W drogę Lepsza komunikacja
Wydawca: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Wydział Informacji i Promocji ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa tel. 22 273 81 01 e-mail: po-ig@mir.gov.pl www.mir.gov.pl www.poig.gov.pl Koordynacja: Krzysztof Maszewski, Monika Myszkowska ISBN: 978-83-7610-502-4 Realizacja: Wydawnictwo KA spółka cywilna Joanna Tomczyk-Lidochowska Katarzyna Wiśniewska wydawnictwo@kasc.pl, www.kasc.pl Koordynator wydania: Joanna Tomczyk-Lidochowska Zdjęcia: Artur Tomczyk Marek. M. Magda Archiwum beneficjentów projektów Okładka: Goritza/Shutterstock
1. Samolot osobisty 04 2. Ominąć korki 06 3. Zanurz się w języku 08 4. Nowe tory rozwoju 10 5. Polski poliglota 12 6. Mobilni i ekologiczni 14 Spis treści 7. Wirtualne oko 16 8. Podróż ze smartfonem 18
W Słowniku języka polskiego określenie komunikacja ma kilka znaczeń. Jest to ruch środków lokomocji między odległymi od siebie miejscami; przepływ informacji między urządzeniami; przekazywanie i odbieranie informacji w bezpośrednim kontakcie z drugą osobą, a także możliwość przedostania się z jednego pomieszczenia lub miejsca do drugiego. We współczesnym świecie dobra komunikacja (w każdym znaczeniu tego słowa) to podstawa rozwoju gospodarczego i społecznego. Z tego też powodu Unia Europejska kładzie tak wielki nacisk na jej rozwój. Program Innowacyjna Gospodarka wspiera szereg, często bardzo różniących się od siebie, rozwiązań tej dziedziny życia. Łączy je wspólny mianownik: ruch, innowacyjność i polska myśl techniczna. W niniejszej broszurze przedstawiamy kilka przykładów, jak PO IG wspiera rodzimą komunikację. Można w niej przeczytać m.in. o ECO- Samochodzie skonstruowanym przez naukowców z Politechniki Warszawskiej, którego kierowanie będzie możliwe jedynie za pomocą rąk. Dla kierowców interesująca będzie także internetowa platforma TrafficInfo, opracowana przez specjalistów z firmy Data System Group. Dzięki niej w czasie rzeczywistym będą otrzymywać m.in. informacje o natężeniu ruchu i utrudnieniach w jeździe. Ważną inwestycją dla komunikacji, ale również dla bezpieczeństwa, jest przedsięwzięcie Zakładu Automatyki KOMBUD SA, które pozwala na zdalne sterowanie i kierowanie ruchem pociągów na liniach kolejowych o małym natężeniu ruchu. Nieco inne oblicze komunikacji poznają Państwo przy okazji projektu Wirtualne Oko, wspólnym dziele firmy Transition Technologies i Polskiego Związku Niewidomych. Jest to aplikacja, która ułatwia poruszanie się po mieście osobom niewidomym i słabowidzącym. Słowo wstępne Na wyżyny komunikacji wzniesie Państwa niewielki kilkuosobowy, samolot o napędzie odrzutowym, opracowany przez Instytut Lotnictwa Wojskowej Akademii Technicznej, który może stać się przyszłością transportu lotniczego nie tylko w naszym kraju. Życzę ciekawej lektury Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju 3
Samolot osobisty Prof. dr hab. inż. Aleksander Olejnik, kierownik projektu Projekt: Nowoczesny środek transportu osobistego FLARIS LAR 1 Projektodawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego Poddziałanie: 1.3.1 Projekty rozwojowe Wartość projektu: 39,28 mln zł Wartość dofinansowania z UE: 25,83 mln zł Wszystko wskazuje na to, że jesteśmy świadkami przełomu w klasie tzw. małego lotnictwa. W najbliższych dekadach wiodącym środkiem transportu lotniczego może stać się cztero-, siedmioosobowy samolot o napędzie