ZESÓŁ SZKÓŁ MEDYCZNYCH KONIN ZAWÓD: TECHNIK FARMACEUTYCZNY ROK- I sem. I ( godz.x9 tyg.) sem.ii( godz. x9) LAN DYDAKTYCZNY I WYMAGANIA EDUKACYJNE EZIECZEŃSTWO I HIGIENA RACY SYMOL 3230 Opracował: Zdzisław Dębowski
RZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA odstawą przedmiotowego systemu oceniania są następujące dokumenty: - Rozporządzenie MEN z dnia 07.09.2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzamin ów i sprawdzianów w szkołach publicznych/ - odstawa programu kształcenia dla kierunku TECHNIK FARMACEUTYCZNY - lan dydaktyczny nauczyciela - Karta raw i Obowiązków Słuchaczy Zespołu Szkół Medycznych im. Karola Marcinkowskiego w Koninie - Statut Szkoły oraz Wewnątrzszkolne Ocenianie rzedmiotem oceniania są:. Wiadomości 2. Umiejętności 3. ostawa słuchacza i jego aktywność Celem oceniania jest:. Ocenianie bieżące, które ma: a. pomóc słuchaczowi rozpoznać i rozumieć swoje mocne i słabe strony oraz ukierunkować do dalszej pracy b. dać nauczycielowi informacje o efektywności jego nauczania, właściwego doboru materiału, metod i form nauczania c. przekazać informacje o postępach słuchaczy. 2. Ocenianie semestralne, które ma na celu: a. dać słuchaczowi możliwość przejścia do wyższego poziomu nauczania b. dostarczyć informacji nauczycielowi odpowiedzialnemu za następny etap nauki 2
Na lekcjach ocenie podlegają: Waga ocen. Odpowiedzi ustne (zaliczenia) 2. Testy obejmujące materiał danego działu (zaliczenia) 3. raca w zespołach (rozwiązywanie zadań problemowych) 4. Sprawdziany obejmujące materiał przynajmniej z trzech lekcji 5. Aktywność 6. race domowe (rozwój umiejętności samokształcenia) 7. Samoocena słuchaczy. Testy i inne formy pisemne 2. Odpowiedzi ustne 3. raca w grupach i aktywność na lekcji: - umiejętności organizacyjne (praca lidera i członków zespołu) - gromadzenie i opracowywanie materiału - prezentacja wyników pracy 4. Rozwój umiejętności samokształcenia 5. Samoocena słuchaczy Sprawdziany wiadomości. Zaliczenie (pisemne lub ustne) zapowiedziane jest z trzytygodniowym wyprzedzeniem. Obejmuje materiał nauczania zawarty w poszczególnych działach programowych. 2. Sprawdzian pisemny obejmuje materiał z 2-3 ostatnich lekcji. 3. Ocenę niedostateczną z zaliczenia lub sprawdzianu pisemnego słuchacz może poprawić w ustalonym terminie (indywidualne podejście słuchacza). 4. Jeżeli przyczyną nieobecności jest dłuższa choroba lub inne ważne zdarzenie losowe, słuchacz ustala indywidualnie czas zaliczenia lub sprawdzianu. 3
5. niedostateczna wpisywana jest do dziennika, obok wpisuje się ocenę poprawioną. 6. Słuchaczowi przysługuje prawo zgłoszenia nie przygotowania : - przez 3 dni po chorobie trwającej tydzień po okazaniu usprawiedliwienia - przez tydzień po chorobie trwającej 2 tygodnie po okazaniu usprawiedliwienia - bez podania przyczyny jeden raz w semestrze 8. Zgłoszenie nie przygotowania przez słuchacza bez podania przyczyny nie może dotyczyć wcześniej zapowiedzianych zaliczeń i sprawdzianów. 9. Zgłoszenie nie przygotowania po wywołaniu słuchacza do odpowiedzi pociąga za sobą wpisanie oceny niedostatecznej. 0. Oceny bieżące otrzymuje słuchacz w stopniach obowiązujących wg skali ocen zawartych w WO.. Słuchacz otrzymuje co najmniej dwie bieżące w semestrze: * odpowiedzi ustne * testy ocena * sprawdziany - oceny * samokształcenie * praca w zespołach 2. W przypadku sprawdzianów pisemnych (poza testami) przyjmuje się następującą skalę punktową przeliczaną na oceny cyfrowe według przyjętych kryteriów: - 0% - 50% - ocena niedostateczna - 5% - 60% - ocena dopuszczająca - 6% - 70% - ocena dostateczna - 7% - 8% - ocena dobra - 82% - 98% - ocena bardzo dobra - 99% - 00% - ocena celująca 3. W testach nie przewiduje się oceny celującej za twórcze ujęcie materiału, najwyższą możliwą oceną jest ocena bardzo dobra, według następującej skali: - 0% - 55% - ocena niedostateczna - 56% - 65% - ocena dopuszczająca - 66% - 76% - ocena dostateczna - 77% - 89% - ocena dobra - 90% - 00% - ocena bardzo dobra 4. Sprawdziany testowe mogą liczyć od 0 do dwudziestu pytań, aby otrzymać pozytywną ocenę, trzeba uzyskać połowę punktów plus jeden. 4
