko jest to bardzo drogie rozwiązanie, a także niezgodne z prawem gdyż polskie prawo reguluje kwestie odpowiedzialności za posiadanie, transport, sprzedaż i stosowanie podrobionych i niezarejestrowanych środków ochrony roślin. Sprowadzanie zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi, zanieczyszczanie środowiska naturalnego podlega wielu sankcjom zawartym w ustawach i kodeksie karnym. Niesprawdzone preparaty stanowią także zagrożenie dla środowiska naturalnego, zalegając w glebie bądź przedostając się do wód gruntowych, a także są zagrożeniem dla ludzi i zwierząt jako pozostałości w żywności i paszach. Jak można ustrzec się przed nabyciem podrobionych i niezarejestrowanych pestycydów: ź Preparaty należy kupować tylko u autoryzowanych dystrybutorów, ź Zawsze prosić sprzedawcę o dokument poświadczający zakup, np. faktura, ź Kupować wyłącznie preparaty w oryginalnych opakowaniach posiadających etykietę w języku polskim z nazwą importera i posiadacza zezwolenia na wprowadzenie do obrotu, z datą produkcji i numerem partii, ź Należy także sprawdzić czy na opakowaniu znajdują się odpowiednie zabezpieczenia producenta. W przypadku wątpliwości co do oryginalności pestycydu należy zawiadomić PIORiN lub policję. 5

Notatnik 6

1. Katalog odmian rzepaku ozimego 7

Rzepak ozimy WYBRANE CECHY ODMIAN RZEPAKU OZIMEGO Nazwa odmiany Termin siewu Ilość roślin / m 2 Rozwój jesienią Rozwój wiosną Dojrzałość Odporność na wyleganie Odporność na choroby Zawartość oleju Wymagania glebowe MINOTAUR Wczesny do optymalnego 50-60 Średni Średni Średniopóźna Dobra Wysoka Wysoka Średnie do wysokich ARANGO F1 Optymalny do opóźnionego 45-55 Szybki Szybki Średniowczesna Wysoka Wysoka Wysoka Małe MENTOR F1 Optymalny do zdolność regeneracji wiosennej opóźnionego 45-55 Szybki Szybki, wysoka Średnia Średnia do wysokiej Wysoka Wysoka Małe do średnich DK EXPLICIT Średnia Wysoka Wysoka Słabe do średnich DK IMMINENT CL F1 Optymalny 35-45 Szybki Średni Średnia Wysoka Wysoka Małe do średnich PT 200 CL F1 Optymalny do opóźnionego 40-50 Szybki Szybki Optymalny do opóźnionego 35-45 Szybki Szybki Średniopóźna Średniowczesna Średniowczesna Dobra Wysoka Wysoka Małe do średnich Uwagi Odmiana populacyjna Idealna na późne siewy Na stanowiska zakażone kiłą kapustnych. Toleruje siew w mulcz Bardzo wysokie plonowanie Odmiana w technologii Clearfild, Odmiana w technologii Clearfild. Toleruje siew w mulcz. 8

Rzepak ozimy MINOTAUR INFORMACJE PODSTAWOWE Odmiana MINOTAUR WYMAGANIA AGROTECHNICZNE Hodowca Typ odmiany Plonowanie w 2009 r. Początek kwitnienie Termin dojrzewanie Wysokość roślin Zimotrwałość Odporność na wyleganie Wymagania glebowe Obsada roślin Zalecany termin wysiewu BayWa Liniowa (populacyjna) 42,3 dt/ha Średnio późny Średnio późny Średnia Wysoka Dobra Średnie i wysokie 2 50-60 r/m Od wczesnego do optymalnego ZDROWOTNOŚĆ Phoma (Sucha zgnilizna roślin kapustnych) Cylinrosporiza Sklerotinia (Zgnilizna twardzikowa) Odporność wysoka Odporność średnia Odporność średnia Źródło: http://www.maisadour-semences.fr/pl/nasiona-rzepaku.php Zdjęcie wykonane na poletkach doświadczalnych w Lipniku 13.05.2013. Fot. B.Amroży 9

Rzepak ozimy ARANGO F1 INFORMACJE PODSTAWOWE Odmiana ARANGO F1 WYMAGANIA AGROTECHNICZNE ZDROWOTNOŚĆ Hodowca Typ odmiany Rapool Plonowanie w 2014 r. % wzorca 110 % Początek kwitnienie Termin dojrzewanie Wysokość roślin Zimotrwałość Odporność na wyleganie Wymagania glebowe Obsada roślin Zalecany termin wysiewu Phoma (Sucha zgnilizna roślin kapustnych) Cylinrosporiza Sklerotinia (Zgnilizna twardzikowa) Hybrydowa (mieszańcowa) Wczesny Wczesny, średnio- wczesny średnia Bardzo wysoka Bardzo wysoka Małe 2 45 55 szt./m Optymalny, opóźniony Odporność bardzo wysoka Brak danych Odporność bardzo wysoka Arango to odmiana mieszańcowa rzepaku ozimego charakteryzująca się dużym wigorem rozwoju jesiennego, co umożliwia przeprowadzanie siewu w opóźnionych terminach. Odmiana bardzo wysoko i stabilnie plonująca dzięki wczesnemu i równomiernemu dojrzewaniu. Rośliny o przeciętnej wielkości, odporne na wyleganie. Dzięki relatywnie niskim wymaganiom glebowym udaje się również na słabszych i lżejszych glebach. 12

Rzepak ozimy MENTOR F1 INFORMACJE PODSTAWOWE Odmiana MENTOR F1 WYMAGANIA AGROTECHNICZNE ZDROWOTNOŚĆ Hodowca Typ odmiany Rapool Plonowanie w 2012 r. % wzorca 105,5 % Początek kwitnienie Termin dojrzewanie Wysokość roślin Zimotrwałość Odporność na wyleganie Wymagania glebowe Obsada roślin Zalecany termin wysiewu Phoma (Sucha zgnilizna roślin kapustnych) Cylinrosporiza Sklerotinia (Zgnilizna twardzikowa) Źródło: http://rapool.de/index.cfm/action/varieties/c/1/var/63.html Hybrydowa (mieszańcowa) Średni Średni Średnia Wysoka Średnia do wysokiej Małe do średnich przeznaczona na stanowiska zakażone kiłą kapusty 2 45 55 szt./m Optymalny, opóźniony Odporność wysoka Brak danych Odporność wysoka ź MENTOR to odmiana rzepaku ozimego odporna na kiłę kapustnych, ź Wysoki i stabilny plon (106% wzorca) o bardzo wysokim zaolejeniu, ź Odmiana o wysokiej zimotrwałości, tolerująca sytuacje stresowe, jak chociażby okresowe susze, ź Bardzo szybki rozwój jesienny co sprawia że odmiana udaje się nawet przy opóźnionych siewach, ź Bardzo wysoka zdolność wiosennej regeneracji, ź Udaje się przy siewie w mulcz, ź Odmiana łatwa w omłocie dzięki równomiernemu dojrzewaniu. 14

Rzepak ozimy PT 225 F1 INFORMACJE PODSTAWOWE Odmiana PT 225 F1 WYMAGANIA AGROTECHNICZNE ZDROWOTNOŚĆ Hodowca Typ odmiany PIONEER Plonowanie w 2014 r. % wzorca 103 % Początek kwitnienie Termin dojrzewanie Wysokość roślin Zimotrwałość Odporność na wyleganie Wymagania glebowe Obsada roślin Zalecany termin wysiewu Phoma (Sucha zgnilizna roślin kapustnych) Hybrydowa (mieszańcowa) Średnio wczesny - średni Średni Średnia Średnia Wysoka Małe do średnich 2 45 55 szt./m Optymalny, opóźniony Odporność wysoka Cylinrosporiza Sklerotinia (Zgnilizna twardzikowa) Brak danych Odporność średnia- wysoka Odmiana o bardzo wysokim zaolejeniu, nawet 51,2%!!! 15

