PROJEKT SPRAWOZDANIA

Transkrypt

1 Parlament Europejski Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów 2016/2276(INI) PROJEKT SPRAWOZDANIA w sprawie platform internetowych i jednolitego rynku cyfrowego (2016/2276(INI)) Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów Sprawozdawcy: Henna Virkkunen, Philippe Juvin (Procedura wspólnych posiedzeń komisji art. 55 Regulaminu) PR\ docx PE v01-00 Zjednoczona w różnorodności

2 PR_INI SPIS TREŚCI Strona PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO... 3 PE v /10 PR\ docx

3 PROJEKT REZOLUCJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO w sprawie platform internetowych i jednolitego rynku cyfrowego (2016/2276(INI)) Parlament Europejski, uwzględniając komunikat Komisji z dnia 25 maja 2016 r. pt. Platformy internetowe i jednolity rynek cyfrowy. Szanse i wyzwania dla Europy (COM(2016)0288) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji (SWD(2016)0172), uwzględniając komunikat Komisji z dnia 2 czerwca 2016 r. pt. Europejski program na rzecz gospodarki dzielenia się (COM(2016)0356) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji (SWD(2016)0184), uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 kwietnia 2016 r. pt. Plan działania UE na rzecz administracji elektronicznej na lata Przyspieszenie transformacji cyfrowej w administracji (COM(2016)0179) oraz towarzyszące mu dokumenty robocze służb Komisji (SWD(2016)0108) i (SWD(2016)0109), uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 kwietnia 2016 r. pt. Cyfryzacja europejskiego przemysłu. Pełne wykorzystanie możliwości jednolitego rynku cyfrowego (COM(2016)0180) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji (SWD(2016)0110), uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 maja 2015 r. pt. Strategia jednolitego rynku cyfrowego dla Europy (COM(2015)0192) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji (SWD(2015)0100), uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 kwietnia 2016 r. pt. Europejska inicjatywa dotycząca przetwarzania w chmurze budowanie w Europie konkurencyjnej gospodarki opartej na danych i wiedzy (COM(2016)0178) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji (SWD(2016)0106), uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2017 r. w sprawie europejskiej inicjatywy dotyczącej przetwarzania w chmurze 1, uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 stycznia 2016 r. zatytułowaną W kierunku aktu o jednolitym rynku cyfrowym 2, uwzględniając wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej Europejski kodeks łączności elektronicznej (COM(2016)0590), uwzględniając wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie praw autorskich na jednolitym rynku cyfrowym (COM(2016)0593), uwzględniając dyrektywę 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa 1 Teksty przyjęte, P8_TA(2017) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0009. PR\ docx 3/10 PE v01-00

4 informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywę o handlu elektronicznym) 1, uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) 2, uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1148 z dnia 6 lipca 2016 r. w sprawie środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych na terytorium Unii (dyrektywę w sprawie bezpieczeństwa sieci i informacji) 3, uwzględniając wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2010/13/UE w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych ze względu na zmianę sytuacji na rynku (dyrektywa w sprawie audiowizualnych usług medialnych) (COM(2016)0287), uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie współpracy między organami krajowymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów (rozporządzenia w sprawie współpracy w dziedzinie ochrony konsumentów) (COM(2016)0283), uwzględniając wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych (COM(2015)0634), uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 25 maja 2016 r. zatytułowany Wytyczne do wdrażania/stosowania dyrektywy 2005/29/WE w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych (SWD(2016)0163), uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 15 września 2016 r. pt. Wstępne sprawozdanie na temat badania w sektorze handlu elektronicznego (SWD(2016)0312), uwzględniając art. 52 Regulaminu, uwzględniając wspólne posiedzenia Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów zgodnie z art. 55 Regulaminu, uwzględniając sprawozdanie Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów, jak również opinię Komisji Prawnej (A8-0000/2017), A. mając na uwadze, że cyfryzacja i nowe technologie doprowadziły do zmiany form 1 Dz.U. L 178 z , s Dz.U. L 119 z , s Dz.U. L 194 z , s. 1. PE v /10 PR\ docx

