Seminarium projektu UE CASCADE Zabrze, 13 marca 2014 roku Doświadczenia z wizyt CASCADE w zakresie budynków i transportu możliwości replikacji w Polsce w kontekście projektów m. st. Warszawy Marcin Wróblewski Biuro Infrastruktury Urzędu m.st. Warszawy
Warszawa w CASCADE Warszawa brała udział w wymianie informacji dotyczącej efektywnych energetycznie budynków i dzielnic (wizyty do Birmingham i i fińskiego Tampere, jak również wizyta mentorska do Amaroussion w Grecji) oraz nowoczesnego transportu (wizyty do Sunderland, Eindhoven i wizyta mentorska do bułgarskiego Burgas). Sami również gościliśmy wizytę odnośnie transportu we wrześniu 2013 r. 6
Warszawa w CASCADE Z tych wymian wynieśliśmy wiele cennych doświadczeń, które wzbogaciły projekty omawiane w dzisiejszych naszych prezentacjach. Do głównych kierunków działania, na jakie wpłynęły wizyty CASCADE, można zaliczyć: szersze wykorzystanie formuły PPP, również w zakresie efektywności energetycznej (współpraca z Energy Saving Companies w formule Energy Performance Contracting) na wzór takich miast CASCADE jak Birmingham czy Sunderland; szerokie włączanie interesariuszy, również spoza struktur Miasta, do działań na rzecz efektywności energetycznej (działania informacyjno-promocyjne, doradztwo energetyczne) na wzór Tampere czy Malmo; idea tworzenia pilotowych obszarów niskoemisyjnych, testujących rozwiązania do wprowadzenia w przyszłości na szerszą skalę, w miarę możliwości inwestycyjnych - na wzór Malmo czy Sztokholmu. 6
Planie działań na rzecz zrównoważonego zużycia energii dla Warszawy w perspektywie do 2020 roku (SEAP) narzędziem wdrażania zrównoważonego rozwoju w Warszawie Zintegrowane podejście do zrównoważonego zużycia energii oraz redukcji emisji gazów cieplarnianych w Warszawie do 2020 roku w związku z realizacją polityki klimatyczno-energetycznej UE Cel główny: zmniejszenie o 20% emisji CO 2 w roku 2020 w stosunku do roku bazowego 2007 Cele pomocnicze: zmniejszenie o 20% zużycia energii w roku 2020 w stosunku do roku bazowego 2007 oraz zwiększenie udziału OZE do 20%
Realizacja SEAPu w ujęciu nowej perspektywy finansowej UE 2014-2020 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej należących do m.st. Warszawy, w tym budynków oświatowych oraz budynków komunalnych w zasobach mieszkaniowych w latach 2011-2020, planowany koszt 920 mln zł. Budowa instalacji OZE na terenie m.st. Warszawy, w tym w obiektach użyteczności publicznej należących do m.st. Warszawy w latach 2014-2020, planowany koszt 603 mln zł. 6
Realizacja SEAPu Budownictwo Plan Działań przewiduje powstanie do 2020 roku: 0,5 mln m 2 obiektów pasywnych, 1 mln m 2 obiektów niskoenergetycznych, 2 mln m 2 obiektów energooszczędnych. W latach 2014-2020 na budownictwo energooszczędne na terenie Warszawy planuje się przeznaczyć 500 mln zł. 7
Realizacja SEAP - OZE W SEAP przewidziano: Zastosowanie OZE do produkcji energii elektrycznej 1 332 408 MWh co oznacza zmniejszenie emisji CO 2 o 1 308 424 ton CO 2 w 2020 roku Zastosowanie OZE do produkcji ciepła 2 487 562 MWh co oznacza zmniejszenie emisji CO 2 o 738 806 ton CO 2 w 2020 roku Plan działań na rzecz odnawialnych źródeł energii Sporządzany jest w ramach projektu UE Cities on Power (program European Regional Development Fund Central Europe) Wpisuje się w cele SEAPu i je uszczegóławia Zakłada zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii na obszarach miejskich
Plan działań na rzecz odnawialnych źródeł energii dla Warszawy Założenia Analiza dostępnych technologii energetyki odnawialnej wraz z dokonaniem wyboru tych technologii i tempa ich wdrażania Proponowane kryteria doboru technologii OZE: możliwości techniczne i ograniczenia formalno-prawne zastosowania w mieście (m.in. ze wskazaniem technologii odpowiednich dla różnych form zabudowy i dla zabudowy w obrębie sieci ciepłowniczej i poza nią), stosunek kosztu do efektu (np. produkcja energii z OZE, oszczędność paliw i energii pierwotnej, redukcja niskiej emisji, redukcja CO 2 ), możliwość uzyskania funduszy z innych źródeł niż budżet miasta, ewentualny wpływ na ład przestrzenny miasta, potencjał replikacyjny rozwiązań, wpływ na jakość powietrza (np. wpływ spalania biomasy).