odrzutowym, który osiągać będzie prędkość lotu nawet do 600 km/h. Popyt na tego rodzaju pojazdy dostrzegł Instytut Techniki Lotniczej Wydziału Mechatroniki i Lotnictwa Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. Prowadzi on badania będące częścią etapu projektowania udoskonalonego samolotu osobistego FLARIS LAR1. Pomysłodawcy przedsięwzięcia zaprojektowali innowacyjny na skalę światową układ wytrzymałościowy samolotu wraz z nowatorskim systemem zamykania ciśnieniowej kabiny. Drzwi do kabiny znajdować się będą po obu jej stronach, co pozwoli zajmować miejsca bezpośrednio z zewnątrz (jak w samochodzie). Dzięki temu znacząco poprawi się komfort pasażerów. Osiągnięcie celów badawczych w obszarze aerodynamiki i wytrzymałości konstrukcji pozwoli obniżyć koszty użytkowania i podniesie ergonomię samolotu. Maszynę wyprodukuje firma Flaris Sp. z o.o., pełniąca w projekcie funkcję producenta. 4
Przy konstrukcji samolotu opracowano innowacyjny wieloryglowy system zamykania drzwi kabiny Prof. dr hab. inż. Aleksander Olejnik: Zespół naukowo-badawczy zaangażowany w realizację obecnego projektu brał udział w wielu przedsięwzięciach, które zakończyły się wdrożeniami innowacyjnych technologii do przemysłu. Zakładamy, że ponad 90% sprzedaży samolotu, nad którym obecnie pracujemy, będzie kierowane poza granice kraju. Przewidujemy, że 50% sprzedaży eksportowej będzie kierowane na najbardziej chłonny rynek USA, pozostała część na rynki UE, Rosji i Chin. Dzięki oryginalnym rozwiązaniom konstrukcyjnym oraz umiejętnemu wykorzystaniu nowoczesnych materiałów, poprzeczne wstęgi kadłuba zastąpiono usztywnioną ramą przestrzenną 5
Ominąć korki Adam Urbański, dyrektor rozwoju biznesu w Data System Group Sp. z o.o. Projekt: Projektodawca: Działanie: Wartość projektu: Wartość dofinansowania z UE: Internetowa oraz mobilna platforma informacji o natężeniu ruchu drogowego i utrudnieniach drogowych TrafficInfo Data System Group Sp. z o.o. 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej 1,17 mln zł 676,73 tys. zł Przeciętny Polak spędza w korkach nawet dziewięć godzin miesięcznie tak wynika z ostatniej edycji Raportu o korkach, przygotowanego przez firmę Deloitte. Zaradzić ma temu system TrafficInfo, opracowany przez specjalistów z firmy Data System Group. To pierwsza aplikacja w Polsce, która dostarcza szczegółowych informacji na temat ruchu drogowego w całym kraju. Po jej uruchomieniu, na ekranie telefonu wyświetla się mapa okolicznych dróg wraz z informacją o natężeniu ruchu i utrudnieniach w jeździe. Możliwe jest jej przewijanie, powiększanie oraz przeglądanie na bieżąco aktualizowanych danych. Użytkownicy aplikacji, którzy wykupują roczny abonament, uzyskują dostęp do aktualnych raportów o korkach i objazdach w wybranej okolicy. TrafficInfo jest pierwszym systemem, który pracuje w czasie rzeczywistym. Aplikacja sygnalizuje każdy problem na drodze. Dzięki temu kierowca ma możliwość z wyprzedzeniem zareagować i wybrać inną trasę. 6
Po zarejestrowaniu się w serwisie, użytkownik uzyskuje dostęp do interfejsu mapowego, gdzie na bieżąco może obserwować sytuację na drodze Adam Urbański: Opracowując system, wzięliśmy pod uwagę lawinowo rosnącą liczbę samochodów w Polsce, przepustowość dróg i coraz większe korki, nie tylko w miastach. Stworzyliśmy aplikację, która ułatwia poruszanie się, oszczędza czas i paliwo podróżujących. To pierwszy tego typu system w Polsce. Do tej pory podobne rozwiązania spotkać można było w Niemczech, Danii czy Czechach. Aplikacja pracuje w czasie rzeczywistym - użytkownik dowiaduje się o utrudnieniach drogowych dokładnie w momencie, gdy takie zdarzenie wystąpi 7