5 komunikacji oraz wzorców zachowania konsumentów i przedsiębiorstw; B. mając na uwadze, że zmieniający się sposób korzystania z internetu i urządzeń mobilnych stworzył nowe możliwości rynkowe i modele biznesowe; C. mając na uwadze, że dynamiczny rozwój platform internetowych i zmieniający się sposób korzystania z nich w ramach szerokiego zakresu działalności, w tym działalności handlowej oraz udostępniania towarów i usług, skutkowały zmianą metod interakcji między konsumentami i innymi użytkownikami a dostawcami treści; D. mając na uwadze, że dyrektywa o handlu elektronicznym zwalnia pośredników z odpowiedzialności za treść, jeśli odgrywają oni neutralną, czysto techniczną i bierną rolę w odniesieniu do udostępnianych treści; E. mając na uwadze, że liczne platformy internetowe nie tylko zapewniają dostęp do towarów i usług, ale także odgrywają bardziej aktywną rolę w odniesieniu do konsumentów i innych podmiotów; F. mając na uwadze, że Komisja przeprowadza szereg ocen przepisów w zakresie ochrony konsumentów oraz praktyk B2B; Ogólne wprowadzenie 1. z zadowoleniem przyjmuje komunikat pt. Platformy internetowe i jednolity rynek cyfrowy. Szanse i wyzwania dla Europy ; 2. z zadowoleniem przyjmuje różne inicjatywy już proponowane w ramach Strategii jednolitego rynku cyfrowego dla Europy; uważa, że osiągnięcie jednolitego rynku cyfrowego ma zasadnicze znaczenie dla wspierania konkurencyjności UE oraz rozwoju gospodarki cyfrowej w Europie; 3. zauważa, że platformy cyfrowe przynoszą korzyści dla obecnej gospodarki cyfrowej i społeczeństwa, oferując większy wybór konsumentom oraz tworząc i kształtując nowe rynki; wskazuje jednak, że platformy internetowe wiążą się z nowymi wyzwaniami politycznymi i regulacyjnymi; 4. przypomina, że choć wiele aktów prawnych UE ma zastosowanie do platform internetowych, często akty te nie są odpowiednio egzekwowane lub nie dostosowano ich do środowiska internetowego; Definicja platform 5. zauważa, że obecnie nie ma porozumienia co do definicji platform internetowych ze względu na różnorodność typów platform, co może prowadzić do fragmentacji unijnego rynku wewnętrznego; 6. z zadowoleniem przyjmuje trwające prace Komisji dotyczące platform internetowych, w tym konsultacje z zainteresowanymi stronami oraz przeprowadzanie ocen skutków; 7. uważa, że chociaż platformy internetowe obsługują bardzo zróżnicowaną działalność PR\ docx 5/10 PE v01-00

