Miejsce Polski na mapie świata

Transkrypt

1 Miejsce Polski na mapie świata wiedza o Polsce - materiały dydaktyczne Spis treści: WPROWADZENIE... 3 POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE POLSKI:... 4 POŁOŻENIE MATEMATYCZNE (KARTOGRAFICZNE) POLSKI:... 4 ROZPIĘTOŚĆ RÓWNOLEŻNIKOWA POLSKI... 6 ROZCIĄGŁOŚĆ POŁUDNIKOWA POLSKI... 6 POŁOŻENIE GEOLOGICZNE POLSKI:... 6 POŁOŻENIE HYDROGRAFICZNE POLSKI:... 7 POŁOŻENIE KLIMATYCZNE POLSKI:... 7 POŁOŻENIE GEOPOLITYCZNE POLSKI:... 7 POŁOŻENIE GEOKULTUROWE POLSKI... 8 GRANICE POLSKI... 8

2 MAPY... 9 POLSKA NA TLE MAPY ŚWIATA, EUROPY I UNII EUROPEJSKIEJ... 9 POLSKA W EUROPIE STREFY KLIMATYCZNE NA ŚWIECIE KRAJOBRAZY NA ŚWIECIE KRAJOBRAZY W POLSCE - UŻYTKOWANIE ZIEMI KRAINY GEOGRAFICZNE POLSKI POLSKA MAPA FIZYCZNA EUROPA-MAPA POLITYCZNA MAPA TEKTONICZNA POLSKI TERYTORIUM I GRANICE POLSKI KARTA PRACY MIEJSCE POLSKI NA MAPIE ŚWIATA LITERATURA:

3 WPROWADZENIE Omawiając położenie wybranego kraju, czy innego obiektu geograficznego, rozpoczynamy zwykle od najbardziej ogólnego opisu jego usytuowania, a następnie stopniowo przechodzimy do określeń bardziej szczegółowych. Położenie wpływa bezpośrednio na cechy środowiska geograficznego kraju, przede wszystkim na klimat (strefa klimatyczna, typ klimatu). Ilość promieniowania słonecznego docierająca do powierzchni Ziemi zależy głównie od kąta padania promieni słonecznych oraz długości dnia, które wynikają z szerokości geograficznej. Oprócz szerokości geograficznej, w istotny sposób wpływa też na klimat ukształtowanie powierzchni, a także odległość od mórz. Klimat decyduje z kolei o szacie roślinnej. Oczywiście dzisiejsza roślinność europejska, występująca na obszarach zamieszkiwanych od dawna przez człowieka, różni się bardzo od tej, która występowała na tych terenach pierwotnie, jednak i ona jest uzależniona od warunków klimatycznych. Ukształtowanie powierzchni ma istotny wpływ na gospodarkę: rolnictwo, możliwości rozwoju przemysłu, transportu, budownictwa (zarówno infrastruktury komunikacyjnej i sieci osadniczej). Innym aspektem położenia kraju jest sytuacja polityczna, np. relacje z państwami, z którymi graniczy. Bardzo często sąsiedzi są najważniejszymi partnerami gospodarczymi. Pamiętając o tych podstawowych zasadach możemy teraz razem przystąpić do analizy położenia Polski na mapie Europy. 3

4 POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE POLSKI: Polska leży w środkowej Europie nad Morzem Bałtyckim - na obszarze naszego kraju leży geometryczny środek Europy. POŁOŻENIE MATEMATYCZNE (KARTOGRAFICZNE) POLSKI: Polska leży w całości na półkulach wschodniej i północnej (Oznacza to, że wszystkie miejsca położone na terenie naszego kraju mają długość geograficzną wschodnią, a szerokość geograficzną północną). Skrajnymi punktami terytorium lądowego Polski są: na północ: Przylądek Rozewie: 54 50' N na południe: szczyt Opołonek w Bieszczadach: 49 00' N na wschód: zakole rzeki Bug koło Horodła (Strzyżowa): 24 09'E na zachód: zakole rzeki Odry koło Cedyni: 14 07'E 4

