PARLAMENT EUROPEJSKI 2004 2009 Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów 2008/2173(INI) 20.11.2008 PROJEKT SPRAWOZDANIA w sprawie ochrony konsumentów, zwłaszcza nieletnich, w zakresie używania gier wideo (2008/2173(INI)) Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów Sprawozdawca: Toine Manders PR\754214.doc PE416.256v01-00
PR_INI SPIS TREŚCI STRONA PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO...3 UZASADNIENIE...7 PE416.256v01-00 2/8 PR\754214.doc
PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO w sprawie ochrony konsumentów, zwłaszcza nieletnich, w zakresie używania gier wideo (2008/2173(INI)) Parlament Europejski, uwzględniając komunikat Komisji z dnia 22 kwietnia 2008 r. w sprawie ochrony konsumentów, zwłaszcza nieletnich, w zakresie używania gier wideo (COM(2008)0207), uwzględniając rezolucję Rady z dnia 1 marca 2002 r. w sprawie ochrony konsumentów, zwłaszcza młodzieży, poprzez oznaczanie niektórych gier wideo i gier komputerowych z podziałem na grupy wiekowe 1, uwzględniając zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony nieletnich, godności ludzkiej oraz prawa do odpowiedzi w odniesieniu do konkurencyjności europejskiego przemysłu audiowizualnego oraz internetowych usług informacyjnych 2, uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 grudnia 2007 r. pt. Europejskie podejście do umiejętności korzystania z mediów w środowisku cyfrowym (COM(2007)0833), uwzględniając art. 45 Regulaminu, uwzględniając sprawozdanie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (A6-0000/2008), A. mając na uwadze, że gry wideo są szeroko rozpowszechnione i coraz bardziej popularne w Europie, a ich rynek szybko się rozwija, B. mając na uwadze, że większość gier komputerowych nie zawiera przemocy oraz dostarcza użytkownikom rozrywki, która często przyczynia się do rozwoju różnych umiejętności i wiedzy, C. mając na uwadze, że w przeszłości gry wideo były przede wszystkim skierowane do nieletnich, lecz obecnie powstaje coraz więcej gier z przeznaczeniem dla dorosłych, D. mając na uwadze, że rynek gier wideo jest rynkiem globalnym, E. mając na uwadze, że decyzja o przyjęciu środków ograniczających sprzedaż gier wideo lub zakazujących jej należy do kompetencji państw członkowskich, 1. z zadowoleniem przyjmuje wyżej wspomniany komunikat Komisji w sprawie ochrony konsumentów, zwłaszcza osób nieletnich, w zakresie używania gier wideo; 1 Dz.U. C 65 z 14.3.2002, s. 2 2 Dz.U. L 378 z 27.12.2006, s. 72. PR\754214.doc 3/8 PE416.256v01-00
2. podkreśla, że gry wideo są silnym bodźcem, który obok rozrywki może również służyć celom edukacyjnym; uważa, że szkoły powinny zwracać uwagę na gry wideo oraz informować dzieci i rodziców o ich potencjalnych korzyściach i wadach; 3. uważa, że gry wideo mogą zachęcać do poznawania faktów i nabywania umiejętności, takich jak myślenie strategiczne, kreatywność, współpraca i nowatorskie myślenie, które są ważnymi umiejętnościami w dobie społeczeństwa informacyjnego; 4. uważa, że zharmonizowane przepisy dotyczące oznaczania gier wideo gwarantują poprawę stanu wiedzy na temat systemów znakowania i jednocześnie wspierają skuteczne funkcjonowanie rynku wewnętrznego. przyjmuje zatem z zadowoleniem wysiłki Rady i Komisji na rzecz wspierania obowiązujących w całej UE zasad znakowania gier wideo oraz utworzenia opartego na dobrowolności kodeksu postępowania w zakresie gier interaktywnych skierowanych do dzieci; 5. zauważa, że warunki rynkowe znacznie się zmieniły; w przeszłości gry wideo sprzedawano głównie w sklepach i używano na komputerze lub z użyciem konsoli, a obecnie gry mogą zostać kupione w internecie i pobrane z internetu; 6. zauważa, że w gry wideo można grać z użyciem różnych platform, takich jak konsole i komputery osobiste, lecz również coraz częściej