Zanurz się w języku Bartłomiej Postek, prezes Funmedia Projekt: Stworzenie i promocja e-kursu języka angielskiego dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym Projektodawca: FunEnglish Sp. z o. o. Działanie: 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej Wartość projektu: 1,00 mln zł Wartość dofinansowania z UE: 610,84 tys. zł Czy istnieje ciekawy sposób nauki języka angielskiego dla dzieci, który nie opiera się na nudnym zapamiętywaniu słów? Oczywiście! Przykładem może być innowacyjne przedsięwzięcie FunEnglish. To pierwszy w Polsce kurs e-learningowy dla uczniów szkół podstawowych. Bezpłatny kurs języka angielskiego adresowany jest do dzieci w wieku od 6 do 12 lat. Został oparty na nowatorskiej metodzie immersion, która polega na całkowitym zanurzeniu się w języku. Do nauki wykorzystywane są filmy, gry edukacyjne, interaktywne ćwiczenia i fotolekcje. Dzięki temu dzieci aktywnie uczestniczą w przygodach bohaterów, co sprawia, że myślą i mówią po angielsku. Każde dziecko uczy się samodzielnie. W jaki sposób? Dokładnie tak samo, jak w domu korzysta z gier komputerowych: intuicyjnie, poprzez zabawę. Program składa się z sześciu bloków, które podzielone są na jedenaście rozdziałów. W każdym z nich znajdują się film, gra, fotozagadka oraz ćwiczenia. Po skończonym kursie dzieci znają blisko tysiąc słów i zwrotów przydatnych w codziennym życiu. 8
Po ukończeniu kursu, dzieci znają ponad tysiąc angielskich słów i zwrotów Bartłomiej Postek: FunEnglish.pl to pierwszy podręcznik internetowy, który został zaakceptowany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i wprowadzony do polskich szkół. Multimedia edukacyjne i innowacyjna metoda nauczania zostały docenione zarówno przez środowisko oświaty, jak i przez najmłodszych. Dla naszej firmy sukces e-kursu okazał się kamieniem milowym w rozwoju idei e-learningu w Polsce i na świecie. Obecnie posiadamy ponad 40 kursów online, dostępnych w 31 państwach. Do nauki wykorzystywane są gry edukacyjne, filmy oraz fotolekcje 9
Nowe tory rozwoju Kazimierz Frąk, prezes Zarządu, dyrektor naczelny Zakładów Automatyki KOMBUD SA Projekt: Projektodawca: Działanie: Wartość projektu: Wartość dofinansowania z UE: ESTER ekonomiczny system zdalnego sterowania i kierowania ruchem kolejowym Zakłady Automatyki KOMBUD SA 1.4-4.1 Wsparcie na prace badawcze i rozwojowe oraz wdrożenie wyników tych prac 20,62 mln zł 7,90 mln zł Infrastruktura kolejowa w Polsce to miliony pasażerów, tysiące kilometrów torów, setki połączeń. Polska kolej ma szansę stać się liderem transportu publicznego. Jednak aby tak się stało, potrzebne jest wprowadzanie nowych i ekonomicznych rozwiązań technologicznych. Innowacyjny pomysł powstał w radomskich Zakładach Automatyki KOMBUD SA. Tamtejsi naukowcy stworzyli nowatorski system zdalnego sterowania i kierowania ruchem pociągów na liniach kolejowych o małym natężeniu ruchu (tzw. system ESTER). Sięgnęli w tym celu po technologie niestosowane dotychczas w Polsce w rozwiązaniach kolejowych: źródła światła ledowego, alternatywne źródła energii i radiową transmisję danych. System został już wdrożony na trasie Tomaszów Mazowiecki Radom, w ramach budowy Lokalnego Centrum Sterowania w Drzewicy, które jest dziś największym tego typu obiektem w Polsce. Zdalnym sterowaniem objęto niemal 90 kilometrów linii kolejowej. Wprowadzone rozwiązania są bezpieczne oraz znacznie ograniczają koszty eksploatacji i modernizacji linii kolejowych o małym natężeniu ruchu. 10
