KIERUNEK STUDIÓW Europeistyka STOPIEŃ EDUKACJI Studia I stopnia SYLABUS Opis poszczególnych przedmiotów Description of individual course units II.B. l II.B. 2 II.B. 3 II.B. 4 II.B. 5 Nazwa przedmiotu (course title) Integracja gospodarcza w Europie (Economic integration in Europe) Typ przedmiotu (type of course) Przedmiot kierunkowy obowiązkowy (obligatory) Poziom przedmiotu (level of course) Średnio-zaawansowany (intermediate) Rok studiów (year of study) II studia stacjonarne II full-time study Semestr/trymestr studiów, ilość godzin (semester/trimester) semestr zimowy, rok akademicki 2010/2011 winter semester Liczba godzin: 30 II.B. 6 II.B. 7 II.B. 8 Liczba punktów ECTS (oparta na nakładzie pracy wymaganym do osiągnięcia celów lub efektach kształcenia) (number o f ECTS credits allocated, based on the student workload required to achieve the objectives or learning outcomes) 6 Imię i nazwisko wykładowcy, stopień, tytuł (name of lecturer) Mgr Tomasz Miśko Cele przedmiotu (wskazane jest określenie celów w odniesieniu do efektów kształcenia i kompetencji, wiedzy, umiejętności, postaw) (objectives o f the course, preferably expressed in terms of learning outcomes and competences) CEL POZNAWCZY (RESEARCH PURPOSE) Zaznajomienie studentów z procesami i etapami integracji gospodarczej w Europie oraz podstawowymi problemami powstającymi na ich gruncie, zarówno z konstrukcjami teoretycznymi, modelami integracji, specyficznym porządkiem prawnym, jakim jest system prawny Unii Europejskiej, oraz instytucjami i formami integracji regionalnej. 1
CEL DYDAKTYCZNY (EDUCATIONAL PURPOSE) Przygotowanie studentów do zaliczenia z w/w przedmiotu oraz pomoc w przygotowaniu się do egzaminu. Po ukończeniu zajęć student powinien: posiadać wiedzę na temat teoretycznych podstaw integracji gospodarczej, uwarunkowań procesu integracji europejskiej, rozwiązań instytucjonalnoprawnych oraz ewolucji procesu integracji gospodarczej w Europie; rozumieć przyczyny i skutki integracji regionalnej, procesy scalania organizmów gospodarczych, mechanizmy funkcjonowania UE, procedury umoŝliwiające korzystanie ze środków unijnych oraz porządek prawny UE; właściwie stosować terminologię techniczną charakterystyczną dla UE; stosować teorie i koncepcje do porównywania, klasyfikowania, analizowania i oceniania politycznych, ekonomicznych i społecznych konsekwencji integracji europejskiej w szczególności na płaszczyźnie gospodarczej; rozumieć i oceniać znaczenie procesów gospodarczych w UE; dostrzegać wpływ skomplikowanych procesów ekonomicznych na róŝne aspekty Ŝycia codziennego. II.B. 9 II.B. l0 II.B. l1 Wymagania wstępne (prerequisites) Forma zajęć (form of class) Ćwiczenia (exercise) Treści merytoryczne przedmiotu, tematyka zajęć (course contents) 1. WPROWADZENIE DO TEORII INTEGRACJI GOSPODARCZEJ PODSTAWOWE POJĘCIA wprowadzenie siatki pojęciowej dotyczącej integracji gospodarczej, koncepcje integracji gospodarczej, przyczyny procesów integracyjnych warunki integracji gospodarczej, modele integracji gospodarczej, formy integracji gospodarczej, zasady działania podstawowych form integracji gospodarczej, podstawowe ugrupowania integracyjne i ich członkowie, typy międzynarodowej integracji gospodarczej, 2. STREFA WOLNEGO HANDLU pojęcie strefy wolnego handlu, proceduralne warunki tworzenia strefy wolnego handlu wg GATT ograniczenia w handlu wewnętrznym w ramach strefy wolnego handlu, reguły pochodzenia (kryteria i zasady ustalania pochodzenia towarów) statyczne i dynamiczne efekty liberalizacji handlu, źródła ekonomicznych korzyści integracji w formie strefy wolnego handlu. 3. CEFTA, ŚRODKOWOEUROPEJSKIE POROZUMIENIE WOLNEGO HANDLU geneza procedura tworzenia strefy, charakterystyka umowy, główne postanowienia porozumienia, warunki członkostwa w CEFTA, etapy rozszerzenia CEFTA, zasady liberalizacji wymiany z nowymi członkami. 2
