Zadanie 1. (1 p.) Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych. Wydarzenie chronologicznie pierwsze w dziejach stosunków polsko-krzyżackich, to A. hołd księcia pruskiego w Krakowie. B. wybuch wojny trzynastoletniej. C. klęska Krzyżaków pod Grunwaldem. D. odzyskanie przez Polskę Pomorza Gdańskiego. Mapa do zadania 2. Ziemie polskie po II pokoju toruńskim Źródło: J. Klusek, Historia. Polska i świat w dobie Jagiellonów. XIV XVI wiek. Podręcznik dla gimnazjum, Warszawa 2000. Zadanie 2. (2 p.) Na podstawie mapy podaj nazwy ziem, które na mocy II pokoju toruńskiego A. zostały włączone do Polski... B. stały się lennem Polski
Ilustracja i tekst do zadania 3. Źródło: www.pl.wikipedia.org Przedstawiona tablica astronomiczna jest ilustracją odkrycia naukowego dokonanego przez Mikołaja Kopernika, opisanego w dziele O obrotach sfer niebieskich. Zadanie 3. (3 p.) Napisz na czym polegało przełomowe odkrycie astronomiczne Mikołaja Kopernika. Podaj nazwy ciał astronomicznych oznaczonych na tablicy literami A i B. Opis teorii Nazwy ciał astronomicznych A... B... 2 S t ro n a
Zadanie 4. (2 p.) Wyjaśnij dlaczego wiek XVI w Polsce nazywamy złotym wiekiem. Zadanie 5. (1 p.) Postaw znak X pod ilustracją przedstawiającą budowlę wzniesioną w stylu renesansowym. A B 3 S t ro n a
C... Źródło: www.szkolnictwo.pl; www. skyscrapercity.com 4 S t ro n a
Zadanie 6. (1 p.) Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych. Szereg, w którym uporządkowano chronologicznie władców Polski, to: A. Henryk Walezy Zygmunt III Waza Stefan Batory B. Stefan Batory Zygmunt III Waza Henryk Walezy C. Zygmunt III Waza Henryk Walezy Stefan Batory D. Henryk Walezy Stefan Batory Zygmunt III Waza 5 S t ro n a
Tekst do zadań 7. i 8. Przeto najdostojniejsza władczyni raczy tego pana Jagiełłę, wielkiego księcia, przyjąć za syna i przesławną Jadwigę, najdroższą waszą córkę, królowę Polski, połączyć z nim związkiem prawowitego małżeństwa. Tymczasem wielki książę Jagiełło wraz ze wszystkimi braćmi swymi jeszcze nie ochrzczonymi, z najbliższymi krewnymi, panami, przyjąć wiarę katolicką świętego Kościoła rzymskiego. Również ten wielki książę Jagiełło uroczyście obiecał zwrócić wszystkie ziemie oraz własnym trudem i kosztem uzupełnić straty Królestwa Polskiego. Wreszcie często wymieniany książę Jagiełło przyrzeka, że na stałe włączy do Korony Królestwa Polskiego swoje ziemie litewskie i ruskie. Na podstawie: Wybór źródeł do historii Polski średniowiecznej, t. III, oprac. G. Labuda, B. Miśkiewicz, Poznań 1970. Zadanie 7. (4 p.) Podaj informacje dotyczące unii polsko-litewskiej opisanej w tekście. A. Rok i nazwa miejscowości, w której zawarto unię. rok miejscowość. B. Imiona władców, którzy rządzili Polską i Litwą w chwili zawarcia unii. Polska Litwa Zadanie 8. (3 p.) Oceń, czy poniższe zdania dotyczące tekstu są prawdziwe, czy fałszywe. Napisz Prawda, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub Fałsz jeśli jest fałszywe. 1. 2. 3. Zdania Warunkiem zawarcia małżeństwa z Jadwigą było przyjęcie przez Jagiełłę chrztu w obrządku katolickim. Zawarcie unii stało się początkiem konfliktów polsko-krzyżackich o Pomorze Gdańskie. Porozumienie zobowiązywało Jagiełłę do włączenia ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego do Polski. Prawda / Fałsz 6 S t ro n a
Tekst do zadania 9. Wybrane postanowienia unii polsko-litewskiej z 1569 r. 1. W imię Pańskie. Amen. Ku wiecznej pamięci sprawy niżej opisanej ( ). 3. Iż już Korona i Wielkie Księstwo Litewskie jest jedno nierozdzielne i nieróżne ciało, a także nieróżna, ale spólna Rzeczpospolita, która się ze dwu państw i narodów w jeden lud zniosła i spoiła. 4. A temu narodowi, żeby już wiecznymi czasy jedna głowa, jeden pan i jeden król spólny rozkazywał, który spólnymi głosy od Polaków i od Litwy obran, a miejsce obierania w Polszcze, a potym na Królestwo Polskie pomazan i koronowan w Krakowie będzie, któremu obieraniu niebytność której strony przeszkadzać nie ma. Na podstawie: Ustrój Polski w XVI XVIII wieku. Teksty źródłowe do nauki historii w szkole. Nr 20. Oprac. W. Szczygielski, Warszawa 1960. Zadanie 9. (4 p.) Wyjaśnij, na czym polega unia personalna, a na czym unia realna. Zacytuj odpowiednie fragmenty tekstu. A. Unia personalna Wyjaśnienie Cytat B. Unia realna Wyjaśnienie Cytat 7 S t ro n a
Mapa do zadania 10. Źródło: J. Klusek, Historia. Polska i świat w dobie Jagiellonów. XIV XVI wiek. Podręcznik dla gimnazjum, Warszawa 2000. Zadanie 10. (1 p.) Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych. Na sejmie w Lublinie w 1569 roku zdecydowano o włączeniu do Polski ziem oznaczonych na mapie numerem A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. 8 S t ro n a
9 S t ro n a
Tablica genealogiczna i tekst do zadania 11. Tablica genealogiczna rodu Jagiellonów W okresie panowania dynastii Jagiellonów państwo tureckie podbijało ziemie południowo- -wschodniej Europy. Turcy podbili cesarstwo bizantyjskie. W 1453 roku zajęli stolicę państwa Konstantynopol. Celem podbojów tureckich stały się również Węgry. W bitwie pod Warną poległ rządzący Węgrami najstarszy syn Władysława Jagiełły. Zadanie 11. (3 p.) Na podstawie zamieszczonej tablicy genealogicznej i tekstu uzupełnij podane zdania. A. W chwili zdobycia przez Turków Konstantynopola na tronie polskim zasiadał (imię i przydomek króla) B. W bitwie pod Warną rozegranej w roku zginął król... (imię króla) 10 S t r o n a
Zadanie 12. (2 p.) Do podanych opisów dopisz imiona i nazwiska odpowiadających im żeglarzy. Opis Imię i nazwisko żeglarza 1. 2. Był pierwszym Europejczykiem, który opłynął Afrykę i dotarł do zachodnich wybrzeży Indii. Kierował wyprawą, która pod koniec XV wieku przepływając Atlantyk dotarła do wysp położonych w Ameryce Środkowej. Mapa do zadania 13. Na podstawie: K. Bogucka-Krenz, T. Małkowski, K. Stawiarz. Labirynty historii. 1385 1795. Książka dla ucznia klasy VI, Gdańsk 1997. Zadanie 13. (2 p.) A. Podaj imię i nazwisko żeglarza kierującego wyprawą morską, której trasę przedstawiono na mapie.. B. Napisz, dlaczego przedstawiona wyprawa przeszła do historii. 11 S t r o n a
12 S t r o n a
Zadanie 14. (1 p.) Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych. Skutkiem odkryć geograficznych było A. odkrycie nowych wysp w basenie Morza Śródziemnego. B. pojawienie się czarnoskórych niewolników na plantacjach amerykańskich. C. odkrycie północnych wybrzeży kontynentu afrykańskiego. D. pojawienie się na rynkach europejskich przypraw pochodzących z Indii. Zadanie 15. (2 p.) Uzupełnij schemat dotyczący sprawowania władzy w Rzeczypospolitej szlacheckiej. Wybierz spośród podanych nazwy właściwych organów władzy i wpisz je w wykropkowane miejsca. SEJMIK TRYBUNAŁ SENAT SĄDY Zadanie 16. (3 p.) Do podanych królów dobierz nazwy państw, z których oni pochodzili. Nazwy państw wybierz spośród podanych. 13 S t r o n a Siedmiogród Rosja Francja Szwecja Turcja A. Henryk Walezy. B. Stefan Batory.
C. Zygmunt III Waza. 14 S t r o n a
Tekst do zadania 17. Zwyczajem jest w Polsce, iż zgromadzona dla obioru króla szlachta nie w mieście, lecz na otwartym polu narady odbywa. Na obszernej płaszczyźnie stawiają dla senatu szopę, naokoło której rozkładają się obozem biskupi, panowie i rycerstwo, dla zupełnego zaś bezpieczeństwa liczny i dzielny żołnierz pole elekcji otacza. Sejm elekcyjny rozpoczyna się od nabożeństwa, następnie słuchani są posłowie państw zagranicznych. Potem ogłaszają nazwiska kandydatów, jakimi mogą być książęta cudzoziemscy, panowie polscy lub szlachta. Źródło: J. Krasiński, Polska, czyli opisanie topograficzno-polityczne Polski w wieku XVI oraz materyały do panowania Henryka Walezyusza, przetłumaczone, zebrane i objaśnione przez Stanisława Budzińskiego, Warszawa 1952. Zadanie 17. (3 p.) Uzupełnij poniższy tekst, przyporządkowując do każdego zdania właściwą odpowiedź spośród podanych. Przedstawiony w tekście sposób wyboru króla stosowano w Rzeczypospolitej od 1.. roku. Wyboru króla dokonywali przybyli na elekcję 2.. Elekcja odbywała się 3.. 1. A. 1374 B. 1525 C. 1573 2. A. zagraniczni posłowie B. szlachcice Rzeczypospolitej C. książęta cudzoziemscy 3. A. w kościele B. na polu C. w mieście Zadanie 18. (3 p.) Do podanych przywilejów szlacheckich dobierz odpowiadające im postanowienia wybrane spośród podanych. W wykropkowane miejsca wpisz litery, którymi oznaczono wybrane odpowiedzi. Postanowienia: A. Bez wyroku sądowego, król nie mógł uwięzić szlachcica. B. Chłopi zamieszkujący dobra szlacheckie zostali przywiązani do ziemi. C. Szlachta została zwolniona z obowiązku płacenia większości podatków. D. Król bez zgody szlachty nie mógł zwołać pospolitego ruszenia. Przywileje wydane w 1. Koszycach. 2. Jedlni i Krakowie. 3. Cerekwicy i Nieszawie. 15 S t r o n a
Ilustracja do zadania 19. Źródło: J. Klusek, Historia. Polska i świat w dobie Jagiellonów. XIV XVI wiek. Podręcznik dla gimnazjum, Warszawa 2000. Zadanie 19. (1 p.) Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych. Ponad 50% ludności Rzeczypospolitej stanowiły osoby należące do stanu, A. którego przedstawiciele mieli prawo zasiadania w sejmie. B. który uzyskiwał dochody z rzemiosła i handlu. C. który był zobowiązany do wykonywania pańszczyzny. D. który posiadał godności i stanowiska kościelne. Zadanie 20. (1 p.) Dokończ poniższe zdanie, wybierając właściwą odpowiedź spośród podanych. Celem soboru w Trydencie było 16 S t r o n a
A. dokonanie rozłamu w Kościele katolickim. B. osłabienie pozycji papieża w Kościele katolickim. C. umocnienie pozycji Kościoła katolickiego. D. uwolnienie Kościoła katolickiego spod władzy cesarskiej. Opisy do zadania 21. 1. Był przeorem zakonu augustianów w Wittenberdze. Na początku XVI wieku wystąpił przeciwko nadużyciom związanym z udzielaniem odpustów. Uważał, ze tylko wiara i łaska boża prowadzą do zbawienia. 2. Był założycielem gminy religijnej w Genewie. Twierdził, że wyrazem łaski bożej jest cnotliwe życie wypełnione pracą. Głoszona przez niego pochwała pracowitości sprzyjała rozwojowi gospodarczemu. 3. Był władcą z dynastii Tudorów. Zrywając z papiestwem ogłosił się głową Kościoła w swoim kraju. Odebrał duchowieństwu majątki ziemskie. Zadanie 21. (4 p.) Uzupełnij tabelę dotyczącą reformacji wpisz postać historyczną, odpowiadający jej numer opisu oraz państwo, w którym opisana postać działała. Postać Numer Państwo Marin Luter Szwajcaria Tekst do zadania 22. Żyto i pszenica stały się głównym bogactwem rdzennych ziem polskich. Sprzyjały temu warunki naturalne; w Wielkopolsce, Małopolsce, na Mazowszu i Pomorzu Gdańskim grunty orne zajmowały ponad 20% powierzchni, podczas gdy na ziemiach ruskich należących do Korony 8,5 %, a w Wielkim Księstwie Litewskim tylko 6,3%. Wywóz polskiego zboża do Gdańska rósł od początku XV wieku. Najwięcej zboża gdańszczanie kupowali na żyznych Żuławach i Pomorzu Nadwiślańskim. Ważnymi portami zbożowymi stały się nadwiślańskie miasta: Toruń, Płock, Warszawa, Kazimierz. Na podstawie: K. Mikulski, Jak zboże płaciło albo o zajęciach gospodarczych mieszkańców Rzeczypospolitej, Polityka. Pomocnik historyczny, 4/2011. Zadanie 22. (3 p.) Oceń, czy poniższe zdania dotyczące tekstu są prawdziwe, czy fałszywe. Napisz Prawda, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub Fałsz jeśli jest fałszywe. 17 S t r o n a Zdania Prawda /
1. 2. 3. W XV wieku najlepsze warunki do rozwoju rolnictwa występowały na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego. Największy rozkwit rolnictwa na ziemiach polskich nastąpił pod panowaniem dynastii Jagiellonów. Zboże z centralnych ziem polskich transportowano Wisłą do Gdańska. Fałsz 18 S t r o n a