Plan działań na rzecz odnawialnych źródeł energii dla Warszawy Założenia Uwzględnienie wniosków z badań efektywności energetycznej i profili użytkowania pięciu budynków użyteczności publicznej w Warszawie, realizowanych w ramach projektu CoP oraz propozycje odpowiednich działań i rozwiązań w poszczególnych sektorach, które te budynki reprezentują. Kluczowe elementy Planu są konsultowane z interesariuszami energetyki odnawialnej w mieście. W Planie znajdzie się podział zadań do realizacji przez poszczególne Biura Urzędu m.st Warszawy i jednostki organizacyjne Urzędu m.st. Warszawy, a także proponowany model współpracy z interesariuszami. Plan zostanie przedłożony do zatwierdzenia w Mieście w 2014 r.
Partnerstwo publiczno-prywatne: realizowane projekty Koncesja na budowę i eksploatację wiat przystankowych Umowa koncesji na roboty budowlane z konsorcjum AMS-Stroer podpisana 18 grudnia 2013 r. Jedyne wynagrodzenie: korzyści z powierzchni reklamowych w wiatach. Umowa nie wpływa na dług publiczny i w żaden sposób nie obciąża budżetu Miasta. Okres koncesji: 106 miesięcy od podpisania umowy. Koncesjonariusz zapewnia 1580 wiat przystankowych, z czego 180 już w pierwszym roku obowiązywania umowy. Koncesjonariusz ponosi koszty utrzymania i eksploatacji wiat. Po zakończeniu fazy inwestycyjnej Warszawa otrzymywać będzie 1,5 mln zł rocznie na sprzątanie przystanków, a także dodatkową kwotę z podziału zysku zadeklarowanego przez koncesjonariusza w jego ofercie (dodatkow przychody możliwe już w 9. roku od podpisania kontraktu). Miasto otrzymuje majątek o wartości kilkudziesięciu milionów złotych bez wydatkowania środków ze swojego budżetu. Projekt przyczyni się zmniejszenia obecności reklam w krajobrazie miejskim.
Partnerstwo publiczno-prywatne: realizowane projekty Koncesja na zaprojektowanie, budowę i eksploatację parkingów podziemnych z infrastrukturą towarzyszącą W tym miesiącu rozpoczęliśmy negocjacje z 6 kandydatami zainteresowanymi koncesją. Wybrany koncesjonariusz zaprojektuje i będzie eksploatował do 6 parkingów podziemnych. Do budowy zostaną wybrane lokalizacje spośród 8 zaproponowanych przez UM (Plac Powstańców Warszawy, Plac Trzech Krzyży, okolice Pl. Wilsona, przy ul. Wybrzeże Gdańskie, ul. Emilii Plater, Pl. Konstytucji, Pl. Bankowy, Rynek Mariensztacki), Umowa nie wpłynie na dług publiczny i nie obciąży budżetu Miasta. Wartość przedsięwzięcia: do 400 mln zł. Wynagrodzenie koncesjonariusza: korzyści z działalności parkingowej oraz dopuszczanej działalności usługowego w wybudowanych obiektach. Dzięki nowym parkingom poprawią się warunki parkowania i bezpieczeństwo ruchu drogowego w centrum Stolicy, zmniejszy się emisja spalin i gazów cieplarnianych oraz koszty eksploatacji pojazdów.
