Komisariat Policji przy ul. Niepodległości w Szprotawie, budynek wpisany do rejestru zabytków pod numerem rejestru L-649/A z dnia 15.05.2014r. Spis treści 1. Analiza merytoryczna prac związanych z dekoracją sztukaterii i supraportów. 1.1. Ocena wykonania prac konserwatorskich, restauratorskich: sztukaterie. 1.2. Ocena wykonania prac konserwatorskich, restauratorskich: supraporty. 2. Zakres prac poprawkowych. 2.1. Sztukaterie 2.2. Supraporty 3. Przedmiar robót konserwatorskich i restauratorskich. 1. Analiza merytoryczna prac związanych z dekoracją sztukaterii i supraportów.
1.1. Ocena wykonania prac konserwatorskich, restauratorskich: sztukaterie Sztukateria to gipsowe elementy dekoracyjne. W przypadku budynku przy ul. Niepodległości 6 w Szprotawie mamy do czynienie z różnorodnymi elementami ozdobnymi. Gipsowe ozdobienia zostały odlane z gipsu i zamontowane do ścian i sufitów. Elementy dekoracyjne znajdują sie w salach nr (numeracja pomieszczeo według: "Projekt Budowlany. Projekt remontu i zagospodarowania terenu komisariatu policji w Szprotawie"): - na parterze nr 1, 2, 6. Do wykonanych tu zdobieo należą: gzyms podsufitowy, półwałek w we fryzie pasmowym, putta, ornamenty roślinne i zwierzęce, rozety; - w pomieszczeniach piętra pierwszego nr 5, 6, 7, 8. Można przypuszczad, iż w pomieszczeniu 7 na pierwszym piętrze istniały ozdobne rozety nie zachowane in situ. Do wykonanych tu zdobieo należą: szerokie, bardzo zdobne gzymsy podsufitowe, półki i wałki w we fryzie pasmowym, putta, ornamenty roślinne i zwierzęce, rozety; - pomieszczenia piętra drugiego nr 5, 6, 7. Do wykonanych tu zdobieo należą: gzyms podsufitowy, półwałek w we fryzie pasmowym, putta, ornamenty roślinne i zwierzęce, rozety. Ozdoby gipsowe zachowały się do czasów obecnych w średnim stanie technicznym, ubytki są nieliczne, ale znaczące. Zauważalne są liczne mikropęknięcia. Można przypuszczad, iż elementy ozdobne, jak rozety, plafony i herbarze wraz z przedstawieniami roślinnymi, zwierzęcymi i ludzkimi nie zostały podklejone i ustabilizowane. Wiele ze zdobieo sufitów zostało wadliwie naprawie, w szczególności do czyszczenia użyto parownicy, można stwierdzid również iż użyto niewłaściwych materiałów konserwatorskich. Plastyczne przedstawienia motywów ludzkich, zwierzęcych i roślinnych, które w zamiarach artysty były wyraziste, pełne, zostały zamazane dużą ilością gipsu szpachlowego i straciły swoje naturalne piękno. W kilku przypadkach zostały niewłaściwie dokonane uzupełnienia braków w ornamentyce pasa podsufitowego. Prawdopodobnie całe partie sufitów pozbawione zostały pierwotnej wyprawy tynkarskiej, otynkowano je powtórnie lub też założono sufity podwieszane.
Fot. 1. Rozeta z elementem kwiatowym, widoczne spękania. Fot. 2. Rozeta z elementem kwiatowym, wyraźne spękania.
Fot. 3. Rozeta z elementem kwiatowym, brak wypracowanego detali. Fot. 4. Rozeta z elementem kwiatowym, wyraźne spękania, widoczne łączenia na metalowe gwoździe.
Fot. 5. Rozeta z elementem roślinnym i plecionką, widoczne spękania. Fot. 6. Rozeta z elementem roślinnym i plecionka, widoczne ubytki w sztukaterii.
Fot. 7. Gzyms ścienny i podsufitowy, niewłaściwie wyprofilowany narożnik detalu. Fot. 8. Zbliżenie na narożnik.
Fot. 9. Wadliwe wyprofilowanie gzymsu i półwałka. Fot. 10. Brak perełek.
Fot. 11. Wadliwe profilowanie narożnika. Fot. 12.Wadliwe wyprofilowanie gzymsu.
Fot. 13. Wadliwe łączenie elementów sztukaterii. Fot 14. Brak wypracowanego tła detalu oraz polichromii.
Fot. 15. Brak wypracowanego profilu gzymsu, wyraźne mikrospękania. Fot. 16. Brak wypracowanego profilu gzymsu, widoczne mikrospękania.
Fot. 17. Czyszczenie sztukaterii oraz nowe tynki na suficie. Fot. 18. Czyszczenie sztukaterii oraz nowe tynki na suficie.
Fot. 19. Elementy sztukaterii w pomieszczeniu na pierwszym piętrze, widoczne spękania oraz wadliwe profilowanie. Fot. 20. Elementy sztukaterii w pomieszczeniu na pierwszym piętrze, widoczne spękania oraz wadliwe profilowanie.
Fot. 21. Wadliwe, niewłaściwe rekonstrukcje ubytku narożnika sztukaterii. Fot. 22. Wadliwe, niewłaściwe rekonstrukcje ubytku narożnika sztukaterii.
Fot. 23. Niewłaściwe zaszpachlowanie części sufitu przylegającego do ozdobnego plafonu rozety. Fot. 24. Niewłaściwe zaszpachlowanie części sufitu przylegającego do ozdobnego plafonu rozety.
Fot. 25. Elementy sztukaterii z postaciami, brak oryginalnej malatury. Fot. 26. Elementy sztukaterii z postaciami, brak oryginalnej malatury.
Fot. 27. Wadliwe naprawy plafonów sztukaterii Fot. 28. Wadliwe naprawy plafonów sztukaterii.
Fot. 30. Brak opracowanego detalu plafony rozety, brak kolorystyki. Fot. 31. Brak opracowanego detalu plafony rozety, brak kolorystyki.
Fot. 32. Brak opracowanego detalu tła plafonu rozety, brak kolorystyki. Fot. 33. Brak opracowanego detalu tła plafonu rozety, brak kolorystyki.
Fot. 34. Brak wykonania rekonstrukcji gzymsu podsufitowego - listwa. Fot. 35. Brak wykonania rekonstrukcji gzymsu podsufitowego - listwa.
Fot. 36. Brak wykonania rekonstrukcji gzymsu podsufitowego - listwa. Fot. 37. Brak wykonania rekonstrukcji gzymsu podsufitowego - listwa.
Fot. 38. Brak wykonania rekonstrukcji gzymsu podsufitowego - listwa Fot. 39. Brak wykonania rekonstrukcji gzymsu podsufitowego - listwa.
Fot. 40. Brak wykonania polichromii na detalach sztukaterii. Fot. 41. Brak wykonania polichromii na detalach sztukaterii.
1.2. Ocena wykonania prac konserwatorskich, restauratorskich: supraporty Supraporta (łac. supra portam - nad drzwiami) naddźwiernik, dekoracyjne panneau umieszczone nad drzwiami, ujęte w obramowanie z drewna lub stiuku. Wypełnione dekoracją w formie fresku, płaskorzeźby, sztukaterii, malatury itp. Początki stosowania sięgają renesansowego budownictwa pałacowego. Jako jeden ze szczegółów architektonicznego dekorowania wnętrz rozpowszechnił się w okresie baroku, rokoka i klasycyzmu.(wg Encyklopedii PWN). Dekoracyjne elementy w liczbie czterech zostały umieszczone na dwóch kondygnacjach. W pomieszczeniu nr 6 i 7 na pierwszej kondygnacji (I piętro) oraz na drugiej kondygnacji: pomieszczenia 5 i 7 (II piętro). Numeracja pomieszczeo według "Projektu Budowlanego. Projekt remontu i zagospodarowania terenu komisariatu policji w Szprotawie". Dekoracje zostały wykonane w odlewie gipsowym, zaimpregnowane pokostem lnianym. Umieszczono je nad drzwiami mocując na kołki drewniane i metalowe gwoździe. Ze zdjęd przed remontem widad, że supraporty były wtórnie pomalowane na biało oraz na kolor łososiowy. Brak jest informacji na temat: badao stratygraficznych polichromii i złoceo, wzmocnienia i scalenia gipsowych elementów. Supraporty według projektu wykonawczego miały zostad oczyszczone metodą Cold Jet: wdmuchiwanie suchego lodu. Czyszczenie suchym lodem znane jest pod kilkoma nazwami: czyszczenie suchym lodem, czyszczenie strumieniowe suchym lodem, czyszczenie dwutlenkiem węgla. Czyszczenie suchym lodem jest metodą czyszczenia lub przygotowania powierzchni, podobnie jak piaskowanie, sodowanie lub czyszczenie perełkami z tworzywa sztucznego, w której środek czyszczący jest przyspieszany w strumieniu sprężonego powietrza, by