Postrzeganie problemu niedożywienia dzieci w Polsce przez pracowników szkół i ośrodków pomocy społecznej raport z badania ilościowego dla Warszawa, 23.01.2013
Cele i metodologia
Cele badania GŁÓWNY CEL PROJEKTU Zebranie informacji na temat problemu niedożywienia dzieci w percepcji pracowników instytucji zajmujących się dziećmi i ich sytuacją. Informacje te mają na celu przygotowanie strategii działań w zakresie dożywiania dzieci. SZCZEGÓŁOWE OBSZARY BADANIA Badanie miało na celu poznanie opinii pracowników instytucji zajmujących się dziećmi (szkoły i ośrodki pomocy społecznej) w następujących obszarach: Postrzeganie wagi problemu niedożywienia dzieci w Polsce Postrzeganie wielkości problemu Ocena dotychczasowych działań jakie działania pomocowe są prowadzone w szkołach, czy działania te są wystarczające? Jak duża jest grupa objęta wsparciem? Jaka jest forma tego wsparcia? 3
Metodologia badania i próba badawcza METODA BADANIA Badanie zostało przeprowadzone przy zastosowaniu metodologii CATI (Computer Assisted Telephone Interview) PRÓBA BADAWCZA SZKOŁY próba do badania została wylosowana z operatu, który stanowiła baza szkół w Polsce Ministerstwa Edukacji Narodowej (http://www.cie.men.gov.pl). Przy realizacji badania kontrolowano kwoty, dotyczące województw i wielkości miejscowości, tak aby były zgodne z proporcjami w populacji. ORGANIZACJE POMOCOWE - próba organizacji pomocowych (OPS/PCPR) została wylosowana z bazy wyczerpującej wszystkie organizacje pomocowe w Polsce stworzonej na podstawie następujących źródeł: http://www.pcpr.info http://www.politykaspoleczna.gov.pl http://www.pcpr24.pl OSOBY BADANE Osobami badanymi byli przedstawiciele instytucji, zajmujących się dziećmi i ich sytuacją życiową: Szkoły podstawowe respondent: pedagog, psycholog szkolny, dyrektor lub wicedyrektor szkoły (N=500) Ośrodki Pomocy Społecznej i Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie respondent: pracownik, który jest w stanie udzielić informacji na temat problemu niedożywienia (N=300) 4
Wielkość miejscowości Wielkość miejscowości województwo województwo Struktura próby Szkoły (N=500) OPS/PCPR (N=300) dolnośląskie 6,0% kujawsko-pomorskie 5,2% lubelskie 7,4% lubuskie 2,2% łódzkie 6,2% małopolskie 10,8% mazowieckie 12,8% opolskie 2,8% podkarpackie 8,2% podlaskie 3,2% pomorskie 5,4% śląskie 9,2% świętokrzyskie 4,2% warmińsko-mazurskie 3,8% wielkopolskie 9,0% zachodnio-pomorskie 3,6% wieś 66,8% do 50 tys. mieszkańców 16,0% od 50tys. do 200tys. mieszkańców 9,2% powyżej 200tys. mieszkańców 8,0% dolnośląskie 2,3% kujawsko-pomorskie 8,3% lubelskie 3,0% lubuskie 2,0% łódzkie 8,0% małopolskie 7,7% mazowieckie 14,0% opolskie 3,7% podkarpackie 8,3% podlaskie 5,0% pomorskie 5,3% śląskie 6,3% świętokrzyskie 5,0% warmińsko-mazurskie 5,7% wielkopolskie 10,0% zachodnio-pomorskie 5,3% wieś 53,0% do 50 tys. mieszkańców 40,3% od 50tys. do 200tys. mieszkańców 5,3% powyżej 200tys. mieszkańców 1,3% 5
Podsumowanie wyników 6