Rzepak ozimy DK EXPLICIT F1 INFORMACJE PODSTAWOWE Odmiana Explicit F1 WYMAGANIA AGROTECHNICZNE ZDROWOTNOŚĆ Hodowca Typ odmiany Plonowanie w 2014 r. 118 % wzorca Początek kwitnienie Termin dojrzewanie Wysokość roślin Zimotrwałość Odporność na wyleganie Wymagania glebowe Obsada roślin Zalecany termin wysiewu Phoma (Sucha zgnilizna roślin kapustnych) Monsanto Hybrydowa (mieszańcowa) 62,18 dt/ha (na podstawie COBORU PDO 2014) Średnio późny Średnio późny Wysokie Wysoka Średnia Średnie, na różne typy gleb 2 35 45 r/m Optymalny lub opóźniony dla danego regionu Odporność wysoka Cylinrosporiza Sklerotinia (Zgnilizna twardzikowa) Odporność wysoka Odporność wysoka Źródło: http://www.monsanto.pl/nasiona-dekalb/nasiona-rzepaku-ozimego/odmiany-mieszancowe/dk-explicit?show_full=1 Zdjęcie wykonane na poletkach doświadczalnych w Karżniczce 16.04.2014. Fot. B.Amroży 16

Rzepak ozimy Wstępne wyniki plonowania wybranych odmian w doświadczeniach porejestrowych 2014* Plon nasion (w % wzorca) Odmiana Lp. Regiony kraju I II III IV V VI Wzorzec, dt z ha 49,9 58,1 52,4 51,6 52,8 52,6 MIESZAŃCE 1. DK Explicit (CCA) 118 118 116 119 118 119 2. Arango (SLM 1107) 110 109 106 105 111 114 3. Argos (SLM 1101) 109 114 120 102 117 108 4. DK Impression CL CL/ 115 110 109 110 111 116 5. Gladius 118 113 108 111 110 106 6. Inspiration 111 110 113 112 112 117 7. Marathon 116 117 108 115 109 111 8. Marathon 116 117 108 115 109 111 9. Marcopolos 106 113 110 114 117 115 * Źródło: Wstępne wyniki plonowania wybranych odmian w doświadczeniach porejestrowych, Rzepak ozimy 2014, Słupia Wielka 2014 18

Rzepak ozimy 10. Mercedes 110 114 106 111 111 104 11. NK Petrol 116 112 109 110 112 112 12. NK Technic 111 112 104 112 114 111 13. Poznaniak 109 105 98 103 102 91 14. Sherpa 106 109 105 110 115 120 15. Shrek (LSF 1131) 109 110 112 112 113 119 16. SY Alister (RNX3921) 100 103 87 85 98 101 17. SY Carlo 117 105 107 114 113 112 18. SY Cassidy 122 116 114 115 116 121 19. SY Kolumb 109 116 107 115 118 119 20. SY Saveo (RNX3037) 110 114 106 104 104 116 21. Visby 115 113 110 110 112 111 22. NK Linus (CCA) 111 104 107 111 108 107 Regiony kraju oznaczone w powyższej tabeli oznaczają: I - Zachodniopomorskie, pomorskie II - Warmińsko-mazurskie, podlaskie III - Lubuskie wielkopolskie, kujawsko-pomorskie IV - Łódzkie, mazowieckie, lubelskie V - Dolnośląskie, opolskie, śląskie VI - Małopolskie, świętokrzyskie, podkarpackie 19

Rzepak ozimy Analizując powyższe wyniki zwracamy uwagę na odmianę DK Explicit, odmianę którą posiadamy w swojej ofercie sprzedażowej. Rzepak ten osiągnął bardzo wysokie wyniki plonowania w 2014 roku. Bardzo istotną cechą jest fakt równości plonowania we wszystkich regionach naszego kraju, o czym świadczą bardzo stabilne wyniki z sześciu regionów naszego kraju. Plonowanie tej odmiany nie zależnie od warunków klimatycznoglebowych osiągnęło bardzo wysokie wyniki w porównaniu do plonowania wzorca. DK Explicit przewyższał wzorzec średnio 16-19 % co daje plonowania od 58,8 dt/ha do 68,5 dt/ha. Dodatkowo porównując inne parametry (z innych publikacji COBORU), które z punktu widzenia uprawy rzepaku są bardzo ważne czyli przezimowanie, odporność na choroby, wyleganie, odmiana DK Explicit nie odbiega w wynikach odmiany wzorcowej. 20

Rzepak ozimy w technologii CLEARFIELD 21

Rzepak ozimy DK IMMINENT CL Technologia Clearfield INFORMACJE PODSTAWOWE WYMAGANIA AGROTECHNICZNE ZDROWOTNOŚĆ Odmiana Hodowca Typ odmiany Plonowanie w 20124 r. % wzorca Początek kwitnienie Termin dojrzewanie Wysokość roślin Zimotrwałość Odporność na wyleganie Wymagania glebowe Obsada roślin CL DK IMMINENT F1 Monsanto Hybrydowa (mieszańcowa) - Średnio późny Średnio wczesny Wysokie Bardzo dobra Średnia Małe do średnich 2 35 45 r/m Zalecany termin wysiewu Optymalny Phoma (Sucha zgnilizna roślin kapustnych) Odporność wysoka Cylinrosporiza - Sklerotinia (Zgnilizna twardzikowa) - Źródło: http://www.monsanto.pl/nasiona-dekalb/nasiona-rzepaku-ozimego/odmiany-mieszancowe/dk-imminent-cl-nowosc DK IMMINENT CL to odmiana rzepaku ozimego uprawiana tylko i wyłącznie w technologii Clearfield * 22

Rzepak ozimy PT 200CL Technologia Clearfield Odmiana mieszańcowa z tradycyjnej hodowli z tolerancją na herbicyd Cleravis INFORMACJE PODSTAWOWE WYMAGANIA AGROTECHNICZNE ZDROWOTNOŚĆ Odmiana Hodowca Typ odmiany Początek kwitnienie Termin dojrzewanie Wysokość roślin Zimotrwałość Odporność na wyleganie Wymagania glebowe Obsada roślin Zalecany termin wysiewu Phoma (Sucha zgnilizna roślin kapustnych) Cylinrosporiza Sklerotinia (Zgnilizna twardzikowa) CL PT 200 F1 PIONEER Hybrydowa (mieszańcowa) Średnio wczesny Wczesno-średni Duża Średnia Niska Średnie 2 40 50 szt./m Optymalny do bardzo opóźniony Odporność bardzo wysoka brak danych Odporność wysoka Odmiana PT 200 CL jest odmianą rzepaku ozimego idealną na stanowiskach o silnej presji chwastów z rodziny krzyżowych. Jest to odmiana tolerancyjna na herbicyd Cleravis przystosowana do technologii Clearfield. Odmiana o bardzo szybkim jesiennym tempie rozwoju dzięki czemu sprawdza się w opóźnionych terminach siewu. Wysiewana w optymalnym terminie wymaga zastosowania jesienią regulatorów wzrostu. Silny i szybki jesienny rozwój systemu korzeniowego sprawia, że udaje się w uproszczonych technologiach uprawy gleby, np. siewie w mulch. Odmiana o bardzo wysokim zaolejeniu, wcześnie dojrzewająca i gwarantująca bezproblemowy omłot. 23

Czyste pole, podwójna korzyść, Szczegóły na www.agro.basf.pl Większa sluteczność przy mniejszych nakładach! Przynajmniej jeden zabieg herbicydowy mniej Skuteczność niezależna od warunków pogodowych Zwalczanie chwastów dwuliściennych i jednoliściennych w jednym zabiegu Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zammieszczonych w etykiecie.

