OCENA SATYSFAKCJI ŻYCIOWEJ I SAMOPOCZUCIA PSYCHICZNEGO PACJENTÓW PRZED OPERACJĄ TĘTNIAKA AORTY EVALUATION OF LIFE SATISFACTION AND PSYCHOLOGICAL WELL-BEING OF PATIENTS BEFORE SURGERY AORTIC ANEURYSM Emilia Gnus 1 Monika Osińska 1,2 Małgorzata Chochowska 2 Jan Janusz Gnus 3 1 Studenckie Koło Naukowe SPARTAKUS Wyższej Szkoły Edukacji i Terapii w Poznaniu 2 Wyższa Szkoła Edukacji i Terapii w Poznaniu 3 Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu
Wprowadzenie Choroby układu krążenia należą do najczęstszych problemów obecnych czasów i bywają określane mianem współczesnej epidemii. Powodem ich występowania są m.in. uwarunkowania genetyczne, procesy miażdżycowe, nadciśnienie tętnicze i stres. Do chorób układu krążenia należą tętniaki aorty czyli poszerzenia aorty o ponad 50% w stosunku do jej prawidłowej średnicy. Pacjentom z tym schorzeniem często towarzyszy lęk i depresja.
Tętniak Tętniak - to patologiczne, lokalne rozszerzenie światła naczynia minimum o 50% w stosunku do prawidłowej średnicy naczynia znajdującego się powyżej. Tętniaki aorty brzusznej (AAA, abdominal aortic aneurysm) tak jak miażdżycowe niedokrwienie kończyn dolnych stanowią dwie najczęstsze jednostki chorobowe będące wskazaniem do planowych zabiegów operacyjnych [1]. Rozcięty tętniak aorty ze skrzepliną w świetle
Satysfakcja życiowa Istnieje wiele definicji satysfakcji życiowej, które są odmiennie interpretowane przez psychologów, socjologów, pedagogów oraz reprezentantów nauk medycznych [2]. Satysfakcja z życia jest jednym z elementów subiektywnego dobrego samopoczucia, na które składają się również pozytywne uczucia oraz brak uczuć negatywnych [3].
Lęk Negatywne uczucie pojawiające się w odpowiedzi na zagrożenie, które może pochodzić zarówno z wewnętrznych jak i zewnętrznych źródeł, może być prawdziwe lub urojone. Charakteryzuje się widoczną niezdolnością postrzegania kontroli i uzyskania korzystnych rezultatów w obliczu zagrożenia [4].
Depresja Zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń afektywnych, charakteryzujące się obniżeniem nastroju, napędu psychoruchowego oraz zaburzeniem rytmów okołodobowych. Przez wielu badaczy uważana, jest za czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych tej samej wagi jak inne czynniki, w tym cukrzyca, brak aktywności fizycznej oraz palenie tytoniu. Pod względem medycznych konsekwencji długotrwale występującej depresji i nasilonych stanów lękowych spostrzega się trudności w rozumieniu ustalonego programu leczenia oraz podejmowania zalecanych zmian stylu życia [5].
Cel pracy Aim of the study Celem pracy była ocena satysfakcji życiowej i samopoczucia psychicznego pacjentów przed operacją tętniaka aorty. The aim of the research was to assess life satisfaction and psychological well-being of patients before surgery aortic aneurysm.
Materiał i Metody Material and Methods Zbadano 32 osoby (16 kobiet i 16 mężczyzn) w wieku od 44 do 83 lat (χ= 60,6 lat ± 10,25 lat ) (K=61,3 lat ± 11,17 lat; M=60 lat ± 9,56 lat p=0,340) Analizie poddano: satysfakcję życiową (badaną za pomocą Kwestionariusza Satysfakcji Życiowej LiSat-9) [6] oraz lęk i depresję (określaną za pomocą Szpitalnej Skali Lęku i Depresji - HADS) [7]. Examined 32 patients (16 women and 16 men) aged from 44 to 83 years (χ=60,6 lat ± 10,25 lat ) (K=61,3 lat ± 11,17 lat; M=60 lat ± 9,56 lat p=0,340) Were analyzed: life satisfaction (tested using the Life Satisfaction Questionnaire - LiSat-9) [6] and anxiety and depression (defined using the Hospital Anxiety and Depression Scale - HADS) [7].
