Świat takich nauczycieli chwalił i chwali, którzy ucząc chodzili, a chodząc nauczali. JÓZEF EPIFAN MINASOWICZ PLAN WYCIECZEK SZKOLNYCH REALIZOWANY W KLASACH 4-6 1
WYCIECZKA JEST ELEMENTEM PLANU PRACY SZKOŁY ORAZ SZKOLNEGO PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO. WYCIECZKA to celowe i zorganizowane wyjście w naturalne środowisko przyrodnicze lub społeczne. Szkolne wycieczki są formami pracy dydaktycznowychowawczej, w której uczniowie zdobywają wiedzę dzięki bezpośredniej styczności ze środowiskiem przyrodniczym i kulturowym. Wypady poza mury szkoły stanowią rodzaj lekcji wprowadzającej, rozszerzającej lub utrwalającej materiał nauczania i program wychowawczy. WYCIECZKI SPEŁNIAJĄ NASTĘPUJĄCE FUNKCJE: a) FUNKCJA POZNAWCZA - polega na dostarczaniu dziecku informacji na bazie najbliższego otoczenia. Wycieczka stwarza możliwość zetknięcia się ucznia z faktami przyrodniczymi w warunkach naturalnych, w różnorodności i bogactwie okazów, w ich licznych wzajemnych powiązaniach, w ścisłej łączności z pracą ludzi i życiem społecznym. Jest więc najbogatszym źródłem zdobywania wiedzy w najbardziej przystępny i skuteczny sposób. Wycieczki o charakterze społecznym dają możliwość poznania przeszłości Polski, dorobku kultury narodowej, folkloru własnego regionu, pracy ludzkiej. Przyglądanie się pracy, spotkania i rozmowy z ludźmi określonego zawodu pozwolą uświadomić dzieciom co zawdzięczamy pracy ludzkiej, ukazywać postęp w technice i kulturze. b) FUNKCJA KSZTAŁCĄCA - polega na rozwijaniu spostrzeżeń i wrażeń niezbędnych do pracy myślowej, tworzenia wyobrażeń, kształtowania pojęć, rozwijania mowy. Wycieczka daje możliwość wyrabiania orientacji w terenie, nabywania określonych umiejętności i kształtowania nawyków. Stwarza naturalne warunki do rozwijania sfery emocjonalnej i estetycznej. Kształtuje umiejętność odczuwania piękna, uwrażliwia na nie. Daje możliwość rozwijania zainteresowań uczniów, swobodnego dzielenia się spostrzeżeniami, przeżyciami, wyrażania uczuć radości z osiągnięć i troski o powierzony opiece obiekt (np. roślinę). Wycieczka przyczynia się również do wyrabiania sprawności fizycznej, wytrzymałości i odporności, wdrażania dzieci do dbałości o własne zdrowie. Stosowanie podczas wycieczki odpowiednich form pracy wyzwala inicjatywę i samodzielność, skłania do pokonywania trudności. c) FUNKCJA WYCHOWAWCZA - wyraża się w dostarczaniu wzorów postępowania i kształtowaniu umiejętności zachowania się wobec swoich kolegów, społeczeństwa, przyrody i wytworów pracy ludzkiej. Podczas wycieczek i spotkań powinniśmy pokazywać jednostki pozytywne. 2
Wycieczka jest podstawą do kształtowania u uczniów umiejętności planowania, podziału pracy, racjonalnego gospodarowania, zaradności życiowej. Wyrabia poczucie dyscypliny, systematyczności i dokładności w pracy, odpowiedzialności. Umożliwia współprzeżywanie, koleżeńską współpracę, wzajemną pomoc. Jest doskonałą okazją do kształcenia uczuć patriotycznych przez wzbudzanie miłości do kraju ojczystego, wyrabianie poczucia dumy narodowej, wytwarzanie więzi dziecka ze środowiskiem, w którym żyje. Stwarza też dogodną sytuację do kształtowania postaw społeczno-moralnych wobec otaczającego świata z uwagi na fakt, że odsłania u dzieci wiele cech osobowości, które nie ujawniłyby się w warunkach klasy