ma e wielkie podróze
Wydawnictwo G+J RBA Sp. z o.o. & Co. Spółka Komandytowa Licencjobiorca National Geographic Society ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa Dział handlowy: tel. 22 360 38 41-42 Sprzedaż wysyłkowa: tel. 22 360 37 77 Tekst: Olga Morawska Redakcja: Joanna Grześkowiak-Stepowicz Korekta: Dorota Sideropulu Projekt okładki: studio graficzne aorta/www.aorta.com.pl Projekt graficzny, skład i łamanie: Hanna Szeliga-Czajkowska Redaktor prowadząca: Małgorzata Zemsta Redaktor techniczny: Mariusz Teler Zdjęcie Olgi Morawskiej na okładce: Mariusz Martyniak / www.matys-studio.com; pozostałe zdjęcia na okładce: Shutterstock Zdjęcia wewnątrz: archiwum autorki; Wikipedia. Copyright for the edition branded by National Geographic 2012 National Geographic Society. All rights reserved National Geographic i żółta ramka są zarejestrowanymi znakami towarowymi National Geographic Society. Text 2012 by Olga Morawska ISBN 978-83-7596-277-2 Wszelkie prawa zastrzeżone. Reprodukowanie, kopiowanie w urządzeniach przetwarzania danych, odtwarzanie w jakiejkolwiek formie oraz wykorzystywanie w wystąpieniach publicznych tylko za wyłącznym zezwoleniem właściciela praw autorskich.
Wstęp Podróżowałam, od kiedy rodzice pozwolili mi na samodzielność. Przez jakiś czas nawet myślałam, że spędzę życie, zmieniając co kilka miesięcy lub lat miejsce zamieszkania. Wszystko potoczyło się inaczej. I teraz już za nic nie wybrałabym życia w podróży, bo dom, bo synowie i co za tym idzie stabilizacja, a także pewna przewidywalność wydarzeń są dla mnie najważniejsze. Jednakże wciąż lubię wyjazdy, pociąga mnie poznawanie nowego, a od niedawna lubię również wracać do miejsc, które już poznałam. Moja mama często ze mnie żartuje: Zawsze twierdzisz, że lubisz siedzieć w domu, a jak masz zostać choćby na pięć minut, to jesteś chora i już wymyślasz, gdzie by tu pojechać... To prawda wciąż wymyślam, gdzie by tu pojechać. I nigdy nie kończy się tylko na pomyśle. Jeżdżę, zwiedzam, poznaję... Dlaczego Republika Południowej Afryki? Z wielu powodów. Dlatego, że są tam ogromne, niezamieszkane przestrzenie, po których podróżując, człowiek czuje się wolny. Dlatego, że różnorodność i bogactwo flory i fauny oszałamia. Dlatego, że plaże z białym piaskiem ciągną się przez ponad 2000 km. Dlatego, że RPA to mieszanka kultur europejskiej, afrykańskiej i azjatyckiej, a ich wzajemne przenikanie się można zobaczyć, poczuć i posmakować dosłownie wszędzie. Dlatego, że w RPA znajdują się największe na świecie złoża diamentów i złota, zaś z ich odkryciem wiążą się awanturnicze 5
historie, które zawsze mnie pociągały. Dlatego, że są tu przepiękne góry, których szczyty osiągają wysokość blisko 3500 m n.p.m. Dlatego, że można tu nurkować, surfować, żeglować, spływać kajakiem, skakać na bungee, wspinać się i wędrować tysiącami urozmaiconych tras trekkingowych. Dlatego, że chcę pokazać ten kraj rodzinie i przyjaciołom, bo nie można nie być w RPA. Do tej pory nie udało mi się dotrzeć do Parku Transgranicznego Kgalagadi, który leży w północnej części RPA i w Botswanie. Nie byłam też, niestety, w trzecim co do wielkości kanionie na świecie w kanionie rzeki Blyde. O miejsca te postanowiłam zapytać osoby, dla których Afryka jest drugim domem. Miłego czytania! I do zobaczenia w podróży!