Lokalne Centrum Sterowania w Drzewnicy Kazimierz Frąk: Dzięki systemowi ESTER, zarządcy infrastruktury kolejowej otrzymali alternatywne narzędzia optymalizacji sieci kolejowej. Możliwość znacznego obniżenia kosztów eksploatacji linii może być istotnym argumentem za utrzymaniem istniejących połączeń, które często ze względów ekonomicznych są zagrożone likwidacją. W trakcie prac nad systemem powstało kilka nowych pomysłów związanych z dalszym usprawnianiem sterowania ruchem kolejowym, które będziemy chcieli przekuć na konkretne rozwiązania. Prototyp systemu zdalnego sterowania MOR-2 LSCR 11
Polski poliglota Łukasz Osowski, CEO w IVONA Software Projekt: Projektodawca: Działanie: Wartość projektu: Wartość dofinansowania z UE: Opracowanie i wdrożenie technologii do półautomatycznej syntezy mowy IVONA Poliglota IVONA Sp. z o.o. 1.4-4.1 Wsparcie na prace badawcze i rozwojowe oraz wdrożenie wyników tych prac 3,43 mln zł 1,26 mln zł Aplikacje zmieniające tekst na mowę zyskują coraz większą popularność na świecie. Syntezatory, jako część interfejsu głosowego, wykorzystuje się m.in. do komunikacji z użytkownikiem. Przykładem mogą być infokioski, bankomaty, moduły głosowe w systemach rozgłoszeniowych. Coraz częściej korzystamy z nich w urządzeniach użytku domowego oraz w wielu aplikacjach mobilnych. Jednym z czołowych twórców tego typu oprogramowania jest gdyńska IVONA Software. Głównym polem działalności firmy jest tworzenie technologii syntezy mowy w oparciu o elementy sztucznej inteligencji i głosu ludzkiego. Przełomowym osiągnięciem firmy było stworzenie syntezatora IVONA TTS (ang. Text-to-Speech). Głosy IVONA zapewniają lektorskie, ekspresyjne brzmienie słów, zdań, akapitów, a nawet całych wypowiedzi i książek. Możliwości technologiczne oprogramowania, wysoka jakość mowy porównywalna z ludzką, a także różnorodność głosów sprawiają, że korzysta dziś z niego wiele przedsiębiorstw na całym świecie. Dzięki pozyskaniu unijnej dotacji, gdyńska firma zrealizowała projekt, w którym stworzyła nowe wersje językowe syntezatora mowy. Do tej pory opracowano już 20 głosów w 11 językach. 12
Aplikacje zmieniające tekst na mowę wykorzystywane są dziś na bardzo szeroką skalę Łukasz Osowski: Dzięki kolejnym nowym językom i głosom Text-to-Speech, IVONA umocniła swoją pozycję na arenie międzynarodowej. Dziś jesteśmy obecni nie tylko w Europie, ale również na rynkach Ameryki Północnej i Południowej. Współpracujemy także z firmami z Azji i Australii. Nasze możliwości biznesowe znacznie się poszerzyły, a nasza technologia wspiera innowacyjne aplikacje i urządzenia. IVONA Poliglota to najwyższej jakości, naturalnie brzmiące głosy 13