szkolnej. Podczas wycieczek mamy doskonałą okazję do kształtowania u swoich uczniów stosunku emocjonalno-opiekuńczego do przyrody, szacunku do wszystkiego co żyje, poczucia odpowiedzialności za swoje postępowanie wobec przyrody, uświadomienia dzieciom faktu, że jesteśmy częścią świata przyrodniczego niszcząc przyrodę niszczymy siebie. d) FUNKCJA MOTYWACYJNA - polega na pobudzaniu aktywności poznawczej dziecka, wyzwalaniu i rozwijaniu zainteresowań otaczającą rzeczywistością, wyzwalaniu chęci do badań i eksperymentów, do pracy fizycznej, sportu i rekreacji. Wycieczka to otwieranie okna na świat", przygotowywanie do samodzielnych wypraw, obserwacji i badań w celu zaspakajania ciekawości, potrzeb intelektualnych, estetycznych i zdrowotnych. FORMY DZIAŁALNOŚCI: 1. Wycieczki szkolne mogą być organizowane w ramach zajęć lekcyjnych, pozalekcyjnych, pozaszkolnych. 2. Wycieczki szkolne mogą być organizowane w formie: a) Wycieczki bliższe - krótkotrwałe lekcje w terenie (20-30 minut) o wąskim zakresie tematycznym w celu obserwacji jednego wybranego obiektu czy zjawiska, np. kwitnienie roślin, ślady dżdżownic po deszczu, kretowiska itp. Do wycieczek tego typu zaliczyć można też tzw. wypady wywołane nagłą krótkotrwałą sytuacją, np. tęcza, rosa, opadająca mgła, parowanie kałuż itp. Wypady najczęściej nie są zaplanowane. Pozostałą część jednostki lekcyjnej przeznacza się na wspólne omówienie spostrzeżeń, ustalenie wniosków, wykonanie określonych zadań praktycznych lub poleceń w zeszycie ćwiczeń ucznia. b) Wycieczki dalsze - to wycieczki kilkugodzinne (1-3 godzin). Obejmują szerszy zakres tematyczny. Wymagają uwzględnienia korelacji przedmiotowej z jednoczesnym wybiórczym traktowaniem materiału poznawczego, uwzględnienia przerw rekreacyjno-wypoczynkowych zgodnie 3
z możliwościami psychofizycznymi dzieci. W trakcie tego typu lekcji w terenie dzieci zdobywają wiedzę nie tylko drogą oglądu i obserwacji. Uczą się poprzez działanie - doświadczenia, pomiary, eksperymenty, pracę. Są małymi badaczami i odkrywcami. Gromadzą materiał spostrzeżeniowy w ustalonej z nauczycielem formie, np. w zeszycie obserwacji (jeden zeszyt na klasę lub grupę) lub w karcie obserwacji dla określonego obiektu czy zjawiska. Wycieczki bliższe i dalsze, mieszczące się w ramach godzin lekcyjnych ucznia, należy uwzględnić w planowaniu pracy (rozkładzie materiału nauczania) zgodnie z programem nauczania. c) Wycieczki jednodniowe. d) Wycieczki kilkudniowe (trwające nie dłużej niż 4 dni). e) Wycieczki tygodniowe - zielone szkoły, ekologiczne szkoły, zimowe szkoły. Wycieczki jednodniowe, kilkudniowe, tygodniowe ujęte są w planie wycieczek szkolnych. Głównym celem takich wycieczek jest wprowadzenie dziecka w naturalne środowisko przyrodniczo-społeczne jako integralną całość. Nauczyciel winien umiejętnie kierować obserwacjami uczniów - jedne wrażenia uwypuklać, inne osłabiać i przesunąć na plan dalszy. Dziecko uczy się w ten sposób prawidłowej, selektywnej obserwacji i unikania nadmiaru (często zbędnych) wrażeń. Należy ciągle pamiętać o podkreślaniu wzajemnej zależności świata roślin, zwierząt i ludzi, o ich wzajemnym pozytywnym i szkodliwym wpływie; ukazać celową działalność człowieka dla podniesienia gospodarki narodowej, ochrony środowiska naturalnego i dorobku kultury. 4
PROPOZYCJE WYCIECZEK TURYSTYCZNO KRAJOZNAWCZYCH Wycieczki jednodniowe 1. KOTLINA KŁODZKA I Wyjazd w godzinach porannych, przejazd do Kłodzka zwiedzanie najlepiej zachowanej i największej twierdzy pruskiej na Dolnym Śląsku przejście podziemnym labiryntem chodników minerskich, spacer po Starym Mieście, gotycki most Św. Wita (miniaturka Mostu Karola w Pradze). Przejazd do Dusznik Zdroju wizyta w muzeum papiernictwa. Przejazd do Karłowa wejście na najwyższy szczyt Gór Stołowych Szczeliniec Wielki ( przejście ciekawym labiryntem skalnym na wierzchołku). Przejazd do Wambierzyc zwiedzanie bazyliki ( Śląska Jerozolima ). Powrót do autokaru, wyjazd w drogę powrotną. 2.SKARB ŚREDZKI, LUBIĄŻ Wyjazd w godzinach porannych, przejazd do Środy Śląskiej- zwiedzanie Muzeum w zabytkowym ratuszu w Środzie Śląskiej z ekspozycją skarbu średzkiego (bezcenna kolekcja monet i klejnotów królów czeskich). Następnie przejazd do Lubiąża- zwiedzanie dawnego opactwa Cystersów i spacer po parku krajobrazowym Dolina Jezierzycy. 3.WAŁBRZYCH - KSIĄŻ Wyjazd w godzinach porannych przejazd do Wałbrzycha zwiedzanie Muzeum Przemysłu i Techniki na terenie dawnej kopalni Julia. Przejście przez budynki kopalni śladem dnia codziennego górnika, przejście podziemną sztolnią. Następnie przejazd do Książa zwiedzanie najpiękniejszego z zamków na Dolnym Śląsku. Przejście piesze obok stadniny ogierów do palmiarni w Lubachowie. Zwiedzanie palmiarni. Przejazd do Bielawy. Powrót do autokaru, wyjazd w drogę powrotną. 4.WROCŁAW- ŚLADAMI JANA PAWŁA II Wyjazd w godzinach porannych przejazd do Wrocławia. Zwiedzanie miasta (miejsc, które odwiedził Papież): Rynek Starego Miasta, Ostrów Tumski. Synagoga. Powrót do autokaru, wyjazd w drogę powrotną. 5
5.NA ŚCIEŻCE WOKÓŁ GÓRY ŚWIĘTEJ ANNY Wyjazd w godzinach rannych, przejazd na Górę Św. Anny. W zależności od tematu możemy realizować różne wersje naszej wędrówki: Pielgrzymka Jana Pawła II na Górę św. Anny(w załączniku scenariusz zajęć) Natura 2000 a Park Krajobrazowy, czyli dwa systemy ochrony środowiska Grota Ludzka Św. Franciszek-założyciel zakonów franciszkańskich i patron ekologów Powstania śląskie W skalnym amfiteatrze Wycieczki trzydniowe 1. SZLAK PAPIESKI Wyjazd w godzinach rannych, przejazd do Częstochowy, zwiedzanie klasztoru paulinów na Jasnej Górze- Muzeum 600-lecia, skarbiec, wejście na wieżę. Śniadanie, przejazd do Krakowa i zwiedzanie miasta: Kościół Mariacki, Rynek Główny, Kuria Metropolitalna z oknem papieskim, kościół franciszkanów, Wawel- Katedra, Dzwon Zygmunta, Groby królewskie; Sanktuarium a Łagiewnikach, powrót do miejsca zakwaterowania. Nocleg. Śniadanie, wykwaterowanie, przejazd do Wadowic.Spacer po mieście- bazylika, Dom Papieski, kremówki. Powrót do miejsca zamieszkania. 2. TARNOWSKIE GÓRY - JURA KRAKOWSKO CZĘSTOCHOWSKA Wyjazd w godzinach rannych, przejazd do Tarnowskich Gór, zwiedzanie Zabytkowej Kopalni Rud przejście podziemną trasą turystyczną po drodze zapoznamy się z historią górnictwa na terenach Tarnowskich Gór i zobaczymy narzędzia gwarków oraz technologie jakimi wówczas pracowali. Następnie przejście do Sztolni Czarnego Pstrąga podziemna przeprawa łodziami zalanymi korytarzami sztolni, przy odrobinie szczęścia, możliwość zobaczenia pstrągów i nietoperzy. Powrót do autokaru, przejazd do miejsca zakwaterowania, nocleg. Śniadanie, wyjście w teren spacer na Górę Zborów. Wejście do Jaskini Głębokiej, przejazd autokarem do Mirowa zwiedzanie ruin zamku w Mirowie i przejście fragmentem Szlaku Orlich Gniazd do Bobolic ( w Bobolicach przejście obok ruin kolejnego zamku na szlaku Orlich Gniazd), powrót do autokaru, 6
