Moduł 1 Główne Pojęcia Dotyczące Azbestu
W Module 1 będziemy zajmować się następującymi zagadnieniami: Co to jest azbest? Dlaczego azbest był używany? Jakie rodzaje azbestu rozróżniamy? Jakie są zagrożenia dla zdrowia?
Czym jest azbest? Azbest jest minerałem, który jest nadal wydobywany w niektórych częściach świata. Azbest nazwa greckiego pochodzenia, odzwierciedla cechy surowca związane z odpornością na ogień; pierwsze znane użycie komercyjne - 4000 lat temu do wyrobu garnków przez Greków i Rzymian. Nowoczesne wykorzystanie sięga mniej więcej okresu sprzed 100 lat. 15 milionów włókien mogłoby się zmieścić w jednej kostce cukru.
Światowa produkcja W Afryce Południowej znajduje się pasmo gór o nazwie Azbest. W Kanadzie, jest miasto Azbest
Dlaczego Azbest był używany? Azbest ma szereg pożądanych właściwości, takich jak: Wytrzymałość mechaniczna Odporność na ciepło Odporność chemiczna (na kwasy) Niski koszt (z powodu taniej siły roboczej)
Jakie rodzaje azbestu rozróżniamy? Występują trzy powszechnie znane rodzaje Azbestu: Chryzotyl (biały) azbest chryzotylowy Amozyt (brązowy) Krokidolit (niebieski) Są jeszcze jednak również trzy mniej znane rodzaje: Aktynolit Tremolit Antofilit
Chryzotyl Biały Azbest Stanowił 90% zużycia Polska zakazała jego importu w 1998 roku Włókna kręcone, bardzo cienkie, nazwa grecka oznacza puszyste, złote włosy Odporny na ciepło, niekwasoodporny Łatwo się przędzie ze względu na swoją miękką i elastyczną naturę
Wielowarstwowy Chryzotyl
Amozyt Brązowy Azbest Polska zakazała jego importu w 1998 roku Ciepłooporny i kwasoodporny, sprężysty, wytrzymały na zrywanie Włókna grube twarde, proste jak igły, podobne do prętów W blado brązowym lub szarym kolorze
Powiększenie Amozytu
Krokidolit Niebieski Azbest Polska zakazała jego importu w 1985 r. Bardzo duża odporność na temperaturę, kwasoodporność Niebieskie, proste, jak igły włókna Powszechnie stosowany na statkach
Powiększenie Krokidolitu
Czy pamiętasz 3 różne rodzaje azbestu?
Azbest Pozostałe rodzaje Aktynolit, antofylit i tremolit Mniej powszechne, jednak od czasu do czasu znajdywane w niewielkich ilościach w innych rodzajach azbestu Wszystkie z tej samej rodziny azbestów amfibolowych, łącznie z amozytem i krokidolitem
Azbest drogi narażenia Główną drogą narażenia na włókna azbestu są drogi oddechowe wdychanie włókien zawieszonych w powietrzu Włókna grube zostają uwięzione we włoskach w nosie bądź w śluzie wzdłuż dróg oddechowych; jednak niektóre włókna azbestu są tak cienkie, że mogą obejść te mechanizmy obronne ciała i dostać się głęboko do płuc Ten sposób docierania do organizmu budzi ogromne obawy! Niektóre włókna mogą zostać również połknięte i dostać się do układu trawiennego, tzn. podczas jedzenia, picia czy palenia w skażonym terenie
Zagrożenia dla Zdrowia Jak wcześniej widzieliśmy, azbest jest minerałem, który składa się z wielu maleńkich włókien Kiedy włókna te są wdychane, może to skutkować wieloma skutkami zdrowotnymi Skutki te mogą być nawet śmiertelne
Azbest zabija W Polsce, azbest jest aktualnie najczęstszą przyczyną nowotworów związanych z pracą Aktualne zachorowania są efektem ekspozycji historycznej, jako że choroby azbestowe mogą pojawiać się po bardzo długim czasie Ze względu na swój progresywny charakter, choroby związane z azbestem mają długi okres latencji (utajenia) - od mniej więcej 10 do 50 lat, co oznacza, że istnieje możliwość pojawienia się choroby po zakończeniu pracy z azbestem
Kiedy azbest jest niebezpieczny? Tak naprawdę materiały zawierające azbest, w dobrym stanie i odpowiednio zabezpieczone w sposób uniemożliwiający uwalnianie się włókien do powietrza, są postrzegane jako nieszkodliwe. Są one niebezpieczne, gdy zaistnieją warunki stwarzające możliwości uwalniania się włóknień azbestowych, które to mogą dostać się z wdychanym powietrzem do płuc. Mechaniczne uszkodzenia np. podczas piłowania, czy cięcia oraz pogorszenie stanu technicznego zwiększa kruchość materiałów zawierających azbest. Wymienione poniżej sytuacje mogą uszkadzać te materiały powodując większe prawdopodobieństwo uwolnienia się włókien azbestu: Kwaśne deszcze Trwałe drgania/wibracje Starzenie Oddziaływanie fizyczne, takie jak: Wiercenie Szlifowanie i polerowanie Cięcie i piłowanie Uderzanie
Osoby w grupie wysokiego ryzyka: Niechronieni pracownicy, którzy pracowali przy produkcji materiałów zawierających azbest, instalowali lub usuwali produkty zawierające azbest Członkowie rodzin pracowników, którzy byli narażeni na azbest tzw. narażenie parazawodowe, gdzie pracownicy przynieśli do domu na swoich ubraniach, butach czy włosach włókna azbestowe Osoby, którzy żyją na obszarach z dużą zawartością azbestu w glebie, w pobliżu kopalni azbestu (nie w Polsce)
Włókna respirabilne Największe zagrożenie stanowią włókna respirabilne tj. takie, które dostają się z powietrzem do pęcherzyków płucnych Włókna azbestu mogą być tak małe, że z łatwością dostają się głęboko do płuc Są tak małe jak włos na nodze muchy Są one respirabilne i dostają się do organizmu przez nos bądź usta, po czym przedostają się do płuc, w których się osadzają
Międzybłoniak Międzybłoniak jest rzadką formą nowotworu złośliwego prawie zawsze powodowanego ekspozycją na pył azbestu Czego dotyczy? Jamy klatki piersiowej (Opłucna) Jamy brzusznej (Otrzewna) Jak powstaje? Wysoka ekspozycja prowadzi do raka nabłonka danego organu Jaki jest efekt? Śmierć. Średnia długość życia po zdiagnozowaniu międzybłoniaka to jeden rok, lub w przypadku leczenia - jeden do pięciu lat
Skutki w płucach Śmiertelna choroba azbestowa wywodząca się z komórek błony wyściełającej opłucną Włókna azbestu osadzają się w tkance i nie mogą zostać rozbite Tworzy się coraz więcej zbliznowaceń do momentu kiedy wreszcie pojawiają się symptomy Może to trwać od 15 do 40 lat od momentu pierwszej ekspozycji
Międzybłoniak Opłucnej jama klatki piersiowej Otrzewnej jama brzuszna Średnia długość życia od diagnozy - 1 rok Pierwszy raz odnotowany w 1943 r. Poziomy narażenia mogą się różnić Każdy rodzaj azbestu zwłaszcza amfibole (krokidolit) Niezwiązany z paleniem Zabija tych którzy nie pracowali w przemyśle azbestowym (nauczyciele, gospodynie domowe itp.) 70-80% wszystkich przypadków międzybłoniaka jest powodowanych zawodowym narażeniem na azbest. Chore płuco Zdrowe płuco
Inne następstwa zdrowotne ekspozycji na pył azbestu Narażenie na pył azbestu może być przyczyną innych, oprócz międzybłoniaka chorób zawodowych: Pylicy azbestowej Chorób opłucnej (zgrubienia opłucnej, blaszki opłucnej) Raka płuc Raka oskrzela
Azbestoza Azbestoza (pylica azbestowa) jest śródmiąższowym zwłóknieniem tkanki płucnej występującym u robotników narażonych na wysokie stężenia pyłu azbestu Czego dotyczy? Całego płuca Jak powstaje? Wdychanie azbestu powoduje bliznowacenie tkanki płuc, zmniejszając tym samym zdolność do wychwytywania tlenu z powietrza Jaki jest efekt? W łagodnych przypadkach efektem są trudności w oddychaniu. W ciężkich przypadkach, śmierć v
Azbestoza (Pylica azbestowa) Wywoływana przez bliznowacenie (zwłóknienie) tkanki płuc powodowane wchłanianiem azbestu Pierwszy raz rozpoznana w 1907 r. Wywoływana przez wszystkie rodzaje azbestu Łagodne przypadki powodują niewielkie, jeśli w ogóle jakieś, problemy ciężkie przypadki mogą doprowadzić do śmierci Charakteryzuje się wolnym rozwojem - mogącym trwać ponad 20 la. Objawia się postępującym brakiem tchu Związana z rozwojem raka płuc Azbestoza dotyka około 10-12% pracowników narażonych na pył azbestu Chore płuco Zdrowe płuco
Blaszki opłucnej Blaszki opłucnej są to zgrubienia na opłucnej, gdzie płyn nie jest ponownie wchłaniany Czego dotyczy? Opłucnej (nabłonek płuc) Jak powstaje? Wiele osadzonych włókien podrażnia płuca. W efekcie tworzą się zrosty, które następnie się utwardzają, "usztywniając" płuco Jaki jest efekt? Choroba o łagodnym charakterze. Cierpiący na tę przypadłość może mieć problemy z oddychaniem. Blaszki opłucnej są zazwyczaj wykrywalne w utajonym okresie 20-40 lat i prawie zawsze przebiegają bezobjawowo
Blaszki opłucnej/ Zgrubienia opłucnej Skrawki tkanki zbliznowaciałej bądź zgrubiałe obszary płuc gdzie płyn nie jest ponownie wchłaniany Same w sobie rzadko wywołują symptomy 50% z nich jest niewidoczna na prześwietleniu rentgenowskim. v
Rak płuc Złośliwy nowotwór rozwijający się wzrost w płucach, oskrzelach, czy też w tchawicy Zwiększona zapadalność wśród osób narażonych na pył azbestu Zwiększone ryzyko dla palaczy Ryzyko zachorowania na raka płuc w przypadku palacza w porównaniu do osoby niepalącej X 10 Zwiększone ryzyko (niepalący) w przypadku pracy z azbestem X 5 Zwiększone ryzyko w przypadku palacza w kontakcie z azbestem X 50 Najczęściej występujący rak azbestozależny Objawy azbestozależnego raka płuc nie różnią się od objawów raka płuc niespowodowanego azbestem
Złe wieści dla palaczy Istnieje zwiększone ryzyko zachorowania na raka płuca, jeśli palisz i masz kontakt z azbestem Jeśli palisz i jesteś narażony na działanie włókien azbestu, w twoim przypadku prawdopodobieństwo zachorowania na raka płuc może być prawie pięćdziesięciokrotnie wyższe v
Choroby azbestozależne Ilość i czas narażenia są decydującymi czynnikami im więcej jesteś narażony na azbest i im więcej włókien azbestu dostaje się do twojego układu oddechowego, tym większe prawdopodobieństwo, że rozwiną się u Ciebie azbestozależne problemy. Respirabilne włókna dostają się do organizmu przez nos bądź usta, po czym przedostają się przez tchawicę do płuc, gdzie się końcowo osadzają
Włókna respirabilne Włókno tak małe, że dostaje się głęboko do płuc Włókno tak małe jak włosek na nodze muchy Włókno samo w sobie chemicznie obojętne - to fizyczny atak!
Fakty dotyczące zdrowia 3,500-4000 ludzi umiera każdego roku z powodu chorób związanych z azbestem Ta liczba wzrośnie jeśli nie zaczniemy działać - TERAZ! Efekty/skutki zdrowotne nie są natychmiastowe Ci którzy umierają teraz, byli narażeni na azbest lata temu
TEST