Mobilni i ekologiczni Prof. nadzw. dr hab. inż. Włodzimierz Choromański, koordynator projektu Projekt: Projektodawca: Poddziałanie: Wartość projektu: Wartość dofinansowania z UE: ECO-Mobilność Politechnika Warszawska 1.3.1 Projekty rozwojowe 27,9 mln zł 23,28 mln zł Opracowanie nowatorskich rozwiązań zwiększających osobistą i masową mobilność Polaków to ambitne zadanie, któremu postanowili sprostać naukowcy z Politechniki Warszawskiej. Tworzą system specjalnie skonstruowanych, całkowicie zautomatyzowanych pojazdów, które będą wyznaczały optymalną trasę, unikały kolizji i reagowały na awaryjne sytuacje na drodze. Naukowcy pracują między innymi nad skonstruowaniem ECO-Samochodu, który byłby pojazdem elektrycznym, dostosowanym zarówno do potrzeb osób pełnosprawnych, jak i niepełnosprawnych. Zastosowana technologia umożliwi kierowanie nim jedynie za pomocą rąk. W ramach projektu opracowywany jest też egzoszkielet: urządzenie do pionizacji i wspomagania ruchu osób z bezwładem kończyn dolnych. Aparat ma formę robota, którego ruchy przenoszone są na kończyny pacjenta za pomocą specjalnych zaczepów. Naukowcy podjęli się też stworzenia innowacyjnego wózka inwalidzkiego z napędem elektrycznym i ręcznym, który byłby w stanie pokonywać np. schody oraz nowej konstrukcji stabilizatora do leczenia m.in. złamań stawu kolanowego, skokowego i łokciowego. 14
Prototyp ECO-Samochodu, który według założeń poruszać się będzie z maksymalną prędkością 50 km/h Prof. nadzw. dr hab. inż. Włodzimierz Choromański: Projekt zapoczątkuje nowe myślenie o mobilności, oparte na przewartościowaniu pewnych pojęć i na najnowszych osiągnięciach techniki. Będzie to związane ze zmianą postrzegania osób o ograniczonej mobilności jako znaczącej grupy społecznej, dla której na przykład nowe środki transportu nie powinny być projektowane specjalnie, a przeciwnie powinny być projektowane tak, aby były dostępne dla wszystkich ludzi, w największym możliwym stopniu, bez potrzeby adaptacji. System Personal Rapid Transit to czteroosobowe pojazdy, poruszające się po wyznaczonych estakadach, umieszczonych zazwyczaj na wysokościach 5-7 metrów nad ziemią 15
Wirtualne oko Bolesław Tekielski,szef zespołu programistycznego projektu ivirtualeye z Transition Technologies Projekt: Projektodawca: Działanie: Wartość projektu: Wartość dofinansowania z UE: ivirtualeye aplikacja wspomagająca osoby niewidome Transition Technologies SA 1.4 Wsparcie projektów celowych 846,90 tys. zł 343,46 tys. zł Skrzyżowania, przejścia dla pieszych czy zbliżające się pojazdy już niedługo nie będą stanowiły problemu, przynajmniej dla części osób niewidomych i słabowidzących. Wystarczy, że zainstalują one na swoich smartfonach specjalną aplikację ivirtualeye, która za pomocą nawigacji GPS i małej kamery pomoże im poruszać się po mieście. Wirtualne oko opracował zespół inżynierów z polskiej firmy Transition Technologies, przy współpracy z Polskim Związkiem Niewidomych. Czym różni się od innych aplikacji? Przede wszystkim analizuje położenie użytkownika, podpowiada mu, gdzie są pasy i czy do przejścia zbliżają się samochody. Informuje nawet o kolorze światła na sygnalizatorze. Wykrycie przeszkody jest sygnalizowane wibracjami lub sygnałem dźwiękowym smartfona. Oprócz rozpoznawania niebezpieczeństw w ruchu ulicznym, aplikacja umożliwia także ustalenie trasy do danego miejsca i kieruje krokami użytkownika. Dzięki temu niewidomi, którzy do tej pory bali się sami wychodzić z domu, mogą spokojnie i bezpiecznie dotrzeć do celu. Projekt ivirtualeye uzyskał nagrodę w ogólnopolskim konkursie Aplikacje bez barier, który organizowany jest przez Fundację Integracja. 16