klasyfikacyjna. Ustalona ocena klasyfikacyjna nie jest średnią arytmetyczną uzyskanych przez słuchacza ocen cząstkowych wystawiona jest zgodnie z wagą ocen. 2. Słuchacz nie ma możliwości poprawy oceny klasyfikacyjnej, jeżeli jest ona wyższa od oceny niedostatecznej. 3. Jeżeli słuchacz otrzyma ocenę niedostateczną przystępuje do egzaminu poprawkowego według ustalonego egzaminu (zasady klasyfikacji słuchaczy). 4. Jeżeli słuchacz opuści więcej 50% zajęć (nieobecność usprawiedliwiona) może zostać niesklasyfikowany. System informacji. Na pierwszej godzinie lekcyjnej słuchacz zostaje zapoznany z mi edukacyjnymi 2. Oceny cząstkowe są jawne, słuchacz jest o nich poinformowany na bieżąco z uzasadnieniem. 3. Sprawdziany pisemne, testy (karty odpowiedzi) słuchacz otrzymuje do wglądu, a następnie przekazuje nauczycielowi w celu archiwizacji zgodnie z obowiązującymi zasadami. SO /ewaluacja/. Nauczyciel pod koniec semestru wspólnie ze słuchaczami dokona analizy funkcjonowania SO. 2. Ewentualne zmiany w SO zostaną wprowadzone w następnym semestrze. osiągnięć słuchacza W celu hierarchizacji wymagań na poszczególne stopnie przyjęto następujące kryteria (za. Niemierko): - łatwość nauczanych zagadnień - doniosłość naukowa przekazywanych treści - niezbędność wiadomości i umiejętności dla opanowanych kolejnych tematów z przedmiotu - użyteczność w życiu codziennym 5
Wyróżniamy następujące programowe: * konieczne - K * podstawowe - * rozszerzające - R * dopełniające - D * wykraczające - W W ch edukacyjnych przyjmowane są dwa poziomy wymagań: * podstawowe * ponadpodstawowe Ocenę celującą otrzymuje słuchacz, który: posiada wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza poziom nauczania biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych wskaże przydatność wiedzy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy w praktycznej działalności technika farmaceuty Ocenę bardzo dobrą otrzymuje słuchacz, który: opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania potrafi stosować zdobytą wiedzę w rozwiązywaniu problemów i zadań w sytuacjach nowych wykazuje dużą samodzielność i potrafi bez pomocy nauczyciela korzystać z różnych źródeł wiedzy posiada wiedzę z zakresu teoretycznych podstaw H zawarychj w podstawie programowej posługuje się nazewnictwem zgodnym z nomenklaturą H Ocenę dobrą otrzymuje słuchacz, który: opanował w dużym stopniu wiadomości i umiejętności określone programem potrafi korzystać ze źródeł wiedzy potrafi wyjaśnić zagadnienia problemowe dotyczące teoretycznych podstaw H zawartych w programie używa poprawnych form językowych Ocenę dostateczną otrzymuje słuchacz, który: opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności 6
potrafi korzystać z pomocą nauczyciela ze źródeł wiedzy potrafi wyjaśnić podstawowe zagadnienia dotyczące teoretycznych podstaw H w tematyce zawartej w programie nauczania Ocenę dopuszczającą otrzymuje słuchacz, który: ma braki w opanowaniu wiadomości umiejętności określonych programem potrafi z pomocą nauczyciela interpretować podstawowe pojęcia z zakresu ezpieczeństwa i Higieny racy Ocenę niedostateczną otrzymuje słuchacz, który: nie opanował wiadomości i umiejętności określone programem nie potrafi interpretować nawet z pomocą nauczyciela podstawowych pojęć z zakresu H wykazuje brak zainteresowania przedmiotem 7
DZIAŁ ROGRAMU JEDNOSTKI METODYCZNEJ I SEMESTR I. ojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną ppoż. Ochroną środowiska i ergonomią..cele kształcenia i materiał nauczania ojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy. 2.odstawowe pojęcia związane z ochroną przeciwpożarową oraz ochroną środowiska. 3. odstawowe pojęcia związane z ergonomią. ILOŚĆ GODZIN 9 4 2 oziom wymagań programo wych( lub) Kategori a taksono miczna METODY I ŚRODKI REALIZACJI -prezentacja multimedialna *pogadanka -wykład aktywizujący *plansze -wykład aktywizujący -pogadanka WYMAGANIA ODSTAWOWE Słuchacz zna: ojęcia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Higiena pracy. Wymagania i przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. rawa ochrony pracy. Ergonomia, zasady ergonomii Definicje ergonomii i jej cele. ojecie ergonomicznych warunków pracy. Zasady ergonomii przy organizacji OCENA niedostateczna: Słuchacz nie spełnia wymagań podstawowych dopuszczająca: -słuchacz z pomocą omówi pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy -wyjaśni pojęcia podstawowe -przedstawi pojęcia związane z ochroną przeciwpożarową oraz ochroną środowiska i ergonomią -omówi na czym polegają działania w zakresie H dostateczna: podstawowe. 8
stanowisk pracy. dobra: podstawowe oraz: -dokona analizy pojęc związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną środowiska i ergonomią bardzo dobra: podstawowe i potrafi dokonać analizy tych pojęć celująca: podstawowe i jego wiedza wykracza poza program nauczania. 9
II. Zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska..instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska 2.Zadania instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska 3.Uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska 3 A -wykład informacyjny *foliogram *prezentacje multimedialne -wykład aktywizujący * prezentacje multimedialne -wykład aktywizujący *prezentacje multimedialne Słuchacz powinien znać: Organy nadzoru nad warunkami pracy. Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka w pracy technika farmaceuty. Zagrożenia dla mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych. System prawny ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce. Kompetencje i zadania organów nadzoru i kontroli warunków pracy I, IS. niedostateczna: Słuchacz nie spełnia wymagań podstawowych dopuszczająca: -słuchacz z pomocą omówi zadania służby działającej w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska - pobieżnie omówi uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska -wyjaśni pojęcia podstawowe dostateczna: podstawowe. dobra: 0
podstawowe oraz: -scharakteryzuje zadania i uprawnieni instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska bardzo dobra: podstawowe i potrafi dokonać analizy zadania i uprawnieni instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska celująca: podstawowe i jego wiedza wykracza poza program nauczania
III. rawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie H.Definiowanie pojęć prawo pracy pracownik, pracodawca rawa i obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie H. 2.Konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i obowiązków pracowników zakresie H 3.rzepisy H przeciwdziałające narażaniu pracowników na czynniki szkodliwe w czasie pracy 3 C C -wykład informacyjny -pogadanka -prezentacja multimedialna -wykład informacyjny - prezentacja multimedialna -wykład informacyjny prezentacja multimedialna Słuchacz zna: Definicje : prawo pracy, pracownik, pracodawca. odstawowe zasady: rawo pracy, Kodeks pracy. odstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie H. rawa i obowiązki pracowników. niedostateczna: Słuchacz nie spełnia wymagań podstawowych dopuszczająca: Słuchacz: - z pomocą omówi prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie H. -wymieni konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i obowiązków pracowników zakresie H dostateczna: podstawowe dobra: podstawowe oraz zanalizuje 2
obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie H. bardzo dobra: podstawowe oraz zna przepisy H przeciwdziałające narażaniu pracowników na czynniki szkodliwe w czasie pracy. celująca: podstawowe i jego wiedza wykracza poza program nauczania. ============== 3
IV.Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych.zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka związane z wykonywaniem zadań zawodowych 2.Zagrożenia dla mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych 3. Zapobieganie zagrożeniom dla zdrowia i życia człowieka związanym z wykonywaniem zadań zawodowych 4. Zapobiegać zagrożeniom dla mienia i środowiska związanym z wykonywaniem zadań zawodowych 4 C C -wykład informacyjny * prezentacja multimedialna -wykład informacyjny * prezentacja multimedialna -wykład aktywizujący *prezentacja multimedialna *plansze -metoda projektu -pogadanka * prezentacja multimedialna Słuchacz: Zagrożenia dla zdrowia i życia występujące w środowisku pracy. Zagrożenia mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych. Klasyfikacja zagrożeń rzeciwdziałanie zagrożeniom. Zagrożenia w pracy technika farmaceuty. niedostateczna: Słuchacz nie spełnia wymagań podstawowych dopuszczająca: Słuchacz: - z pomocą omówi zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka związane z wykonywaniem zadań zawodowych -wymieni sposoby zapobiegania zagrożeniom dla zdrowia i życia człowieka związanym z wykonywaniem zadań zawodowych -niekompletnie przedstawi zapobieganie zagrożeniom dla mienia i środowiska związanym z wykonywaniem zadań zawodowych. 4