Partnerstwo publiczno-prywatne: projekty w przygotowaniu Modernizacja oświetlenia na wybranych drogach publicznych przy udziale inwestora prywatnego Modernizacja oświetlenia ma doprowadzić do zmniejszenia zużycia energii elektrycznej przeznaczonej na oświetlenie o co najmniej 50% w odniesieniu do części objętej modernizacją. Doprowadzi to do zmniejszenia kosztów eksploatacyjnych i opłat energetycznych, a więc zmniejszenia wydatków właściciela Miasta. Zostanie też zmniejszona emisja dwutlenku węgla o ok. 20,5 tys. t rocznie. Dodatkowa korzyść: uzyskanie świadectw efektywności energetycznej ( białe certyfikaty ). Inwestycja modernizacji oświetlenia zostanie sfinansowana przez inwestora prywatnego (ESCO/Energy Performance Contracting), który uzyska wynagrodzenie za realizację przedsięwzięcia przede wszystkim w formie opłat z budżetu miasta, ze środków pochodzących z uzyskanych oszczędności z tytułu poprawy efektywności energetycznej. Dopuszcza się wniesienie przez miasto stołeczne Warszawę wkładu finansowego na pokrycie części nakładów inwestycyjnych związanych z robotami towarzyszącymi modernizacji punktów świetlnych (wymiana słupów), po odbiorze inwestycji. Niniejsze przedsięwzięcie PPP nie wpłynie w całości na poziom długu publicznego, ponieważ partner prywatny będzie ponosił większość ryzyka budowy oraz większość ryzyka dostępności, a miasto nie zamierza udzielać gwarancji finansowych dla zobowiązań zaciągniętych przez partnera prywatnego
Partnerstwo publiczno-prywatne: projekty w przygotowaniu Budowa energooszczędnych budynków przedszkolnych w miejsce tymczasowych obiektów typu Stolbud Ciechanów Planowane przedsięwzięcie inwestycyjne realizowane w partnerstwie publicznoprywatnym, polegałoby na rozbiórce budynków wraz z unieszkodliwieniem odpadów zawierających azbest w ramach przysługującej na ten cel dotacji z WFOŚiGW i zastąpienie ich nowoczesnymi budynkami przedszkolnymi dostosowanymi do aktualnych, na ogół wyższych potrzeb lokalnych. Przeprowadzenie inwestycji zapewni likwidację zagrożenia zdrowia azbestem, podniesienie standardu i dostępności usług przedszkolnych w Warszawie oraz wpłynie na obniżenie kosztów eksploatacyjnych - dzięki wykorzystaniu energooszczędnych technologii, skali przedsięwzięcia (kuchnia, administracja, zarządzanie przez jednego operatora) i efektywności prywatnego operatora. Wynagrodzeniem partnera prywatnego byłaby w tym przypadku opłata za dostępność, wypłacana przez podmiot publiczny. Na podstawie umowy PPP partner prywatny byłby zobowiązany do zaprojektowania, robót budowlanych i utrzymania wybudowanych obiektów, którymi zarządzałby przez ustalony umową okres. Dzięki zastosowaniu odpowiedniej struktury kontraktu, gdzie partner prywatny będzie ponosił większość ryzyka budowy oraz większość ryzyka dostępności, a miasto nie będzie udzielać gwarancji finansowych dla zobowiązań zaciągniętych przez partnera prywatnego, niniejsze przedsięwzięcie PPP nie wpłynie na poziom długu publicznego.