6 taką jak handel elektroniczny, media, wyszukiwarki internetowe, rozpowszechnianie treści kulturowych, gospodarka dzielenia się i sieci społecznościowe istnieją jednak pewne wspólne cechy, które można wykorzystać do zidentyfikowania tych podmiotów; 8. zauważa, że platformy internetowe charakteryzują się często pewnymi cechami, takimi jak działanie na rynkach wielostronnych, umożliwianie stronom przynależność do dwóch lub większej liczby odrębnych grup użytkowników nawiązujących bezpośredni kontakt za pomocą środków elektronicznych, oferowanie usług internetowych w oparciu o klasyfikację lub odniesienia do treści, towarów lub usług oferowanych lub udostępnianych w internecie przez strony trzecie, łączenie kilku stron w celu sprzedaży towaru, świadczenia usługi lub wymiany treści, towarów lub usług bądź dzielenia się nimi; Ułatwianie trwałego wzrostu europejskich platform internetowych 9. zauważa, że platformy internetowe wykorzystują internet jako środek do interakcji oraz odgrywają rolę pośrednika łączącego popyt i podaż; 10. zauważa, że platformy internetowe czerpią korzyści z ogromnej i nadal rosnącej liczby urządzeń mobilnych; 11. podkreśla, że coraz powszechniejsze użytkowanie smartfonów i tabletów zapewnia coraz większy dostęp do platform internetowych, a zatem zwiększa rolę odgrywaną przez platformy w gospodarce i społeczeństwie, zwłaszcza wśród osób młodych; 12. zwraca uwagę na szybko rozwijające się rynki platform internetowych, które oferują nowy rynek zbytu dla produktów i usług; uznaje globalny charakter rynków platform internetowych; wskazuje, że globalne rynki platform internetowych oferują konsumentom szeroki wybór i skuteczną konkurencję cenową; 13. wzywa Komisję do dalszego promowania wzrostu europejskich platform internetowych oraz zwiększenia ich zdolności do konkurowania na globalnej arenie; ubolewa nad małym udziałem UE w kapitalizacji rynkowej platform internetowych; podkreśla znaczenie usuwania przeszkód, które utrudniają bezproblemowe transgraniczne działanie platform internetowych oraz zakłócają funkcjonowanie europejskiego cyfrowego rynku wewnętrznego; 14. dostrzega korzyści, które platformy internetowe oferują MŚP; zauważa, że platformy internetowe pozwalają MŚP uzyskać dostęp do rynków globalnych bez nadmiernych inwestycji w kosztowną infrastrukturę cyfrową; 15. wzywa Komisję do nadania priorytetu działaniom, które umożliwią powstanie i rozwój europejskich przedsiębiorstw typu start-up oraz nowych europejskich platform internetowych; podkreśla, że ułatwienie inwestycji w przedsiębiorstwa typu start-up ma kluczowe znaczenie dla rozwoju platform internetowych w Europie; 16. zauważa, że niektóre platformy internetowe realizują gospodarkę dzielenia się; z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji dotyczący gospodarki dzielenia się, który wspiera rozwój nowych modeli biznesowych; podkreśla, że te nowe modele biznesowe oferują nowe usługi i większy wybór dla konsumentów, a także elastyczność dla PE v /10 PR\ docx

7 pracowników; Wyjaśnienie odpowiedzialności pośredników 17. zauważa, że odpowiedzialność pośredników stanowi jedną z głównych obaw w ramach trwającej debaty na temat platform internetowych; 18. uważa, że potrzebne są jasno określone i równe warunki działania, tak aby umożliwić platformom internetowym wywiązanie się ze zobowiązań i przestrzeganie przepisów w sprawie odpowiedzialności; 19. zauważa, że pewne zainteresowane strony nie są zadowolone z obecnych przepisów w sprawie odpowiedzialności, oraz z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Komisji do opublikowania wytycznych na temat odpowiedzialności pośredników; wzywa Komisję do zwrócenia uwagi na różnice między środowiskiem online a offline oraz zapewnienia równych warunków działania dla porównywalnych usług online i offline; 20. z zadowoleniem przyjmuje aktualizację dyrektywy w sprawie audiowizualnych usług medialnych oraz zamiar Komisji, by zaproponować środki dotyczące odpowiedzialności platform udostępniania treści wideo w zakresie ochrony nieletnich i zapobiegania nawoływaniu do nienawiści; ubolewa jednak nad brakiem odniesień do treści związanych z nawoływaniem do terroryzmu; 21. uważa, że przepisy w sprawie odpowiedzialności dotyczące platform internetowych powinny umożliwiać rozwiązywanie problemów związanych z nielegalnymi i szkodliwymi treściami w skuteczny sposób na przykład przez wywiązywanie się z obowiązku dochowania należytej staranności przy jednoczesnym zachowaniu zrównoważonego podejścia przyjaznego dla biznesu; 22. podkreśla potrzebę zapobiegania przez platformy internetowe nielegalnym i nieodpowiednim treściom oraz nieuczciwym praktykom za pomocą środków w zakresie regulacji, skutecznej samoregulacji lub za pomocą środków hybrydowych; podkreśla znaczenie odgrywania przez platformy internetowe aktywnej roli w przeciwdziałaniu nielegalnym i nieodpowiednim treściom oraz w podejmowaniu natychmiastowych działań w celu usuwania nielegalnych lub nieodpowiednich treści, jeśli zostaną one opublikowane pomimo zapobiegawczych działań monitorujących; 23. uważa, że platformy internetowe powinny opracowywać skuteczniejsze dobrowolne środki i rozwiązania techniczne w celu identyfikowania i usuwania szkodliwych treści; Zapewnienie równych warunków działania 24. wzywa Komisję do zapewnienia równych warunków działania dla platform internetowych; podkreśla, że pewność regulacyjna ma zasadnicze znaczenie w tworzeniu prosperującej gospodarki cyfrowej; zauważa, że w poszczególnych sektorach występują różne presje konkurencyjne, a zatem rozwiązania uniwersalne rzadko są odpowiednie; 25. zwraca uwagę na fakt, iż wielkość platform internetowych jest zróżnicowana, od globalnych gigantów po mikroprzedsiębiorstwa; podkreśla znaczenie uczciwej i PR\ docx 7/10 PE v01-00

8 skutecznej konkurencji między platformami internetowymi w celu uniknięcia powstawania monopoli, które zakłócają działanie rynków; podkreśla, że ułatwianie przełączania się między platformami internetowymi lub usługami online stanowi zasadniczy czynnik w zapobieganiu niedoskonałościom rynku; 26. podkreśla, że ewentualne reformy istniejących ram prawnych powinny koncentrować się na harmonizacji zasad i ograniczaniu fragmentacji regulacyjnej; podkreśla potrzebę unikania nadmiernej regulacji; zwraca uwagę na znaczenie neutralności technologicznej oraz zastosowania tych samych zasad online i offline; 27. podkreśla znaczenie inwestycji w infrastrukturę; zwraca uwagę, że niezawodne ultraszybkie sieci stanowią warunek wstępny dla oferowania usług platform internetowych i korzystania z nich; podkreśla potrzebę neutralności sieci oraz uczciwego i niedyskryminacyjnego dostępu do platform internetowych; Informowanie obywateli i konsumentów oraz zwiększanie ich uprawnień 28. podkreśla, że dla powodzenia internetu przyszłości niezbędne jest zaufanie użytkowników do platform internetowych, większa przejrzystość, lepsza kontrola nad systemami rankingów i reklamami oraz poszanowanie przez platformy internetowe wszystkich mających zastosowanie przepisów; 29. podkreśla znaczenie przejrzystości w odniesieniu do gromadzenia danych oraz uważa, że platformy internetowe muszą reagować na obawy użytkowników, informując ich w skuteczniejszy sposób o gromadzonych danych osobowych oraz przekazywaniu i wykorzystaniu tych danych; 30. podkreśla, że transgraniczny charakter platform internetowych stanowi ogromną korzyść w obszarze rozwoju jednolitego rynku cyfrowego, lecz pociąga on za sobą konieczność lepszej koordynacji działań krajowych organów publicznych; zwraca się do Komisji o skuteczniejsze korzystanie z istniejących usług ochrony konsumentów, które mogą zapewniać taką samą skuteczną ochronę konsumentów w odniesieniu do działalności platform internetowych; 31. zachęca platformy internetowe do zapewnienia jasnych, kompleksowych i przyjaznych dla użytkownika sposobów prezentowania swoich warunków działania w celu zwiększenia ochrony konsumentów i zwiększenia zaufania; 32. wzywa do oceny obecnego prawodawstwa i mechanizmów samoregulacji w celu określenia, czy zapewniają one odpowiednią ochronę konsumentom w kontekście zwiększającej się liczby skarg dotyczących szeregu platform oraz dochodzeń wszczętych przez Komisję wobec tych platform; 33. wzywa Komisję, by przeprowadziła ocenę systemów zamieszczania opinii poszczególnych platform i położyła kres pewnym praktykom, takim jak fałszywe opinie i usuwanie negatywnych opinii, tak aby platformy wywiązywały się z obecnych zobowiązań; 34. wzywa Komisję do oceny zapotrzebowania na kryteria i zasad związanych z kryteriami, które mogłyby określić warunki, na podstawie których platformy internetowe mogą PE v /10 PR\ docx