4. EOG, EUROPEJSKI OBSZAR GOSPODARCZY cele utworzenia, struktura instytucjonalna, system koordynacji działań i realizacji celów. 5. HISTORIA IDEI I PROCESÓW INTEGRACJI GOSPODARCZEJ W EUROPIE polscy prekursorzy europejskiej integracji gospodarczej, projekty integracyjne oraz pierwsze twory integracyjne zgłaszane i realizowane w Europie od początku XIX w. do końca II wojny światowej, projekty i procesy integracyjne po II wojnie światowej, 6. WSPÓŁPRACA BELGII, LUKSEMBURGA I HOLANDII historia współpracy (powstanie Beluksu i Beneluksu), współpraca wewnętrzna i zewnętrzna w obecnym kształcie, instytucje Unii Gospodarczej Beneluksu, 7. REALIZACJA PLANU MARSHALLA I OEEC idea powstania Planu Marshalla, załoŝenia i cele planu, Plan Marshalla a integracja gospodarcza państw Europy Zachodniej, realizacja Planu i powołanie do Ŝycia OEEC, aspekt ekonomiczny skutków Planu Marshalla na obszarze Europy Zachodniej. 8. RADA WZAJEMNEJ POMOCY GOSPODARCZEJ przyczyny powstania, integracja gospodarcza państw Bloku Wschodniego, rubel transferowy, struktura instytucjonalna, wzajemne relacje z Europą Zachodnią i USA. 9. TRAKTAT PARYSKI I PIERWSZA WSPÓLNOTA EUROPEJSKA WSPÓLNOTA WĘGLA I STALI Deklaracja Schumanna i jej znaczenie dla procesu integracji gospodarczej w Europie, przygotowania do Traktatu Paryskiego, płaszczyzna kooperacji państw członkowskich, struktura instytucjonalna. 10. EUROPEJSKA WSPÓLNOTA GOSPODARCZA przygotowania do Traktatów Rzymskich, płaszczyzna kooperacji państw członkowskich, struktura instytucjonalna, charakterystyka działań objętych procesem integracji gospodarczej w ramach EWG, 11. EUROPEJSKA WSPÓLNOTA ENERGII ATOMOWEJ przyczyny powstania, zadania Euratomu, cele Euratomu, system instytucjonalny Euratomu, płaszczyzna kooperacji państw członkowskich. 12. UNIA GOSPODARCZA I WALUTOWA przygotowania do UGiW, trzy etapy UGiW, kryteria konwergencji, integracja finansowa strefy Euro, 3
EBC i struktura Europejskiego Systemu Banków Centralnych. 13. STATUS PRAWNY UE charakter prawny UE, członkowstwo w strukturach UE (nabycie, zawieszenie w prawach członkowskich, utrata), Unia Europejska a państwa członkowskie (wzajemne relacje), relacje o charakterze gospodarczym Unii Europejskiej z państwami trzecimi. 14. POJĘCIE WSPÓLNEGO RYNKU, RYNKU WEWNĘTRZNEGO A SWOBODY WSPÓLNOTOWE pojęcie wspólnego rynku, rynek wewnętrzny, zakres przedmiotowy i podmiotowy swobód wspólnotowych oraz ich treść, harmonizacja i wzajemne uznawanie prawa. 15. SWOBODA PRZEPŁYWU TOWARÓW unia celna, definicja towaru i reguł pochodzenia, zakaz nakładania nowych ceł i opłat o skutku równowaŝnym do ceł, zakaz opodatkowania dyskryminacyjnego, zakaz wprowadzania ograniczeń ilościowych i środków o skutku równowaŝnym do ograniczeń ilościowych, dopuszczalne ograniczenia swobody przepływu towarów harmonizacja i wzajemne uznawanie prawa. 16. SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB swoboda przepływu pracowników zaleŝnych i pracowników niezaleŝnych, pojęcie pracownika, równe traktowanie bez względu na obywatelstwo w zakresie dostępu do pracy, warunków zatrudnienia, kształcenia zawodowego i uprawnień socjalnych, prawo wjazdu, wyjazdu i pobytu, łączenie rodzin, ograniczenia swobodnego przepływu osób, koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego. 17. SWOBODA ŚWIADCZENIA USŁUG treść swobody świadczenia usług, zasada traktowania narodowego, dozwolone ograniczenia i wyłączenia swobody, wzajemne uznawanie kwalifikacji. 18. SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU I PŁATNOŚCI treść swobody, kapitał a płatności bieŝące, definicja kapitału, liberalizacja przepływu kapitału, dopuszczalne ograniczenia przepływu kapitału, przepływ kapitału a płatności między państwami członkowskimi a państwami trzecimi. 19. SWOBODA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI treść swobody, pojęcie przedsiębiorczości, zakres podmiotowy swobody przedsiębiorczości, 4