Rzepak ozimy Co oznacza produkcja rzepaku ozimego w technologii Clearfield?* Technologia Clearfield łączy skuteczny i innowacyjny herbicyd z wysoko plonującymi, wyselekcjonowanymi odmianami rzepaku hybrydowego. Odmiany te cechują się naturalną odpornością na imazamoks, substancję aktywną zawartą w herbicydzie Cleravis. Cleravis 492,5 SC - Herbicyd w Technologii Clearfield - zawiera trzy substancje aktywne: - imazamoks, metazachlor, chinomerak. Cleravis 492,5 SC charakteryzuje się doskonałą skutecznością i szerokim spektrum zwalczanych chwastów. Poza typowymi chwastami, takimi jak przytulia czepna, komosa biała, chwasty rumianowate doskonale daje sobie radę z chwastami uciążliwymi, takimi jak: tasznik pospolity, tobołki polne, bodziszek, mak polny, gorczyca polna i inne z rodziny kapustowatych (krzyżowych). Cleravis 492,5 SC to środek chwastobójczy w formie koncentratu zawiesinowego do rozcieńczania wodą stosowany nalistnie przeznaczony do powschodowego zwalczania chwastów dwuliściennych oraz niektórych jednoliściennych w uprawie odmian rzepaku ozimego odpornych na imazamoks.!!! Substancje aktywne Formulacja Pobieranie substancji aktywnych Zalecana dawka Selektywność Termin zabiegu Warunki glebowe i metoda uprawy Zwalczane chwasty metazachlor 375 g/l (bardziej aktywny doglebowo) imazamoks 17,5 g/l (bardziej aktywny nalistnie) chinomerak 100 g/l (bardziej aktywny doglebowo) S.C. (koncentrat w postaci stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą), dostosowana dla potrzeb rzepaku korzenie, hipokotyl, liście (działanie doglebowe i nalistne) 2 l/ha (+ Dash HC 1 l/ha) doskonała selektywność w stosunku do rzepaku hybrydowego odmian Clearfield, potwierdzona w licznych profesjonalnych badaniach. NIE stosować w tradycyjnych odmianach rzepaku! stadium do 4 liści chwastów, faza 2 liści rzepaku skuteczność niezależna od warunków glebowych i metody uprawy bardzo szerokie spektrum chwastów jednoliściennych i dwuliściennych, w tym kapustowatych (krzyżowych) * http://www.agro.basf.pl/agroportal/pl/pl/clearfield_1/odmiany/odmiany_1.html 25

Rzepak ozimy Cecha Duża elastyczność stosowania Bardzo szerokie spektrum zwalczanych chwastów Połączenie działania nalistnego i doglebowego Połączenie działania nalistnego i doglebowego Połączenie działania nalistnego i doglebowego Korzyści dla producenta rzepaku źmożliwość elastycznego wyboru terminu stosowania źprace polowe w szczycie sezonu jesienią mogą być odpowiednio zmodyfikowane w zależności od potrzeb źtermin zabiegu może być dostosowany do opadów deszczu wiatru i warunków glebowych źmała zależność od wilgotności gleby źskuteczne zwalczanie chwastów uciążliwych, w tym z rodziny kapustowatych (krzyżowych) źskuteczne zwalczanie wcześnie wschodzących samosiewów zbóż i innych chwastów jednoliściennych źprzynajmniej jeden zabieg herbicydowy mniej źmłody rzepak może w pełni wykorzystać swój potencjał, bez konieczności rywalizacji z wschodzącymi chwastami źdwa odmienne mechanizmy działania większa skuteczność i bezpieczeństwo źwiększa niezależność od warunków atmosferycznych i glebowych źidealne połączenie dla różnych typów gleby i metod uprawy źniezakłócony rozwój młodych roślin rzepaku źmłody rzepak nie żółknie źskuteczne zwalczanie chwastów po wschodach źbrak negatywnego wpływu na rzepak w zabiegach powschodowych źtermin zabiegu może być dostosowany do zwalczania kluczowych chwastów źczas na wykonanie zabiegu herbicydowego to aż do 4 tygodni Źródło: http://www.agro.basf.pl/agroportal/pl/pl/clearfield_1/odmiany/odmiany_1.html Zasady postępowania przy stosowaniu Technologii Produkcji Rzepaku Clearfield!!! Odmiany rzepaku przeznaczone do technologii Clearfield (odporne na imazamoks) oznaczone są zawsze symbolem CL w nazwie, np. DK Imminent CL Po wykonanym zabiegu dokładnie umyj opryskiwacz pamiętaj, że imazamoks lub jego pozostałości mogą spowodować uszkodzenia w rzepaku odmian konwencjonalnych (innych niż Clearfield) 26

Rzepak ozimy Termin stosowania: a) Powschodowo (jesienią) w fazie do dwóch liści rzepaku: Maksymalna dawka dla jednorazowego zastosowania: Cleravis 492,5 SC 1,5 l/ha + Dash HC 1,0 l/ha Zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: Cleravis 492,5 SC 1,5 l/ha + Dash HC 1,0 l/ha b) Powschodowo (jesienią), gdy rośliny rzepaku mają od dwóch do czterech liści, a chwasty znajdują się w fazie liścieni do fazy czterech liści. W przypadku występowania maruny bezwonnej, przytuli czepnej, chabra bławatka oraz fiołka polnego należy stosować wyższą z zalecanych dawek. Cleravis 492,5 SC 2,0 l/ha+ Dash HC 1,0 l/ha. Maksymalna dawka dla jednorazowego zastosowania: Cleravis 492,5 SC 2,0 l/ha + Dash HC 1,0 l/ha Zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: Cleravis 492,5 SC 1,5 2,0 l/ha + Dash HC 1,0 l/ha Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym: 1 Środek ochrony roślin Cleravis 492,5 SC, jak również inne środki ochrony roślin zawierające substancję czynną metazachlor, należy stosować na tej samej powierzchni uprawnej, nie częściej niż co trzy lata, w dawkach nie przekraczających łącznie 1,0 kg substancji aktywnej metazachlor na ha. 27

Notatnik 28

2. Katalog odmian zbóż ozimych 29

Gatunek Pszenica ozima Jęczmień ozimy Żyto ozime Pszenżyto ozime Odmiana Kerubino (E) Arktis (E) Ostroga (A) Solehio (A) Julius (A) Bohemia (A) Pionier (A) RGT Reform (A) Dichter (A) Dacanto (B) Tobak (B) Fridericus Meridian Lomerit Titus Tenor Galation F1 Wootan F1 Zzoom F1 Palazzo F1 Brasetto F1 Daniello F1 Livado F1 Bono F1 SU Drive F1 SU Performers F1 Gringo Aveo Trisol Tulus Grenado 30