Południowoafrykański niezbędnik Położenie geograficzne Republika Południowej Afryki leży na południowym krańcu Afryki. Otoczona jest oceanami Atlantyckim i Indyjskim, od północy graniczy z Namibią, Botswaną i Zimbabwe, od wschodu z Mozambikiem i Suazi. Wewnątrz RPA leży niezależne, aczkolwiek silnie gospodarczo powiązane z nią państwo Lesotho. Większą część kraju zajmuje płaskowyż Weld Wysoki, którego wysokość dochodzi do 2000 m n.p.m. RPA leży na półkuli południowej, układ pór roku jest tu odwrotny niż w Europie: kiedy u nas jest zima, tam jest lato, u nas wiosna, a tam jesień i tak dalej Klimat W RPA jest kilka stref klimatycznych. Na klimat zachodniego wybrzeża wpływa zimny Prąd Benguelski, w okolicach Przylądka Dobrej Nadziei panuje klimat śródziemnomorski, na północ od przylądka zmienia się na półsuchy kontynentalny, a w głębi kraju panuje suchy kontynentalny. Na wschodnie wybrzeża oddziałuje natomiast Prąd Mozambicki, który przynosi ciepłe masy powietrza znad Oceanu Indyjskiego, dlatego panuje tutaj wilgotny, subtropikalny klimat. 7
Ustrój polityczny RPA jest republiką demokratyczną. Na czele rządu stoi prezydent, obecnie jest nim Jacob Zuma, jeden z liderów Afrykańskiego Kongresu Narodowego (ANC). RPA podzielona jest na dziewięć prowincji. Ludność Populacja RPA wynosi około 50 milionów. Około 79,5% to ludność afrykańska, 9% stanowi ludność pochodzenia europejskiego, kolejne 9% to ludność etnicznie mieszana, tzw. Kolorowi, a 2,5% Azjaci pochodzący głównie z Indii. Język W RPA obowiązuje 11 języków urzędowych są to angielski, afrikaans, zulu, swazi, ndebele, soto, pedi, tsonga, tswana, venda i kosa. Niemal wszędzie można się porozumieć po angielsku. 8 Waluta Obowiązującą walutą jest rand południowoafrykański. We wszystkich dużych sklepach i restauracjach akceptowane są polskie karty płatnicze i kredytowe. W RPA turyści z Polski mogą ubiegać się o zwrot podatku VAT. Należy zbierać wszystkie paragony za zakupy i następnie przy wylocie do Europy udać się do punktów Tax Free Refund, w których trzeba przedstawić rachunki. Zwrot podatku zazwyczaj jest natychmiastowy. W przypadku większych kwot zwrot dokonywany jest przelewem na kartę kredytową.
Jak dojechać Nie ma bezpośrednich połączeń z Polski do RPA. Regularne, codzienne loty odbywają się z Amsterdamu i Frankfurtu nad Menem. Przekraczanie granicy Dokumentem uprawniającym Polaków do podróżowania po RPA jest paszport. Na jego podstawie Polacy mogą przebywać w RPA do 30 dni, a jeśli chcą zostać dłużej, muszą wystąpić o wizę. Sprawami wizowymi zajmuje się Ambasada RPA w Warszawie. Sklepy Sklepy w RPA zazwyczaj otwarte są od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00-18.00, zaś w soboty i niedziele w godzinach 9.00-16.00. Ceny Koszty życia w RPA są obecnie porównywalne do tych w Polsce. Znacznie tańsza jest benzyna i alkohol. Kupując pamiątki na targach, warto negocjować ceny. Restauracje i puby Ceny w restauracjach i pubach są również zbliżone do cen w Polsce. Telefony komórkowe W miastach i na głównych szlakach turystycznych łączność jest bardzo dobra, problemy mogą być w parkach narodowych. Koszt połączenia jest jednak wysoki za minutę rozmowy (w zależności od operatora) trzeba zapłacić około 8 PLN, a za wysłanie SMS 1,5 PLN. 9
Internet Internet dostępny jest w hotelach, w miastach działają także kawiarenki internetowe. Bezpieczeństwo i podróżowanie w pojedynkę RPA nie jest zaliczana do bezpiecznych krajów. Dlatego warto zachować ostrożność: po zmroku lepiej nie wychodzić na ulice (może poza Kapsztadem) i nie podróżować, zawsze należy omijać podejrzanie wyglądające dzielnice. Komunikacja We wszystkich dużych miastach działa komunikacja miejska, przeważnie jest to sieć autobusów. Niemniej jednak większość mieszkańców jeździ samochodami. Dobrze rozwinięta jest sieć połączeń autokarowych i samolotowych między miastami. Istnieją także połączenia kolejowe, ale poza okolicami Kapsztadu nie poleca się turystom podróży pociągiem. 10 Zwiedzanie z dziećmi RPA jest niewątpliwie atrakcyjnym miejscem dla dzieci. Są tu piękne, piaszczyste plaże, ciepły Ocean Indyjski, słonie, żyrafy i inne egzotyczne zwierzęta, które można obserwować w rezerwatach przyrody, jest także pustynia i góry, po których można wędrować. Uważam, że warto zabrać dzieci do Afryki, ale raczej gdy są już na tyle duże, że wielogodzinna podróż samochodem nie stanowi dla nich problemu.