5 5

6 ROZPIĘTOŚĆ RÓWNOLEŻNIKOWA POLSKI (różnica długości geograficznej punktów położonych najdalej na wschód i zachód) wynosi więc 10 02'. Skutkami rozciągłości równoleżnikowej są: różnica czasu słonecznego miejscowego wynosząca około 40 minut (dokładnie 40 minut i 8 sekund). W efekcie im dalej na zachód tym Słońce później góruje. położenie Polski w dwóch strefach czasowych (strefa czasu środkowoeuropejskiego i strefa czasu wschodnioeuropejskiego - granicą tych stref jest południk 22 30'E) wzrastający kontynentalizm klimatu Polski w kierunku wschodnim ROZCIĄGŁOŚĆ POŁUDNIKOWA POLSKI (różnica szerokościami geograficznymi punktów wysuniętych najbardziej na północ i południe) wynosi 4 50'. Skutkami rozciągłości południkowej są: różnica w wysokości górowania Słońca między Opołonkiem a Przyl. Rozewie wynosząca 5 40' (im dalej na północ tym wysokość górowania Słońca w Polsce jest niższa) różnica w długości trwania dnia i nocy wynosząca maksymalnie (w dniach przesileń) niewiele ponad 1 godzinę (wiosną i latem im dalej na północ tym dzień jest dłuższy, a jesienią i zimą odwrotnie im dalej na północ tym dzień jest krótszy) POŁOŻENIE GEOLOGICZNE POLSKI: Polska znajduje się na styku trzech wielkich jednostek tektonicznych Europy: 1) obszaru fałdowań prekambryjskich (Platformy Wschodnioeuropejskiej) -wschodnia i północno-wschodnia Polska 6

7 2) obszaru fałdowań paleozoicznych (platformy paleozoicznej środkowej i zachodniej Europy) - środkowa i zachodnia Polska. Spod pokrywy osadowej tej platformy wyłaniają się części górotworów kaledońskich i hercyńskich (Sudety Zachodnie i Sudety Wschodnie, G. Świętokrzyskie); 3) obszaru fałdowań alpejskich (Karpaty i zapadliska przedkarpackie Europy). POŁOŻENIE HYDROGRAFICZNE POLSKI: Polska jest krajem bardzo spójnym hydrograficznie. Polska w całości leży w zlewisku Oceanu Atlantyckiego, a w 99,7% w zlewisku Morza Bałtyckiego. Pozostałe 0,3% powierzchni Polski to zlewiska Morza Czarnego i Północnego. POŁOŻENIE KLIMATYCZNE POLSKI: Polska leży w strefie klimatów umiarkowanych ciepłych. Położenie naszego kraju między dużym akwenem morskim Oceanu Atlantyckiego na zachodzie i olbrzymim obszarem lądowym wschodniej Europy i północnej Azji na wschodzie decyduje o dominacji w Polsce typu klimatu przejściowego między klimatem morskim a klimatem kontynentalnym. POŁOŻENIE GEOPOLITYCZNE POLSKI: Polska leży między dwoma dużymi państwami Rosją i Niemcami. W wyniku takiego położenia naszego kraju wielokrotnie w przeszłości przez terytorium Polski przetaczały sie wojny - prowadziło to do wielkich strat ludnościowych i materialnych oraz okresowej utraty niepodległości. Korzystnym (przynajmniej częściowo) skutkiem tego położenia Polski są zyski osiągane z opłat tranzytowych między Rosją a państwami Europy Zachodniej. 7

8 POŁOŻENIE GEOKULTUROWE POLSKI Polska leży na obszarze tradycji chrześcijańskiej - dominuje w Polsce kultura katolicka, ale od zachodu graniczymy z obszarem kultury protestanckiej, a od wschodu z obszarem kultury prawosławnej. GRANICE POLSKI Polska graniczy z siedmioma krajami: od zachodu z Niemcami (długość granicy 467 km), od południa z Czechami (796 km) i Słowacją (541 km), od wschodu z Ukrainą (535 km), Białorusią (418 km), Litwą (104 km) i Rosją (210 km). Długość granicy morskiej (granica morza terytorialnego) wynosi 440 km. Granice Polski na przestrzeni wieków ulegały częstym zmianom, szczególnie na wschodzie. Ogólna długość granic Polski (na lądzie i wodach granicznych) wynosi 3511 km. Cechy terytorium naszego kraju to duży udział granic naturalnych (morze, góry, rzeki) i duża zwartość terytorium. Granica Polski z Rosją, Białorusią i Ukrainą jest wschodnią granicą terytorium Unii Europejskiej - granicą Strefy Schengen. 8