Pszenica Ozima 1. Pszenice elitarne KERUBINO (E) Hodowca/dystrybutor: I.G. Pflanzenzucht GmbH Typ agronomiczny: typ dużego ziarna Klasyfikacja wg: Opisowej listy odmian 2011 BSA Kerubino właściwość /cecha ocena b. wczesne średnie b. późne właściwości agrotechniczne skłonność do odporność na plonowanie jakość kłoszenie 4 dojrzewanie 5 wysokość roślin 5 wymarzania 4* wylegania 5 mączniaka 4* septoriozę liści 4* rdzę brunatną 5* DTR 4* fuzariozę kłosa 4* choroby podstawy źdźbła 6,0* plon ziarna 1 7 plon ziarna 2 7 MTZ 6 liczba opadania 8 zawartość białka 6 b. niska średnia wysoka b. mała, wzgl. niska średnia b. wysoka, wzgl. silna Źródło: http://www.topfarms-nasiona.pl/produkt,pl,pszenica,kerubino.html 31

Ocena własna hodowcy niewielkie średnie wysokie gleby lekkie 7 wymagania stanowiskowe gleby średnie 9 gleby ciężki 9 tolerancja na suszę 9 termin siewu inne właściwości wczesny 8 późny 9 do wysiewu po zbożach 8 do produkcji bioetanolu brak danych Wszystkie dane podane są zgodnie z najlepszą wiedzą, ale bez gwarancji. Przedstawione dane i grafiki ilustrują wyniki uzyskane w trakcie krajowych doświadczeń na odmianach, badań wartości i doświadczeń własnych, prowadzonych przez hodowców. Nawet przy najwyższej staranności nie można zagwarantować, że wyniki te są powtarzalne we wszystkich warunkach praktycznych. Mogą one służyć jedynie jako materiał pomocniczy przy podejmowaniu decyzji. 32

Charakterystyka odmiany: Kerubino jest odmianą pszenicy ozimej z grupy E, charakteryzującą się wczesnym dojrzewaniem i wysokim potencjałem plonowania. Cechą szczególną tej odmiany jest ziarno średniej wielkości o wysokiej zawartości białka i bardzo stabilnej liczbie opadania. Jest to odmiana o bardzo dobrej zimotrwałości i wysokiej odporności na choroby grzybowe (mączniaka, DTR i fuzariozę kłosa). Odmiana ta odporna jest na abiotyczne czynniki stresowe (temperaturę i suszę), z tego też względu zalecana jest do uprawy na stanowiskach narażonych na okresowe niedobory wody. Parametry rolniczo-użytkowe i jakościowe: odmiana o wczesnym terminie kłoszenia i dojrzewania, zimotrwałość dobra (4), nadaje się na opóźniony termin siewu, dobrze toleruje siew po kukurydzy, bardzo dobra regeneracja wiosenna, zalecana gęstość siewu: 2 termin wczesny 230-280 ziaren/m 2 termin optymalny 330-360 ziaren/m 2 termin późny 360-400 ziaren/m * Zdjęcie wykonane na poletkach doświadczalnych w Lipniku 12.07.2013. Fot. B.Amroży 33

ARKTIS (E) Hodowca/dystrybutor: KWS LOCHOW Typ uprawowy: kompensacyjny Klasyfikacja wg: BSA i COBORU Właściwości / cechy ocena wczesne średnie późne Kłoszenie 5 Dojrzewanie 5 Właściwości Agronomiczne Wysokość rośliny 5 niska średnia wysoka Skłonność do Wymarzania 4 Wylegania 5 Mączniak 2 Septorioza liści 6 Choroby podstawy źdźbła 4 Podatność Na choroby Rdza żółta 3 Rdza brunatna 7 Brunatna plamistość liści (DTR) 5 Septorioza plew 5 Fuzarioza plew 3 Poziom Plonowa nia Jakość plonu W uprawie intensywnej 4 W uprawie ekstensywnej 5 MTZ 5 Wysokość opadania 8 Zawartość białka 6 34

Gleby lekkie 6 ocena niska średnia wysoka Przydatność Do uprawy Na stanowisku Gleby średnie 9 Gleby ciężkie 7 Tolerancja na suszę 8 Przydatność Do siewu Przydatność Do siewu po przedplonach Przyśpieszonego 7 Opóźnionego 8 Po zbożowych 8 Po kukurydzy 8 Po okopowych 6 Odmiany pszenicy należące do typu kompensacyjnego wykazują częściową zdolność rekompensowania niedociągnieć jednej ze składowych plonu. Ograniczona wielkość jednego z elementów struktury plonu jest nadrabiana przez lepszy rozwój pozostałych np.: mniejsza obsada kłosów rekompensowana jest większą liczbą ziaren w kłosie lub masą tysiąca ziaren* Termin siewu Wczesny 1IX-20IX Normalny 21IX-5X Późny po 5X 2 Obsada m szt./m 250 280 280 350 350-450 Cechy użytkowe odmiany oraz zalecenia agrotechniczne dotyczące prowadzenia łanu: ź Odmiana sprawdzająca się w uprawie po rzepaku, po zbożowych oraz po kukurydzy, ź Odmiana stabilnie plonująca o wysokim i niechętnie malejącym opadaniu, ź W ochronie przed chorobami grzybowymi należy zwrócić szczególną uwagę na septoriozę liści i rdzę brunatną, a w uprawie po kukurydzy należy dobrze chronić kłos przed fuzariozą plew. 35

2. Pszenice jakościowe OSTROGA (A) Pszenica oścista Hodowca/dystrybutor: DANKO Hodowla Roślin Klasyfikacja wg: COBORU Charakterystyka odmiany: Ostroga to reprezentantka pszenicy ozimej formy ościstej. Charakteryzuje się najlepszymi cechami młynarsko-piekarskimi oraz agrotechnicznymi. Zalecana jest do uprawy na terenie całego kraju w technologii intensywnej, jak i średnio intensywnej. Parametry rolniczo-użytkowe i jakościowe: odmiana oścista doskonała ochrona przed zwierzyną łowną, bardzo dobra zimotrwałość, bardzo dobra odporność na porastanie w kłosie, średnia wysokość roślin, duża zawartość białka i glutenu, zalecana gęstość siewu: 2 termin wczesny: 340-360 ziaren/m 2 termin optymalny: 380-400 ziaren/m 2 termin późny: 420-440 ziaren/m Zdjęcie wykonane na poletkach doświadczalnych w Lipniku 12.07.2013. Fot. B.Amroży 36

właściwość /cecha właściwości agrotechniczne Ostroga kłoszenie późne 154 dni od 01.01** dojrzewanie późne 198 dni od 01.01** wysokość roślin średnia 92 cm** b. mała, wzgl. niska średnia b. wysoka, wzg. silna mrozoodporność 6** odporność na porastanie 6** wyleganie 7.1** mączniaka 6,7** septoriozę liści 7,3** septoriozę plew 7,5** rdzę brunatną 8** fuzariozę kłosa 8** DTR 7,9** choroby podstawy źdźbła 8,2** plonowanie MTZ wysoka* jakość liczba opadania 6** zawartość białka 6** wydajność mąki wodochłonność mąki energia ciasta duża* duża* wysoka* * Źródło: http://www.topfarms-nasiona.pl/produkt,pl,pszenica,ostroga.html ** Źródło: http://www.coboru.pl/dr/charaktodmiany.aspx skala 1-9 ( cecha: 1 - niekorzystna, 9 - wybitna ) stan: kwiecień 2014 Wszystkie dane podane są zgodnie z najlepszą wiedzą, ale bez gwarancji. Przedstawione dane i grafiki ilustrują wyniki uzyskane w trakcie krajowych doświadczeń na odmianach, badań wartości i doświadczeń własnych, prowadzonych przez hodowców. Nawet przy najwyższej staranności nie można zagwarantować, że wyniki te są powtarzalne we wszystkich warunkach praktycznych. Mogą one służyć jedynie jako materiał pomocniczy przy podejmowaniu decyzji. 37