Podsumowanie wyników Postrzeganie problemu niedożywienia Problem niedożywienia jest uznawany za jeden z ważniejszych problemów dotyczących dzieci (tak uważa 67% pracowników szkół i 64% pracowników ośrodków pomocowych OPS/PCPR). Mimo istnienia różnych programów pomocowych podejmowane obecnie działania są w wielu przypadkach oceniane jako niewystarczające (opinia 47% pracowników szkół i 27% pracowników ośrodków pomocowych OPS/PCPR). Zasięg programów pomocowych Zdaniem pracowników organizacji pomocowych (OPS/PCPR) programami mającymi na celu przeciwdziałanie niedożywieniu są objęte niemalże wszystkie gminy w Polsce (96,3%) i w tym przypadku najbardziej powszechnymi programami są: ciepłe posiłki w szkołach (91,1%) oraz wydawanie mleka (82,3%). Zdaniem pracowników szkół zasięg programów pomocowych wdrażanych w szkołach jest nieco mniejszy (90,2%) oraz w ich opinii nieco inne działania dominują. Najczęściej spotykane są: program wydawania mleka w szkołach (96,9%) owoców i warzyw (88,1%) oraz ciepłych posiłków (87,4%). Warto podkreślić, że dwa pierwsze działania są skierowane do wszystkich dzieci, a tylko trzeci program jest nastawiony specyficznie na przeciwdziałanie niedożywieniu. 7
Wyniki 8
Postrzeganie problemu niedożywienia Pyt. Na ile zgadza się Pan/Pani z poniższymi stwierdzeniami? Problem niedożywienia dzieci w Polsce jest coraz mniejszy głównie dzięki działaniom różnych organizacji 30% 37% 47% 49% 10% 4% 8% 8% 1% 4% Szkoły (N=500) OPS/PCPR (N=300) Niedożywienie dzieci jest jednym z ważniejszych problemów dotyczących dzieci w Polsce 32% 31% 35% 33% 20% 25% 5% 5% 7% 6% Szkoły (N=500) OPS/PCPR (N=300) Podejmowane obecnie działania na rzecz zwalczania problemu niedożywienia dzieci są niewystarczające 8% 16% 19% 31% 38% 27% 29% 20% 7% 6% Szkoły (N=500) OPS/PCPR (N=300) Problem niedożywienia dzieci w Polsce jest coraz mniejszy głównie dzięki lepszej sytuacji gospodarczej kraju 6% 5% 14% 19% 37% 42% 31% 25% 12% 10% Szkoły (N=500) OPS/PCPR (N=300) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Zdecydowanie się zgadzam Raczej się zgadzam Raczej się nie zgadzam Zdecydowanie się nie zgadzam Trudno powiedzieć 9
Zasięg programów pomocowych dotyczących niedożywienia dzieci Pyt. [szkoły] Czy w Pana/Pani szkole są wdrożone programy, mające na celu pomoc niedożywionym dzieciom? Pyt. [OPS / PCPR] Czy w Pana/Pani gminie są wdrożone programy, mające na celu pomoc niedożywionym dzieciom? nie 9,8% nie 3,7% tak 90,2% N=500 N=300 tak 96,3% W CAŁEJ PRÓBIE nie 7,5% N=800 tak 92,5% 10
Rodzaje programów dożywiania dzieci nie 7,5% tak 92,5% Tylko te szkoły/gminy, w których wdrożone są programy pomocy Pyt. Które z poniższych sposobów pomocy są wdrożone w Pana/Pani szkole/gminie? Ciepłe posiłki wydawane w szkole 91,1% Mleko wydawane w szkole 82,3% Owoce i warzywa wydawane w szkole 73,4% Soki / napoje wydawane w szkole 52,7% Paczki żywnościowe wydawane w szkole 35,4% Żywność wydawana w miarę potrzeb (kanapki, pieczywo) w szkole 31,1% Inne 18,5% N=729 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 11
Rodzaje programów dożywiania dzieci w podziale na szkoły i ośrodki pomocy nie 7,5% tak 92,5% Tylko te szkoły/gminy, w których wdrożone są programy pomocy Pyt. [szkoły] Które z poniższych sposobów pomocy są wdrożone w Pana/Pani szkole/gminie? Pyt. [OPS / PCPR] Które z poniższych sposobów pomocy są wdrożone w Pana/Pani szkole/gminie? Mleko wydawane w szkole 96,9% Ciepłe posiłki wydawane w szkole 96,8% Owoce i warzywa wydawane w szkole 88,1% Zasiłek celowy na zakup żywności 96,1% Ciepłe posiłki wydawane w szkole 87,4% Świadczenia pieniężne na rzecz ubogich rodzin 90,8% Soki / napoje wydawane w szkole 64,7% Stypendia socjalne 90,5% Paczki żywnościowe wydawane w szkole Żywność wydawana w miarę potrzeb (kanapki, pieczywo) w szkole 29,4% 43,5% Mleko wydawane w szkole Owoce i warzywa wydawane w szkole Soki / napoje wydawane w szkole 33,8% 50,4% 59,5% N=445 Inne 18,7% 0% 25% 50% 75% 100% Żywność wydawana w miarę potrzeb (kanapki, pieczywo) w szkole Paczki żywnościowe wydawane w szkole 22,5% 33,8% Bony żywnościowe 22,5% N=284 Inne 18,3% 0% 25% 50% 75% 100% 12
Szacowany procent dzieci objętych programami dożywiania Pyt. [szkoły] Ile dzieci w Pana/Pani szkole jest objętych powyższymi programami? Pyt. [OPS / PCPR] Ile dzieci w Pana/Pani gminie jest objętych powyższymi programami? N=404 Średnia: 78,1 % N=131 Średnia: 47,6 % Pyt. Jaka część dzieci, potrzebujących wsparcia w zakresie żywienia, w Pana/Pani gminie, jest objęta powyższymi programami? szkoły 87,2% 6,1% 4,0% 2,2% N=404 OPS / PCPR 84,9% 7,4% 3,5% 4,2% N=131 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Wszystkie lub prawie wszystkie dzieci potrzebujące Zdecydowanie ponad połowa dzieci potrzebujących Około połowy dzieci potrzebujących Zdecydowanie mniej niż połowa dzieci Żadne lub prawie żadne dziecko potrzebujące 13
Procent szkół/gmin, w których nie są wdrożone żadne programy pomocy niedożywionym dzieciom Pyt. Czy w Pana / Pani szkole / gminie są wdrożone programy, mające na celu pomoc niedożywionym dzieciom? % odpowiedzi NIE powyżej 200tys. mieszkańców 8,3% od 50tys. do 200tys. mieszkańców 5,0% do 50tys. mieszkańców 8,1% wieś 9,1% N=800 0% 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% 10% 14
Przekazywanie informacji o niedożywieniu dzieci przez szkoły do OPS/PCPR Pyt. [OPS / PCPR] Czy Pani OPS/PCPR otrzymuje informacje ze szkół na temat niedożywionych dzieci? nie 14,3% Pyt. [OPS / PCPR] W jaki sposób szkoła przekazuje te informacje? tak 85,7% przez pedagoga przez dyrektora 23,0% 19,8% N=300 przez wychowawcę / nauczyciela przez pracownika socjalnego 0,8% 7,0% telefonicznie 52,1% pisemnie 46,3% ustnie / osobiście 25,7% N=257 e-mail 1,9% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 15
Szacowany procent niedożywionych dzieci w klasach 1-3 Pyt. [szkoły] Proszę powiedzieć, jak się Pani/Panu wydaje, jakiego procenta dzieci w klasach 1-3 w Pana/Pani szkole może dotyczyć problem niedożywienia? Pyt. [OPS / PCPR] Proszę powiedzieć, jak się Pani/Panu wydaje, jakiego procenta dzieci w klasach 1-3 w Pana/Pani gminie może dotyczyć problem niedożywienia? Średnia: 7,7 % N=500 N=300 Średnia: 8,0 % W CAŁEJ PRÓBIE N=800 Średnia: 7,81 % Pyt. [szkoły] Przeczytam Pani/Panu listę różnych sytuacji, które mogą dotyczyć dzieci. Proszę wskazać, jakiego procenta dzieci z klas 1-3 w Pana/Pani szkole, takie sytuacje mogą dotyczyć: Przychodzenie do szkoły bez zjedzenia śniadania w domu Nie przynoszenie drugiego śniadania do szkoły 8,5% 8,2% Brak podstawowych przyrządów szkolnych 6,1% Trudności w skupieniu się, obniżenie dyspozycji do nauki w wyniku niedożywienia 4,7% Wychudzenie 1,8% 0% 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9% N=500 16
Szacowany procent niedożywionych dzieci w klasach 1-3 w zależności od wielkości miejscowości zamieszkania Pyt. Proszę powiedzieć, jak się Pani/Panu wydaje, jakiego procenta dzieci w klasach 1-3 w Pana/Pani szkole może dotyczyć problem niedożywienia? powyżej 200tys. mieszkańców 10,7% od 50tys. do 200tys. mieszkańców 9,5% do 50tys. mieszkańców 8,1% N=800 wieś 7,2% 0% 5% 10% 15% 20% 17
Dom Badawczy Maison ul. Narbutta 78A/1 02-529 Warszawa tel. 022 828-28-85 ; fax 022 621-26-67 e-mail: biuro@maison.pl www.maison.pl