przy pomocy urządzeń przenośnych, takich jak telefony komórkowe; 7. przypomina, że gry wideo stają się coraz bardziej interaktywne lub mają nawet dynamiczną zawartość pozwalającą użytkownikom na samodzielne ułożenie części gry; zauważa, że użytkownicy w coraz większym stopniu mogą brać udział w dyskusjach na forum, w czatach tekstowych lub głosowych oraz w społecznościach, które powstały w związku z niektórymi grami komputerowymi; przypomina o zróżnicowaniu rynku, gdzie grupą docelową coraz większej liczby gier są dorośli; 8. uważa, że panujące ostatnio trendy podkreślają znaczenie zagwarantowania odpowiedniej ochrony małoletnich, między innymi poprzez dopilnowanie, aby nie mieli oni dostępu do szkodliwych treści; 9. przypomina, że kontrola rodzicielska jest coraz bardziej utrudniona, ponieważ gry wideo on-line nie mają rzeczywistych opakowań z jasną i zrozumiałą etykietą oraz ze względu na fakt, że dzieci mogą bez wiedzy bądź zgody rodziców pobierać nieodpowiednie dla nich gry wideo; 10. przypomina, ze przemoc w grach wideo nie prowadzi automatycznie do agresywnych zachowań oraz, że nie udowodniono związku między brutalnymi grami a agresywnym zachowaniem; uważa jednak, że przemoc w grach komputerowych może w pewnych sytuacjach być bodźcem dla agresywnych zachowań; 11. podkreśla, że w przypadku niektórych graczy pojawia się problem uzależnienia; wzywa producentów, sprzedawców, rodziców i inne zainteresowane strony do podjęcia działań zapobiegających takim negatywnym skutkom; PE416.256v01-00 4/8 PR\754214.doc
12. podkreśla, że obecny rozwój zwiększa potrzebę skutecznych systemów weryfikacji wieku w odniesieniu do gier, a w szczególności gier on-line; 13. uważa, że należy rozważyć różne podejścia mające na celu zwiększenie kontroli nad grami wideo, pamiętając jednocześnie, że najprawdopodobniej żaden z tych systemów nie da całkowitej pewności, że dzieci nie będą miały dostępu do nieodpowiednich gier wideo; 14. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby we współpracy z sektorem gier zbadały zalety opracowania tzw. czerwonego guzika, który można umieścić w (przenośnych) konsolach lub urządzeniach do gier i w komputerach, który blokuje pewne gry lub kontroluje dostęp do gier w określonych godzinach lub dostęp do pewnych części gry; 15. podkreśla znaczenie odpowiednich środków kontrolnych w odniesieniu do kupowania gier wideo w internecie, w tym zakupów z użyciem karty kredytowej lub bonów; 16. uważa, że rozwój sytuacji w sektorze gier wideo, a w szczególności gier wideo on-line wymaga zwiększenia świadomości społecznej na temat zawartości gier wideo, kontroli rodzicielskiej oraz instrumentów takich jak Ogólnoeuropejski System Klasyfikacji Gier z podziałem na grupy wiekowe; z zadowoleniem przyjmuje działania podjęte przez sektor gier wideo na rzecz wdrażania samoregulacji; 17. z zadowoleniem przyjmuje działania podjęte przez Radę Europy mające na celu ułożenie wytycznych dotyczących gier wideo oraz ogólniej promowanie wiedzy wśród dzieci na temat bezpieczeństwa w internecie; 18. uważa, że wprowadzenie Ogólnoeuropejskiego Systemu Klasyfikacji Gier z podziałem na grupy wiekowe jest istotnym narzędziem, które wpłynęło na poprawę przejrzystości dla konsumentów, w szczególności rodziców, umożliwiając im dokonanie przemyślanego wyboru gier odpowiednich dla dzieci; wyraża jednak ubolewanie, że wielu konsumentów a w szczególności rodziców wydaje się nie posiadać dostatecznej wiedzy na temat gier wideo oraz ich możliwego wpływu na dzieci; 19. wzywa państwa członkowskie do dalszej ścisłej współpracy na rzecz promowania ochrony nieletnich oraz wspierania sektora gier wideo w opracowaniu systemów temu służących oraz do włączenia Ogólnoeuropejskiego Systemu Klasyfikacji Gier do ich ustawodawstwa; wzywa państwa członkowskie do zagwarantowania, że wszelkie krajowe systemy oznaczania grup wiekowych nie spowodują fragmentacji rynku; 20. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby we współpracy z organizacjami konsumenckimi i innymi zainteresowanymi stronami podnosiły świadomość konsumentów, szczególnie młodych konsumentów, jeżeli chodzi o obowiązujące systemy klasyfikacji, a szczególnie system PEGI; podkreśla znaczenie potwierdzenia tej informacji w szkołach; 21. podkreśla, że obecnie nie wszystkie państwa członkowskie posiadają przepisy ograniczające sprzedaż gier zawierających elementy przemocy wyłącznie dorosłym; jest zdania, że korzystne byłoby zastosowanie wspólnego podejścia do sankcji nakładanych na sprzedawców detalicznych; w związku z tym wzywa państwa członkowskie do PR\754214.doc 5/8 PE416.256v01-00
wprowadzenia odpowiednich środków uniemożliwiających dzieciom zakup gier przeznaczonych dla użytkowników w wyższym przedziale wiekowym, przykładowo poprzez sprawdzanie tożsamości; 22. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby we współpracy z władzami w innych częściach świata zachęcały do przyjmowania międzynarodowych wytycznych, systemów oznakowania oraz kodeksów postępowania w celu promowania globalnych systemów klasyfikacji gier wideo oraz gier on-line; 23. jest zdania, że należy zachęcać branżę do dalszego rozwijania i ulepszania systemów samoregulacji oraz że wprowadzanie obecnie prawodawstwa na szczeblu unijnym nie jest konieczne; 24. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, a także rządom i parlamentom państw członkowskich. PE416.256v01-00 6/8 PR\754214.doc
UZASADNIENIE Celem sprawozdania z inicjatywy własnej jest przedstawienie poglądów Parlamentu Europejskiego na temat komunikatu Komisji dotyczącego ochrony konsumentów, w szczególności nieletnich, korzystających z gier wideo. Gry wideo cieszą się rosnącą popularnością wśród różnych grup wiekowych w Europie. Szacuje się, że w 2008 r. całkowity dochód branży gier wideo przekroczy 7,3 mld euro. Jednocześnie zmiany technologiczne oraz fakt, że coraz więcej gier jest przeznaczonych dla dorosłych powodują koniczność debaty politycznej na temat ram regulacyjnych dla takich gier. Sprawozdawca uważa, że w większości gry wideo nie są szkodliwe i nie zawierają elementów przemocy. Ponadto gry wideo mogą być wykorzystywane do celów edukacyjnych i przyczyniają się do rozwoju wiedzy i różnych umiejętności ważnych w XXI wieku. Jednocześnie coraz częściej gry wideo dla dorosłych zawierają elementy przemocy, które mogą być szkodliwe dla dzieci. Dlatego należy zwrócić uwagę na ochronę konsumentów, a w szczególności dzieci. Taka ochrona powinna zapewnić konsumentom dostęp do odpowiednich informacji dotyczących kupowanego produktu oraz zapobiegać kupowaniu przez dzieci gier, które nie są przeznaczone dla ich wieku. Zmiany technologiczne i rynkowe prowadzą do powstawania nowych wyzwań. Wcześniej gry wideo były kupowane w sklepach i uruchamiane na urządzeniach stacjonarnych, takich jak komputer lub konsola do gry, a obecnie można w nie grać na urządzeniach przenośnych, takich jak telefon komórkowy. Jednocześnie gry wideo stały się bardziej interaktywne i dynamiczne. Pozwala to użytkownikom na częściowo samodzielne tworzenie gry lub udział w dyskusjach na forum i w społecznościach stanowiących integralny element niektórych gier wideo. Zmiany te podkreślają znaczenie zapewnienia odpowiedniej ochrony dzieci, między innymi przeciwdziałając ich dostępowi do potencjalnie szkodliwych treści skierowanych do innych grup wiekowych. Jednocześnie zapewnienie kontroli rodziców jest coraz trudniejsze, gdyż gry wideo nie są już rozpowszechniane w formie konkretnego towaru opatrzonego czytelną i jasną etykietą, ale można je kupować i pobierać z internetu, a dzieci mogą bez wiedzy i zgody rodziców pobierać gry wideo, które nie są odpowiednie dla ich wieku lub uczestniczyć w interaktywnych i dynamicznych grach. Choć w większości gry nie są szkodliwe, dostępne są jednak również gry z elementami przemocy, a niektóre z państw członkowskich wprowadziły w przeszłości zakaz obejmujący niektóre gry. Tak więc, mimo że dotychczas nie udowodniono, że kontakt z przemocą w grach powoduje agresywne zachowanie, ważne jest, aby producenci, sprzedawcy detaliczni i rodzice podjęli kroki zapobiegające ewentualnym negatywnym konsekwencjom. Sprawozdawca pragnie podkreślić znaczenie jednoczesnego realizowania kilku możliwości politycznych w tym kontekście. Zasadnicze znaczenie ma tutaj dalszy rozwój skutecznej weryfikacji wieku użytkowników gier on-line. Ponadto Komisja i państwa członkowskie, powinny zbadać we współpracy z sektorem gier zalety opracowania tzw. czerwonego guzika, który można umieścić w (przenośnych) konsolach lub urządzeniach do gry i w komputerach, PR\754214.doc 7/8 PE416.256v01-00
który blokuje pewne gry lub kontroluje dostęp do pewnych części gry w określonych godzinach. Ważne jest również zapewnienie odpowiednich środków kontrolnych w odniesieniu do kupowania gier wideo w internecie, w tym zakupów z użyciem karty kredytowej lub bonów. Zharmonizowane przepisy dotyczące oznaczania gier wideo zagwarantowałyby poprawę stanu wiedzy na temat systemów znakowania i jednocześnie wspierałyby skuteczne funkcjonowanie rynku wewnętrznego. Sprawozdawca z zadowoleniem przyjmuje działania podjęte przez sektor gier wideo na rzecz wdrażania samoregulacji, jak również popiera inicjatywy Komisji Europejskiej i Rady na rzecz przyjęcia obowiązujących w całej UE zasad znakowania gier wideo oraz utworzenia opartego na dobrowolności kodeksu postępowania w zakresie gier interaktywnych skierowanych do dzieci. Sprawozdawca przyjmuje również z zadowoleniem działania podjęte przez Radę Europy mające na celu sporządzenie wytycznych dotyczących gier wideo oraz ogólne promowanie wiedzy wśród dzieci na temat bezpieczeństwa w internecie. Wprowadzenie Ogólnoeuropejskiego Systemu Klasyfikacji Gier (PEGI) jest istotnym narzędziem, które wpłynęło na poprawę przejrzystości dla rodziców i innych konsumentów przy zakupie gier dla dzieci. Wydaje się jednak, że kupujący nie posiadają dostatecznej wiedzy na temat gier wideo oraz ich możliwego wpływu na dzieci. Komisja i państwa członkowskie powinny podejmować działania we współpracy z organizacjami konsumenckimi i innymi zainteresowanymi stronami zmierzające do podnoszenia świadomości konsumentów, szczególnie młodych konsumentów, jeżeli chodzi o obowiązujące systemy klasyfikacji, a szczególnie system PEGI. Ponadto ważne jest, aby państwa członkowskie w dalszym ciągu prowadziły ścisłą współpracę na rzecz promowania ochrony małoletnich oraz wspierania sektora gier wideo w opracowaniu systemów temu służących. Zachęca się państwa członkowskie do włączenia systemu PEGI do ich ustawodawstwa krajowego oraz do zagwarantowania, że wszelkie krajowe systemy oznaczania grup wiekowych nie osłabią systemu PEGI ani nie spowodują fragmentacji rynku. Sprawozdawca zauważa także, że nie wszystkie państwa członkowskie posiadają przepisy zezwalające na sprzedaż gier zawierających elementy przemocy wyłącznie dorosłym. Jest on zdania, że korzystne byłoby zastosowanie wspólnego podejścia do sankcji nakładanych na sprzedawców detalicznych. W związku z tym wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia odpowiednich środków uniemożliwiających dzieciom zakup gier przeznaczonych dla użytkowników w starszym wieku. Sprawozdawca jest zdania, że należy zachęcać branżę do dalszego rozwijania systemów samoregulacji, ale że wprowadzanie obecnie prawodawstwa na szczeblu unijnym nie jest konieczne. PE416.256v01-00 8/8 PR\754214.doc