SOLEHIO (A) Pszenica oścista Hodowca/dystrybutor: KWS LOCHOW Klasyfikacja: KWS LOCHOW 2013 Charakterystyka odmiany: Odmiana Solehio jest nowością w ofercie pszenic ozimych ościstych firmy KWS. Jest odmianą nadającą się na słabe stanowiska, czyli znosi stanowiska graniczne dla uprawy pszenicy. Odmiana wysokoplenna i wczesna. Parametry rolniczo-użytkowe i jakościowe: odmiana wczesna, dobra odporność na wyleganie, średnia zawartość białka w ziarnie, wysoka odporność na septoriozę liści, rdzę żółtą, fuzariozę kłosów. SOLEHIO właściwość /cecha* właściwości agrotechniczne odporność na kłoszenie wczesny -3 dojrzałość woskowa wczesny -3 wysokość roślin mrozoodporność 5 wylegania 4 mączniaka 6 septoriozę liści 3 septorioza plew rdzę brunatną 5 DTR 4 b. mała, wzgl. niska niska do średniej średnia brak danych fuzariozę kłosa 4 choroby podstawy źdźbła 6 plonowanie MTZ brak danych jakość liczba opadania 6 zawartość białka 4 wskaźnik sedymentacji SDS porastanie ziarna w kłosach brak danych brak danych b. wysoka, wzgl. silna Wszystkie dane podane są zgodnie z najlepszą wiedzą ale bez gwarancji. Przedstawione dane i grafiki ilustrują wyniki uzyskane w trakcie krajowych doświadczeń na odmianach, badań wartości i doświadczeń własnych. 38

JULIUS (A) Hodowca/dystrybutor: KWS LOCHOW Klasyfikacja wg: Opisowej listy odmian 2011 BSA Charakterystyka odmiany: Julius to odporna na choroby odmiana o wysokim potencjale plonowania ziarna jakościowego (bardzo dobra i stabilna liczba opadania). Niska podatność odmiany na choroby liści, dobra stabilność łanu podczas wegetacji i znakomita zimotrwałość to cechy szczególnie godne podkreślenia. Nadaje się do siewu na słabszych stanowiskach, granicznych dla uprawy pszenicy. Bardzo dobrze sprawdza się we wczesnych, jak i późnych siewach. Parametry rolniczo-użytkowe i jakościowe: odmiana o średnim terminie kłoszenia i dojrzewania, zimotrwałość bardzo dobra (5), możliwość uprawy we wszystkich regionach kraju, nadaje się na opóźniony termin siewu, polecana przy monokulturze - pszenica po pszenicy (ze względów chorobowych nie polecamy monokultury zbożowej). Julius właściwość/cecha ocena b. wczesne średnie b. późne właściwości agrotechniczne skłonność do Wrażliwość na plonowanie jakość kłoszenie 5* dojrzewanie 6* wysokość roślin 5* wymarzania 5* wylegania 3* mączniaka 4* septoriozę liści 3* rdzę brunatną 2* DTR 5* fuzariozę kłosa 5* choroby podstawy 6* plon ziarna 1 7* plon ziarna 2 7* MTZ 6 liczba opadania 8* zawartość białka 4* b. niska średnia wysoka b. mała, wzgl. niska średnia b. wysoka, wzgl. silna Źródło: http://www.kws-zboza.pl/odmiany/wszystkie-odmiany/zboze/pszenica-ozima/odmiana/julius-eu.html 39

gleby lekkie 9 Ocena własna hodowcy niewielki średnie wysokie wymagania stanowiskowe termin siewu gleby średnie 9 gleby ciężki 8 tolerancja na suszę 8 wczesny 9 późny 7 inne właściwości do wysiewu po zbożach do produkcji bioetanolu 9 5 skala 1-9 ( cecha: 1 - niekorzystna, 9 - wybitna ) stan: kwiecień 2012 Tabela poniżej podaje orientacyjne normy wysiewu dla pszenicy ozimej odmian KWS 2 LOCHOW. Podane liczby oznaczają oczekiwaną liczbę roślin po wschodach na m. Kompleks glebowy Pszenny bardzo dobry, pszenny dobry Pszenny wadliwy, żytni bardzo dobry Termin siewu 2 2 Obsada roślin po siewie na m (r/m ) Wczesny 240-280 240-260 Optymalny 280-320 260-300 Opóźniony 320-380 300-340 Bardzo późny 380-420 340-400 Pożądana gęstość łanu 550-650 500-550 Źródło: http://www.kws-zboza.pl/kontakt/doradztwo-w-regionie/region-1/faq-pszenica.html Wszystkie dane podane są zgodnie z najlepszą wiedzą, ale bez gwarancji. Przedstawione dane i grafiki ilustrują wyniki uzyskane w trakcie krajowych doświadczeń na odmianach, badań wartości i doświadczeń własnych, prowadzonych przez hodowców. Nawet przy najwyższej staranności nie można zagwarantować, że wyniki te są powtarzalne we wszystkich warunkach praktycznych. Mogą one służyć jedynie jako materiał pomocniczy przy podejmowaniu decyzji. 40

BOHEMIA (A) Hodowca/dystrybutor: SALGEN Klasyfikacja wg: Opisowej listy odmian 2011 BSA Termin kłoszenia Cechy użytkowo-rolnicze Charakterystyka odmiany: Bohemia charakteryzuje się bardzo dobrą zimotrwałości. Jest pszenicą o bardzo wysokim poziomie plonowania i ziarnie o wysokich parametrach jakościowych. Zalecana jest w normalnych płodozmianach na większość rodzajów gleb. Nadaje się na stanowiska pszenica po pszenicy. Parametry rolniczo-użytkowe i jakościowe: wczesna odmiana o wysokiej jakości piekarniczej ziarna, długie źdźbło, na wszystkie rodzaje gleb, łan o średnim zagęszczeniu, bardzo dobra zimotrwałość (8 w skali 9 pkt. wg skali czeskiej), wysoka zawartość białka, wysoka i stabilna liczba opadania, grube ziarno, MTN powyżej 51 g średnio wczesny Wysokość roślin (cm) 103 MTZ (g) 51 Zimotrwałość bardzo dobra (5) Odporność na wyleganie Mączniak prawdziwy Rdza brunatna Septoriza liści Fuzarioza kłosa Choroby podstawy źdźbła DTR Odporność na choroby Parametry jakościowe średnia średnia średnia średnia dobra dobra średnia Liczba opadania 402 Gęstość ziarna w stanie zasypowym (kg/m2) 787 Gęstość siewu (ziaren/m2) Termin wczesny 310-400 Termin optymalny 350-450 Termin późny 370-500 Źródło: http://www.topfarms-nasiona.pl/produkt,pl,pszenica,bohemia.html 41

PIONIER (A) Hodowca/dystrybutor: I.G. Pflanzenzucht GmbH, Muenchen Typ uprawowy: kompensacyjny Klasyfikacja wg: BSA i COBORU Cechy użytkowe odmiany oraz zalecenia agrotechniczne dotyczące prowadzenia łanu: Odmiana mocno krzewiąca się i o dużej obsadzie ziarna w kłosie, Charakteryzuje się odpornością na wyleganie oraz wysoką zdrowotnością liści, Plon o wysokich parametrach jakościowych, bardzo stabilne opadanie, Sprawdza się w siewie po zbożowych, W siewie po kukurydzy należy mocno chronić kłos. Właściwość / cecha ocena wczesne średnie późne kłoszenie 5 dojrzewanie 6 Właściwości agrotechniczne Podatność na choroby Poziom Plonowania Jakość plonu wysokość roślin 5 Skłonność do Wymarzania 5 Wylegania 3 mączniak 3 septorioza liści 3 choroby podstawy źdźbła Rdza żółta 5 4 Rdza brunatna 4 Brunatna plamistość liści (DTR) Septorioza plew 4 Fuzarioza plew 5 w uprawie intensywnej 8 w uprawie ekstensywnej 8 MTZ 4 Wysokość opadania 8 Zawartość białka 5 niska średnia wysoka 42