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w RPA Referat Konsularny RP mieści się w Pretorii przy 14 Amos St., Colbyn 0081, telefon +27 12 430 96 25. W Durbanie, Maputo, Lusace i Harare są konsulaty honorowe. Więcej informacji na: http://www.poland.co.za
Fot. Wikipedia
Fot. Wikipedia
Dlaczego Republika Południowej Afryki? Z wielu powodów. Dlatego, że są tam ogromne, niezamieszkane przestrzenie, po których podróżując, człowiek czuje się wolny.
Dlatego, że różnorodność i bogactwo flory i fauny oszałamia.
Spis treści Wstęp 5 Południowoafrykański niezbędnik 7 Położenie geograficzne 7 Klimat 7 Ustrój polityczny 8 Ludność 8 Język 8 Waluta 8 Jak dojechać 9 Przekraczanie granicy 9 Sklepy 9 Ceny 9 Restauracje i puby 9 Telefony komórkowe 9 Internet 10 Bezpieczeństwo i podróżowanie w pojedynkę 10 Komunikacja 10 Zwiedzanie z dziećmi 10 Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w RPA 11 Daleko, bardzo daleko 12 Durban, czyli Afryka Czaki 19 Rezerwaty, parki narodowe, prawie dzika przyroda 32 Jo burg i Tshwane 37 Największy park narodowy w RPA 46 Czas ruszać w kierunku Kapsztadu 57 W drodze na Przylądek Igielny 66 95
Najpiękniejszy przylądek na Ziemi 74 W krainie win 84 Przylądek Burz 89 Zakończenie 92 Podziękowania 93 Bibliografia 94 Spis treści 95
7R VHULD NVLÈĝHN R SRGUöĝDFK L VXELHNW\ZQ\FK GRĂZLDGF]HQLDFK DXWRUNL SUH]HQWXMÈFD ĂZLHĝH VSRMU]HQLH QD RGZLHG]DQH SU]H] QLÈ NUDMH 2OJD 0RUDZVND SRND]XMH PLHMVFD ZDĝQH Z MHM ĝ\flx 3R]D RSLVDPL SU]\JöG VÈ WX WDNĝH LQIRUPDFMH R NUDMX PLDVWDFK KLVWRULL VïDZQ\FK OXG]LDFK VPDF]Q\FK SRWUDZDFK RUD] ]DEDZQ\FK L QLH W\ONR QDZ\NDFK PLHV]NDñFöZ 2OJD 0RUDZVND ļ DXWRUND NVLÈĝHN R WHPDW\FH JöUVNLHM 0DPD,JQDFHJR L *XVWDZD.RELHWD SHïQD HQHUJLL L ZLDU\ ĝh ZLHOH GREUHJR MHV]F]H SU]HG QLÈ %\ïd ĝrqè ]QDNRPLWHJR KLPDODLVW\ 3LRWUD 0RUDZVNLHJR NWöU\ ]JLQÈï Z U SRGF]DV NROHMQHM Z\VRNRJöUVNLHM Z\SUDZ\ 3URZDG]L 0HPRULDï LP 3LRWUD 0RUDZVNLHJR ķ0lhm RGZDJÚ ĵ =DïRĝ\FLHOND )XQGDFML ķ1djoh VDPLĵ QLRVÈFHM SRPRF RVRERP NWöUH QLHVSRG]LHZDQLH VWUDFLï\ EOLVNLFK -HVW WR RSRZLHĂÊ R NUDMX Z NWöU\P PLDïDP V]F]ÚĂFLH PLHV]NDÊ SU]H] NLOND PLHVLÚF\ Oprócz zaprezentowania subiektywnego wyboru tego, co w RPA NRQLHF]QLH WU]HED ]REDF]\Ê FR ZDUWR ]MHĂÊ L MDNLH VSRUW\ XSUDZLDÊ VWDUDïDP VLÚ WDNĝH RSRZLHG]LHÊ R WUXGQHM KLVWRULL WHJR MDNĝH FLHNDZHJR SDñVWZD.VLÈĝND PöZL UöZQLHĝ R W\P MDNLH ]ZLHU]ÚWD ZFKRG]È Z VNïDG WDN ]ZDQHM DIU\NDñVNLHM ķzlhonlhm SLÈWNLĵ JG]LH PRĝQD QXUNRZDÊ ] ĝduïdf]dpl ELDï\PL D JG]LH RJOÈGDÊ ZLHORU\E\ GODF]HJR SXVW\QLH VÈ WDN XU]HNDMÈFH RUD] F]\ Z SRïXGQLRZHM $IU\FH PRĝQD Z MHGHQ G]LHñ ]RVWDÊ ]QDZFÈ ZLQ 5HSXEOLND 3RïXGQLRZHM $IU\NL MHVW QD Z\FLÈJQLÚFLH UÚNL :DUWR VLÚ RGZDĝ\Ê L WDP SRMHFKDÊ
Niedostępne w wersji demonstracyjnej. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki w serwisie