wyłączenia spod swobody przedsiębiorczości, Łącznie: 30 godzin II.B. l2 Spis zalecanych lektur (recommended reading) - literatura podstawowa Biegański Z., Jackowicz J., Unia Europejska - polityczne i prawne aspekty integracji, WyŜsza Szkoła Pedagogiczna TWP [Towarzystwa Wiedzy Powszechnej] w Warszawie. Warszawa 2008 r. Brodecki Z., Prawo integracji w Europie, LexisNexis Warszawa 2008 r. Cieśliński A., Wspólnotowe prawo gospodarcze, t. 1 Swobody rynku wewnętrznego, C.H. Beck 2009 r. Cieśliński A., Wspólnotowe prawo gospodarcze, t. 2, C.H. Beck 2007 r. Dynia E., Integracja Europejska, LexisNexis Warszawa 2006 r. Grabowski T., Unia Europejska mechanizmy integracji gospodarczej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008 r. - literatura uzupełniająca Barcz J., Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe. Prawo materialne i polityki, Prawo i Praktyka Gospodarcza Sp. z o.o., 2006 r. Kenig-Witkowska M.M. (red.), Prawo instytucjonalne Unii Europejskiej, C.H. Beck Warszawa 2008 r. Latoszek E., Integracja europejska: mechanizmy i wyzwania, Wyd. KsiąŜka i Wiedza, Warszawa 2007 r. Łazowski A. (red.), Unia Europejska: prawo instytucjonalne i gospodarcze, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2008 r. Łazowski A., Prawo europejskie. Testy, kazusy, tablice, C.H. Beck Warszawa 2008 r. Mik C. (red.), Zasady ogólne prawa wspólnotowego, Wyd. "Dom Organizatora", Toruń 2007. Sporka T. (red.), Procesy regionalnej integracji gospodarczej w Europie i na Świecie, Katowice 2006 r. - czasopisma Prawo i podatki Unii Europejskiej w praktyce, wyd. INDOR S.A. (wybrane numery) Monitor Unii Europejskiej, wyd. Instytut Europejski, Europejski Przegląd Prawa, wyd. LexisNexis, (wybrane numery) Europejski Przegląd Sądowy, wyd. Wolters Kluwer Polska OFICYNA (wybrane numery) Monitor Europejski, wyd. UKIE, (wybrane numery) Biuletyn Analiz UKIE, wyd. UKIE, (wybrane numery) Państwo i Prawo (wybrane numery), Wolters Kluwer Polska OFICYNA Monitor Prawniczy (wybrane numery), CH Beck Edukacja Prawnicza (wybrane numery), CH Beck - strony WWW http://www.ec.europa.eu http://www.ena.lu http://www.ukie.gov.pl http://www.sejm.gov.pl http://www.cie.gov.pl http://www.ecb.int II.B. l3 Metody nauczania (teaching methods) Metody nauczania obejmują: ❶ wykładanie treści programowych podczas zajęć, ❸ analizę orzecznictwa Sądu i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, ❸ uzupełnianie w trakcie zajęć wykładanych treści multimedialnymi prezentacjami, ❹ konsultacje, które odbywają się w ramach cotygodniowych dyŝurów. 5
II.B. l4 Metody oceny/ forma zaliczenia (assessment methods) WYMAGANIA W ZAKRESIE ZALICZENIA ĆWICZEŃ (CONDITIONS TO GET A CREDIT FOR A SUBJECT) Zakres tematyczny zaliczenia obejmuje znajomość zagadnień przedstawionych w literaturze obowiązkowej i objętych treściami programowymi, a takŝe treści ćwiczeń aktualizujących materiał podręcznikowy oraz znajomość analizowanych aktów prawa wspólnotowego. FORMA ZALICZENIA (FORM OF GETTING A CREDIT) Ocena z zaliczenia obejmuje średnią z co najmniej dwóch przeprowadzonych w semestrze obowiązkowych sprawdzianów pisemnych i moŝe być podwyŝszona za przygotowywanie się do zajęć i aktywność na ćwiczeniach. INFORMACJE DODATKOWE (ADDITIONAL INFORMATION) Studenci uprzedzani są przed zajęciami o zakresie materiału omawianego na następnym spotkaniu; materiały pomocnicze udostępniane są w punkcie ksero, prowadzący wskazuje takŝe strony WWW, na których znajdują się teksty źródłowe. Wymagana jest aktywna praca na zajęciach, wyróŝniająca postawa jest premiowana. II.B. l5 Język wykładowy (language of instruction) Polski.. mgr Tomasz Miśko.. Prof. UR dr hab. Jan Olszewski (Kierownik Zakładu) 6