Cechy agrotechniczne wg danych hodowcy Gleby lekkie 7 ocena niska średnia wysoka Przydatność do uprawy na stanowisku Gleby średnie 9 Gleby ciężkie 9 Tolerancja na suszę 7 Przydatność do siewu Przydatność do siewu po przedplonach Przyśpieszonego 5 opóźnionego 8 Po zbożowych 9 Po kukurydzy 6 Po okopowych 8 Terminy i normy wysiewu Termin siewu Wczesny 1IX-20IX Normalny 21IX-5X Późny po 5X 2 Obsada m szt./m 220 250 250 320 320-420 43

RGT REFORM (A) Hodowca/dystrybutor: R.A.G.T. Saaten Deutschland GmbH Typ uprawowy: kompensacyjny Klasyfikacja wg: BSA i COBORU Właściwość / cecha ocena wczesne średnie późne kłoszenie 5 dojrzewanie 6 Właściwości niska średnia wysoka agrotechniczne wysokość roślin 3 Skłonność Wymarzania 4 do Wylegania 3 mączniak 3 septorioza liści 4 choroby podstawy źdźbła 5 2 Rdza żółta Podatność na choroby Rdza brunatna 3 Poziom Plonowania Jakość plonu Brunatna plamistość liści (DTR) Septorioza plew 5 Fuzarioza plew 4 w uprawie intensywnej 8 w uprawie ekstensywnej 8 MTZ 6 Wysokość opadania 9 Zawartość białka 4 Cechy agrotechniczne wg danych hodowcy Przydatność do uprawy na stanowisku Przydatność do siewu Przydatność do siewu po przedplonach ocena niska średnia wysoka Gleby lekkie 4 Gleby średnie 7 Gleby ciężkie 7 Tolerancja na suszę 5 Przyśpieszonego 7 opóźnionego 5 Po zbożowych 7 Po kukurydzy 6 Po okopowych 6 44

Terminy i normy wysiewu Termin siewu Wczesny 1IX-20IX Normalny 21IX-5X Późny po 5X 2 Obsada m szt./m 250 300 300 350 350-400 Cechy użytkowe odmiany oraz zalecenia agrotechniczne dotyczące prowadzenia łanu: RGT Reform jest odmianą jakościową pszenicy o bardzo wysokim stabilnym plonowaniu zarówno w uprawie intensywnej jak i ekstensywnej. Odmiana niska o bardzo dużej odporności na wyleganie i wysokiej zimotrwałości, Odmiana cechuje się wysoką zdrowotnością dzięki dużej odporności na takie choroby jak septorioza liści, mączniak właściwy, rdza brunatna i żółta, a także fuzarioza kłosa, Odmiana o przeciętnych zdolnościach do krzewienia. Należy stosować dość wysokie normy wysiewu, a w przypadku zbyt niskiej obsady w momencie ruszania wegetacji wiosennej należy ją dokrzewiać wykorzystując regulatory wzrostu. 45

DICHTER (A) Hodowca/dystrybutor: Syngenta Seeds GmbH Typ uprawowy: odmiana dużego kłosa Klasyfikacja wg: BSA i COBORU Właściwość / cecha ocena wczesne średnie późne kłoszenie 6 dojrzewanie 6 Właściwości agrotechniczne Podatność na choroby Poziom Plonowania Jakość plonu wysokość roślin 3 Skłonność do Wymarzania 4 Wylegania 3 mączniak 3 septorioza liści 2 choroby podstawy źdźbła 6 Rdza żółta 2 Rdza brunatna 2 Brunatna plamistość liści (DTR) Septorioza plew 4 Fuzarioza plew 4 w uprawie intensywnej 8 w uprawie ekstensywnej 7 MTZ 3 Wysokość opadania 8 Zawartość białka 5 niska średnia wysoka Cechy agrotechniczne wg danych hodowcy: Dichter jest odmianą wysoko i stabilnie plonującą dzięki odporności na wyleganie, wysokiej zimotrwałości oraz wysokiej zdrowotności. Cechuje tą odmianę wyjątkowo wysoka odporność na septoriozę liści. Odmiana udająca się na stanowiskach po zbożach oraz po kukurydzy. Uzyskiwany plon jest wysokiej jakości dzięki bardzo wysokiemu i stabilnemu opadaniu. 46

3. Pszenice konsumpcyjne DACANTO (B) Hodowca/dystrybutor: KWS LOCHOW Klasyfikacja wg: Opisowej listy odmian 2011 BSA Charakterystyka odmiany: Dacanto charakteryzuje się wysokim i stabilnym potencjałem plonowania, szczególnie w warunkach przeciętnej agrotechniki. Wyróżnia się wysokimi parametrami jakościowymi ziarna, jak również wysokim poziomem plonowania, zwłaszcza na przeciętnym poziomie agrotechnicznym. Bardzo dobrze dostosowuje się do lokalnych warunków klimatycznych i glebowych oraz jest elastyczna względem terminu siewu. Parametry rolniczo-użytkowe i jakościowe: odmiana o średnim terminie kłoszenia i dojrzewania, odmiana niska o bardzo dobrej odporności na wyleganie, wysokie parametry jakościowe: wysoka liczba opadania i wskaźnik sedymentacji, średnia zawartość białka, wysoka odporność na porastanie ziarna w kłosie, stabilne parametry w trakcie mokrych żniw. właściwość /cecha ocena b. wczesne średnie b. późne właściwości agrotechniczne skłonność do odporność na kłoszenie 5 dojrzewanie 6 wysokość roślin 5 wymarzania 5 wylegania 5 mączniaka 7,4* septoriozę liści 7,2* rdzę brunatną 8,2* DTR 8,1* fuzariozę kłosa 7,5* b. niska średnia wysoka b. mała, wzgl. niska średnia b. wysoka, wzgl. silna plonowanie jakość plon ziarna 1 8 plon ziarna 2 8 MTZ 43,5 g* liczba opadania 8* zawartość białka 4* Źródło: http://www.kws-zboza.pl/odmiany/wszystkie-odmiany/zboze/pszenica-ozima/odmiana/kws-dacanto.html 47

gleby lekkie 8 Ocena własna hodowcy niewielki średnie wysokie wymagania stanowiskowe gleby średnie 9 gleby ciężki 9 tolerancja na suszę 9 termin siewu wczesny 9 późny 9 inne właściwości do wysiewu po zbożach do produkcji bioetanolu 9 5 skala 1-9 ( cecha: 1 - niekorzystna, 9 - wybitna ) stan: kwiecień 2012 Wszystkie dane podane są zgodnie z najlepszą wiedzą, ale bez gwarancji. Przedstawione dane i grafiki ilustrują wyniki uzyskane w trakcie krajowych doświadczeń na odmianach, badań wartości i doświadczeń własnych, prowadzonych przez hodowców. Nawet przy najwyższej staranności nie można zagwarantować, że wyniki te są powtarzalne we wszystkich warunkach praktycznych. Mogą one służyć jedynie jako materiał pomocniczy przy podejmowaniu decyzji. 48