9 MAPY POLSKA NA TLE MAPY ŚWIATA, EUROPY I UNII EUROPEJSKIEJ 9

10 POLSKA W EUROPIE 10

11 STREFY KLIMATYCZNE NA ŚWIECIE 11

12 KRAJOBRAZY NA ŚWIECIE 12

13 KRAJOBRAZY W POLSCE - UŻYTKOWANIE ZIEMI 13

14 KRAINY GEOGRAFICZNE POLSKI 14

15 POLSKA MAPA FIZYCZNA 15

16 EUROPA-MAPA POLITYCZNA 16

17 MAPA TEKTONICZNA POLSKI 17

18 TERYTORIUM I GRANICE POLSKI 18

19 KARTA PRACY MIEJSCE POLSKI NA MAPIE ŚWIATA. 1. Na podstawie załączonych map uzupełnij następujący tekst: Polska leży na półkuli oraz półkuli, w części Europy. Południowe granice kraju przebiegają wzdłuż pasm.. : i, a północne wybrzeże. Większość terytorium stanowią należące do ogromnego pasa, ciągnącego się od Pirenejów i zachodnich wybrzeży Francji aż po leżące na wschodzie Europy góry. 2. Spośród wymienionych niżej państw wskaż te, które graniczą z Polską. A. Litwa B. Łotwa C. Białoruś D.Luksemburg E. Belgia F. Niemcy G. Dania H. Czechy I. Ukraina J. Rosja K. Słowacja L. Francja M. Węgry N. Estonia 19

20 3. Poznaj bliżej sąsiadów Polski. Lp. Nazwa państwa Stolica Waluta Poznaj bliżej swoich aktualnych sąsiadów. Lp. Nazwa państwa Stolica Waluta

21 5. Scharakteryzuj korzyści, jakie daje Polsce jej położenie i ukształtowanie powierzchni. Uwzględnij wpływ tych warunków na możliwości rozwoju szlaków transportu lądowego oraz żeglugi morskiej. Odwołując się do informacji z lekcji historii Polski wskaż zagrożenia, które wiązały się z tym położeniem i takim ukształtowaniem powierzchni Określ klimat, który panuje w Polsce. Czy sądzisz, że jest to klimat korzystny z punktu widzenia gospodarki? Przedstaw swoją argumentację Jaki klimat panuje w państwie, w którym aktualnie mieszkasz? Odpowiedz, jaka jest naturalna roślinność Polski?

22 8. Miejsce Polski w świecie - gra prawda/ fałsz KARTONIKI DO GRY PRAWDA-FAŁSZ Polska leży w Europie Środkowej. Polska leży na Półwyspie Skandynawskim. Od południa ograniczona jest Morzem Bałtyckim, a od zachodu górami. Na zachodzie granica biegnie wzdłuż Odry i Nysy łużyckiej. Polska graniczy z 7 państwami. Na południu Polski znajdują się góry, na północy Morze Bałtyckie. Na zachodzie Polska sąsiaduje z Litwą. Sąsiedzi Polski na wschodzie to: Ukraina, Litwa i Białoruś. Na południu sąsiadami Polski są Czechy i Niemcy. Od zachodu Polska graniczy z Niemcami. Od północy Polska graniczy z Rosją. Na południu Polski sąsiedzi to: Słowacja i Czechy. Sąsiadujemy z 6 państwami. Sąsiadujemy z 7 państwami. Na obszarze Polski leży geometryczny środek Europy. Polska leży w zachodniej Europie nad Morzem Bałtyckim. 22

23 Polska leży w całości na półkulach wschodniej i północnej. Polska od wschodu graniczy z obszarem kultury protestanckiej, a od zachodu z obszarem kultury prawosławnej. Polska leży w strefie klimatów umiarkowanych zimnych Polska leży na obszarze tradycji chrześcijańskiej. W Polsce dominuje kultura katolicka. Rozpiętość równoleżnikowa Polski wynosi 4 50' Polska znajduje się na styku czterech wielkich jednostek tektonicznych Europy: Polska jest krajem bardzo niespójnym hydrograficznie Rozciągłość południkowa Polski wynosi 4 50' Na wschodzie granice Polski biegną częściowo wzdłuż Bugu. Skrajnym punktem terytorium lądowego Polski na północy jest Przylądek Rozewie: 54 50' N Polska leży w Europie Środkowej. Polska leży w Europie Północnej. Polska leży nad Morzem Północnym. Polska leży nad Morzem Bałtyckim. Polska leży na Półwyspie Skandynawskim. Skrajnym punktem terytorium lądowego Polski na wschodzie jest zakole rzeki Bug koło Horodła 23

24 9. Zaproponuj 5 pytań do gry PRAWDA/FAŁSZ dotyczących miejsca Polski na świecie. A.... B.... C.... D.... E Uzupełnij poniższe zdania: A.... Powierzchnia terytorium Polski wynosi... B.... Granica z Niemcami wynosi... C.... Ogólna długość granic Polski (na lądzie i wodach granicznych) wynosi... 24

25 LITERATURA: