Witold Czudec Witold Czudec Inwestycje w badania i rozwój determinantą przewagi konkurencyjnej Unii Europejskiej Streszczenie: Artykuł porusza ważną część funkcjonowania Unii Europejskiej, jaką jest jej konkurencja. Autor wskazuje, iż główną determinantą rozwoju konkurencyjności są inwestycje w badania i rozwój, zwłaszcza w sferze nowoczesnych technologii. W artykule zostaje scharakteryzowana Europejska Przestrzeń Badawcza, podjęta też jest ocena konkurencyjności sektora IT w Unii Europejskiej. Autor ukazuje możliwości wprowadzania innowacji w B+R dzięki współfinansowaniu przez środki strukturalne UE. Słowa kluczowe: konkurencyjność regionów, badania i rozwój, fundusze strukturalne Wprowadzenie Państwa członkowskie Unii Europejskiej już w roku 2000 widziały potrzebę podnoszenia konkurencyjności Wspólnoty. Jednym z celów zawartych w Strategii Lizbońskiej było zwiększenie wydatków na działalność badawczo-rozwojową (B+R) do 3% PKB UE. Cel ten miał być zrealizowany do roku 2010. Artykuł ten jest przedstawieniem dokonań związanych z realizacją tego celu oraz próbą ukazania dalszych działań zmierzających do rozwoju B+R. Konkurencyjność Unii Europejskiej W opublikowanym przez Komisję Europejską dokumencie European competitiveness report 2000: working document of the services of the European Commission konkurencyjność definiowana jest jako zdolność produkowania dóbr i usług, które zdają egzamin na rynkach międzynarodowych, przy jednoczesnym utrzymywaniu wysokiego i trwałego poziomu dochodów oraz zdolność przedsiębiorstw, przemysłu, regionów, krajów i ponadnarodowych obszarów geograficznych, wystawionych na konkurencję międzynarodową, do osiągania relatywnie wysokiego poziomu dochodów i zatrudnienia 1. W. Bieńkowski pod pojęciem konkurencyjności rozumie zdolność do długotrwałego i efektywnego wzrostu w warunkach gospodarki otwartej, przy czym zachodzące w niej zmiany strukturalne powinny być zgodne z tendencjami obserwowanymi w gospodarce światowej 2. Warto podkreślić, iż istnieje wiele innych definicji związanych z konkurencyjnością 3. M. Olczyk podkreśla, iż nawet prekursor konkurencyjności, M. Porter w książce The Competitive Advantage of Nations, nie definiuje wprost konkurencyjności mimo iż posługuje się tym pojęciem 4. 1 European competitiveness report 2000: working document of the services of the European Commission, European Commission, Luxemburg, 2000 2 Bieńkowski W., Reaganomika i jej wpływ na konkurencyjność gospodarki amerykańskiej, PWN, Warszawa 1995 3 por. Hryniewicki M., Konkurencyjność regionów w warunkach integracji Polski z Unią Europejską, [w] Integracja Europejska. Pierwsze Doświadczenia, pod red. Hryniewicki M., Sadowski A., Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2006, s.27-28, s. 73, 4 Olczyk M., Rozdział 1. Konkurencyjność podmiotów ujęcie teoretyczne, [w.] Konkurencyjność. Poziom makro, mezo i mikro, pod red. Daszkiewicz N., PWN, Warszawa, 2008, s. 13. 1
Inwestycje w badania i rozwój determinantą przewagi konkurencyjnej Unii Europejskiej Strategia Lizbońska zakładała czynienie Europy najbardziej dynamicznym i konkurencyjnym regionem gospodarczym na świecie, rozwijającym się szybciej niż Stany Zjednoczone. Strategia opierała się przede wszystkim na założeniu, że gospodarka krajów europejskich wykorzysta do maksimum innowacyjność opartą na szeroko zakrojonych badaniach naukowych zwłaszcza w nowoczesnych dziedzinach wiedzy, co miało się stać głównym motorem rozwoju 5. Jednakże już w roku 2005 Strategia Lizbońska została poddana ogromnej fali krytyki. Nawet Romano Prodi, jej twórca, uznał zawarte w niej cela za nieosiągalne i chybione. Zwracano szczególną uwagę na fakt, iż trzy czwarte luki rozwojowej pomiędzy Unią a USA to skutek niższych wskaźników zatrudnienia w UE i krótszego czasu pracy. W ciągu godziny Europejczyk wytwarza dobra i usługi warte 93 proc. tego, co wytworzy Amerykanin 6. Jest to związane ze spadkiem tempa wzrostu wydajności pracy w krajach Unii Europejskiej. Już w latach 90. XX wieku zauważalny był spadek dynamiki wzrostu wydajności pracy w UE, zaś lata 2001-2005 pogłębiły tę negatywną tendencję. W Stanach Zjednoczonych tempo wzrostu wydajności pracy osiągnęło poziom 2,6%, natomiast w strefie euro spadło do 0,7% 7. Innowacyjnym podejściem do określenia przyczyn takiego stany, były badania R. Gomeza- Slavadora, A. Musso, M. Stockera i J. Turunena. Przeprowadzili oni sektorową analizę wydajności pracy w strefie euro na podstawie znaczenie technologii informacyjno-telekomunikacyjnych ICT, skupiając się na trzech sektorach: 1) produkujący ICT, 2) wykorzystujący ICT, 3) pozostający pod oddziaływaniem ICT 8. Z analizy tej wynikają następujące wnioski: przyczyną rosnących dysproporcji między strefą euro a USA w tempie wzrostu wydajności pracy, było ograniczone wykorzystanie technologii ICT w podstawowych usługach, takich jak handel hurtowy i detaliczny oraz w usługach sfery finansowej; wzrost zatrudnienia i inwestycji w strefie euro koncentrował się na tradycyjnych sferach gospodarki tj. poza sektorem ICT 9. Oceniając dziesięć lat funkcjonowania Strategii Lizbońskiej przewodniczący Parlamentu Europejskiego, J. Buzek, zaznacza że większość jej niewiążących celów, jak przeznaczanie 3 proc. PKB na badania i rozwój czy osiągnięcie 70-procentowego poziomu zatrudnienia w UE, nie udało się osiągnąć 10. Warto wspomnieć iż w Polsce, według danych Ministerstwa Gospodarki, wydatki na B+R w ostatnich latach wynoszą 0,57% PKB. Natomiast R. Pregiel prezes Polskiej Izby Gospodarczej Zaawansowanych Technologii, twierdzi że pomimo kryzysu, na świecie w ostatnich kilku latach wzrost wydatków na badania utrzymuje się na tym samym poziomie ok. 6 proc 11. Obecnie tworzona jest nowa strategia rozwoju gospodarczego - UE 2020. Zakłada ona, iż gospodarka Unii Europejskiej ma koncentrować się na inwestycjach w badania i innowację, gospodarkę zieloną i opartą na wiedzy 12. 5 Niespełnione marzenia, czyli krajobraz po Strategii Lizbońskiej, Polska Times, 2010, http://www.polskatimes.pl/aktualnosci/225003,niespelnione-marzenia-czyli-krajobraz-po-strategii,id,t.html, 14.04.2010 6 Radło M.J., Strategia Lizbońska nie spełnia pokładanych w niej nadziei, Rzeczpospolita, 2005, http://www.pfsl.pl/news.php?id=254, 14.04.2010 7 por. Mucha-Leszko B., Strefa euro. Wprowadzenie - funkcjonowanie międzynarodowa rola euro, Wydawnictwo UMCS, Lublin, 2007, s. 255 8 Gomez-Salvador R., Musso A., Stocker M., Turnen J., Labour Productivity Development in the Euro Area, ECB Occasional Paper Series, No 53, October 2006 9 por. Mucha-Leszko B., Strefa euro, op.cit. s. 263 10 http://finanse.wnp.pl/buzek-ke-przygotowuje-strategie-rozwoju-gospodarczego-ue- 2020,99218_1_0_0.html, 18.04.2010 11 Op.cit. 12 Niespełnione marzenia, op.cit. 2
Witold Czudec Badania i rozwój w Unii Europejskiej Jednym z głównych celów Strategii Lizbońskiej było stworzenie Europejskiej Przestrzeni Badawczej. Założenia EPB to: stworzenie rynku wewnętrznego badań, swobodny przepływ wiedzy, badaczy i technologii, czego efektem ma być zwiększenie współpracy, stymulowanie współzawodnictwa oraz lepsza alokacja źródeł, restrukturyzacja i poprawa państwowych działań i polityki badawczej, rozwój europejskiej polityki badawczej. 13 Europejska Przestrzeń Badawcza do roku 2007 stała się głównym polem działań polityki badawczo rozwojowej nie tylko w Unii Europejskiej, ale i w całej Europie. Jednakże zauważono problem rozdrobnionych działań i programów naukowo-badawczych. Z tego względu w roku 2007 Komisja Wspólnot Europejskich zatwierdza Zieloną Księgę Europejska Przestrzeń Badawcza: Nowe perspektywy 14. Akt ten nakreśla nowe cechy EPB: właściwy przepływ wykwalifikowanej kadry naukowej, która będzie cechować się wysokim poziomem mobilności pomiędzy instytucjami, sektorami gospodarek, dziedzinami naukowymi a nawet Państwami, światowej klasy infrastruktura naukowobadawcza, połączoną w sieć Europejską i światową, dzięki nowym generacjom infrastruktury łączności elektronicznej, wysokiej klasy instytucje naukowo-badawcze, działające na zasadzie współpracy sektora publicznego i prywatnego lub spółek prywatno-publicznych, tworzących klastry badawczo-innowacyjne, skuteczny przepływ wiedzy, pomiędzy sektorem publicznych badań naukowych a sektorem przemysłowym, skoordynowane programy i priorytety naukowo-badawcze, w sektorze badań publicznych w ramach wspólnych programów na poziomie europejskim uwzględniające wspólne priorytety i ich wspólną ocenę, otwarcie EPB na resztę świata, zwłaszcza na kraje sąsiedzkie oraz współpracę z partnerami Europy w rozwiązywaniu problemów globalnych współczesnego świata. Ważnym problemem Europejskiej Przestrzeni Badawczej, jest rozproszenie działań naukowo-badawczych, które są podstawą europejskiej publicznej bazy naukowej. Rozproszenie to uniemożliwia pełne wykorzystanie potencjału naukowego w Europie, czego główną przyczyną jest nieskoordynowanie finansowania regionalnych i krajowych badań naukowych. Powoduje to rozdrobnienie zasobów, powtarzanie prac naukowo-badawczych, utraty korzyści płynących z efektów skali. Uniemożliwia to odgrywanie globalnej roli, jaką europejski potencjał naukowobadawczy i rozwojowy mogły by odgrywać w rozwiązaniu największych światowych problemów 15. Komisja Europejska zakładała tworząc Europejską Przestrzeń Badawcza, iż nakłady na badania i rozwój będą wynosić 3% PKB, z czego dwie trzecie będzie inwestycją sektora przedsiębiorstw. W ciągu ostatnich lat spółki unijne zwiększyły swoje globalne nakłady na badania i rozwój (o ponad 5% w 2006 roku), jednak w dalszym ciągu nakłady te są mniejszy niż w spółkach spoza Unii Europejskiej. Ważnym jest również fakt, iż przedsiębiorstwa unijne ponoszą większe nakłady na badania i rozwój w USA niż spółki amerykańskie w UE. Badania przeprowadzone na 13 por. Szuktka S., Tamowicz P., Strategia Lizbońska szansą dla Europy i Polski, Seminarium informacyjne, Polskie Forum Strategii Lizbońskiej 14 Komisja Wspólnot Europejskich, Zielona Księga. Europejska Przestrzeń Badawcze: Nowe perspektywy, Bruksela, 4.4.2007, KOM(2007) 161 15 op.cit. 3
Inwestycje w badania i rozwój determinantą przewagi konkurencyjnej Unii Europejskiej zlecenie Komisji Europejskiej 16 wskazują główne czynniki decydujące o poniesieniu nakładów na badania i rozwój przez przedsiębiorstwa. Są to: korzystne warunki komercyjnego wykorzystania technologii, odpowiednią liczbę wysoko wykwalifikowanego, mobilnego personelu naukowego, gotowego sprostać potrzebom sektora przemysłowego, wysokiej klasy publiczną infrastrukturę naukowo-badawczą o silnych powiązaniach z sektorem przemysłowym. W roku 2009 Komisja Europejska zaproponowała pobudzenie badań wysokiego ryzyka nad technologiami przyszłości. Ma się to stać poprzez podwojenie do 2015 roku nakładów na badania w tej dziedzinie, zarówno na szczeblu unijnym jak i krajowym. Efektem tego było zwiększenie budżetu na ten typ badań o 70% do 2013 roku, z 100 mln EUR w 2009 roku do 170 mln EUR w roku 2013. V. Reding 17 podczas otwarcia pierwszej europejskiej konferencji