Partnerstwo publiczno-prywatne: projekty w przygotowaniu Budowa siedziby Urzędu m. st. Warszawy w Dzielnicy Mokotów W celu usprawnienia funkcjonowania administracji i ułatwienia realizacji potrzeb lokalnej społeczności poprzez ułatwienie dostępu, podniesienie komfortu pracy i obsługi mieszkańców konieczna staje się budowa nowej siedziby. Zakłada się, że partner prywatny sfinansuje i wybuduję nową siedzibę Ratusza, a w zamian będzie otrzymywał określone wynagrodzenie w formie opłaty za dostępność. Po wybudowaniu nowego Ratusza i przeprowadzeniu Urzędu do nowej siedziby - zwolniony obiekt, a także inne obiekty - nieruchomości, które były dotychczas wykorzystywane przez jednostki organizacyjne Dzielnicy Mokotów będą mogły zostać zagospodarowane i wykorzystywane przez partnera prywatnego w celach komercyjnych. Zgodnie z założeniami niniejsze przedsięwzięcie PPP nie wpłynie w całości na poziom długu publicznego, ponieważ partner prywatny będzie ponosił większość ryzyka budowy oraz większość ryzyka dostępności, a miasto nie zamierza udzielać gwarancji finansowych dla zobowiązań zaciągniętych przez partnera prywatnego. Nowy budynek miejski ma cechować się zaawansowanymi rozwiązaniami na rzecz efektywności energetycznej: planowane jest również zastosowanie OZE (z wykorzystaniem finansowania zewnętrznego).
Spojrzenie w przyszłość Planowane jest dalsze rozwijanie projektów PPP, w tym w zakresie efektywności energetycznej, w szczególności w zakresie szeroko zakrojonej termomodernizacji budynków komunalnych (szkoły, przedszkola, budynki UM, w perspektywie również budynki mieszkalne). Wdrażanie projektów w zakresie efektywności energetycznej ułatwi fakt, że w obecnej perspektywie finansowej UE ułatwione jest łączenie PPP i dofinansowania unijnego ( projekty hybrydowe ). Jak wspomniano, m. st. Warszawa zgłosiło zapotrzebowanie na ponad 2 mld zł wsparcia z nowych instrumentów finansowych (kontrakty terytorialne) na 4 tematy: termomodernizacje, wspieranie budynków efektywnych energetycznie, OZE na budynkach i systemy zarządzania energią w budynkach. Ponieważ tematy te nie zostały w proponowanym kształcie zatwierdzone przez władze województwa, będziemy zgłaszać je do innych instrumentów pomocowych (głównie nowy Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko ).
Spojrzenie w przyszłość Główne tematy z kompetencji Miasta związane z efektywnością energetyczną: Tworzenie w Warszawie obszaru niskoemisyjnego (na wzór m.in. projektów Rosengard i Hyllie z Malmo). Obszar ten cechował się zaawansowanymi energetycznie rozwiązaniami zarówno w zakresie planowania przestrzennego, konstrukcji budynków, źródeł energii, transportu, gospodarki odpadami, jak i gospodarki wodno-ściekowej. Będzie on stanowił model dla dalszego rozwoju całego Miasta, zgodnie z wprowadzanymi coraz surowszymi normami unijnymi dotyczącymi szeroko rozumianej efektywności energetycznej. Termomodernizacje budynków miejskich w PPP/EPC (na wzór m.in. Birmingham), również z zastosowaniem OZE. Wspieranie e-mobility wraz z zakupem pojazdów elektrycznych dla służb miejskich (jak w Berlinie, Paryżu, Sztokholmie czy Eindhoven). W warunkach polskich jest to trudniejsze niż w Europie Zachodniej z uwagi na brak wsparcia krajowego, ale Warszawa robi już pierwsze kroki (m.in. projekt auta elektrycznego dla służb miejskich tworzony w ramach Klastra E-Mobil czy trwający przetarg na 10 e-busów dla warszawskich MZA).
mwroblewski@um.warszawa.pl