dostateczna: podstawowe. dobra: podstawowe oraz dokona analizy zapobieganie zagrożeniom dla zdrowia i życia człowieka związanym z wykonywaniem zadań zawodowych bardzo dobra: oraz dokona analizy jak zapobiegać zagrożeniom dla mienia i środowiska związanym z wykonywaniem zadań zawodowych celująca: podstawowe i jego 5
wiedza wykracza poza program nauczania. V.Zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy.rozpoznawanie źródeł i czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy 2.Charakterystyka zagrożeń związanych z występowaniem czynników szkodliwych w środowisku pracy 3.Zagrożenia wynikające z wykonywania zadań zawodowych, zasady likwidacji zagrożeń 4.Analiza regulacji prawnych związanych z czynnikami szkodliwymi 4 C -wykład aktywizujący *pogadanka -prezentacja multimedialna -pogadanka *plansze -wykłd informacyjny prezentacja multimedialna *ćwiczenia zespołowe w grupach Słuchacz zna: Czynniki szkodliwe w środowisku pracy technika farmaceuty. Rodzaje czynników; niebezpieczne, szkodliwe, uciążliwe. Zagrożenia i skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka. Sposoby przeciwdziałania zagrożeniom podczas pracy technika farmaceuty. Regulacje prawne związane z niedostateczna: Słuchacz nie spełnia wymagań podstawowych dopuszczająca: Słuchacz: - z pomocą omówi źródła i czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy - scharakteryzuje zagrożenia związane z występowaniem czynników szkodliwych w środowisku pracy dostateczna: podstawowe. 6
czynnikami szkodliwymi, zasady likwidacji i ograniczania wpływu czynników szkodliwych. Instrukcje i procedury użytkowania aparatury, sprzętu i urządzeń będących na wyposażeniu podstawowym apteki. dobra: podstawowe oraz rozróżni źródła i czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy bardzo dobra: podstawowe i przeanalizuje regulacje prawne związane z czynnikami szkodliwymi. celująca: podstawowe i jego wiedza wykracza poza program nauczania 7
SEMESTR DRUGI VI. Skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka.skutki oddziaływania czynników szkodliwych. Choroby zawodowe 2.Zasady przeciwdziałania chorobom zawodowymi schorzeniom w środowisku pracy 4 2 2 -wykład *foliogramy -wykład aktywizujący *plansze *foliogram -prezentacja multimedialna Słuchacz zna: Choroby zawodowe rzeciwdziałania chorobom i schorzeniom w środowisku pracy Wpływ czynników szkodliwych na organizm człowieka. niedostateczna: Słuchacz nie spełnia wymagań podstawowych dopuszczająca: Słuchacz: - z pomocą omówi na czym polega analiza jakościowa -wymieni metody analizy jakościowej i pobieżnie je omówi -niekompletnie przedstawi charakterystykę zagrożeń związanych z występowaniem czynników szkodliwych w środowisku pracy dostateczna: podstawowe. dobra: 8
podstawowe oraz przedstawi Charakterystykę zagrożeń związanych z występowaniem czynników szkodliwych w środowisku pracy bardzo dobra: podstawowe i omówi choroby zawodowe celująca: podstawowe i jego wiedza wykracza poza program nauczania. 9
VII. Organizacja stanowiska pracy zgodnie z obowiązującymi wymogami ergonomii, przepisami H, ochrony ppoż. I ochrony środowiska.organizacja stanowiska pracy zgodnie z obowiązującymi wymogami ergonomii, przepisami H, ochrony ppoż. i ochrony środowiska 2.odstawowe zasady i przepisy stosowne w czasie organizacji stanowiska pracy 4 3 C C -wykład aktywizujący *foliogramy *ćwiczenia w grupach *praca indywidualna -wykład informacyjny *prezentacja multimedialna Słuchacz potrafi i zna: Zasady ergonomii przy organizacji stanowiska pracy. rzepisy sanitarno technika farmaceuty. Standardy ergonomii omieszczenia i ich wyposażenie przeznaczone do wykonywania pracy. rojektowanie stanowiska pracy zgodnie z obowiązującymi mi ergonomii H, ochrony ppoż. I środowiska niedostateczna: Słuchacz nie spełnia wymagań podstawowych dopuszczająca: Słuchacz: - z pomocą omówi organizację stanowiska pracy zgodnie z obowiązującymi wymogami ergonomii, przepisami H, ochrony ppoż. i ochrony środowiska -niekompletnie przedstawi podstawowe zasady i przepisy stosowne w czasie organizacji stanowiska pracy dostateczna: podstawowe. dobra: 20
podstawowe oraz zna podstawowe zasady i przepisy stosowne w czasie organizacji stanowiska pracy bardzo dobra:. podstawowe i potrafi zorganizować stanowisko pracy celująca: podstawowe i jego wiedza wykracza poza program nauczania 2
VIII.Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych.klasyfikacja środków ochrony indywidualnej i zbiorowej 2.Dobór środków ochrony indywidualnej powykonywanych zadań zawodowych 3.omoc medyczna w stanach zagrożenia zdrowia i życia. rocedury powiadamiania 4 2 C -wykład aktywizujący *modele *plansze -wykład aktywizujący *modele * prezentacja multimedialna -wykład informacyjny *foliogramy * prezentacja multimedialna Słuchacz powinien znac: rzepisy H w aptece i na stanowiskach pracy, Apteczka, Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej Klasyfikacja środków ochrony indywidualnej i zborowej. Zastosowanie środków ochrony indywidualnej i zborowej niedostateczna: Słuchacz nie spełnia wymagań podstawowych dopuszczająca: Słuchacz: -potrafi dokonać klasyfikacji środków ochrony indywidualnej i zbiorowej -z pomocą potrafi zorganizować pomoc medyczna w stanach zagrożenia zdrowia i życia. rocedury powiadamiania dostateczna: podstawowe. dobra: podstawowe oraz: -bezbłędnie 22
dokonuje klasyfikacji środków ochrony indywidualnej i zbiorowej zna procedury powiadamiania w stanach zagrożenia zdrowia i życia. bardzo dobra: podstawowe i potrafi dokonać klasyfikacji środków ochrony indywidualnej i zbiorowej - potrafi zorganizować pomoc medyczną w stanach zagrożenia zdrowia i życia. rocedury powiadamiania celująca: podstawowe i jego wiedza wykracza poza program nauczania 23
IX. rzestrzeganie zasad H oraz przepisów prawa dotyczących ochrony ppoż. I ochrony środowiska..analiza przepisów dotyczących H oraz przepisów dotyczących ochrony ppoż. i ochrony środowiska. 2.rzestrzeganie zasad H oraz przepisów prawa dotyczących ochrony ppoż. I ochrony środowiska 4 2 2 C C -wykład konwersatoryjny * ćwiczenia w grupach -prezentacja multimedialna -prezentacja multimedialna -prezentacja multimedialna Słuchacz przestrzega: rzepisy prawne dotyczące H, ochrony ppoż. I ochrony środowiska niedostateczna: Słuchacz nie spełnia wymagań podstawowych dopuszczająca: Słuchacz: -wie czym się zajmuje H -z pomocą wyjaśnia podstawowe pojęcia I dokonuje analizy przepisów dotyczących H oraz przepisów dotyczących ochrony ppoż. i ochrony środowiska. dostateczna: podstawowe. dobra: podstawowe oraz: -bezbłędnie analizuje przepisy 24
dotyczących H oraz przepisy dotyczących ochrony ppoż. i ochrony środowiska. bardzo dobra: podstawowe i potrafi wykorzystać w praktyce analizę przepisów dotyczących H oraz przepisów dotyczących ochrony ppoż. i ochrony środowiska. celująca: podstawowe i jego wiedza wykracza poza program nauczania 25
X.Udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.. stanu pracownika w stanach zagrożenia 2.Określanie podstawowych przyczyn występowania zagrożeń dla zdrowia i życia 2 C -wykład aktywizujący -wykład aktywizujący -pogadanka -metoda problemowa *plansze *modele niedostateczna: Słuchacz nie spełnia wymagań podstawowych dopuszczająca: Słuchacz: -wie na czym polega określanie podstawowych przyczyn występowania zagrożeń dla zdrowia i życia dostateczna: podstawowe. dobra: podstawowe oraz: -bezbłędnie określa podstawowe przyczyny występowania zagrożeń dla 26
zdrowia i życia bardzo dobra: podstawowe i trafnie określa podstawowe przyczyny występowania zagrożeń dla zdrowia i życia celująca: podstawowe i jego wiedza wykracza poza program nauczania. Do dyspozycji nauczyciela godzina w sem. pierwszym i godzina w sem..drugim z przeznaczeniem na testy 27