9 podlegać dalszemu monitorowaniu i uzyskiwać pomoc w celu wywiązania się z obecnych zobowiązań oraz zastosowania się do wytycznych w terminowy sposób, w szczególności w obszarze ochrony konsumentów; 35. wzywa Komisję do przeprowadzenia oceny obowiązującej dyrektywy w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej 1 w celu ustalenia, w jaki sposób można zapewnić większy wkład w walkę z podrabianiem produktów dzięki przyjęciu proaktywnych, proporcjonalnych i skutecznych środków; Zwiększanie zaufania do platform internetowych i wspieranie innowacji 36. podkreśla, że skuteczne egzekwowanie prawa do ochrony danych i praw konsumentów na rynkach internetowych ma priorytetowe znaczenie dla zwiększania zaufania; zwraca uwagę, że ochrona konsumentów i danych obejmuje różnorodne środki w obszarze prywatności w internecie oraz bezpieczeństwa internetu i cyberbezpieczeństwa; podkreśla znaczenie przejrzystości w odniesieniu do gromadzenia danych i bezpieczeństwa płatności; 37. zauważa, że płatności online oferują poziom przejrzystości, który pomaga chronić prawa konsumentów i przedsiębiorców oraz mógłby mieć zastosowanie do gromadzenia danych na przykład do celów opodatkowania; zauważa, że przejrzystość ułatwia porównanie cen i kosztów transakcji oraz zwiększa identyfikowalność transakcji ekonomicznych; 38. podkreśla, że uczciwe i przyjazne dla inwestycji środowisko, jak również inwestowanie w badania naukowe i rozwój mają kluczowe znaczenie dla opracowywania nowych idei i innowacji; podkreśla znaczenie otwartych danych dla rozwoju nowych platform internetowych; Poszanowanie relacji B2B oraz unijnego prawa konkurencji 39. podkreśla, że w odniesieniu do tego szczególnego modelu biznesowego tradycyjne podejście stanowiące podstawę unijnego prawa konkurencji może okazać się nieadekwatne; 40. wyraża zaniepokojenie problematycznymi praktykami B2B stosowanymi przez platformy internetowe, takimi jak brak przejrzystości (np. w wynikach wyszukiwania) oraz możliwe nadużycia wynikające z podwójnej roli platform jako pośredników i konkurentów; 41. podkreśla, że unijne prawo konkurencji oraz organy w tym obszarze muszą zagwarantować w odpowiednich przypadkach równe warunki działania, wraz z poszanowaniem zasad dotyczących ochrony konsumentów i opodatkowania; 42. z zadowoleniem przyjmuje wysiłki podejmowane przez Komisję w celu zwalczania unikania opodatkowania i szkodliwej konkurencji podatkowej oraz wzywa państwa członkowskie i Komisję do zaproponowania dalszych reform w celu zapobiegania 1 Dz.U. L 195 z , s. 16. PR\ docx 9/10 PE v01-00

10 unikaniu opodatkowania w UE; 43. wskazuje na różnice w sytuacji prawnej w 28 państwach członkowskich oraz specyfikę sektora cyfrowego, w którym fizyczna obecność przedsiębiorstwa w kraju danego rynku często nie jest wymagana, oraz wzywa państwa członkowskie do dostosowania systemu podatku od wartości dodanej (VAT) zgodnie z zasadą kraju przeznaczenia 1 ; Pozycja UE na świecie 44. ubolewa, że obecność UE na rynku światowym jest ledwo odczuwalna, w szczególności ze względu na obecną fragmentację rynku cyfrowego, brak pewności prawa oraz brak finansowania i zdolności do wprowadzania na rynek innowacji technologicznych, co sprawia, że europejskim przedsiębiorstwom trudno jest uzyskać pozycję światowych liderów w tej nowej gospodarce; 45. wzywa europejskie instytucje do zapewnienia równych warunków działania dla europejskich i nieeuropejskich podmiotów w odniesieniu na przykład do opodatkowania i podobnych kwestii; 46. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie, Radzie Europejskiej oraz rządom i parlamentom państw członkowskich. 1 Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2016 r. W kierunku ostatecznego systemu VAT i zwalczania oszustw związanych z VAT, P8_TA(2016)0453. PE v /10 PR\ docx