TOBAK (B) Hodowca/dystrybutor: Saaten Union GmbH Typ uprawowy: dużego kłosa i grubego ziarna Klasyfikacja wg: BSA i COBORU Właściwość / cecha ocena wczesne średnie późne kłoszenie 5 dojrzewanie 6 Właściwości niska średnia wysoka agrotechniczne wysokość roślin 4 Skłonność Wymarzania 4 do Wylegania 5 mączniak 2 septorioza liści 4 choroby podstawy źdźbła 6 Rdza żółta 2 Podatność na choroby Rdza brunatna 3 Poziom Plonowania Jakość plonu Brunatna plamistość 5 liści (DTR) Septorioza plew 5 Fuzarioza plew 7 w uprawie intensywnej 9 w uprawie ekstensywnej 9 MTZ 5 Wysokość opadania 7 Zawartość białka 2 Cechy agrotechniczne wg danych hodowcy Przydatność do uprawy na stanowisku Przydatność do siewu Przydatność do siewu po przedplonach ocena niska średnia wysoka Gleby lekkie 6 Gleby średnie 7 Gleby ciężkie 7 Tolerancja na suszę 7 Przyśpieszonego 6 opóźnionego 6 Po zbożowych 6 Po kukurydzy 1 Po okopowych 3 49

Terminy i normy wysiewu Termin siewu Wczesny 1IX-20IX Normalny 21IX-5X Późny po 5X 2 Obsada m szt./m 230 270 270 320 320-390 Cechy użytkowe odmiany oraz zalecenia agrotechniczne dotyczące prowadzenia łanu: Najwyżej plonująca odmiana w Niemczech w ostatnich latach: wg LSV 2011-2013, Odmiana o dobrej zimotrwałości i o dość dużej tolerancji na suszę, plonująca wysoko i stabilnie, Plon w wysokim opadaniu, którego poziom jest bardzo stabilny i niechętnie opada, co daje gwarancję zebrania zboża jakościowego w sytuacji przekropnych żniw, Idealnie nadaje się do siewu po rzepaku i po strączkowych, Udaje się też po zbożowych pod warunkiem wykonania orki, Wskazana solidna dawka nawozowa N+S na kłos celem uzyskania wysokiego poziomu białka. 50

Jęczmień Ozimy 1. Jęczmiona populacyjne FRIDERICUS wielorzędowy Hodowca/dystrybutor: KWS Lochow Cechy agrotechniczne i zalecenia uprawowe: Dobrze zimuje Bardzo odporny na wyleganie Bardzo mocno się krzewi Uwaga na mączniaka, Lotus do zabiegu T1 Kłosy są relatywnie małe Cechy agrotechniczne Skłonność do Odporność na choroby Charakterystyka plonu Właściwość / cecha nota wczesne średnie późne Terminy i normy wysiewu kłoszenie 5 dojrzewanie 5 wysokość roślin 5 wymarzania 4 wylegania 3 przełamywania źdźbła 3 Przełamywania dokłosia 5 mączniaka 5 Plamistość siatkowa 5 Rynchosporioza 5 Rdza karłowa 6 Poziom plonowania 9 MTZ 6 Wyrównanie 8 Gęstość 5 niska średnia wysoka niska średnia wysoka Termin siewu Wczesny 25.VIII-5IX Średni 5.IX-15.IX Późny od 15.IX 2 Obsada m szt./m 220 270 270 300 --------------- 51

MERIDIAN wielorzędowy Hodowca/dystrybutor: KWS Lochow Typ agronomiczny: kompensacyjny Cechy agrotechniczne i zalecenia uprawowe: Wysoka zimotrwałość Dość odporny na wyleganie Udaje się na wszystkich stanowiskach właściwych do uprawy jęczmienia Na dobrych stanowiskach reaguje znaczącą zwyżką plonowania Dopuszczalne niewielkie spóźnienie siewu (ok. 7 dni) Wysoka odporność na Ramularię Bardzo wysoka zdolność plonowania Słoma dojrzewa równomiernie z kłosem Nie dokrzewia się, nie tworzy tzw. odrostów. Bezproblemowy zbiór. Cechy agrotechniczne Skłonność do Odporność na choroby Charakterystyka plonu Właściwość / cecha nota wczesne średnie późne Terminy i normy wysiewu kłoszenie 5 dojrzewanie 5 wysokość roślin 5 wymarzania 4 wylegania 5 przełamywania źdźbła 5 Przełamywania dokłosia 5 mączniaka 4 Plamistość siatkowa 4 Rynchosporioza 5 Rdza karłowa 5 Poziom plonowania 9 MTZ 5 Wyrównanie 7 Gęstość 5 niska średnia wysoka niska średnia wysoka Termin siewu Wczesny 25.VIII-5IX Średni 5.IX-15.IX Późny od 15.IX 2 Obsada żywych nasion /m 220 270 270 300 300-350 52

LOMERIT wielorzędowy Hodowca/dystrybutor: KWS Lochow Typ agronomiczny: typ dużego kłosa Cechy agrotechniczne i zalecenia uprawowe: Udaje się na wszystkich stanowiskach właściwych do uprawy jęczmienia, cechuje się wysoką tolerancją na okresowe niedobory wody, Sprawdza się również na lżejszych stanowiskach, Bardzo wysoka zdolność i stabilność plonowania, a także wysoka i pewna jakość ziarna, Lomerit charakteryzuje się dość wysokim tempem rozwoju jesiennego i toleruje niewielkie opóźnienia siewu, W prowadzeniu łanu konieczne solidne skracanie źdźbła, W ochronie należy zwracać uwagę na rdzę karłową jęczmienia. Cechy agrotechniczne Skłonność do Odporność na choroby Charakterystyka plonu Właściwość / cecha nota wczesne średnie późne Terminy i normy wysiewu kłoszenie 4 dojrzewanie 5 wysokość roślin 6 wymarzania 4 wylegania 7 przełamywania źdźbła 5 Przełamywania dokłosia 5 mączniaka 5 Plamistość siatkowa 3 Rynchosporioza 4 Rdza karłowa 3 Poziom plonowania 8 MTZ 6 Wyrównanie 7 Gęstość 6 niska średnia wysoka niska średnia wysoka Termin siewu Wczesny 25.VIII-5IX Średni 5.IX-15.IX Późny od 15.IX 2 Obsada żywych nasion /m 220 270 270 300 300-320 53

TITUS wielorzędowy Hodowca/dystrybutor: SAATEN UNION GmbH Typ agronomiczny: pojedynczo - kłosowy Cechy agrotechniczne i zalecenia uprawowe: Stabilny w plonowaniu nawet w trudnych warunkach, dzięki dużej tolerancji na okresowe susze, odporności na wyleganie i wysokiej zimotrwałości. Sprawdza się na słabszych stanowiskach glebowych, Toleruje opóźniony siew, Ziarno duże i ciężkie o bardzo wysokiej jakości, Odmiana charakteryzuje się bardzo szybkim tempem rozwoju wiosennego, Ze względu na długą słomę należy zwracać baczną uwagę skracanie. Właściwość / cecha nota wczesne średnie późne Cechy agrotechniczne Skłonność do Odporność na choroby Charakterystyka plonu kłoszenie 5 dojrzewanie 7 wysokość roślin 7 wymarzania 2 wylegania 7 mączniaka 7 Plamistość siatkowa 5 Rynchosporioza 5 Rdza karłowa 7 Poziom plonowania 8 MTZ 7 Wyrównanie 7 Gęstość 6 niska średnia wysoka niska średnia wysoka Terminy i normy wysiewu Termin siewu Wczesny 25.VIII-5IX Średni 5.IX-15.IX Późny od 15.IX 2 Obsada żywych nasion /m 240 260 260 290 290-330 54

