Newsletter / 6 maja 2015 r.

Newsletter / 6 maja 2015 r. str.2. str.4. str.6. str.8. Koniec przymusowego przekształcania użytkowania wieczystego prawo własności wyrok Trybunału Konstytucyjnego. Zmiany w przepisach dotyczących zatrudniania cudzoziemców. SKA opodatkowana PCC jak spółka kapitałowa wyrok TSUE w polskiej sprawie Inteligentny Rozwój już ruszył! str.10. Trwają prace nad istotnymi zmianami w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów więcej uprawnień dla Prezesa UOKiK, skuteczniejsza ochrona konsumentów

Koniec przymusowego przekształcania użytkowania wieczystego w prawo własności wyrok Trybunału Konstytucyjnego 10 marca 2015 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził niekonstytucyjność przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. z 2012 r. poz. 83; dalej: ustawa o przekształceniu) w zakresie, w jakim przyznaje uprawnienie do przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności osobom fizycznym i prawnym, które nie miały tego uprawnienia przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 28 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 187, poz. 1110). Przed wyrokiem Trybunału użytkownicy wieczyści mieli dwie drogi uwłaszczenia administracyjną i umowną. W trybie administracyjnym użytkownik wieczysty składał wniosek o przekształcenie, którym właściciel był związany (nie mógł odmówić przekształcenia). Na skutek wyroku większość osób prawnych oraz część osób fizycznych utraciła możliwość żądania przekształcenia w tym trybie; mogą więc skorzystać jedynie z trybu umownego (w oparciu o ustawę o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity z dnia 2 kwietnia 2014 r. (Dz. U. z 2014 r. poz. 518)). Trybunał skrytykował radykalne rozszerzenie zakresu podmiotowego, przedmiotowego i czasowego uwłaszczenia użytkowników wieczystych dokonane nowelizacją z 2011 r.: na mocy przepisów obowiązujących przed nowelizacją do żądania uwłaszczenia uprawniony był ograniczony krąg podmiotów, w szczególności takich, które z uwagi na system prawny w poprzednim ustroju w Polsce nie mogły nabyć prawa własności nieruchomości, a także wykorzystujących nieruchomość na cele mieszkalne obecnie podmioty te nadal mogą żądać uwłaszczenia i to bez ograniczenia jakimkolwiek terminem, ponieważ przy okazji nowelizacji usunięto końcowy termin na zgłoszenie żądania uwłaszczenia; beneficjentami nowelizacji z 2011 r. były podmioty (osoby fizyczne i prawne), które działając w okresie, gdy możliwe już było nabywanie własności nieruchomości należących do zasobu publicznego wybrały użytkowanie wieczyste, jako odpowiadającą im formę władania nieruchomością; w ocenie Trybunału nowelizacja z 2011 r. naruszyła zasadę zaufania do państwa w stosunku do właścicieli nieruchomości, którzy oddając nieruchomości w użytkowanie wieczyste nie mogli oczekiwać, ze zostaną zmuszeni do wyzbycia się ich własności. 2

Koniec przymusowego przekształcania użytkowania wieczystego w prawo własności wyrok Trybunału Konstytucyjnego Obecnie z uprawnienia do uwłaszczenia w trybie administracyjnym nie skorzystają więc: osoby fizyczne inne niż te, które 13 października 2005 r. były użytkownikami wieczystymi nieruchomości zabudowanych na cele mieszkaniowe lub zabudowanych garażami albo przeznaczonych pod tego rodzaju zabudowę i nieruchomości rolnych, ogół osób prawnych, oprócz spółdzielni mieszkaniowych oraz osób prawnych, które 13 października 2005 r. były właścicielami lokali, których udział w nieruchomości wspólnej obejmował prawo użytkowania wieczystego. Ww. podmiotom pozostaje prawo nabycia własności w trybie umownym uregulowanym w ustawie o gospodarce nieruchomościami (który nie jest obligatoryjny dla właściciela nieruchomości). Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 marca 2015 r. Sygn. akt K 29/13 Więcej informacji: Marta Gawron-Jedlikowska, tel. 71 75 00 743 3