Aplikacja pomaga osobie słabowidzącej rozpoznać kolor ubrania System nawiguje osobę niewidomą za pomocą odbiornika GPS oraz wykorzystuje kamerę zintegrowaną z urządzeniem mobilnym Bolesław Tekielski: Aplikacja to nasz debiut na rynku technologii asystujących, a jednocześnie spektakularny sukces. Potwierdzają to liczne nagrody oraz rekomendacja Polskiego Związku Niewidomych. Cieszę się, że nasza firma kojarzona głównie z oprogramowaniem dla energetyki wpłynęła na poprawę jakości życia osób niewidomych i słabowidzących. Jesteśmy z tego dumni. 17
Podróż ze smartfonem Michał Kępiński, twórca aplikacji Projekt: Projektodawca: Działanie: Wartość projektu: Wartość dofinansowania z UE: Dofinansowanie start-upa: Wartość dofinansowania start-upa z UE: Audiotrip Polska Fundacja Przedsiębiorczości 3.1 Inicjowanie działalności innowacyjnej 17,98 mln zł 15,28 mln zł 800 tys. zł 680 tys. zł Dobrze przemyślana i zaplanowana podróż to podstawa udanych wakacji. Czasy, kiedy podróżowaliśmy z przewodnikiem turystycznym lub papierową mapą okolicy, odchodzą powoli w zapomnienie. Dziś coraz chętniej korzystamy z mobilnych aplikacji turystycznych w naszych telefonach. Jedną z nich jest Audiotrip, opracowany przez miłośników nowych technologii i podróży. Powstał on dzięki dofinansowaniu spółki start-upa (o tej samej nazwie) w ramach Funduszu Kapitału Zalążkowego POMERANUS SEED, prowadzonego przez Polską Fundację Przedsiębiorczości w ramach Programu Innowacyjna Gospodarka. Audiotrip to bezpłatny, wirtualny przewodnik po najciekawszych miejscach na świecie. Jego działanie jest proste. Najpierw należy pobrać i zainstalować aplikację na smartfonie. Jeśli znajdziemy się w nowym, nieznanym nam miejscu, wystarczy ją uruchomić, a aplikacja automatycznie wykryje naszą lokalizację. Ustali także umiejscowienie najciekawszych obiektów w najbliższej okolicy oraz określi odległość dzielącą nas od wybranego celu. Pokonując trasę z jednego ciekawego miejsca do drugiego, dzięki aplikacji możemy przy okazji poznać ich historię. Audiotrip umożliwia także oglądanie miasta w tzw. rozszerzonej rzeczywistości: nakierowując kamerę telefonu na budynek czy obiekt, zobaczymy wyświetlone na ekranie informacje na jego temat. 18
Każdy ciekawy punkt wycieczki zostanie szczegółowo omówiony w wybranym języku Po uruchomieniu aplikacja automatycznie wykrywa naszą lokalizację i włącza wirtualny przewodnik Michał Kępiński: Udostępniając aplikację, pragniemy zachęcić wszystkich nie tylko do wirtualnego poznawania zabytków, ale przede wszystkim do aktywnego ich zwiedzania. Połączyliśmy zalety map interaktywnych i geolokalizacji z podstawowym medium przekazywania informacji o świecie ludzkim głosem. Do tych elementów dodaliśmy prosty edytor, pozwalający na wgrywanie własnych tekstów, zdjęć i filmów. 19
Wydawca: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Wydział Informacji i Promocji ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa tel. 22 273 81 01 e-mail: po-ig@mir.gov.pl www.mir.gov.pl www.poig.gov.pl Koordynacja: Krzysztof Maszewski, Monika Myszkowska ISBN: 978-83-7610-502-4 Realizacja: Wydawnictwo KA spółka cywilna Joanna Tomczyk-Lidochowska Katarzyna Wiśniewska wydawnictwo@kasc.pl, www.kasc.pl Koordynator wydania: Joanna Tomczyk-Lidochowska Zdjęcia: Artur Tomczyk Marek. M. Magda Archiwum beneficjentów projektów Okładka: Goritza/Shutterstock Egzemplarz bezpłatny 2014 UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO Publikacja współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego