WA NIEJSZE SKRÓTY cd. - ci¹g dlszy pkt proc. - punkt procentowy dok. - dokoñczenie r. - rok dt - decyton str. - stron h - hektr szt. - sztuk itp. - i tym podobne tj. - to jest kg - kilogrm tzn. - to znczy km 2 - kilometr kwdrtowy tys. - tysi¹c l - litr UR - u ytki rolne m.in. - miêdzy innymi US - Urz¹d Sttystyczny mln - milion woj. - województwo m.st. - misto sto³eczne wol. - wolumin np. - n przyk³d z³ - z³oty ZNAKI UMOWNE Kresk (-) - zjwisko nie wyst¹pi³o. Znk x - wype³nienie pozycji jest niemo liwe Zero: (0) - zjwisko istni³o w wielkoœcich lub niecelowe. mniejszych od 0,5; Znk * - dne zost³y zmienione w stosunku (0,0) - zjwisko istni³o w wielkoœcich mniejszych od 0,05. do wczeœniej opublikownych. "W tym" - ozncz, e nie podje siê wszystkich Kropk (.) - zupe³ny brk informcji lbo brk informcji wirygodnych. sk³dników sumy. Ze wzglêdu n chrkter publikcji, w niektórych przypdkch, pominiêto wyjœnieni, szczegó³owe uwgi i notki dotycz¹ce metodologii, zkresu dnych liczbowych, Ÿróde³ informcji itp. Wyjœnieni metodyczne dotycz¹ce poszczególnych dziedzin sttystyki Czytelnik znjdzie w publikcjch zbiorczych (np. rocznikch) i temtycznych Urzêdu Sttystycznego w Wrszwie orz G³ównego Urzêdu Sttystycznego. Przy publikowniu dnych US prosimy o podnie Ÿród³.
URZ D STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpni 21, 02-134 Wrszw ISSN 1899-5039 PORTRET WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO 2005-2009 Informcje i oprcowni sttystyczne Wrszw listopd 2010
WYDAWCA Urz¹d Sttystyczny w Wrszwie Mzowiecki Oœrodek Bdñ Regionlnych 02-134 Wrszw, ul. 1 Sierpni 21 tel. 22 464-23-15, fks 22 846-76-67 e-mil: SekretritUSWAW@stt.gov.pl http://www.stt.gov.pl/wrsz DYREKTOR Zofi Koz³owsk OPRACOWANIE PUBLIKACJI Zespó³ pod kierunkiem Agnieszki Ajdyn REDAKCJA TECHNICZNA i KOREKTA Brbr Czerwiñsk-Jêdrusik SK AD KOMPUTEROWY i PROJEKT OK ADKI Zespó³ pod kierunkiem Anny Ccko Fotogrfie n ok³dce Agnieszk Ajdyn Ann Ccko Emili Wyszo³miersk Dnut Goœcimiñsk
Przedmow Niniejsz publikcj zost³ przygotown przez Urz¹d Sttystyczny w Wrszwie w celu zprezentowni sytucji spo³eczno-gospodrczej województw mzowieckiego. Wizerunek województw przedstwiono n tle krju, pozost³ych województw orz wybrnych regionów Unii Europejskiej. Zprezentowno zncz¹cy udzi³ województw mzowieckiego w gospodrce Polski orz n tle innych województw. Pondto dokonno porównni podregionów i powitów wewn¹trz województw mzowieckiego. Decyduj¹c siê n tki dobór, oprcownie i prezentcjê dnych przyjêto z³o enie, e bêdzie to swoisty zbiór informcji, który mo e byæ u yteczny m.in. wojewódzkim i loklnym w³dzom przy ocenie podjêtych i projektownych przedsiêwziêæ. Oddj¹c do r¹k Pñstw niniejsz¹ publikcjê wyr m podziêkownie wszystkim osobom i instytucjom, które przez dostrczenie dnych liczbowych przyczyni³y siê do wzbogceni jej treœci. Dyrektor Urzêdu Sttystycznego Zofi Koz³owsk Wrszw, listopd 2010 r.
Prefce This publiction ws prepred by the Sttisticl Office in Wrsw in order to present socio-economic sitution of mzowieckie voivodship. The voivodship ws presented on the bckground of the country, other voivodships nd selected Europen Union regions. This publiction presents significnt shre of mzowieckie voivodship in Polnd s economy nd on the bckground of the other voivodships. Furthermore, it compres subregions nd powits within mzowieckie voivodship. When deciding on such selection, compiltion nd presenttion of the dt it ws ssumed tht is should be useful to, mong others, voivodship nd locl uthorities for ssessment of their present nd future undertkings. Presenting this publiction, I would like to express my grtitude to ll persons nd institutions for providing us with dt nd figures which hve enriched the content., Director of the Sttisticl Office in Wrsw Zofi Koz³owsk Wrsw, November 2010
Spis Treœci Przedmow... 3 Str. Mzowsze n tle regionów nle ¹cych do Unii Europejskiej... 7 W niejsze dne o wybrnych regionch (NUTS 2) Unii Europejskiej... 8 Fundusze Unii Europejskiej... 11 Województwo mzowieckie n tle krju... 13 I. Po³o enie, podzi³ terytorilny, ludnoœæ... 14 II. Produkt krjowy brutto (PKB)... 18 III. Finnse publiczne... 20 IV. Bezpieczeñstwo publiczne... 24 V. Rynek prcy... 31 VI. Ochron zdrowi... 39 VII. Edukcj... 43 VIII. Podmioty gospodrki nrodowej... 47 IX. Infrstruktur spo³eczn i komunln... 50 X. Kultur i turystyk... 64 XI. Rolnictwo i rozwój wsi... 71 XII. Leœnictwo... 81
Contents Prefce... 3 Pge Mzovi on the bckground of Europen Union regions... 7 Mjor dt on selected Europen Union regions (NUTS 2)... 8 Europen Union funds... 11 Mzowieckie voivodship on the bckground of the country... 13 I. Loction, territoril division, popultion... 14 II. Gross domestic product (GDP)... 18 III. Public finnce... 20 IV. Public sfety... 24 V. Lbour mrket... 31 VI. Helth cre... 39 VII. Eduction... 43 VIII. Entities of the ntionl economy... 47 IX. Socil nd municipl infrstructure... 50 X. Culture nd tourism... 64 XI. Agriculture nd rurl res development... 71 XII. Forestry... 81
Portret województw mzowieckiego 2005-2009 Mzowsze n tle regionów nle ¹cych do Unii Europejskiej UE 27 (27 krjów - cz³onków Unii Europejskiej: Austri, Belgi, Bu³gri, Cypr, Dni, Estoni, Finlndi, Frncj, Grecj, Hiszpni, Irlndi, Litw, Luksemburg, otw, Mlt, Niderlndy, Niemcy, Polsk, Portugli, Republik Czesk, Rumuni, S³owcj, S³oweni, Szwecj, Wêgry, Wielk Brytni, W³ochy). Greenlnd (Denmrk) 70 20 10 W 10 E 0 20 Jn Myen (Norwy) Greenlnd Se 30 40 Hmmerfest Artic Cir cle Nrvik White Se Icelnd Arkhngel'sk Reykjvik Sweden Norwegin Se Froe Islnds (Denmrk) Umeå Norwy Shetlnd Islnds Orkney Islnds Edinburgh Glscow Belfst Irelnd Ölnd Brussels Belgium Le Hvre Lux. Pris Mrseille Spin Munich Liech. Bern Austri Itly Málg Tyrrehenin Se Belgrde Algiers Morocco Tunis Tunisi Aegen Se Jedno z 16 województw Turkey (NUTS 2) Polski: Athens Sicily Rhodes Rhodes Gibrltr (U.K.) Algeri Thessloniki Greece Pátri Vrn Istnbul Skopje Mce. do UE 1 styczni 2007 r. Se Sofi Alb. 2 krje, które wst¹pi³y Blck Bulgri Serbi Ionin Se Mediterrnen Se prwnymi jej cz³onkmi. Odess Constnt Buchrest Mont. Tirnë Nples Romni Herz. Podgoric Rome Srdini Kishinev Hungry Sloveni Bleric Islnds Strit of Gibrltr Moldov Budpest Ljubljn Zgreb Venice Po Miln Bos.& Ad Croti ri tic Sn Mrino Srjevo Se Monco Corsic 2004 r. st³y siê pe³no- Kiyev (Kiev) Ukrine L'vov Krkow Czech Rep. Slovki Vienn Brcelon Vlenci Wrsw r Prgue Mdrid Lisbon V isi tul Poznn Polnd Od Elb e 10 krjów, które wst¹pi³y do UE i od 1 mj Minsk Belrus u Bilbo Portugl Vilnius Russi D Frnce UE przed 1 mj 2004 r. Rig Brtislv Strsbourg Bordeux 40 Bornholm Germny Switz. Porto Mlmö Bonn Frnkfurt Luxembourg Nntes By of Biscy Ltvi r ep Dn London English Chnnel 15 krjów - cz³onków Lithuni Berlin Amsterdm Krje UE: St. Petersburg Bltic Se Rostock Hmburg Neth. Crdiff d Tllinn Gdnsk Liverpool U.K. 50 Göteborg Copenhgen Se ln Moscow Gotlnd Denmrk Newcstle Irish Se Dublin in o ff Estoni Stockholm Skegerrk North Aberdeen G ulf Oslo Hebrides Russi Tmpere Helsinki Gävle Bergen Atlntic Ocen Finlnd Trondheim Gulfof Both ni 60 N Oulu Cypr Cypr Crete Crete Mlt Mlt woj. mzowieckie Vllett Vllett Eurostt ustnowi³ nzewnictwo jednostek terytorilnych do celów sttystycznych (NUTS) jko jeden spójny system podzi³u terytorium Unii Europejskiej w celu tworzeni systemu sttystyki regionlnej dl Wspólnoty. NUTS (Nomenclture of Territoril Units for Sttistic, czyli nomenkltur jednostek terytorilnych do celów sttystycznych) jest klsyfikcj¹ hierrchiczn¹. Istnieje piêæ poziomów klsyfikcyjnych, od 1 do 3 poziomy regionlne, od 4 do 5 - poziomy loklne. Wed³ug tej klsyfikcji obszr k dego z pñstw cz³onkowskich podzielony zost³ n regiony n poziomie NUTS 1. K dy z nich podzielony zost³ n regiony n poziomie NUTS 2, te z kolei n regiony n ni szych poziomch. W Polsce poziom regionlny obejmuje swym zsiêgiem 6 regionów (NUTS 1), 16 województw (NUTS 2), 66 podregionów (NUTS 3), ntomist poziom loklny - 314 powitów i 65 mist n prwch powitu (LAU 1) orz 2478 gmin (LAU 2). 7
W niejsze dne o wybrnych regionch (NUTS 2) Unii Europejskiej WskŸniki: o njwy szych wrtoœcich o njni szych wrtoœcich wrtoœæ dl woj. mzowieckiego 2 Ludnoœæ n 1 km w 2007 r. Stn w dniu 1 I woj. mzowieckie 10505 9348 6459 Bucuresti - Ilfov (Rumuni) Inner London (W. Brytni) Région de Bruxelles-Cpitle (Belgi) 146 Pohjois-Suomi (Finlndi) Mellerst Norrlnd (Szwecj) Övre Norrlnd (Szwecj) 5 5 3 Guyne (Frncj) 3 Wœród 27 pñstw Unii Europejskiej njwiêksz¹ liczb¹ osób n 1 km 2 w 2007 r. chrkteryzow³ siê Mlt (1288 osób), njmniejsz¹ Finlndi (17 osób). W Polsce n 1 km 2 przypd³y 122 osoby. Njwiêksz¹ gêstoœæ zludnieni posid³o województwo œl¹skie (377 osób), njmniejsz¹ - województwo wrmiñsko-mzurskie i podlskie (po 59 osób). Stop bezroboci w 2008 r. 24,8% Réunion (Frncj) woj. mzowieckie 23,3% 22,9% Gudeloupe (Frncj) Mrtinique (Frncj) 6,0% Stop bezroboci obliczon zost³ jko procentowy udzi³ bezrobotnych w liczbie ludnoœci ktywnej zwodowo (tj. sumy prcuj¹cych i bezrobotnych). Provinci Autonom Bolzno/Bozen (W³ochy) Noord-Brbnt (Niderlndy) Alnd (Finlndi) Utrecht (Niderlndy) 8 2,4% 2,3% 2,2% 2,1%
W niejsze dne o wybrnych regionch (NUTS 2) Unii Europejskiej (cd.) D³ugotrwle bezrobotni w % ogó³u bezrobotnych w 2008 r. 83,1% Gudeloupe (Frncj) woj. mzowieckie 77,6% 74,6% Mrtinique (Frncj) Reunion (Frncj) 23,7% 73,6% Stredne Slovensko (S³owcj) Illes Blers (Hiszpni) 9,5% Z d³ugotrwle bezrobotne uw siê osoby pozostj¹ce bez prcy d³u ej ni 1 rok. Mellerst Norrlnd (Szwecj) Alnd (Finlndi) 8,1% 4,5% Do krjów o njwy szym wskÿniku d³ugotrwle bezrobotnych w 2008 r. nle ³y: S³owcj (69,6%), Bu³gri (51,7%) i Niemcy (52,6%), njni szym Szwecj (12,7%), Dni i Cypr (po 13,6%). W Polsce w 2008 r. odsetek d³ugotrwle bezrobotnych wynosi³ 33,5%, njwy szy wyst¹pi³ w województwch: wielkopolskim (46,6%), ³ódzkim (40,8%), wrmiñsko-mzurskim (39,4%), ntomist njni szy w województwch: mzowieckim (23,7%), lubuskim (26,1%) i pomorskim (27,4%). WskŸnik ztrudnieni w 2008 r. 70,8% Stockholm (Szwecj) woj. mzowieckie 69,2% 68,6% Smlnd med õrn (Szwecj) Utrecht (Niderlndy) 55,3% WskŸnik ztrudnieni obliczono jko udzi³ prcuj¹cych w liczbie ludnoœci w wieku 15 lt i wiêcej. Cmpni (W³ochy) Clbri (W³ochy) Sicili (W³ochy) 34,9% 34,9% 35,0% 9
W niejsze dne o wybrnych regionch (NUTS 2) Unii Europejskiej (dok.) Wspó³czynnik ktywnoœci zwodowej w 2008 r. woj. mzowieckie 74,7% Stockholm (Szwecj) 72,8% Smlnd med örn (Szwecj) 58,9% 71,7% Västsverige (Szwecj) Wspó³czynnik ktywnoœci zwodowej obliczono jko udzi³ ktywnych zwodowo w liczbie ludnoœci w wieku 15 lt i wiêcej. Sicili (W³ochy) Cmpni (W³ochy) Clbri (W³ochy) 40,6% 39,9% 39,7% Njwy szy wspó³czynnik ktywnoœci zwodowej w 2008 r. odnotowno w Szwecji (71,3%), Niderlndch (66,6%) i Wielkiej Brytnii (66,5%), njni szy we W³oszech (49,3%), n Mlcie (49,4%) i n Wêgrzech (50,1%). Produkt krjowy brutto (PKB) n 1 mieszkñc w 2006 r. Produkt krjowy brutto (PKB) to syntetyczny miernik poziomu rozwoju spo³eczno-gospodrczego krju; przeliczony n mieszkñc stnowi wskÿnik stosowny w polityce spójnoœci UE jko kryterium przyznni œrodków Funduszu Spójnoœci. 143939 89300 71800 Southern nd Estern (Irlndi) Inner London (W. Brytni) Luksemburg (Luksemburg) woj. mzowieckie 11400 PKB równ siê sumie wrtoœci dodnej brutto wytworzonej przez wszystkie krjowe jednostki instytucjonlne powiêkszonej o podtki od produktów i pomniejszonej o dotcje do produktów. Obliczony jest zgodnie z metodologi¹ systemu rchunków nrodowych ESA 95 (Europen System of Accounts). 10 Yuzhen tsentrlen (Bu³gri) Severen tsentrlen (Bu³gri) Severozpden (Bu³gri) 2500 2400 2300
Fundusze Unii Europejskiej Wykorzystnie funduszy Unii Europejskiej w 2009 r. Stn w dniu 30 VI WYSZCZEGÓLNIENIE W tysi¹cch z³otych W odsetkch W rmch Nrodowego Plnu Rozwoju 2004 2006 O g ó ³ e m... 9686351,6 100,0 Zintegrowny Progrm Opercyjny Rozwoju Regionlnego... 1309252,5 13,5 Sektorowy Progrm Opercyjny: Restrukturyzcj i modernizcj sektor ywnoœciowego orz obszrów wiejskich... 700547,5 7,2 Rybo³ówstwo i przetwórstwo ryb... 22780,4 0,2 Rozwój zsobów ludzkich... 407544,8 4,2 Trnsport... 1316284,8 13,6 Wzrost konkurencyjnoœci przedsiêbiorstw... 951895,6 9,8 Progrm Opercyjny - Pomoc techniczn... 74783,4 0,8 Fundusz Spójnoœci... 4690420,5 48,4 Progrm Inicjtywy Wspólnotowej EQUAL... 189036,4 2,0 Progrm Inicjtywy Wspólnotowej INTERREG... 23805,7 0,3 W rmch Nrodowych Strtegicznych Rm Odniesieni 2007 2013 O g ó ³ e m... 2130128,3 100,0 Regionlny Progrm Opercyjny Województw Mzowieckiego... 76191,2 3,6 Progrm Opercyjny: Infrstruktur i œrodowisko... 474458,1 22,3 Kpit³ ludzki... 414266,4 19,4 Innowcyjn gospodrk... 824669,3 38,7 Pomoc techniczn... 340543,3 16,0 Wrtoœæ dofinnsowni UE w podpisnych umowch (decyzjch) o dofinnsownie. Ÿ r ó d ³ o: dne Ministerstw Rozwoju Regionlnego. 11
Fundusze Unii Europejskiej (dok.) Wykorzystnie funduszy Unii Europejskiej w rmch Nrodowych Strtegicznych Rm Odniesieni 2007-2013 wed³ug podregionów w 2009 r. Stn w dniu 30 VI Ciechnowsko-p³ocki Ostro³êcko-siedlecki Rdomski M.st. Wrszw Wrszwski wschodni Wrszwski zchodni %45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 0 200 400 600 800 1000 tys. z³ Wrtoœæ dofinnsowni UE w podpisnych umowch (decyzjch) o dofinnsownie. b Struktur wykorzystni funduszy Unii Europejskiej w rmch Nrodowego Plnu Rozwoju 2004-2006 wed³ug powitów w 2009 r. Stn w dniu 30 VI Wrtoœæ dofinnsowni UE w podpisnych umowch (decyzjch) o dofinnsownie. b Wed³ug loklizcji projektu; œrodki odnosz¹ce siê do projektów obejmuj¹cych zsiêgiem wiêcej ni jeden powit rozliczono proporcjonlnie. 12
Województwo mzowieckie n tle krju Wed³ug fktycznego miejsc prcy. b Bez osób prowdz¹cych gospodrstw indywidulne w rolnictwie. 13
I. Po³o enie, podzi³ terytorilny, ludnoœæ REGIONY (NUTS 1) Powierzchni Ludnoœæ w km 2 w tys. Centrlny... 53777 7764,0 Po³udniowy... 27516 7939,0 Wschodni... 74866 6718,8 Pó³nocno-zchodni... 66707 6111,5 Po³udniowo-zchodni... 29359 3907,7 Pó³nocny... 60455 5726,3 Podzi³ Polski wed³ug NUTS: Poziom regionlny: Regiony (NUTS 1)... 6 Województw (NUTS 2)... 16 Podregiony (NUTS 3)... 66 Poziom loklny: Powity i mist n prwch powitu (LAU 1)... 379 Gminy (LAU 2)... 2478 Gêstoœæ zludnieni wed³ug regionów Polski w 2009 r. Stn w dniu 31 XII Wschodni 90 Pó³nocno-zchodni 92 Pó³nocny 95 Po³udniowo-zchodni Centrlny 133 144 Po³udniowy 289 ludnoœæ n 1 km 2 0 100 200 300 400 14
I. Po³o enie, podzi³ terytorilny, ludnoœæ (cd.) Województwo mzowieckie, po³o one w œrodkowo- -wschodniej czêœci Polski jest njwiêkszym pod wzglêdem powierzchni i liczby ludnoœci województwem w krju. Obejmuje obszr o powierzchni 35,6 tys. km 2, co stnowi 11,4% powierzchni krju. N tym obszrze mieszk 5222,2 tys. osób, tj. 13,7% ogó³u ludnoœci krju. Woj. mzowieckie prwie w c³oœci po³o one jest n nizinch œrodkowopolskich, których g³ówn¹ sieæ wodn¹ tworzy Wis³ wrz z jej dop³ywmi. 2009 2009 D³ugoœæ grnicy w km... 1 669 z województwmi: kujwsko-pomorskim... 195 lubelskim... 372 ³ódzkim... 323 podlskim... 358 œwiêtokrzyskim... 203 wrmiñsko-mzurskim... 218 Podzi³ województw wed³ug NUTS Poziom regionlny: Województwo (NUTS 2)... 1 Podregiony (NUTS 3)... 6 Poziom loklny: Powity i mist n prwch powitu (LAU 1)... 42 Gminy (LAU 2)... 314 W wyniku systemtycznej weryfikcji przebiegu grnic ich d³ugoœci mog¹ ulec zminie. Ÿ r ó d ³ o: dne G³ównego Urzêdu Geodezji i Krtogrfii. 15
I. Po³o enie, podzi³ terytorilny, ludnoœæ (cd.) Województwo mzowieckie dominuje w krju zrówno pod wzglêdem powierzchni, jk i liczby ludnoœci. W ci¹gu osttnich 4 lt w efekcie dodtniego sld migrcji wewnêtrznych i zgrnicznych n pobyt st³y liczb ludnoœci wzros³ o 64,4 tys. W 2009 r. n 1 km 2 przypd³o 147 osób (122 osoby w krju). WskŸnik urodzeñ ywych n 1000 ludnoœci wyniós³ 11,49 (10,95 w krju). Zgony niemowl¹t n 1000 urodzeñ ywych kszt³tow³y siê n poziomie 4,91 (5,57 w krju). WskŸnik feminizcji wyniós³ 109 kobiet n 100 mê czyzn (107 w krju). w tysi¹cch 5158 5172 Ludnoœæ Stn w dniu 31 XII 5188 5204 5222 2005 2006 2007 2008 2009 Ludnoœæ województw wed³ug ekonomicznych grup wieku w 2009 r. Stn w dniu 31 XII 52 ludnoœæ w wieku nieprodukcyjnym n 100 osób w wieku produkcyjnym wed³ug grup wieku w % Zchodniopomorskie 18,8 65,8 15,4 54 Wielkopolskie 20,0 65,0 15,0 53 Wrmiñsko-mzurskie 20,4 65,2 14,4 57 Œwiêtokrzyskie 18,5 63,5 18,0 53 Œl¹skie 17,4 65,4 17,2 55 Pomorskie 20,3 64,6 15,1 58 Podlskie 19,2 63,4 17,4 57 Podkrpckie 20,4 63,9 15,7 52 Opolskie 17,2 65,7 17,1 57 Mzowieckie 18,7 63,7 17,6 57 M³opolskie 20,0 63,7 16,3 58 56 52 ódzkie Lubuskie Lubelskie 17,6 63,9 18,5 19,4 65,8 14,8 19,6 63,1 17,3 55 Kujwsko-pomorskie 19,6 64,7 15,7 52 Dolnoœl¹skie 17,5 65,8 16,7 55 POLSKA 19,0 64,5 16,5 Wiek: przedprodukcyjny produkcyjny poprodukcyjny Przez ludnoœæ w wieku nieprodukcyjnym rozumie siê ludnoœæ w wieku przedprodukcyjnym, tj. do 17 lt orz ludnoœæ w wieku poprodukcyjnym, tj. mê czyÿni - 65 lt i wiêcej, kobiety - 60 lt i wiêcej. 16
Portret województw mzowieckiego 2005-2009 I. Po³o enie, podzi³ terytorilny, ludnoœæ (dok.) Ludnoœæ w wieku nieprodukcyjnym n 100 osób w wieku produkcyjnym wed³ug powitów w 2009 r. Stn w dniu 31 XII W 2009 r. w m.st. Wrszwie i przyleg³ych powitch, tkich jk: legionowski, nowodworski, pruszkowski, piseczyñski, wo³omiñski, wrszwski zchodni udzi³ ludnoœci w wieku nieprodukcyjnym n 100 osób w wieku produkcyjnym nle ³ do njni szych. Ludnoœæ w tych powitch stnowi³ 48,3% ogó³u ludnoœci województw, powierzchni tych powitów stnowi³ 11,1% ogólnej powierzchni województw mzowieckiego. Ludnoœæ w województwie mzowieckim w podzile n misto i wieœ w 2009 r. Stn w dniu 31 XII OGÓ EM WED UG P CI 17
II. Produkt krjowy brutto (PKB) W 2008 r. wrtoœæ wytworzonego w Polsce produktu krjowego brutto wynios³ 1275432 mln z³ i by³ wy sz o 8,4% w porównniu z 2007 r. Udzi³ poszczególnych województw w tworzeniu produktu krjowego brutto by³ wyrÿnie zró nicowny i kszt³tow³ siê n poziomie od 2,3% w województwch opolskim, podlskim i lubuskim do 21,5% w województwie mzowieckim. Dysproporcje w poziomie rozwoju gospodrczego województw njlepiej obrzuje produkt krjowy brutto w przeliczeniu n 1 mieszkñc. Produkt krjowy brutto n 1 mieszkñc w z³ (ceny bie ¹ce) 40817 25767 44381 27799 woj. mzowieckie 49415 30873 Polsk 52770 33462 2005 2006 2007 2008 Produkt krjowy brutto wed³ug województw w 2008 r. udzi³ województw w tworzeniu PKB w % wrtoœæ PKB n 1 mieszkñc w z³ 21,5 Mzowieckie 52770 13,2 Œl¹skie 36126 9,3 Wielkopolskie 34934 8,1 Dolnoœl¹skie 35989 7,4 M³opolskie 28878 6,2 ódzkie 31140 5,5 Pomorskie 31754 4,7 Kujwsko-pomorskie 28926 POLSKA 4,0 Zchodniopomorskie 30357 POLSKA 3,9 Lubelskie 23219 100% 3,8 Podkrpckie 23101 33462 z³ 2,8 Wrmiñsko-mzurskie 24814 2,7 Œwiêtokrzyskie 26763 2,3 Lubuskie 28709 2,3 Podlskie 24434 2,3 Opolskie 28379 18
II. Produkt krjowy brutto (dok.) Województwo mzowieckie jest njbrdziej rozwiniêtym gospodrczo województwem w krju. W 2008 r. w przeliczeniu n 1 mieszkñc wrtoœæ PKB by³ wy sz o 57,7% od przeciêtnej w krju. Ntomist rozwój gospodrczy województw jest zró nicowny. Njwy sz¹ wrtoœci¹ PKB n 1 mieszkñc chrkteryzow³ siê podregion (NUTS 3) m.st. Wrszw (98854 z³), njni sz¹ podregion (NUTS 3) rdomski (24014 z³). Produkt krjowy brutto n 1 mieszkñc wed³ug podregionów (NUTS 3) w 2008 r. m.st. Wrszw 98 854 z³ 1 ciechnowsko- -p³ocki 35 336 z³ 15 wrszwski zchodni 39 645 z³ 11 ostro³êcko- -siedlecki 24 700 z³ wrszwski wschodni 27 226 z³ 33 45 n 1 mieszkñc w z³ (ceny bie ¹ce) Produkt krjowy brutto w mln z³ (ceny bie ¹ce) rdomski 24 014 z³ 49 lokt w krju 2006 2007 2008 PKB... 229212 255893 274142 W tym WDB... 201350 223863 239976 rolnictwo, ³owiectwo i leœnictwo; rybctwo... 7586 8487 8617 przemys³... 33325 34893 35984 budownictwo... 9772 12160 13740 hndel i nprwy ; hotele i resturcje; trnsport, gospodrk mgzynow i ³¹cznoœæ... 63885 67541 71525 poœrednictwo finnsowe; obs³ug nieruchomoœci i firm... 53020 63045 68803 pozost³ dzi³lnoœæ us³ugow... 33763 37737 41307 W 2008 r. w województwie mzowieckim udzi³ sektor przedsiêbiorstw w tworzeniu wrtoœci dodnej brutto (wed³ug sektorów instytucjonlnych) wyniós³ 50,2%, sektor instytucji rz¹dowych i smorz¹dowych 12,1%, gospodrstw domowych 24,8%. W przekroju województw udzi³ sektor przedsiêbiorstw w tworzeniu wrtoœci dodnej brutto kszt³tow³ siê n poziomie od 37,8% w województwie lubelskim i podlskim, do 54,2% w województwie œl¹skim. Wydjnoœæ prcy mierzon wrtoœci¹ dodn¹ brutto n 1 prcuj¹cego w woj. mzowieckim kszt³tow³ siê n poziomie 104618 z³ (1 miejsce w krju) i by³ wy sz od œredniej krjowej o 32,8%, ntomist njni sz wyst¹pi³ w woj. lubelskim (56096 z³ - 16 miejsce). 19 PKB produkt krjowy brutto WDB wrtoœæ dodn brutto Struktur wrtoœci dodnej brutto wed³ug rodzjów dzi³lnoœci w 2008 r. (ceny bie ¹ce) Hndel i nprwy ; hotele i resturcje; trnsport, gospodrk mgzyniow i ³¹cznoœæ (29,8%) Pozost³ dzi³lnoœæ us³ugow (17,2%) Rolnictwo, ³owiectwo i leœnictwo, rybctwo (3,6%) Przemys³ (15,0%) Poœrednictwo finnsowe; obs³ug nieruchomoœci i firm (28,7%) Budownictwo (5,7%)
III. Finnse publiczne Wyszczególnienie 2005 2007 2008 2009 Dochody w tys. z³ O g ó ³ e m... 17292664,6 22943098,6 24544120,1 25208069,7 Województwo... 1592089,6 2482641,3 2560202,3 2950942,7 Powity... 1584065,4 1963253,2 2210116,5 2331453,8 Mist n prwch powitu... 8722355,1 11421611,0 12046872,6 11936019,0 Gminy... 5394154,5 7075593,1 7726928,7 7989654,2 Wydtki w tys. z³ O g ó ³ e m... 17664893,2 22401131,1 25709237,3 27867563,4 Województwo... 1697348,5 2728325,0 3079249,7 3244292,1 Powity... 1580863,3 1945126,3 2219152,4 2490457,4 Mist n prwch powitu... 8871384,2 10735437,2 12359654,2 13389753,5 Gminy... 5515297,2 6992242,6 8051181,0 8743060,4 Bez dochodów/wydtków gmin mj¹cych równie sttus mist n prwch powitu. U w g. Dne dotycz¹ce m.st. Wrszwy uwzglêdni siê wy³¹cznie w mistch n prwch powitu. W 2009 r. ³¹czne dochody bud etów jednostek smorz¹du terytorilnego województw mzowieckiego wynios³y 25208,1 mln z³ (o 2,7% wiêcej ni w 2008 r.), wydtki 27867,6 mln z³ (o 8,4% wiêcej ni rok wczeœniej). Zgregowny wynik bud etów by³ ujemny tk jk przed rokiem i wyniós³ 2659,5 mln z³ (w 2008 r. 1165,1 mln z³). W porównniu z 2008 r. wzros³y dochody i wydtki bud etów prwie wszystkich jednostek smorz¹du terytorilnego, spd³y jedynie dochody mist n prwch powitu. Misto n prwch powitu relizuje jednoczeœnie zdni z zkresu dzi³ni gminy orz powitu i sporz¹dz jeden bud et. Dltego te dochody i wydtki gmin podne s¹ bez dochodów i wydtków gmin mj¹cych równie sttus mist n prwch powitu, ntomist dochody i wydtki mist n prwch powitu podne s¹ ³¹cznie z dochodmi i wydtkmi czêœci gminnej i powitowej. Struktur dochodów bud etów jednostek smorz¹du terytorilnego wed³ug rodzjów 100% 80% 60% 40% 20% 0% Dochody w %: dochody w³sne dotcjeb 2005 2009 67,7 65,1 10,1 12,2 22,2 22,7 subwencj ogóln z bud etu pñstw Pond po³owê zgregownych dochodów bud etów jednostek smorz¹du terytorilnego stnowi¹ dochody w³sne - 65,1% w 2009 r. (67,7% w 2005 r.). Njwiêksze udzi³y dochodów w³snych w dochodch ogó³em mj¹ bud ety mist n prwch powitu (œrednio 79,0%) orz bud et województw (67,1%), ni sze - bud ety gmin (52,1%) i bud ety powitów (35,3%). Zncz¹cym sk³dnikiem dochodów bud etów jednostek smorz¹du terytorilnego jest subwencj ogóln z bud etu pñstw - stnowi 22,7% (22,2% w 2005 r.). Njwiêkszy udzi³ tej subwencji w swych bud etch mi³y powity (œrednio 43,9%) i gminy (32,7%), mniejszy udzi³ mist n prwch powitu (15,3%) i województw (8,6%). Dne z 2005 r. powiêkszone o œrodki n dofinnsownie w³snych zdñ ze Ÿróde³ pozbud etowych, które stnowi³y wyodrêbnion¹ pozycjê bud etow¹. b W 2009 r. ³¹cznie z dotcjmi rozwojowymi. 20
III. Finnse publiczne (cd.) 19,2% Struktur wydtków bud etów jednostek smorz¹du terytorilnego wed³ug rodzjów 2005 18,4% Wydtki w %: 23,2% dotcje wyngrodzeni 6,8% 27,1% 5,3% sk³dki n obowi¹zkowe ubezpieczeni spo³eczne i Fundusz Prcy 2009 18,6% 22,8% 7,9% 21,6% 25,0% 4,1% zkup mteri³ów i us³ug wydtki mj¹tkowe pozost³e W strukturze ³¹cznych wydtków bud etów jednostek smorz¹du terytorilnego dominuj¹ wyngrodzeni - 25,0% w 2009 r. (27,1% w 2005 r.). Njwiêkszy udzi³ wyngrodzeñ w wydtkch ogó³em mj¹ bud ety powitów (39,5%) i bud ety gmin (29,7%), ni szy - bud ety mist n prwch powitu (23,5%) i bud et województw (7,7%). Struktur dochodów i wydtków bud etów jednostek smorz¹du terytorilnego wed³ug dzi³ów w 2009 r. dochody Dzi³y: wydtki 4,8 Trnsport i ³¹cznoœæ 7,3 0,7 Gospodrk mieszkniow 19,7 1,1 Administrcj publiczn 5,8 Bezpieczeñstwo publiczne i ochron przeciwpo row 8,5 47,6 Dochody od osób prwnych i od osób fizycznych 0,1 2,1 7,5 Ró ne rozliczeni Oœwit i wychownie 24,9 Ochron zdrowi Pomoc spo³eczn 3,0 26,0 Edukcyjn opiek wychowwcz 9,0 2,1 1,1 1,1 Gospodrk komunln i ochron œrodowisk 4,6 6,2 1,1 2,8 0,2 Pozost³e 21 12,7
III. Finnse publiczne (cd.) Dochody i wydtki bud etów powitów i mist n prwch powitu n 1 mieszkñc wed³ug województw w 2009 r. dochody w z³ wydtki w z³ Mzowieckie Œl¹skie Pomorskie Podlskie Kujwsko-pomorskie Dolnoœl¹skie ódzkie M³opolskie Zchodniopomorskie Wielkopolskie Lubuskie Wrmiñsko-mzurskie Œwiêtokrzyskie Lubelskie Podkrpckie Opolskie 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 Dochody i wydtki bud etów powitów w przeliczeniu n 1 mieszkñc wynios³y w 2009 r. odpowiednio 772 z³ i 824 z³ (przy œredniej krjowej 789 z³ i 831 z³), ntomist dochody i wydtki bud etów mist n prwch powitu wynios³y 5442 z³ i 6105 z³ n osobê, przewy szj¹c œredni¹ krjow¹ odpowiednio o 37,2% i 37,8% (pierwsz lokt w krju). Dochody bud etu województw wynios³y w 2009 r. 566 z³ n 1 mieszkñc (przy œredniej krjowej 512 z³), wydtki - 622 z³ n osobê (œredni w krju 536 z³). Dochody bud etów powitów i mist n prwch powitu n 1 mieszkñc wed³ug powitów w 2009 r. POLSKA 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 Wydtki bud etów powitów i mist n prwch powitu n 1 mieszkñc wed³ug powitów w 2009 r. ostro³êcki ostro³êcki przsnyski przsnyski uromiñski m³wski mkowski m. Ostro³êk uromiñski m³wski mkowski m. Ostro³êk sierpecki ciechnowski ostrowski sierpecki ciechnowski ostrowski gostyniñski p³ocki m. P³ock p³oñski yrrdowski nowodworski pu³tuski legionowski wo³omiñski piseczyñski wyszkowski sochczewski wrszwski m. st. zchodni Wrszw miñski pruszkowski grodziski otwocki wêgrowski soko³owski siedlecki m. Siedlce ³osicki gostyniñski p³ocki m. P³ock p³oñski yrrdowski nowodworski pu³tuski legionowski wo³omiñski piseczyñski wyszkowski sochczewski wrszwski m. st. zchodni Wrszw miñski pruszkowski grodziski otwocki wêgrowski soko³owski siedlecki m. Siedlce ³osicki Dochody w z³: 700 i mniej (9) 701 800 (11) 801 900 (10) 901 1000 (2) 1001 1100 (4) 1101 i wiêcej (6) W nwisch podno liczbê powitów. grójecki grwoliñski kozienicki bi³obrzeski m. Rdom przysuski zwoleñski Wydtki w z³: 700 i mniej (6) 701 800 (10) 801 900 (12) 901 1000 (2) 1001 1100 (3) 1101 i wiêcej (9) W nwisch podno liczbê powitów. grójecki grwoliñski kozienicki bi³obrzeski m. Rdom przysuski zwoleñski rdomski szyd³owiecki lipski rdomski szyd³owiecki lipski 22
III. Finnse publiczne (dok.) Dochody i wydtki bud etów gmin n 1 mieszkñc wed³ug województw w 2009 r. dochody w z³ wydtki w z³ Zchodniopomorskie Pomorskie Mzowieckie Wrmiñsko-mzurskie Dolnoœl¹skie Lubuskie Kujwsko-pomorskie Podlskie Œwiêtokrzyskie Podkrpckie ódzkie M³opolskie Wielkopolskie Œl¹skie Opolskie Lubelskie POLSKA 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 W 2009 r. dochody bud etów gmin w woj. mzowieckim w przeliczeniu n 1 mieszkñc wynios³y 2645 z³ i by³y o 3,8% wy sze od œredniej krjowej, ntomist wydtki - 2894 z³ i by³y wy sze od przeciêtnej o 5,3%. Dochody bud etów gmin Wydtki bud etów gmin n 1 mieszkñc n 1 mieszkñc wed³ug powitów w 2009 r. wed³ug powitów w 2009 r. ostro³êcki ostro³êcki przsnyski przsnyski uromiñski m³wski mkowski m. Ostro³êk uromiñski m³wski mkowski m. Ostro³êk sierpecki ciechnowski ostrowski sierpecki ciechnowski ostrowski gostyniñski p³ocki m. P³ock p³oñski yrrdowski nowodworski pu³tuski legionowski wo³omiñski piseczyñski wyszkowski sochczewski wrszwski m. st. zchodni Wrszw miñski pruszkowski grodziski otwocki wêgrowski soko³owski siedlecki m. Siedlce ³osicki gostyniñski p³ocki m. P³ock p³oñski yrrdowski nowodworski pu³tuski legionowski wo³omiñski piseczyñski wyszkowski sochczewski wrszwski m. st. zchodni Wrszw miñski pruszkowski grodziski otwocki wêgrowski soko³owski siedlecki m. Siedlce ³osicki Dochody w z³: 2400 i mniej (4) 2401 2500 (15) 2501 2600 (5) 2601 2700 (6) 2701 2800 (2) 2801 i wiêcej (5) W nwisch podno liczbê powitów. grójecki grwoliñski kozienicki bi³obrzeski m. Rdom przysuski zwoleñski rdomski szyd³owiecki lipski Wydtki w z³: 2500 i mniej (3) 2501 2600 (7) 2601 2700 (12) 2701 2800 (1) 2801 2900 (5) 2901 i wiêcej (9) W nwisch podno liczbê powitów. grójecki grwoliñski kozienicki bi³obrzeski m. Rdom przysuski zwoleñski rdomski szyd³owiecki lipski 23
IV. Bezpieczeñstwo publiczne Przestêpstw stwierdzone w zkoñczonych postêpownich przygotowwczych i wskÿnik wykrywlnoœci sprwców przestêpstw stwierdzonych przestêpstw n 10 tys. ludnoœci wskÿnik wykrywlnoœci w % 400 366 309 263 279 2005 2006 2007 2008 2009 50,4 57,2 60,4 58,7 59,1 WskŸnik wykrywlnoœci sprwców przestêpstw jest to stosunek liczby przestêpstw wykrytych w dnym roku (³¹cznie z wykrytymi po podjêciu z umorzeni) do liczby przestêpstw stwierdzonych w dnym roku, powiêkszonej o liczbê przestêpstw stwierdzonych w podjêtych postêpownich, umorzonych w ltch poprzednich z powodu niewykryci sprwców. Informcje o przestêpstwch stwierdzonych i wykrywlnoœci sprwców przestêpstw oprcowno n podstwie sttystyki policyjnej. Z informcji tych wynik, e w województwie mzowieckim w ltch 2005-2009 zmniejszy³ siê liczb przestêpstw ogó³em z 205990 do 145274, w tym zmniejszy³ siê liczb przestêpstw przeciwko bezpieczeñstwu powszechnemu i bezpieczeñstwu w komunikcji z 31248 do 21998, przeciwko yciu i zdrowiu z 3844 do 3496 orz przeciwko mieniu z 124813 do 81870. Jednoczeœnie w okresie tym nst¹pi³ wzrost wykrywlnoœci sprwców przestêpstw. Przestêpstw stwierdzone w zkoñczonych postêpownich przygotowwczych orz wskÿnik wykrywlnoœci sprwców przestêpstw stwierdzonych wed³ug województw w 2009 r. 157,5 145,3 przestêpstw stwierdzone w tys. 109,3 97,7 90,8 88,2 71,1 58,6 58,4 POLSKA (1129,6 tys.) 48,3 38,8 38,7 37,4 35,6 28,1 25,8 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Œl¹skie Mzowieckie Dolnoœl¹skie Wielkopolskie Pomorskie M³opolskie ódzkie Kujwsko-pomorskie Zchodniopomorskie Lubelskie Wrmiñsko-mzurskie Podkrpckie Lubuskie Œwiêtokrzyskie Opolskie Podlskie 24 wskÿnik wykrywlnoœci w % 60,6 59,1 67,7 63,9 65,3 66,9 68,6 70,1 71,6 72,2 72,3 68,7 POLSKA (67,1%) 73,3 71,5 75,9 79,1 0 20 40 60 80
IV. Bezpieczeñstwo publiczne (cd.) Przestêpstw stwierdzone w zkoñczonych postêpownich przygotowwczych orz wskÿnik wykrywlnoœci sprwców przestêpstw stwierdzonych wed³ug podregionów n 10 tys. ludnoœci wskÿnik wykrywlnoœci w % Ostro³êckosiedlecki Ciechnowskop³ocki Rdomski M.st.Wrszw Wrszwski wschodni Wrszwski zchodni 400 300 200 100 0 0 20 40 60 80 100 278,6 262,8 59,1 58,7 2008 podregion 2009 podregion 2008 województwo 2009 województwo Struktur przestêpstw stwierdzonych w zkoñczonych postêpownich przygotowwczych wed³ug chrkteru przestêpstw 15,0% 2005 2009 2,8% 3,9% 15,0% 7,1% 205990 9,7% 145274 15,3% 75,1% 12,0% 71,4% Przestêpstw o chrkterze: kryminlnym w tym krdzie z w³mniem gospodrczym drogowym inne 25
IV. Bezpieczeñstwo publiczne (cd.) 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 w tys. Wypdki drogowe 2005 2006 2007 2008 2009 Wypdki Ofiry wypdków w tym œmiertelne 2005 2006 2007 2008 2009 Wypdki drogowe n 10 tys. pojzdów smochodowych i ci¹gników zrejestrownych 17,0 22,4 20,6 20,1 24,5 23,4 23,0 26,0 25,4 28,6 Informcje o wypdkch drogowych obejmuj¹ zdrzeni mj¹ce zwi¹zek z ruchem pojzdów n drogch publicznych, w wyniku których nst¹pi³ œmieræ lub uszkodzenie ci³ osób. Z œmierteln¹ ofirê wypdku drogowego uznno osobê zmr³¹ (w wyniku doznnych obr eñ) n miejscu lub w ci¹gu 30 dni. 0 10 20 30 40 Polsk Województwo Pojzdy wed³ug stnu w dniu 31 XII; w ltch 2005 2008 n podstwie dnych strostw powitowych ujêtych w systemie Pojzd, w 2009 r. z centrlnej ewidencji pojzdów prowdzonej przez Ministerstwo Sprw Wewnetrznych i Administrcji. W województwie mzowieckim w ltch 2005-2009 zmniejszy³ siê liczb wypdków drogowych o 10,7%. Liczb osób poszkodownych zmniejszy³ siê w tym okresie o 11,3%, jednoczeœnie liczb ofir œmiertelnych zml³ o 11,2%. 35 30 Wypdki drogowe n 10 tys. pojzdów smochodowych i ci¹gników zrejestrownych wed³ug województw w 2009 r. 25 20 POLSKA (20,1) 15 10 5 0 ódzkie M³opolskie Wrmiñsko-mzurskie Œwiêtokrzyskie Œl¹skie Pomorskie Zchodniopomorskie Podkrpckie Wielkopolskie Lubuskie Mzowieckie Dolnoœl¹skie Lubelskie Podlskie Opolskie Kujwsko-pomorskie 26
IV. Bezpieczeñstwo publiczne (cd.) Wypdki drogowe i ofiry wypdków wed³ug województw wypdki drogowe ofiry wypdków Dolnoœl¹skie Kujwsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie ódzkie M³opolskie Mzowieckie Opolskie Podkrpckie Podlskie Pomorskie Œl¹skie Œwiêtokrzyskie Wrmiñsko-mzurskie Wielkopolskie Zchodniopomorskie 8000 6000 4000 2000 0 0 2000 4000 6000 8000 10000 2005 2009 Struktur wypdków drogowych wed³ug województw (Polsk = 100) 2005 2009 Mzowieckie Œl¹skie ódzkie M³opolskie Wielkopolskie Dolnoœl¹skie Pomorskie Lubelskie Podkrpckie Kujwsko-pomorskie Œwiêtokrzyskie Wrmiñsko-mzurskie Zchodniopomorskie Podlskie Opolskie Lubuskie %15 10 5 0 0 5 10 15% 27
IV. Bezpieczeñstwo publiczne (cd.) Wypdki drogowe n 100 tys. ludnoœci wed³ug województw 2005 2009 ódzkie Œwiêtokrzyskie Pomorskie M³opolskie Wrmiñsko-mzurskie Œl¹skie Wielkopolskie Mzowieckie Lubelskie Zchodniopomorskie Dolnoœl¹skie Podkrpckie Kujwsko-pomorskie Podlskie Opolskie Lubuskie POLSKA 200 150 100 50 0 0 50 100 150 200 Wypdki drogowe wed³ug podregionów w 2009 r. W 2009 r. w województwie mzowieckim odnotowno 55709 kolizji drogowych, przy czym njwiêcej 931 1368 140 ciechnowsko- -p³ocki ostro³êcko- -siedlecki 934 1282 152 w podregionch (NUTS 3): m.st. Wrszw (21455) i wrszwskim zchodnim (8068), njmniej w podregionch (NUTS 3): rdomskim (5465) i ciechnowsko-p³ockim m.st. Wrszw 979 1223 95 wrszwski zchodni 965 1292 144 wrszwski wschodni 1001 1406 127 (6601). Niektóre dne o wypdkch drogowych wed³ug podregionów zost³y podne n rdomski 953 1298 126 wypdki ofiry w tym zbici podstwie dnych nieosttetcznych i mog¹ ulec zminie w nstêpnych publikcjch Urzêdu Sttystycznego w Wrszwie. Informcje o przestêpstwch i wypdkch drogowych oprcowno n podstwie dnych Komendy Wojewódzkiej Policji i Komendy Sto³ecznej Policji. 28
IV. Bezpieczeñstwo publiczne (cd.) Po ry s¹ to nie kontrolowne procesy pleni w miejscu do tego nie przeznczonym, w wyniku których zost³y splone lub zniszczone: ) obiekty lub ich czêœæ, nieruchomoœci, sk³dowisk mteri³ów, mszyny, urz¹dzeni, surowce, pliw, b) lsy, uprwy, trwy, torfowisk i nieu ytki. w tys. 35 30 25 20 15 10 Zdrzeni: po ry ogó³em 5 w tym po ry lsów 0 miejscowe zgro eni 2005 2006 2007 2008 2009 Wyjzdy do wypdków, ktstrof, wrii, wycieków chemicznych. Ofiry po rów i miejscowych zgro eñ 4759 2005 610 5369 4554 2006 631 5185 5166 2007 679 5845 5292 2008 652 5944 5271 2009 610 5881 0 1500 3000 4500 6000 Ofiry: ogó³em œmiertelne rnni i poprzeni Miejscowe zgro eni s¹ to inne ni po ry zdrzeni wynikj¹ce z rozwoju cywilizcyjnego i nturlnych prw przyrody, stwrzj¹ce zgro eni dl yci, œrodowisk lub mieni. Informcje o po rch i miejscowych zgro enich oprcowno n podstwie dnych Komendy Wojewódzkiej Pñstwowej Str y Po rnej. W 2009 r. miejscowe zgro eni njczêœciej by³y spowodowne przez ktstrofy nturlne (7376 przypdków) i œrodki trnsportu (7103). Struktur po rów wed³ug rodzju obiektu W ltch 2005-2009 zmniejszy³ siê liczb po rów z 31496 do 22026, tj. o 30,1%, przy czym w 2008 r. odnotowno zbli on¹ do 2009 r. liczbê po rów 21778, w tym obiektów mieszklnych 4046. W omwinym okresie liczb miejscowych zgro eñ zwiêkszy³ siê z 25797 do 32395, tj. o 25,6%. 29
Portret województw mzowieckiego 2005-2009 IV. Bezpieczeñstwo publiczne (dok.) Struktur zdrzeñ wymgj¹cych interwencji str y po rnej wed³ug powitów 2005 ostro³êcki przsnyski uromiñski m³wski m. Ostro³êk ciechnowski mkowski sierpecki ostrowski p³ocki m. P³ock gostyniñski pu³tuski p³oñski wyszkowski soko³owski nowodworski legionowski wêgrowski wo³omiñski wrszwski zchodni m. st. siedlecki Wrszw sochczewski m. Siedlce pruszkowski miñski otwocki grodziski piseczyñski yrrdowski ³osicki grwoliñski grójecki bi³obrzeski kozienicki Udzi³ w %: (18) 0,7 1,4 (15) 1,5 2,4 2,5 3,4 (6) 3,5 i wiêcej (3) m. Rdom rdomski zwoleñski szyd³owiecki przysuski lipski 2009 W nwisch podno liczbê powitów. ¹czn liczb po rów, miejscowych zgro eñ i f³szywych lrmów. 30
V. Rynek prcy Aktywnoœæ ekonomiczn ludnoœci (BAEL) - bdniem objête s¹ osoby w wieku 15 lt i wiêcej, bêd¹ce cz³onkmi gospodrstw domowych w wylosownych mieszknich. Aktywnoœæ ekonomiczn¹ ludnoœci bd siê w cyklu kwrtlnym. Aktywnoœæ ekonomiczn ludnoœci w IV kwrtle Województwo Polsk mzowieckie 2008 2009 2008 2009 Aktywni zwodowo w tys. 2665 2580 17159 17357 prcuj¹cy... 2515 2417 16005 15885 bezrobotni... 149 163 1154 1471 Bierni zwodowo w tys.... 1767 1844 14224 14149 Wspó³czynnik ktywnoœci zwodowej w %... 60,1 58,3 54,7 55,1 WskŸnik ztrudnieni w % 56,7 54,6 51,0 50,4 Stop bezroboci w %... 5,6 6,3 6,7 8,5 Podstwowym kryterium podzi³u n ktywnych zwodowo (prcuj¹cych i bezrobotnych) orz biernych zwodowo stnowi prc, tzn. fkt wykonywni, posidni b¹dÿ poszukiwni prcy. Do prcuj¹cych zliczono osoby, które w bdnym tygodniu: wykonyw³y prcê przynosz¹c¹ zrobek lub dochód lbo pomg³y (bez wyngrodzeni) w prowdzeniu rodzinnego gospodrstw rolnego lub rodzinnej dzi³lnoœci gospodrczej; nie wykonyw³y prcy (np. z powodu choroby, urlopu, przerwy w dzi³lnoœci zk³du), le formlnie mi³y prcê. Z bezrobotne uznno osoby (w wieku 15-74 lt), które spe³ni³y jednoczeœnie trzy wrunki: w okresie bdnego tygodni nie by³y osobmi prcuj¹cymi; ktywnie poszukiw³y prcy i by³y gotowe j¹ podj¹æ w cigu dwóch tygodni nstêpuj¹cych po tygodniu bdnym. Do bezrobotnych zliczono tk e osoby, które znlz³y prcê i oczekiw³y n jej rozpoczêcie (w ci¹gu 3 miesiêcy) orz by³y gotowe tê prcê podj¹æ. Struktur ludnoœci wed³ug ktywnoœci ekonomicznej w IV kwrtle 2009 r. Wed³ug BAEL. 31
V. Rynek prcy (cd.) b c wspó³czynnik ktywnoœci zwodowej w % wskÿnik ztrudnieni w % 58,3 57,1 56,3 56,2 55,9 55,7 55,4 55,2 55,0 54,4 54,3 53,6 53,5 52,7 52,5 51,3 Wspó³czynnik ktywnoœci zwodowej i wskÿnik ztrudnieni wed³ug województw w IV kwrtle 2009 r. Mzowieckie Œwiêtokrzyskie Lubelskie Wielkopolskie Podkrpckie ódzkie Lubuskie Kujwsko-pomorskie Dolnoœl¹skie Opolskie Podlskie M³opolskie Pomorskie Wrmiñsko-mzurskie Œl¹skie Zchodniopomorskie 54,6 51,0 50,4 51,4 50,2 51,4 50,3 49,1 49,8 49,5 50,7 49,5 49,3 48,2 48,7 45,2 55,1 60 50 40 30 20 10 0 Wed³ug BAEL. b Udzi³ ktywnych zwodowo w liczbie ludnoœci w wieku 15 lt i wiêcej. c Udzi³ prcuj¹cych w liczbie ludnoœci w wieku 15 lt i wiêcej. Stop bezroboci wed³ug województw w IV kwrtle 9,6 8,6 9,0 8,0 8,4 2008 2009 6,8 6,9 7,2 7,2 6,3 6,7 5,6 5,6 6,0 5,5 4,8 3,9 12 10 8 6 4 2 0 POLSKA Pomorskie Lubuskie M³opolskie Mzowieckie Opolskie ódzkie Wielkopolskie Œl¹skie Podlskie Podkrpckie Wrmiñsko-mzurskie Kujwsko-pomorskie Lubelskie Zchodniopomorskie Dolnoœl¹skie Œwiêtokrzyskie POLSKA Wed³ug BAEL; stosunek liczby bezrobotnych do liczby ludnoœci ktywnej zwodowo w wieku 15 lt i wiêcej. 32 50,1 0 10 20 30 40 50 60 6,3 6,4 7,5 7,2 7,8 7,7 8,6 8,5 8,5 9,0 9,5 9,5 10,2 10,9 10,5 10,6 11,8 0 2 4 6 8 10 12
V. Rynek prcy (cd.) Dne o prcuj¹cych dotycz¹ osób wykonuj¹cych prcê przynosz¹c¹ im zrobek lub dochód. Do prcuj¹cych zlicz siê osoby ztrudnione n podstwie stosunku prcy, prcodwców i prcuj¹cych n w³sny rchunek, osoby wykonuj¹ce prcê nk³dcz¹, gentów, cz³onków spó³dzielni produkcji rolniczej, duchownych pe³ni¹cych obowi¹zki duszpsterskie. Struktur prcuj¹cych wed³ug sektorów w³snoœci Stn w dniu 31 XII w odsetkch 24,7 75,3 23,0 77,0 ogó³em w tys. 2005 2009 Wed³ug fktycznego miejsc prcy. Sektor: publiczny prywtny Prcuj¹cy wed³ug województw w 2009 r. Stn w dniu 31 XII n 1000 ludnoœci Mzowieckie Œl¹skie Wielkopolskie M³opolskie Dolnoœl¹skie ódzkie Lubelskie POLSKA 13449,1 Pomorskie Kujwsko-pomorskie Podkrpckie Zchodniopomorskie Œwiêtokrzyskie Wrmiñsko-mzurskie Podlskie Opolskie POLSKA 352 Lubuskie 2400 2000 1600 1200 800 400 0 0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 Wed³ug fktycznego miejsc prcy i rodzju dzi³lnoœci. Województwo mzowieckie jest njwiêkszym w krju rynkiem prcy. Liczb prcuj¹cych w gospodrce nrodowej w koñcu 2009 r. wynios³ 2256,7 tys. osób, tj. 16,8% prcuj¹cych w krju. N 1000 ludnoœci przypd³y 432 osoby (w krju 352). Kobiety stnowi³y 47,6% ogó³u prcuj¹cych (w krju 46,3%). W sektorze prywtnym prcow³o 77,0% ogó³u prcuj¹cych (w krju 75,7%). W województwie wysok¹ koncentrcj¹ prcuj¹cych chrkteryzow³ siê podregion m.st. Wrszw, w którym wœród prcuj¹cych njwiêksz¹ grupê stnowili prcuj¹cy w pozost³ych us³ugch orz w hndlu; nprwie pojzdów smochodowych, trnsporcie i gospodrce mgzynowej, zkwterowniu i gstronomii orz informcji i komunikcji (odpowiednio 37,4% i 36,0% ogó³u prcuj¹cych). Njwiêkszy odsetek prcuj¹cych w przemyœle i budownictwie wyst¹pi³ w podregionie wrszwskim wschodnim (30,2% ogó³u prcuj¹cych), ntomist njwiêkszy odsetek prcuj¹cych w rolnictwie odnotowno w podregionie ostro³êcko-siedleckim (40,4% ogó³u prcuj¹cych). 33
V. Rynek prcy (cd.) Przemys³ obejmuje sekcje: Górnictwo i wydobywnie, Przetwórstwo przemys³owe, Wytwrznie i zoptrywnie w energiê elektryczn¹, gz, prê wodn¹ i gor¹c¹ wodê orz Dostw wody; gospodrownie œciekmi i odpdmi; rekultywcj. Pozost³e us³ugi obejmuj¹ sekcje: Dzi³lnoœæ profesjonln, nukow i techniczn, Administrownie i dzi³lnoœæ wspierj¹c, Administrcj publiczn i obron nrodow; obowi¹zkowe zbezpieczeni spo³eczne, Edukcj, Opiek zdrowotn i pomoc spo³eczn, Dzi³lnoœæ zwi¹zn z kultur¹, rozrywk¹ i rekrecj¹ orz Pozost³ dzi³lnoœæ us³ugow. Prcuj¹cy wed³ug rodzjów dzi³lnoœci Stn w dniu 31 XII 2005 2008 2009 0 5 10 15 20 25 30 Rolnictwo, ³owiectwo, leœnictwo i rybctwo Przemys³ i budownictwo Ciechnowsko-p³ocki Ostro³êcko-siedlecki Rdomski M.st. Wrszw Wrszwski wschodni Wrszwski zchodni 0,3 15,6 18,2 14,5 30,4 32,9 40,4 25,1 36,0 30,2 25,9 22,9 20,0 Rolnictwo, ³owiectwo, leœnictwo i rybctwo Przemys³ i budownictwo Hndel; nprw pojzdów smochodowych, trnsport i gospodrk mgzynow, zkwterownie i gstronomi, informcj i komunikcj Dzi³lnoœæ finnsow i ubezpieczeniow, obs³ug rynku nieruchomoœci Pozost³e us³ugi 34 10,7 35,5 25,3 18,4 18,6 17,5 2,1 37,4 2,8 3,2 1,8 23,1 20,3 23,5 23,5 21,7 0% 20% 40% 60% 80% 100% Wed³ug fktycznego miejsc prcy i rodzju dzi³lnoœci. Hndel; nprw pojzdów smochodowych, trnsport i gospodrk mgzynow, zkwterownie i gstronomi, informcj i komunikcj Dzi³lnoœæ finnsow i ubezpieczeniow, obs³ug rynku nieruchomoœci Pozost³e us³ugi Struktur prcuj¹cych wed³ug rodzjów dzi³lnoœci w podregionch w 2009 r. Stn w dniu 31 XII 2,2 Wed³ug fktycznego miejsc prcy i rodzju dzi³lnoœci.
V. Rynek prcy (cd.) Pod pojêciem bezrobotnego nle y rozumieæ osobê nieztrudnion¹ i niewykonuj¹c¹ innej prcy zrobkowej, zdoln¹ i gotow¹ do podjêci ztrudnieni w pe³nym wymirze czsu prcy (b¹dÿ jeœli jest to osob niepe³nosprwn - zdoln¹ i gotow¹ do podjêci ztrudnieni co njmniej w po³owie tego wymiru czsu prcy), nieucz¹c¹ siê w szkole, z wyj¹tkiem szkó³ dl doros³ych lub przystêpuj¹c¹ do egzminu eksternistycznego z zkresu tej szko³y lub szkó³ wy- szych, gdzie studiuje w formie studiów niestcjonrnych zrejestrown¹ we w³œciwym dl miejsc zmeldowni powitowym urzêdzie prcy. Struktur zrejestrownych bezrobotnych wed³ug wieku Stn w dniu 31 XII 350 300 250 200 150 100 50 0 w tys. Bezrobotni zrejestrowni Stn w dniu 31 XII 2005 2006 2007 2008 2009 ogó³em w tym kobiety W koñcu grudni 2009 r. liczb bezrobotnych zrejestrownych w urzêdch prcy województw mzowieckiego wynios³ 224,5 tys. osób (11,9% ogó³u bezrobotnych w krju) i by³ o 108,0 tys. osób mniejsz w porównniu z nlogicznym okresem 2005 r. Kobiety (108,0 tys. ) stnowi³y 48,1% ogó- ³u zrejestrownych bezrobotnych (w krju 51,1%). W koñcu grudni 2009 r. njliczniejsz¹ grup¹ wœród bezrobotnych by³y osoby w wieku 25-34 lt (65,9 tys.), ich udzi³ w ogólnej liczbie bezrobotnych wyniós³ 29,4% (w krju 28,9%). Wiêkszoœæ bezrobotnych rejestruj¹cych siê w urzêdch prcy to osoby o stosunkowo niskim poziomie wykszt³ceni. Dwie njliczniejsze grupy wœród bezrobotnych (125,5 tys.) to osoby z wykszt³ceniem zsdniczym (zwodowym) orz gimnzjlnym, podstwowym i niepe³nym podstwowym. Obie te populcje ³¹cznie stnowi³y 55,9% ogólnej liczby bezrobotnych zrejestrownych w koñcu grudni 2009 r. (w krju 57,7%). Struktur zrejestrownych bezrobotnych wed³ug poziomu wykszt³ceni Stn w dniu 31 XII 35
Portret województw mzowieckiego 2005-2009 V. Rynek prcy (cd.) Zrejestrowni bezrobotni w wieku do 24 lt orz z wykszt³ceniem wy szym wed³ug województw w 2009 r. Stn w dniu 31 XII (województwo = 100) Zrejestrowni bezrobotni nieposidj¹cy prw do zsi³ku orz d³ugotrwle bezrobotni wed³ug województw w 2009 r. Stn w dniu 31 XII (województwo = 100) Liczb osób d³ugotrwle bezrobotnych pozostj¹cych bez prcy przez okres pond 12 miesiêcy w koñcu grudni 2009 r. wynios³ 69,1 tys., co stnowi³o 30,8% ogó³u zrejestrownych bezrobotnych. 36
V. Rynek prcy (cd.) Stopê bezroboci rejestrownego obliczono jko udzi³ zrejestrownych bezrobotnych w cywilnej ludnoœci ktywnej zwodowo. Stopê np³ywu bezrobotnych obliczono jko stosunek nowo zrejestrownych bezrobotnych do liczby cywilnej ludnoœci ktywnej zwodowo. W koñcu grudni 2009 r. woj. mzowieckie nle ³o do województw o njni szej stopie bezroboci rejestrownego (9,0%), przy œredniej w krju 12,1%. % 20 15 10 5 0 17,6 13,8 Polsk Stop bezroboci rejestrownego Stn w dniu 31 XII 14,9 11,9 11,4 9,2 woj. mzowieckie 9,5 7,3 12,1 2005 2006 2007 2008 2009 9,0 Stop bezroboci rejestrownego i stop np³ywu bezrobotnych wed³ug województw w 2009 r. Stn w dniu 31 XII Stop bezroboci rejestrownego w% Stop np³ywu bezrobotnych w% 9,0 9,2 9,4 9,7 11,9 11,9 12,8 12,8 12,9 12,9 15,1 15,9 16,2 16,2 17,1 Mzowieckie Wielkopolskie Œl¹skie M³opolskie ódzkie Pomorskie Dolnoœl¹skie Podlskie Opolskie Lubelskie Œwiêtokrzyskie Podkrpckie Kujwsko-pomorskie Lubuskie Zchodniopomorskie 1,0 1,4 1,6 1,2 1,6 2,0 1,9 1,7 2,0 1,9 1,9 1,5 2,3 2,5 2,5 20,7 Wrmiñsko-mzurskie 2,7 12,1 25 20 15 10 5 0 POLSKA 1,7 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 37
V. Rynek prcy (dok.) W 2009 r., w porównniu z 2005 r., zwiêkszy³ siê kwot wydtków Funduszu Prcy n ktywne formy przeciwdzi³ni bezrobociu (z 203,9 mln z³ do 482,6 mln z³). Mniejsz by³ ntomist liczb osób, które skorzyst³y z tych form: 4,7 tys. podejmuj¹c ztrudnienie przy prcch interwencyjnych (wobec 6,9 tys. w 2005 r.), 2,3 tys. osób (wobec 6,9 tys.), które rozpoczê³y szkolenie. Mniejsz by³ równie liczb osób 4,4 tys. (wobec 7,2 tys.), które podjê³y ztrudnienie przy robotch publicznych. 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 mln z³ Wydtki: ogó³em Wydtki Funduszu Prcy 2005 2006 2007 2008 2009 w tym: zsi³ki dl bezrobotnych wydtki n ktywne formy przeciwdzi³ni bezrobociu Wybrne rodzje wydtków w% ogó³u wydtków Funduszu Prcy Zsi³ki dl bezrobotnych Aktywne formy przeciwdzi³ni bezrobociu 0 10 20 30 40 50 60% 2005 2006 2007 2008 2009 Wybrne rodzje wydtków w % ogó³u wydtków n ktywne formy przeciwdzi³ni bezrobociu Szkoleni Prce interwencyjne Roboty publiczne 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18% 2005 2006 2007 38 2008 2009
VI. Ochron zdrowi Prezentowne w dzile dne nie obejmuj¹ ochrony zdrowi resortu obrony nrodowej, resortu sprw wewnêtrznych i dministrcji orz Agencji Bezpieczeñstw Wewnêtrznego. b Prcownicy medyczni Stn w dniu 31 XII w liczbch bezwzglêdnych n 10 tys. ludnoœci 11609 12253 Lekrze 22,5 23,5 1327 1466 Lekrze dentyœci 2,6 2,8 24202 25911 Pielêgnirki c 46,9 49,6 2005 2009 2537 2814 Po³o ne 4,9 5,4 30000 20000 10000 0 0 20 40 60 ¹cznie z indywidulnymi prktykmi lekrskimi i pielêgnirskimi zrejestrownymi w Okrêgowych Izbch Lekrskich, pielêgnirskich, które relizuj¹ œwidczeni zdrowotne w rmch œrodków publicznych. Od 2005 r. dne nie obejmuj¹ osób dl których g³ównym miejscem prcy jest uczelni, opiek spo³eczn, jednostk dministrcji pñstwowej lub smorz¹du terytorilnego lbo NFZ. b ¹cznie z odbywj¹cymi st. c ¹cznie z mgistrmi pielêgnirstw. ó k w szpitlch ogólnych n 10 tys. ludnoœci Stn w dniu 31 XII Leczeni w szpitlch ogólnych n 10 tys. ludnoœci 48,1 48,0 1895 1898 47,0 45,6 46,3 44,7 45,9 44,2 46,6 46,2 1842 1766 1781 1759 1797 1741 1817 1850 2005 2006 2007 2008 2009 województwo Polsk ¹cznie z miejscmi (³ó kmi) dl dzieci i inkubtormi. 2005 2006 2007 2008 2009 województwo Polsk Bez miêdzyoddzi³owego ruchu chorych. Ÿ r ó d ³ o: dne Ministerstw Zdrowi. 39
VI. Ochron zdrowi (cd.) Wybrne dne o szpitlch ogólnych wed³ug województw w 2009 r. ³ó k w szpitlch n 10 tys. ludnoœci (stn w dniu 31 XII) Dolnoœl¹skie Kujwsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie ódzkie M³opolskie Mzowieckie Opolskie Podkrpckie Podlskie Pomorskie Œl¹skie Œwiêtokrzyskie Wrmiñsko-mzurskie Wielkopolskie Zchodniopomorskie b leczeni n 10 tys. ludnoœci POLSKA 60 40 20 0 0 500 1000 1500 2000 2500 ¹cznie z miejscmi (³ó kmi) dl dzieci i inkubtormi. b Bez miêdzyoddzi³owego ruchu chorych. Prcownicy medyczni wed³ug podregionów w 2009 r. Stn w dniu 31 XII n 10 tys. ludnoœci ludnoœæ n 1 prcownik Ciechnowsko- -p³ocki Ostro³êcko- -siedlecki Rdomski M.st. Wrszw Wrszwski wschodni Wrszwski zchodni Województwo mzowieckie 80 60 40 20 0 0 2000 4000 6000 8000 Prcownicy medyczni: lekrze lekrze dentyœci pielêgnirki po³o ne ¹cznie z lekrzmi odbywj¹cymi st. 40
VI. Ochron zdrowi (cd.) Zk³dy mbultoryjnej opieki zdrowotnej Stn w dniu 31 XII w liczbch bezwzglêdnych Prktyki lekrskie Stn w dniu 31 XII 2005 2006 2007 2008 2009 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 Zk³dy: niepubliczne publiczne Dne obejmuj¹ podmioty, które podpis³y kontrkt prktyk lekrsk - Nrodowy Fundusz Zdrowi lub prktyk lekrsk - zk³d opieki zdrowotnej ³cznie z prktykmi lekrskimi przeprowdzj¹cymi bdni profilktyczne w zkresie s³u by medycyny prcy. Dne o zk³dch mbultoryjnej opieki zdrowotnej obejmuj¹ przychodnie, oœrodki zdrowi i pordnie (smodzielne). Udzielone pordy podje siê w zkresie wy ej wymienionych zk³dów. Pordy udzielone w zkresie mbultoryjnej opieki zdrowotnej (w ci¹gu roku) n 1 mieszkñc Pordy udzielone w zkresie mbultoryjnej opieki zdrowotnej n 1 mieszkñc (w ci¹gu roku) wed³ug województw Dolnoœl¹skie Kujwsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie ódzkie M³opolskie Mzowieckie Opolskie Podkrpckie Podlskie Pomorskie Œl¹skie Œwiêtokrzyskie Wrmiñsko-mzurskie Wielkopolskie Zchodniopomorskie POLSKA 0 2 4 6 8 10 Bez pord udzielonych w izbch przyjêæ szpitli ogólnych pcjentom niehospitlizownym. 2005 2009 41
Portret województw mzowieckiego 2005-2009 VI. Ochron zdrowi (dok.) Udzielone pordy lekrskie n 1 mieszkñc wed³ug powitów w 2009 r. ostro³êcki przsnyski m. Ostro³êk uromiñski m³wski sierpecki ciechnowski mkowski pu³tuski i p³oñski sk p³ocki m. P³ock ostrowski wyszkowski no wo dw or soko³owski wêgrowski legionowski gostyniñski wo³omiñski wrszwski siedlecki m. st. zchodni sochczewski Wrszw miñski m. Siedlce pruszkowski otwocki grodziski yrrdowski piseczyñski grójecki grwoliñski bi³obrzeski kozienicki Udzielone pordy: 3 3,9 (3) 4 4,9 (6) 5 5,9 (21) 6 12,4 (12) ³osicki przysuski W nwisch podno liczbê powitów. m. Rdom zwoleñski rdomski szyd³owiecki lipski Bez pord udzielonych w izbch przyjêæ szpitli ogólnych pcjentom niehospitlizownym. Udzielone pordy stomtologiczne n 1 mieszkñc wed³ug powitów w 2009 r. Bez pord udzielonych w izbch przyjêæ szpitli ogólnych pcjentom niehospitlizownym. 42