Zmiany w przepisach dotyczących zatrudniania cudzoziemców 2 maja 2015 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 kwietnia 2015 r. w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca. Zmieniło się przede wszystkim postępowanie poprzedzające wydanie przez Starostę informacji dotyczących możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych, którego przeprowadzenie jest wymagane przed wydaniem decyzji w sprawie udzielenia zezwolenia na pracę dla cudzoziemca. Rozporządzenie wprowadziło m.in. (i) ograniczenie kręgu osób, spośród których Powiatowy Urząd Pracy poszukuje kandydatów na pracownika oraz (ii) możliwość niewyrażenia zgody przez pracodawcę na zatrudnienie wybranych przez PUP osób. Zmienił się również wzór informacji Starosty, który stanowi załącznik do rozporządzenia. Według aktualnych przepisów przedsiębiorca zainteresowany zatrudnieniem cudzoziemca, zgłasza ofertę pracy do Powiatowego Urzędu Pracy, właściwego ze względu na główne miejsce wykonywania pracy przez cudzoziemca. Wówczas Starosta przeprowadza poprzedzające decyzję Wojewody postępowanie, dotyczące kierowania kandydatów do przyszłego pracodawcy. Postępowanie to zostało podzielone na dwa etapy. Na pierwszym etapie Powiatowy Urząd Pracy poszukuje kandydatów spośród tych, którym ustawa przyznaje pierwszeństwo. Etap ten dotyczy wydania przez Starostę informacji na temat możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy jest to tzw. test rynku pracy. Informację o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych Starosta wydaje wówczas, gdy w oparciu o rejestry osób bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywny wynik rekrutacji organizowanej dla pracodawcy, która sporządzona jest z uwzględnieniem pierwszeństwa dostępu do rynku pracy dla obywateli polskich oraz cudzoziemców, o których mowa w art. 87 ust. 1 pkt 1-11 ww. ustawy, przedsiębiorca nie znajdzie odpowiedniego kandydata. Dopiero wtedy Wojewoda może wydać decyzję w sprawie udzielenia zezwolenia na pracę dla cudzoziemca. 4

Zmiany w przepisach dotyczących zatrudniania cudzoziemców Drugi etap, regulowany w 5 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia, polega na kierowaniu do pracodawcy tych kandydatów spośród cudzoziemców, którzy spełniają warunki określone w ofercie przedstawionej przez pracodawcę. Pamiętać należy, że nastąpi to dopiero, gdy Starosta nie znajdzie kandydata spośród kandydatów z pierwszeństwem. Pracodawca ma możliwość na pierwszym etapie procedury niewyrażenia zgody na skierowanie do niego kandydatów, którzy spełniają warunki określone w ofercie pracy lub nie przyjęcia ich do pracy. W takiej sytuacji jednak, Starosta wyda decyzję o możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych. Konsekwencją takiej decyzji będzie nie wydanie zezwolenia na pracę przez Wojewodę dla cudzoziemca. Więcej informacji: Nadia El Nur, tel. 71 75 00 743 5

SKA opodatkowana PCC jak spółka kapitałowa wyrok TSUE w polskiej sprawie W wyroku wydanym w sprawie jednego z polskich podatników podatku od czynności cywilnoprawnych (C-357/13) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej potwierdził, że spółki komandytowo-akcyjne powinny być na gruncie tego podatku traktowane jak spółki kapitałowe. Zgodnie bowiem z przepisami dyrektywy 2008/7/WE w sprawie podatków pośrednich od gromadzenia kapitału, przez spółkę kapitałową należy rozumieć każdą spółkę, której udziały w kapitale lub majątku mogą być przedmiotem transakcji na giełdzie, jak również każdą spółkę prowadzącą działalność nakierowaną na zysk, której członkowie mają prawo zbytu swoich udziałów osobom trzecim bez uprzedniego upoważnienia oraz odpowiadają za długi spółki tylko do wysokości swoich udziałów. Choć z uwagi na swój mieszany charakter SKA spełniają powyższe warunki jedynie w części dotyczącej kapitału zakładowego i akcjonariuszy, według TSUE wystarcza to, by uznać je na gruncie przepisów dyrektywy za spółki kapitałowe. I tak też powinny je kwalifikować polskie organy, niezależnie od tego, że na gruncie przepisów krajowych spółki te zaliczana są do spółek osobowych. Zgodnie z powyższym wyrokiem, SKA może zatem korzystać z pewnych preferencji przyznanych na gruncie ustawy o PCC spółkom kapitałowym, w szczególności: określać podstawę opodatkowania w przypadku wnoszenia wkładu do tworzonej lub istniejącej już SKA wg wartości, o jaką podwyższany jest kapitał zakładowy, a nie od wartości całego wnoszonego do spółki wkładu (jak w przypadku spółek osobowych); dotychczasowe traktowanie SKA jak spółki osobowej skutkowało m.in. opodatkowaniem PCC kwot tzw. agio wnoszonych na kapitał zapasowy; wyłączyć z opodatkowania PCC niektóre działania restrukturyzacyjne, obejmujące niektóre przypadki wnoszenia do SKA w drodze aportu akcji, udziałów lub przedsiębiorstw spółek kapitałowych i ich zorganizowanych części, jak również zmiany umów SKA związane z połączeniami lub przekształceniami (analogiczne zdarzenia w spółce osobowej podlegają opodatkowaniu PCC). 6

SKA opodatkowana PCC jak spółka kapitałowa wyrok TSUE w polskiej sprawie Wyrok ETS ma znaczenie nie tylko dla podatników, którzy dopiero planują utworzenie SKA lub restrukturyzacje z udziałem takiej spółki, ale również dla tych, którzy już ponieśli koszt PCC w wyniku zakwalifikowania SKA jako spółki osobowej. Opierając się na wyroku ETS, można bowiem ubiegać się o zwrot nadpłaconego podatku np. w przypadku pobrania przez notariusza PCC od wartości wkładu przekazanego na kapitał zapasowy, czy też od podwyższenia kapitału zakładowego związanego z przekształceniem SKA w spółkę kapitałową (lub spółki kapitałowej w SKA). Więcej informacji: Katarzyna Czekajło-Zajkowska, tel. 71 75 00 720 7

Inteligentny Rozwój już ruszył! Z początkiem maja ruszają konkursy z Krajowego Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. I tak 4 maja został otwarty nabór w ramach poddziałania 1.1.1 Badania przemysłowe i prace rozwojowe realizowane przez przedsiębiorstwa (Działanie 1.1 Projekty B+R przedsiębiorstw ). Z kolei 7 maja rusza nabór na poddziałanie 1.1.2 Prace B+R związane z wytworzeniem instalacji pilotażowej/de monstracyjnej (Działanie 1.1 Projekty B+R przedsiębiorstw). O ile adresatem pierwszego z ww. konkursów jest przede wszystkim sektor MŚP, to już drugi konkurs skierowany jest zarówno do MŚP, jak i do dużych przedsiębiorców. W ramach poddziałania 1.1.1 Badania przemysłowe i prace rozwojowe realizowane przez przedsiębiorstwa dofinansowane będą projekty, które obejmują badania przemysłowe i prace rozwojowe albo wyłącznie prace rozwojowe. Badania przemysłowe oznaczają badania planowane lub badania krytyczne mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności celem opracowania nowych produktów, procesów lub usług lub też wprowadzenia znaczących ulepszeń do istniejących produktów, procesów lub usług. Uwzględniają one tworzenie elementów składowych systemów złożonych i mogą obejmować m.in. budowę prototypów w środowisku laboratoryjnym, a także linii pilotażowych, kiedy są one konieczne do badań przemysłowych, a zwłaszcza uzyskania dowodu w przypadku technologii generycznych. Natomiast prace rozwojowe, rozumiane są m.in. jako zdobywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i biznesu oraz innej stosownej wiedzy i umiejętności w celu opracowywania nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług. Mogą one obejmować: opracowanie prototypów, demonstracje, opracowanie projektów pilotażowych, testowanie i walidację nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług w otoczeniu stanowiącym model warunków rzeczywistego funkcjonowania, których głównym celem jest dalsze udoskonalenie techniczne produktów, procesów lub usług, których ostateczny kształt zasadniczo nie jest jeszcze określony; opracowanie prototypów i projektów pilotażowych, które można wykorzystać do celów komercyjnych, w przypadku gdy prototyp lub projekt pilotażowy z konieczności jest produktem końcowym do wykorzystania w celach komercyjnych, a jego produkcja jest zbyt kosztowna, aby służył on jedynie do demonstracji i walidacji. 8

Inteligentny Rozwój już ruszył! Kwota środków przeznaczonych na dofinansowanie projektów wyłonionych w konkursie wynosi 1,6 mld PLN, przy czym minimalna wartość kosztów kwalifikowalnych wynosi 2 mln PLN, a maksymalna waha się pomiędzy 15 a 20 mln EUR. Intensywność pomocy waha się od 35% do 80% (w zależności od rodzaju pracy, wielkości przedsiębiorstwa, premii za rozpowszechnienie wyników) Ciekawą propozycję dla dużych przedsiębiorstw (ale nie tylko) stanowi natomiast poddziałanie 1.1.2, tj. prace B+R związane z wytworzeniem instalacji pilotażowej/demonstracyjnej (dotychczasowy Demonstrator), z którego dofinansowane będą prace rozwojowe. Kwota środków przeznaczonych na dofinansowanie projektów w ramach aktualnej rundy aplikacyjnej wynosi 500 mln PLN i jest rozdzielona pomiędzy mikro-, małych, średnich i dużych przedsiębiorców. Minimalna wartość kosztów kwalifikowalnych dofinansowanych projektów wynosi 5 mln PLN dla podmiotów o statusie mikro-, małego lub średniego przedsiębiorcy i 20 mln PLN dla pozostałych. Natomiast maksymalna wartość dofinansowania nie może przekroczyć równowartości 15 mln EUR. Intensywność wsparcia waha się od 25% (dla dużych przedsiębiorców) do 45% (dla mikro), przy czym może zostać zwiększona w przypadku szerokiego rozpowszechniania wyników projektu (przy dużych przedsiębiorstwach nawet do 40%). Nabór w ramach poddziałania 1.1.2 trwa do 22 czerwca 2015 r., natomiast w ramach poddziałania 1.1.1 do końca 2015 r. Więcej informacji: Joanna Karczewska, tel. 71 75 00 749 9

Trwają prace nad istotnymi zmianami w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów więcej uprawnień dla Prezesa UOKiK, skuteczniejsza ochrona konsumentów Projekt nowelizacji zakłada szereg istotnych zmian, mających na celu przede wszystkim zwiększenie ochrony konsumentów oraz zwiększenie efektywności działań UOKiK, poprzez m.in. rozszerzenie katalogu praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, zmiany w postępowaniu dot. stosowania niedozwolonych postanowień wzorców umownych oraz przyznanie Prezesowi UOKiK nowych kompetencji prewencyjnych oraz kontrolnych. Postępowanie dot. klauzul abuzywnych Projekt nowelizacji zakłada daleko idące zmiany w postępowaniu o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolony. Obecny system sądowej kontroli ww. postanowień (powództwo o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolony składany do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - SOKiK) miałby zostać zastąpiony kontrolą administracyjną, sprawowaną przez Prezesa UOKiK, pod nadzorem sądu. Prezes UOKiK zyskałby nowe szerokie uprawnienia. Byłby uprawniony do samodzielnej oceny, czy dane postanowienie jest abuzywne (w świetle art. 385 1 kodeksu cywilnego) oraz do wydawania decyzji zakazujących jego stosowania. Dopiero na decyzję Prezesa UOKiK w tym przedmiocie ma przysługiwać odwołanie do SOKiK. Projekt zakłada jednak jeszcze dalej idące zmiany, Prezes UOKiK ma być bowiem nie tylko uprawniony do wydania ww. decyzji, ale także do nakładania kar pieniężnych za wykorzystywanie abuzywnych postanowień (przy jednoczesnej depenalizacji takiego zachowania na gruncie kodeksu wykroczeń). Przy czym, przedsiębiorca będzie mógł (przed wydaniem decyzji stwierdzającej naruszenie ww. zakazu) dobrowolnie zobowiązać się do podjęcia lub zaniechania określonych działań, co może pozwolić mu uniknąć kary pieniężnej. Dodatkowo, Prezes UOKiK będzie mógł określić sposób, w jaki dany przedsiębiorca ma usunąć skutki stosowania niedozwolonych postanowień umownych. Proponowane zmiany mają także rozstrzygnąć wątpliwości co do skuteczności wpisu danego postanowienia do rejestru klauzul abuzywnych rejestr ten ma zostać zlikwidowany, a jego miejsce zajmie wykaz decyzji Prezesa UOKiK. 10

Trwają prace nad istotnymi zmianami w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów więcej uprawnień dla Prezesa UOKiK, skuteczniejsza ochrona konsumentów Co ważniejsze jednak takie postanowienie ma być skuteczne nie tylko wobec przedsiębiorcy, którego dotyczy, ale także wszystkich konsumentów, którzy zawarli z nim umowę na podstawie tego wzorca. Ma to ułatwić dochodzenie przez konsumentów roszczeń cywilnych (sąd cywilny nie będzie już musiał stwierdzać, czy dane postanowienie jest abuzywne - zgodnie z projektem ustawy ma być związany decyzją Prezesa UOKiK). Ochrona konsumentów na rynku finansowym W celu zwiększenia ochrony konsumentów na rynku finansowym projekt zmian zakłada rozszerzenie katalogu zakazanych praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów o praktyki polegające na oferowaniu konsumentom usług finansowych nieodpowiadającym ich potrzebom, z uwzględnieniem cech konsumentów, m.in. wieku, stanu zdrowia, doświadczenia i wiedzy dot. produktu, a także polegających na oferowaniu produktu w sposób nieadekwatny do jego charakteru. Jako przykład naruszenia powyższych zakazów można podać proponowanie osobie starszej długoterminowej lokaty (czy polisy) inwestycyjnej lub oferowanie pożyczki tzw. chwilówki osobom nieposiadającym żadnej zdolności kredytowej, a także nieinformowanie o wszystkich kosztach i innych obowiązkach konsumenta związanych ze sprzedawaną usługą finansową. Decyzja tymczasowa Projekt zmian przewiduje przyznanie Prezesowi UOKiK kompetencji do wydawania decyzji tymczaso wych w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Ma to umożliwić wydanie decyzji jeszcze w trakcie postępowania (obowiązującej do jego zakończenia), w której Prezes UOKiK będzie mógł zobowiązać przedsiębiorcę do zaniechania określonych działań, jeżeli w toku trwającego postępowania uprawdopodobniono, że dalsze stosowanie zarzucanej praktyki może spowodować poważne i trudne do usunięcia zagrożenia dla zbiorowych interesów konsumentów. 11

Trwają prace nad istotnymi zmianami w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów więcej uprawnień dla Prezesa UOKiK, skuteczniejsza ochrona konsumentów Prewencja ogólna W celu usprawnienia kontroli sprawowanej przez Prezesa UOKiK oraz zwiększenia skuteczności działań UOKiK projekt nowelizacji przewiduje wprowadzenie w szczególności: instytucji tajemniczego klienta dzięki której kontrolerzy UOKiK mogliby, podając się za konsumentów, podejmować czynności zmierzające do zakupu towarów, w celu weryfikacji poprawność zachowań rynkowych przedsiębiorców pod kątem praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Tajemniczy klient mógłby dodatkowo przebieg ww. zdarzenie nagrać dla celów dowodowych; możliwości dokonania przez Prezesa UOKiK przeszukania u przedsiębiorcy (za zgodą SOKiK) także w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów (obecnie przepisy nie dopuszczają przeszukania w tych postępowaniach); transferu wiedzy między UOKiK, a sądami powszechnymi, który miałby być realizowany poprzez prawo Prezesa UOKiK do przedstawienia na wniosek sądu lub z urzędu istotnego dla sprawy stanowiska; zasady związania sądów cywilnych prawomocnymi decyzjami Prezesa UOKiK co do stwierdzenia naruszenia zakazu praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, zakazu praktyk ograniczających konkurencję oraz zakazu stosowania niedozwolonych postanowień wzorców umów; możliwości skierowania przez Prezesa UOKiK do przedsiębiorcy wystąpienia przed wszczęciem postępowania wystąpienie takie mogłoby być kierowane w każdej sprawie dot. ochrony konkurencji i konsumentów, w celu ułatwienia komunikacji między przedsiębiorcami a UOKiK bez konieczności wszczynania formalnego postępowania; uprawnienia Prezesa UOKiK do bezpłatnego publikowania ostrzeżeń i komunikatów w publicznym radiu i telewizji w zakresie spraw dot. ochrony konkurencji i konsumentów (np. informowanie o stosowaniu praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów). Ponadto, projekt zmian zakłada wydłużenie okresu przedawnienia w postępowaniach dot. praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów z 1 roku do 3 lat liczonych od końca roku, w którym zaprzestano stosowania ww. praktyki. Taki sam 3-letni termin miałby obowiązywać w nowym postępowaniu o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. Aktualnie projekt trafił do konsultacji społecznych. Do sejmu trafi po uprzednich pracach w Komitecie Rady Ministrów ds. Cyfryzacji, Komitecie ds. Europejskich, Stałym Komitecie Rady Ministrów, Komisji Prawniczej i ostatecznie Radzie Ministrów. Więcej informacji: Natalia Komarzańska, tel. 71 75 00 723 12

Jeśli są Państwo zainteresowani uzyskaniem szerszych informacji, prosimy o kontakt z doradcami Kancelarii, z których porad zazwyczaj Państwo korzystają lub kontakt z wyżej wskazanymi autorami tekstów. Niniejszy Newsletter nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii Kancelarii. Olesiński & Wspólnicy KANCELARIA ADWOKACKA, Adwokat Rafał Olesiński ul. Powstańców Śląskich 2-4, Tel. +48 (71) 75 00 700 53-333 Wrocław Fax: +48 (71) 75 00 789 www.olesinski.com kancelaria@olesinski.com 13