przejazd do Miejscowości Skarżyce krótka wizyta w Sanktuarium w Skarżycach, przejazd do Morska spacer obok jedynego w Jurze stoku narciarskiego do ruin kolejnego z Orlich Gniazd zamku Morsko, następnie spacer szlakiem turystycznym do Podlesic, nocleg. Śniadanie, wykwaterowanie z ośrodka, przejazd do Podzamcza zwiedzanie ruin największego zamku w Jurze Krakowsko Częstochowskiej Ogrodzieńca. (W murach tych ruin Andrzej Wajda kręcił ekranizację Zemsty A. Fredry), powrót do autokaru, przejazd do Radzionkowa wizyta w Muzeum Chleba połączona z wypiekiem pieczywa. Wyjazd w drogę powrotną. 3. PIENINY Wyjazd grupy we wczesnych godzinach porannych, przejazd do Niedzicy, zwiedzanie zamku w Niedzicy. Po zwiedzaniu zamku spacer po zaporze - elektrowni wodnej w Niedzicy Przejazd do miejsca zakwaterowania, nocleg. Śniadanie, wyjście na szlaki turystyczne, zdobycie Trzech Koron i w zależności od chęci i formy uczestników wejście na Sokolicę, zejście do Szczawnicy. Powrót do ośrodka, nocleg. Śniadanie, wykwaterowanie z ośrodka, przejazd na przystań flisacką, spływ Dunajcem, powrót do autokaru, przejazd do Jaworek, spacer wąwozem Homole, powrót przez polanę z prawdziwą bacówką, wyjazd w drogę powrotną, zakończenie imprezy w późnych godzinach wieczornych. 4. KSIĄŻ - KARPACZ Wyjazd w godzinach rannych, przyjazd do Wałbrzycha - zwiedzanie Muzeum Przemysłu i Techniki (dawna kopalnia węgla kamiennego z podziemną sztolnią oprowadzają dawni pracownicy wycieczka po kopalni śladem pracy górników), przejazd do Książa - zwiedzanie zamku, tarasów, spacer po parku i stadninie ogierów, fakultatywnie możliwość zwiedzania Palmiarni w Lubachowie, wyjazd do Karpacza, zakwaterowanie w ośrodku, nocleg. Śniadanie, spotkanie z przewodnikiem, spacer do stacji kolejki na Kopę wyjazd kolejką na szczyt, spacer na wierzchołek Śnieżki, powrót trasą przez schroniska Strzechę Akademicką oraz Samotnię, zejście do Karpacza do Świątyni Wang, zwiedzanie kościółka, powrót do ośrodka, nocleg. Śniadanie, wykwaterowanie z ośrodka, spacer po Karpaczu, zjazdy rynną saneczkową KOLOROWA, zwiedzanie Muzeum Zabawek, Muzeum Sportu i Turystyki, zakupy pamiątek, przejazd do Ściegien zwiedzanie miasteczka westernowego, przejazd do Sobieszowa,- wędrówka na zamek Chojnik zwiedzanie zamku. Powrót do autokaru, wyjazd w drogę powrotną. 7
5. KRAKÓW - WIELICZKA - PSZCZYNA Wyjazd w godzinach rannych, przejazd do Wieliczki zwiedzanie znanej na całym świecie kopalni soli przejście podziemną trasą turystyczną, przejazd do Krakowa, zakwaterowanie w ośrodku, nocleg. Śniadanie, spotkanie z przewodnikiem, przejazd na Wzgórze Wawelskie, zwiedzanie Zamku Królewskiego na Wawelu ( komnaty królewskie, skarbiec, katedra, smocza jama lub inne z ekspozycji), przejście na Rynek Starego Miasta Sukiennice, Kościół Mariacki, dalsze zwiedzanie starego miasta barbakan, planty. Powrót do ośrodka, nocleg. Śniadanie, wykwaterowanie z ośrodka, przejazd do Pszczyny - zwiedzanie Muzeum wnętrz. Powrót do autokaru, wyjazd w drogę powrotną. 