na temat technologii przyszłości stwierdziła że badania naukowe prowadzą do innowacji, które mają kluczowe znaczenie dla konkurencyjności Europy na arenie międzynarodowej w dłuższej perspektywie. Rewolucyjne odkrycia naukowe niosą ze sobą niezwykłe możliwości. Aby wykorzystać je w jak najlepszy sposób, musimy zabrać razem najtęższe głowy 18. Jest to czytelny sygnał, iż myśli przewodnia Strategii Lizbońskiej będzie kontynuowana w programie UE 2020. Należy mieć nadzieję, że zostaną wyciągnięte odpowiednie wnioski z nieudanej realizacji Strategii Lizbońskiej. Warty podkreślenia jest fakt, iż społeczeństwo Unii Europejskiej jest za zwiększaniem nakładów na działalność badawczo-rozwojową 19. Jest to ważne, gdyż wszyscy Europejczycy ponoszą te koszty, jako podatnicy i konsumenci. Jednym z priorytetów badawczych Unii Europejskiej są technologie komputerowe 20, naśladujące sposób przetwarzania informacji przez mózg, efektem czego ma być możliwość dalszego działania nawet w sytuacji utraty części zasobów sprzętowych. Innym pomysłem badawczym są bezpieczniejsze komputery działające z szybkością ponadświetlną z możliwością przetwarzania nieograniczonych ilości danych. Komputery te mają być wynikiem pierwszego przełomu w pracach nad technologią kwantową, w której Europa posiada znaczącą role. W tym miejscu warto dokonać analizy konkurencyjności przemysłu IT w Unii Europejskiej, skoro ta gałąź przemysłu ma decydować o pozycji konkurencyjnej Unii. Pomocny tutaj będzie raport Economist Intelligence Unit przeprowadzony na zlecenie Business Softwart Alliance 21. Jego efektem było stworzenie indeksu konkurencyjności przemysłu IT w 2009 roku. Polega on na ocenie i porównaniu 66 krajów, w tym Polski, ze względu na warunki rozwoju przemysłu informatycznego, pozwalając określić stopień, w jakim dany kraj wspiera konkurencyjność swojego sektora IT. Czołowe pozycje rankingu przypadły Stanom Zjednoczonym Finlandii, Szwecji, Kanadzie i Holandii. Polska zajęła 35 miejsce. Indeks dla państw Unii Europejskiej przedstawia tabela 1. Ze szczegółowych danych wynika iż Polska jest konkurencyjna pod względem środowiska biznesowego, środowiska prawnego oraz wsparcia dla rozwoju przemysłu IT. Natomiast duże zapóźnienie pojawiają się w środowisku badań i rozwoju, infrastruktury IT oraz kapitału ludzkiego. 16 por. op.cit. 17 Viviane Reding jest Komisarzem ds. społeczeństwa informacyjnego i mediów UE. 18 Europa chce być liderem w zakresie badań w dziedzinie informatyki, http://www.euractiv.pl/gospodarka/artykul/europa-chce-by-liderem-w-zakresie-bada-w-dziedzinieinformatyki-000930, 8.04.2010 19 Raport: Europejczycy za zwiększeniem inwestycji w badania i rozwój, http://www.euractiv.pl/gospodarka/artykul/raport-europejczycy-za-zwikszeniem-inwestycji-w-badania-irozwoj-000673, 8.04.2010 20 Europa chce być liderem w zakresie badań w dziedzinie informatyki, op.cit. 21 por. Polska branża IT na szarym końcu Unii Europejskiej, http://tech.wp.pl/kat,1009791,title,polska-branza- IT-na-szarym-koncu-Unii-Europejskiej,wid,11765197,wiadomosc.html, 27.04.2010 4
Witold Czudec Raport formułuje sześć kluczowych determinantów, które łącznie wpływają na rozwój sektora IT. Są to: kapitał ludzki, środowisko sprzyjające rozwojowi innowacyjności, nowoczesna infrastruktura IT, system prawny, skutecznie chroniący własność intelektualną, stabilna, otwarta i konkurencyjna gospodarka, rządowe wsparcie dla zachowania równowagi między promowaniem nowych technologii a warunkami wolnej konkurencyjności. Tabela 1. Indeks konkurencyjność sektora IT w Unii Europejskiej w 2009 roku ranking Kraj Wynik 1 Finlandia 73,6 2 Szwecja 71,5 3 Holandia 70,7 4 Wielka Brytania 70,2 5 Dania 69,6 6 Irlandia 66,9 7 Francja 59,2 8 Belgia 59,2 9 Niemcy 58,1 10 Austria 57 11 Estonia 55,6 12 Włochy 48,5 13 Hiszpania 47,4 14 Czechy 47 15 Węgry 46,1 16 Słowenia 45,3 17 Portugalia 45,3 18 Litwa 43,3 19 Gracja 43 20 Łotwa 42,6 21 Słowacja 41,4 22 POLSKA 40,8 23 Rumunia 39,6 24 Bułgaria 33,6 Źródło: Polska branża IT na szarym końcu Unii Europejskiej, http://tech.wp.pl/kat,1009791,title,polska-branza- IT-na-szarym-koncu-Unii-Europejskiej,wid,11765197,wiadomosc.html, 27.04.2010 Na podstawie raportu można sformułować następujący wniosek, że istotnym czynnikiem konkurencyjności sektora IT są szerokopasmowe sieci. Państwa w których sieci szerokopasmowe są marginalną częścią sieci dostępu do Internetu, narażają się na obniżenie poziomu konkurencyjności swojej branży IT. Dzieje się tak, ponieważ stabilny i szybki dostęp do Internetu jest podstawą działania przedsiębiorstw informatycznych, zaś znaczenie szerokopasmowego Internetu będzie wzrastać wraz ze wzrostem ilości usług i aplikacji dostarczanych przez Internet. Również polityka wsparcia krajowych liderów może utrudnić ożywienie gospodarcze i konkurencyjność. Rolą rządów jest znalezienie równowagi pomiędzy wsparciem ożywienia rozwoju przemysłu a protekcjonalizmem szkodzącemu konkurencyjności. Ważną cechą poprawy konkurencyjności jest rozwój umiejętności, zatem wspieranie kształcenia umiejętności informatycznych, biznesowych i językowych równocześnie. Pozwoli to na powstanie wysoko wykwalifikowanej kadry pracowniczej. Należy zdecydowanie podkreślić, iż jest to proces długofalowy i jako taki powinien stać się jednym z priorytetów działalności rozwojowej krajów 5
Inwestycje w badania i rozwój determinantą przewagi konkurencyjnej Unii Europejskiej członkowskich. Istotną rolę odgrywa również otoczenie prawne, zwłaszcza ochrona praw własności intelektualnej. Jest to krytyczny czynnik konkurencyjności sektora IT 22. Z powyższego widać, jak wiele jest jeszcze do zrobienia w Polsce. Należy przypomnieć, iż Komisja Europejska przeznacza dodatkowe pieniądze na wsparcie rozwoju sektora IT, a co za tym idzie, budowanie przewagi konkurencyjnej Unii Europejskiej. W jakiej formie pieniądze te zostaną przyznane Polsce? Aby odpowiedzieć na to pytanie zostanie dokonana analiza obecnych programów operacyjnych dla Polski. Fundusze strukturalne na finansowanie B+R Finansowanie działalności badawczo-rozwojowej, jest rolą państwa. Polska korzystając z członkostwa w Unii Europejskiej, część nakładów może pokrywać z funduszy strukturalnych. Przedstawione zostaną tu dwa programy z których Finansowana jest ta działalność. Będą to: Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG) oraz Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW). Jednakże należy podkreślić iż w każdym z Regionalnych Programów Operacyjnych województw Polski istnieją działania wspierające rozwój innowacyjnej gospodarki, gospodarki opartej na wiedzy. PO IG w osi priorytetowej 1, Badania i rozwój nowoczesnych technologii, wspiera znaczenie sektora nauki w gospodarce poprzez nakłady na prace B+R w kierunkach priorytetowych dla rozwoju Polski. Finansowaniem objęte zostaną badania naukowe i prace rozwojowe służące budowie gospodarki opartej na wiedzy. Będą to projekty techniczne, technologiczne i organizacyjne realizowane przez przedsiębiorców, ich zrzeszenia lub inne podmioty posiadające zdolność do bezpośredniego zastosowania wyników projektu w praktyce (projekty celowe). Warto również wspomnieć, iż oś priorytetowa 1, wspiera realizację polityki naukowej państwa, poprzez wsparcie przedsięwzięć ukierunkowanych na zwiększenie zainteresowania podejmowaniem pracy naukowej przez młodych naukowców oraz przyciągnięcie do polskich zespołów badawczych wybitnych uczonych z zagranicy. Budżet tej osi to 1 299,27 mln EUR, co daje 13,38% alokacji całości środków PO IG. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka zawiera również oś priorytetową 2 (Infrastruktura sfery B+R) której celem jest wzrost konkurencyjności polskiej nauki dzięki konsolidacji oraz modernizacji infrastruktury naukowo-badawczej i informatycznej najlepszych jednostek naukowych działających w Polsce 23. Wsparciem w tej osi objęte zostaną projekty mające na celu rozwój ośrodków o wysokim potencjale badawczym (w tym konsorcja naukowoprzemysłowe oraz regionalne konsorcja naukowo-przemysłowe) poprzez finansowanie rozwoju ich infrastruktury badawczej. Ponadto wparty zostanie rozwój nowoczesnej infrastruktury informatycznej nauki oraz utrzymaniu ciągłości powszechnego dostępu środowiska naukowego do zasobów cyfrowych. Budżet osi 2, jest identyczny jak osi 1 i wynosi 1 299,27 mln EUR. Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej posiada specyficzny charakter, bowiem jako program międzyregionalny musi zmieścić się pomiędzy programami regionalnymi województw, a programami sektorowymi. W ramach 1 osi priorytetowej PO RPW znajduję się działanie którego celem jest przygotowanie uczelni do aktywnego tworzenia konkurencyjnej gospodarki 24. Finansowane będą projekty z zakresu infrastruktury dydaktycznej oraz naukowobadawczej uczelni wyższych. Projekty takie mają stymulować rozwój zasobów ludzkich, tj. wzrost 22 op.cit. 23 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, 2007 24 Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, 2009 6
Witold Czudec umiejętności i kwalifikacji aktualnych oraz przyszłych pracowników i przedsiębiorców. Na projekty typu Infrastruktura uczelni przeznaczonych jest około 396,87 mln EUR. Natomiast na projekty w ramach działania 3 tej osi, Wspieranie innowacji, przeznaczonych jest 461,88 mln EUR, a celem tego działania jest poprawa warunków dla prowadzenia działalności gospodarczej rozwoju i dyfuzji przedsięwzięć innowacyjnych 25. Wsparte zostanie tworzenie i udostępnianie przedsiębiorcom infrastruktury do prowadzenie wysoko innowacyjnej działalności gospodarczej w ramach parków przemysłowych, technologicznych oraz inkubatorów. Objęte dofinansowaniem zostaną również jednostki naukowe, centra doskonałości i centra transferu infrastruktury. Podsumowanie Nakłady na sferę badawczo-rozwojową były, są i będą w przyszłości priorytetowymi wydatkami budżetu Unii Europejskiej, która ma ambicje bycia nie tylko czołową gospodarką na świecie, lecz być najbardziej innowacyjną gospodarką świata. Aby stać się światowym benchmarkingiem należy wyrównywać poziom rozwoju technologicznego i społecznego w państwach członkowskich, gdyż każdy kraj unijny tworzy część jej innowacyjności. W celu lepszego przepływu innowacji ze strefy nauki do strefy przemysłowej powołano Europejską Przestrzeń Badawczą, która ma umożliwić przepływ nie tylko wiedzy i patentów naukowych, ale również ułatwić migracje najwybitniejszych pracowników nauki. W celu likwidacji luki technologicznej pomiędzy Unią Europejską a Polską wdrażane są różne działania finansowane ze środków strukturalnych. Wspierane są zarówno infrastruktura uczelni (rozumiana jako wymagany sprzęt ale i również jako podnoszenie umiejętności pracowników nauki), a co za tym idzie wzrost rozwoju zasobów ludzkich, jak też projekty przedsiębiorstw i konsorcjów naukowo-przemysłowych. Bibliografia 1. Bieńkowski W., Reaganomika i jej wpływ na konkurencyjność gospodarki amerykańskiej, PWN, Warszawa 1995 2. Europa chce być liderem w zakresie badań w dziedzinie informatyki, http://www.euractiv.pl/gospodarka/artykul/europa-chce-by-liderem-w-zakresie-badaw-dziedzinie-informatyki-000930, 8.04.2010 3. European competitiveness report 2000: working document of the services of the European Commission, European Commission, Luxemburg, 2000 4. Gomez-Salvador R., Musso A., Stocker M., Turnen J., Labour Productivity Development in the Euro Area, ECB Occasional Paper Series, No 53, October 2006 5. Hryniewicki M., Konkurencyjność regionów w warunkach integracji Polski z Unią Europejską, [w] Integracja Europejska. Pierwsze Doświadczenia, pod red. Hryniewicki M., Sadowski A., Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2006, s.27-28, s. 73, 6. http://finanse.wnp.pl/buzek-ke-przygotowuje-strategie-rozwoju-gospodarczego-ue- 2020,99218_1_0_0.html, 18.04.2010 7. Komisja Wspólnot Europejskich, Zielona Księga. Europejska Przestrzeń Badawcze: Nowe perspektywy, Bruksela, 4.4.2007, KOM(2007) 161 8. Mucha-Leszko B., Strefa euro. Wprowadzenie - funkcjonowanie międzynarodowa rola euro, Wydawnictwo UMCS, Lublin, 2007, s. 255 25 op. cit. 7
Inwestycje w badania i rozwój determinantą przewagi konkurencyjnej Unii Europejskiej 9. Niespełnione marzenia, czyli krajobraz po Strategii Lizbońskiej, Polska Times, 2010, http://www.polskatimes.pl/aktualnosci/225003,niespelnione-marzenia-czyli-krajobrazpo-strategii,id,t.html, 14.04.2010 10. Olczyk M., Rozdział 1. Konkurencyjność podmiotów ujęcie teoretyczne, [w.] Konkurencyjność. Poziom makro, mezo i mikro, pod red. Daszkiewicz N., PWN, Warszawa, 2008, s. 13. 11. Polska branża IT na szarym końcu Unii Europejskiej, http://tech.wp.pl/kat,1009791,title,polska-branza-it-na-szarym-koncu-unii- Europejskiej,wid,11765197,wiadomosc.html, 27.04.2010 12. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, 2007 13. Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, 2009 14. Radło M.J., Strategia Lizbońska nie spełnia pokładanych w niej nadziei, Rzeczpospolita, 2005, http://www.pfsl.pl/news.php?id=254, 14.04.2010 15. Raport: Europejczycy za zwiększeniem inwestycji w badania i rozwój, http://www.euractiv.pl/gospodarka/artykul/raport-europejczycy-za-zwikszenieminwestycji-w-badania-i-rozwoj-000673, 8.04.2010 16. Szuktka S., Tamowicz P., Strategia Lizbońska szansą dla Europy i Polski, Seminarium informacyjne, Polskie Forum Strategii Lizbońskiej Research and development investments as a determinant of European Union s competitive advantage. The article deals with an essential part of functioning of European Union that is, its competition. The author indicates that the major determinant of competitiveness growth are investments in research and development, especially in the field of new technologies. Furthermore, European Research Area (ERA) is characterized and the evaluation of IT sector s competitiveness in EU is comprised in the following piece. Finally, the author illustrates opportunities for introduction of innovations into research and development thanks to EU Structural Funds. Keywords: regions competitiveness, research and development, EU Structural Funds Witold Czudec Autor jest członkiem Stowarzyszenia na Rzecz Aktywności Społecznej. Ukończył studia magisterskie na Wydziale Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego. W czasie studiów zajmował się problematyką zarządzania marketingowego w przedsiębiorstwach, ze szczególnym uwzględnieniem działalności outsourcingowej oraz polityką gospodarczą. Ukończył studia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro, organizowanej przez Uniwersytet Rzeszowski i NBP. Jego zainteresowania dotyczą tematyki procesów zarządzania organizacjami, integracji europejskiej (polityka regionalna) oraz ekonomii społecznej. 8