TENOR wielorzędowy Hodowca/dystrybutor: KWS Lochow Typ agronomiczny: typ dużego kłosa Cechy agrotechniczne i zalecenia uprawowe: Udaje się na wszystkich stanowiskach właściwych do uprawy jęczmienia, cechuje się wysoką tolerancją na okresowe niedobory wody i stabilnie plonuje nawet na granicznych dla uprawy jęczmienia stanowiskach, Dobrze znosi lekkie opóźnienia siewu, Plonuje wysoko i stabilnie dając bardzo wyrównane ziarno o przeciętnej masie hektolitrowej, Bardzo wysoka odporność na wyleganie powoduje, że idealnie sprawdza się w warunkach nawożenia gnojowicą, W ochronie ze względu na tworzenie bardzo dużych kłosów należy zwrócić baczną uwagę na skracanie dokłosia. Cechy agrotechniczne Skłonność do Odporność na choroby Charakterystyka plonu Właściwość / cecha nota wczesne średnie późne Terminy i normy wysiewu kłoszenie 5 dojrzewanie 6 wysokość roślin 6 wymarzania 4 wylegania 4 przełamywania źdźbła 4 Przełamywania dokłosia 6 mączniaka 6 Plamistość siatkowa 2 Rynchosporioza 6 Rdza karłowa 6 Poziom plonowania 9 MTZ 7 Wyrównanie 8 Gęstość 5 niska średnia wysoka niska średnia wysoka Termin siewu Wczesny 25.VIII-5IX Średni 5.IX-15.IX Późny od 15.IX 2 Obsada żywych nasion /m 230 270 270 300 300-330 55

2. Jęczmiona hybrydowe TM HYVIDO GALATION wielorzędowy Hodowca/dystrybutor: Syngenta Seeds GmbH Typ agronomiczny: typ kompensacyjny Cechy agrotechniczne i zalecenia uprawowe: Długi termin siewu aż do początku października dzięki wysokiemu tempu rozwoju jesiennego, Bardzo silnie rozwinięty system korzeniowy a także ekstremalnie duża zdolność krzewienia, Udaje się na wszystkich stanowiskach właściwych do uprawy jęczmienia, Wysoka zdolność plonowania, ziarno o wysokiej masie hektolitrowej, Dobrze reaguje na nawożenie gnojowicą. Cechy agrotechniczne Skłonność do Odporność na choroby Charakterystyka plonu kłoszenie 5 dojrzewanie 5 wysokość roślin 5 wymarzania 5 wylegania 4 przełamywania źdźbła 4 Przełamywania dokłosia 5 mączniaka 6 Plamistość siatkowa 4 Rynchosporioza 6 Rdza karłowa 4 Poziom plonowania 9 MTZ 5 Wyrównanie 7 Gęstość 6 nota wczesne średnie późne niska średnia wysoka niska średnia wysoka Terminy i normy wysiewu Termin siewu Wczesny 1.IX-15.IX Średni 15.IX-25.IX Późny od 25.IX 2 Obsada żywych nasion /m 140 170 170 220 220-310 56

TM HYVIDO WOOTAN wielorzędowy Hodowca/dystrybutor: Syngenta Seeds GmbH Typ agronomiczny: typ dużego kłosa Cechy agrotechniczne i zalecenia uprawowe: Długi termin siewu aż do początku października dzięki wysokiemu tempu rozwoju jesiennego, Bardzo silnie rozwinięty system korzeniowy a także ekstremalnie duża zdolność krzewienia, Udaje się na wszystkich stanowiskach właściwych do uprawy jęczmienia, Bardzo wysoka zdolność plonowania na wszystkich stanowiskach nadających się do uprawy jęczmienia, ziarno o wysokiej masie hektolitrowej i wysokim wyrównaniu, Wysoka wierność plonowania dzięki dużej odporności na wyleganie. Cechy agrotechniczne Skłonność do Odporność na choroby Charakterystyka plonu kłoszenie 4 dojrzewanie 5 wysokość roślin 6 wymarzania 5 wylegania 5 przełamywania źdźbła 5 Przełamywania dokłosia 6 mączniaka 6 Plamistość siatkowa 5 Rynchosporioza 5 Rdza karłowa 2 Poziom plonowania 9 MTZ 5 Wyrównanie 7 Gęstość 6 nota wczesne średnie późne niska średnia wysoka niska średnia wysoka Terminy i normy wysiewu Termin siewu Wczesny 1.IX-15.IX Średni 15.IX-25.IX Późny od 25.IX 2 Obsada żywych nasion /m 160 190 190 240 240-310 57

TM HYVIDO ZZOOM wielorzędowy Hodowca/dystrybutor: Syngenta Seeds GmbH Typ agronomiczny: typ dużej obsady kłosów Cechy agrotechniczne i zalecenia uprawowe: Długi termin siewu aż do początku października dzięki wysokiemu tempu rozwoju jesiennego, Bardzo silnie rozwinięty system korzeniowy a także ekstremalnie duża zdolność krzewienia, Udaje się na wszystkich stanowiskach właściwych do uprawy jęczmienia, plonuje wiernie nawet na stanowiskach granicznych, Bardzo wysoka zdolność plonowania na wszystkich stanowiskach nadających się do uprawy jęczmienia, ziarno o wysokiej masie hektolitrowej i wysokim wyrównaniu, Cechy agrotechniczne Skłonność do Odporność na choroby Charakterystyka plonu kłoszenie 4 dojrzewanie 5 wysokość roślin 5 wymarzania 6 wylegania 5 przełamywania źdźbła 6 Przełamywania dokłosia 8 mączniaka 6 Plamistość siatkowa 4 Rynchosporioza 5 Rdza karłowa 4 Poziom plonowania 9 MTZ 5 Wyrównanie 5 Gęstość 6 nota wczesne średnie późne niska średnia wysoka niska średnia wysoka Terminy i normy wysiewu Termin siewu Wczesny 1.IX-15.IX Średni 15.IX-25.IX Późny od 25.IX 2 Obsada żywych nasion /m 130 180 190 220 230-300 58

Żyto Ozime ŻYTO HYBRYDOWE Hodowca: KWS LOCHOW Odmiana PALAZZO BRASETTO Charakterystyka agronomiczna Wysoki i stabilny plon, bardzo duża odporność na wyleganie Bardzo wysoki plon, szczególnie na lepszych stanowiskach i przy wyższym nawożeniu, wysoka odporność na wyleganie. Cechy agronomiczne Wysokość średnia Niska-średnia Podatność na wyleganie niska Niska-średnia Sporysz Wysoka - średnia Wysoka - średnia Odporność na choroby Mączniak Wysoka - średnia Wysoka Rynchosporioza Wysoka - średnia Wysoka - średnia Rdza brunatna Wysoka - średnia Wysoka - średnia Obsada źdźbeł Średnia-wysoka Średnia-wysoka Struktura plonu Obsada ziarna w kłosie Średnia-wysoka Średnia-wysoka MTZ Średni - wysoki średni Poziom plonowania Wysoki - bardzo wysoki Wysoki - bardzo wysoki Parametry plonu Opadanie wysoki Wysoki białko niskie Średnie-niskie Terminy i normy wysiewu Termin siewu 2 Norma w szt. żywych nasion/m Wczesny do 10 IX 130 150 Średni 10 IX do 20 IX 150 180 Późny po 20 IX (max do 5 X ) 200 250 Żyto hybrydowe przeznaczone do uprawy na lekkich glebach w technologii ekstensywnej, jak i intensywnej, w której można uzyskać plony rzędu 10 ton z ha. 60