6. KOTLINA KŁODZKA Wyjazd w godzinach rannych, przyjazd do Kłodzka, spacer po Kłodzku - zwiedzanie: Twierdza Kłodzka wraz z podziemnym labiryntem, Przejście Podziemną Trasą Tysiąclecia pod Rynkiem, przejście prze Most św. Wita miniaturkę Praskiego Mostu Karola, przejazd do Wambierzyc śląskiej Jerozolimy zwiedzanie Bazyliki, oraz kolekcji ruchomych szopek. Przejazd do Polanicy Zdrój, zakwaterowanie w ośrodku, spacer po Polanicy przejście do Parku Zdrojowego, kosztowanie naturalnej wody mineralnej ze źródeł w parku, czas wolny, nocleg. Śniadanie, wyjazd z ośrodka, przejazd do Dusznik Zdroju zwiedzanie zabytkowej papierni produkującej papier czerpany, przejazd do Kudowy Zdrój, spacer do Parku Zdrojowego w Kudowie, wizyta w pijalni wód mineralnych, przejazd do Czermnej, zwiedzanie jednej z trzech w Europie Kaplicy Czaszek, przejazd do Karłowa wejście na Szczeliniec Wielki-najwyższy szczyt Gór Stołowych, na szczycie spacer labiryntem skalnym wśród pięknych form krasowych przypominających zwierzęta, przedmioty z życia codziennego, powrót do ośrodka, nocleg. Śniadanie, wykwaterowanie z ośrodka, wyjazd do Międzygórza, wędrówka po Masywie Śnieżnika wodospad Wilczki, wejście na Igliczną, 782 m.n.p.m. (widoki na Kotlinę Kłodzką, sanktuarium Matki Boskiej Śnieżnej, kościół z 1781r), zejście do Ogrodu Bajek unikatowej krainy wyrzeźbionych w drewnie bajkowych postaci i leśnych domów. Następnie zejście do Międzygórza, przejście przez wioskę z tyrolską zabudową. Powrót do autokaru, przejazd do Złotego Stoku, zwiedzanie kopalni złota (fakultatywnie możliwa zmiana w programie Jaskinia Niedźwiedzia) 8
7. BESKID ŚLĄSKI I ŻYWIECKI Wyjazd w godzinach rannych, przyjazd do Pszczyny - zwiedzanie muzeum wnętrz, przejazd do Ustronia, wjazd kolejką na Czantorię, zejście do Ustronia, zakwaterowanie, czas wolny, nocleg. Śniadanie, przejazd do Wisły spacer po Wiśle mieście Adama Małysza, przejazd do Wisły Czarne zwiedzanie muzeum beskidzkiego, zameczku prezydenta Mościckiego, spacer po zaporze. Przejazd do Istebnej (zwiedzanie Beskidzkiej Izby Turystycznej), Koniakowa (ekspozycja koronek), spacer, powrót do ośrodka, nocleg. Śniadanie, wykwaterowanie, przejazd do Węgierskiej Górki (bunkry z 1939 roku), przejazd do Żywca (zamek, muzeum). Powrót do domu. 8. UROKI JURY KRAKOWSKO-CZĘSTOCHOWSKIEJ Przejazd do Częstochowy, wizyta w sanktuarium na Jasnej Górze, przejazd do Olsztyna zwiedzanie ruin zamku, przejazd obok zabytkowego kościółka w Zrębicach, przejście najpiękniejszym szlakiem na Jurze pomiędzy zamkami w Mirowie i Bobolicach. Przyjazd do ośrodka, nocleg. Śniadanie, spotkanie z przewodnikiem, spacer na Górę Zborów piękny rezerwat przyrody nieożywionej, w drodze powrotnej wejście do Jaskini Głębokiej, powrót do ośrodka. Przejazd autokarem do Podzamcza zwiedzanie zamku OGRODZIENIEC - ruiny późnogotycko-renesansowego zamku, należącego do najwspanialszych i największych w Polsce. (W zamku tym Andrzej Wajda kręcił sceny do fimu ZEMSTA ). W drodze powrotnej krótki postój przy sanktuarium w Skarżycach następnie przejazd do ośrodka Morsko ruiny zamku Bąkowiec. Przejazd lub pieszy powrót do Podlesic (z autobusu widok na charakterystyczny ostaniec - Okiennik Wielki. Powrót do ośrodka, nocleg. Śniadanie, przejazd przez Olkusz do Ojcowskiego Parku Narodowego. W okolicy miejscowości Klucze krótki postój na punkcie widokowym na Pustynię Błędowską. Zwiedzanie: Zamek w Pieskowej Skale, Dolina Prądnika, Maczuga Herkulesa, Grota Łokietka, Brama Krakowska. Powrót do autokaru, wyjazd w drogę powrotną. Przyjazd w godzinach wieczornych. 