WYNIKI dane demograficzne W badanych grupach w dniu badania większość osób była w związku małżeńskim(k=43,8%; M=68,8%),posiadała stałe zatrudnienie (K=31,3%; M=50%), które było podstawowym źródłem dochodu. W grupie kobiet najwięcej badanych zamieszkiwało wsie (62,5%) natomiast w grupie mężczyzn po 25% badanych zamieszkiwało miasta i wsie. Miasto 34% 9% 41% Zatrudniony Bezrobotny Emeryt 34% 22% Wieś Miasto wojewódzkie 16% Rencista 44%
WYNIKI - Satysfakcja życiowa Badania wykazały, że poziom zadowolenia z życia jako całości był wyższy u mężczyzn aniżeli u kobiet (K=4,31; M=4,5) z kolei Indeks Satysfakcji Życiowej określający satysfakcję z poszczególnych dziedzin życia (z wyjątkiem życia jako całości) był wyższy wśród kobiet niż wśród mężczyzn (K=4,59; M-4,49) Różnice te nie były istotne statystycznie (p>0,05). Obie grupy oceniły swoje życie jako satysfakcjonujące.
WYNIKI - Satysfakcja życiowa Osoby z AAA (n = 32) Analizowane zmienne Wartość Test LiSat-9 Kobiety Mężczyźni p (n = 16) (n = 16) Życie jako całość 4, 31 4,5 112,5 0,506 Możliwości samoobsługowe 4,69 4,5 0,696 0,492 Sposób spędzania czasu wolnego 4,62 4,5 121,0 0,771 Sytuacja zawodowa 4,57 4,44 0,434 0,667 Sytuacja finansowa 4,5 4,19 115,5 0,600 Życie seksualne 4,5 4,44 120,5 0,749 Relacje z partnerem 4,5 4,56 123,5 0,849 Życie rodzinne 4,69 4,5 115,5 0,598 Kontakty z przyjaciółmi i znajomymi 4,63 4,81 0,740 0,412 Indeks satysfakcji życiowej 4,59 4,49 0,547 0,588 W żadnej części skali wyniki nie były istotne statystycznie przy p<0,05
WYNIKI - Lęk i Depresja W odniesieniu do poziomu lęku w badanej grupie najczęściej występował on w postaci zaburzenia łagodnego (K=68,8%; M=56,3%), a poziom depresji w postaci zaburzenia umiarkowanego (K=50%, M=50%).
WYNIKI - Lęk i Depresja Osoby z AAA (n = 32) Analizowane zmienne skala HADS Kobiety (n = 16) Mężczyźni (n = 16) Test Wartość p Poziom lęku 10,56 8,88 1,929 0,063 Poziom depresji 10,75 10 1,192 0,243
Wnioski Conclusions 1. Osoby przed operacją tętniaka aorty charakteryzują się satysfakcjonującym poziomem subiektywnej jakości życia People preoperative aortic aneurysms are characterized by a satisfactory level of subjective quality of life 2. Płeć badanych osób nie ma wpływu na poziom odczuwanego lęku i depresji przed operacją tętniaka aorty Gender respondents not affect the perceived level of anxiety and depression preoperative aortic aneurysm 3. Płeć badanych osób nie wpływa istotnie na poziom zadowolenia z życia i wszystkich jego aspektów Gender respondents did not significantly affect the level of satisfaction with life and all its aspects. 4. Ocena jakości życia chorych z tętniakami staje się aktualnym problemem współczesnej fizjoterapii Evaluation of the quality of life of patients with aneurysms is an actual problem of modern physiotherapy
Piśmiennictwo [1]Fiodorenko Dumas Ż, Pupka A.:Rehabilitacja w chorobach naczyń obwodowych, Wyd. MedPharm, Wrocław 2011. [2] Trzebiatowski J: Jakość życia w perspektywie nauk społecznych i medycznych systematyzacja ujęć definicyjnych. Hygeia Public Health, 2011; 46(1):25-31. [3] Pavot W., Diener E.: Review of the Satisfaction With Life Scale. Psychological Assessment, 1993; 5(2): 164-172. [4] Barlow D.H.: Anxiety and its Disorders, Guilford Press, New York, 2004. [5] Knapik A., Kocjan J.: Lęk i depresja a samoocena zdrowia u pacjentów kardiologicznych - spojrzenie z perspektywy fizjoterapii. Fizjoterapia Polska, 2, 2013. [6] Fugl-Meyer A.R., Branholm I.B., Fugl-Meyer K.S.: Happiness and domain-specific life satisfaction in adult northern Swedes. Clinical Rehabililitation 1991; 5: 25-35. [7] Zigmond, AS; Snaith, RP :The hospital anxiety and depression scale. Acta Psychiatrica Scandinavica, 1983; 67 (6): 361 370.