9. ŚLADAMI JANA PAWŁA II Wyjazd w godzinach porannych, przejazd do Krakowa- zwiedzanie miasta z licencjonowanym przewodnikiem: katedra na Wawelu, trakt królewski, Okno Papieskie, Rynek.Przyjazd do ośrodka, obiadokolacja, zabawy tematyczne, nocleg 9
Śniadanie, przejazd do Wadowic. Zwiedzanie bazyliki i Domu Papieskiego. Spacer po mieście. Przejazd do Kalwarii Zebrzydowskiej. Powrót do ośrodka, obiadokolacja, nocleg. Śniadanie, wykwaterowanie, przejazd do i spacer po Dolinie Chochołowskiej. W drodze powrotnej odwiedzenie Niegowic. Powrót do Obornik Śl. 10
PLAN WYCIECZEK SZKOLNYCH ORGANIZOWANYCH W KLASACH 4-6 W ROKU SZKOLNYM 2009 2010 Lp. Klasa wychowawca Miejsce wycieczki Termin Typ wycieczki 1. 4a Wrocław spacer po Ostrowie Tumskim i Starym jednodniowa - regionalna D. Kurpiewska Mieście oraz zwiedzanie Synagogi- śladami Jana Pawła II Wrocław- kino, teatr lub wystawy listopad i marzec jednodniowa-edukacja kulturalna 2- dniowa Wycieczka końcoworoczna turystyczno -krajoznawcza 2. 4b Wrocław spacer po Ostrowie Tumskim i Starym jednodniowa - regionalna A. Jeż Mieście oraz zwiedzanie Synagogi- śladami Jana Pawła II Wrocław- kino, teatr lub wystawy listopad i marzec jednodniowa- edukacja kulturalna Wycieczka końcoworoczna 2- dniowa turystyczno -krajoznawcza 3. 4c Wrocław spacer po Ostrowie Tumskim i Starym jednodniowa - regionalna Ł. Polak Mieście oraz zwiedzanie Synagogi- śladami Jana Pawła II Wrocław- kino, teatr lub wystawy listopad i marzec jednodniowa-edukacja kulturalna 11
4. 5a J. Marcinkowska 5. 5b M. Krupska 6. 6a A. Ośmak-Żuk Wycieczka końcoworoczna 2- dniowa turystyczno -krajoznawcza Lubiąż, skarb średzki jednodniowa regionalna Wrocław- kino, teatr lub wystawy listopad i marzec jednodniowa- edukacja kulturalna Wycieczka końcoworoczna kilkudniowa: turystyczno - krajoznawcza Lubiąż, skarb średzki jednodniowa- regionalna Wrocław- kino, teatr lub wystawy listopad i marzec jednodniowa- edukacja kulturalna kilkudniowa: turystyczno - Wycieczka końcoworoczna krajoznawcza Bagno jednodniowa regionalna Wrocław- kino, teatr lub wystawy listopad i marzec jednodniowa- edukacja kulturalna Wycieczka końcoworoczna kilkudniowa: turystyczno - krajoznawcza 7. 6b Bagno jednodniowa regionalna U. Mielniczuk Wrocław- kino, teatr lub wystawy listopad i marzec jednodniowa- edukacja kulturalna kilkudniowa: turystyczno - Wycieczka końcoworoczna krajoznawcza 8. 6c Wrocław spacer po Ostrowie Tumskim i Starym jednodniowa regionalna J Domarecka Mieście oraz zwiedzanie Synagogi- śladami Jana Pawła II 12
Wrocław- kino, teatr lub wystawy listopad i marzec jednodniowa- edukacja kulturalna Wycieczka końcoworoczna kilkudniowa: turystyczno - krajoznawcza 9. U. Mielniczuk Dokarmianie dzikich zwierząt w lasach obornickich zimą. styczeń jednodniowa z kuligiem Wrocław- wizyta w schronisku dla zwierząt na Skarbowcu(zbiórka karmy, kołder, zabawek) luty jednodniowa Szkółka Leśna Jary- warsztaty ekologiczne kwiecień \maj jednodniowa 10. KL. I-VI +wychowawcy Wilczyn Leśny 1 czerwca jednodniowa-z okazji Dnia Dziecka 13