uderzyd w czyszczoną lub przygotowywaną powierzchnię. Czyszczenie suchym lodem: jest metodą, która nie ściera, nie zagraża pożarem ani porażeniem prądem; jest ekologicznie odpowiedzialne i nie zawiera żadnych substancji zanieczyszczających, takich jak rozpuszczalniki czy materiał ścierny; jest czystą metodą, zaaprobowaną do stosowania w przemyśle spożywczym; pozwala czyścid większośd urządzeo na miejscu, bez demontażu; może byd stosowane, nie uszkadzając części elektrycznych i mechanicznych, i nie zagraża pożarem; może byd stosowane do usuwania pozostałości produkcyjnych, środków antyadhezyjnych, substancji zanieczyszczających, farb, olejów i warstw organicznych; może byd na tyle delikatne, aby usuwad z książek uszkodzenia wywołane przez dym, lub na tyle intensywne, aby usuwad żużel z narzędzi;
może byd stosowane w wielu ogólnych zastosowaniach czyszczenia. Informacje pochodzą ze strony: http://www.coldjet.com/pl/information/what-is-dry-iceblasting.php.na podstawie dokonanej analizy in situ można stwierdzid, że do czyszczenia supraport zastosowano metodę mechanicznego zdzierania nawarstwieo polichromii. Prawdopodobnie celem rozpulchnienia użyto parownicy. Metoda użyta do oczyszczenia ozdobnych detali jest całkowicie inną metodą niż ta zaproponowana w projekcie. Mechaniczne oczyszczanie spowodowało liczne wżery oraz głębokie ubytki. Należy stwierdzid, iż:- nie wykonano żadnych badao stratygraficznych lub fizyko-chemicznych, - nie podklejono elementów odspojonych od ściany, - nie wykonano scalenia mikropęknięd, - nie wzmocniono skorodowanych mocowao metalowych, - nie wykonano dezynfekcji, ani szpachlowania ubytków. Supraporty zostały tylko mechanicznie oczyszczone. Elementy dekoracyjne, jakimi są supraporty różnią się elementami zdobieo. Zostały one wykonane w dwóch typach zdobieo: kartusz herbowy pośrodku, okalają go motywy roślinne: wici, liście akantu, kwiaty, zakooczenie boczne stanowią ślimaki. Drugi typ to zdobienia nawiązujące do stylistyki secesyjnej: kwiaty, ważki. Supraporty zostały w chwili wykonania wzmocnione lnianymi powrozami zatopionymi wewnątrz zdobieo. Można przypuszczad, iż oryginalnie były one zdobione kolorową polichromią. Szczegółowe badania fizyko - chemiczne mogą wskazad poprawną kolorystykę. Można ewentualne w doborze kolorów oprzed się na wiedzy o zbliżonych zdobieniach z danego regionu. Pomocne mogą się okazad również materiały zgromadzone w archiwum LWKZ, bądź też informacje pochodzące z opisów historycznych (lokalne muzea).
Fot. 1. Supraporta w pomieszczeniu 7 na pierwszym piętrze. Fot. 2. Supraporta w pomieszczeniu 7 na pierwszym piętrze; widoczne odspojenie od pionowej ściany.
Fot. 3. Supraporta w pomieszczeniu 7 na pierwszym piętrze; widoczne spękanie z przemieszczeniem elementu ozdobnego. Fot. 4. Supraporta w pomieszczeniu 7 na pierwszym piętrze; zbliżenie na spękania.
Fot. 5. Supraporta w pomieszczeniu 7 na pierwszym piętrze, kartusz herbowy z resztkami polichromii. Fot. 6. Supraporta w pomieszczeniu 7 na pierwszym piętrze, widoczne dziury - zagłębienia po skorodowanych metalowych trzpieniach - gwoździach mocujących supraportę.
Fot. 7. Supraporta w pomieszczeniu 7 na drugim piętrze; widoczne spękania, ubytki. Fot. 8. Supraporta w pomieszczeniu 5 na pierwszym piętrze, widoczne spękania, skorodowane mocowania, nieumiejętne szpachlowanie.
Fot. 9. Supraporta w pomieszczeniu 5 na pierwszym piętrze, secesyjna stylistyka zdobnicza. Fot. 10. Supraporta w pomieszczeniu 5 na pierwszym piętrze, secesyjna stylistyka zdobnicza ze śladami pierwotnej polichromii.
Fot. 11. Supraporta w pomieszczeniu 5 na pierwszym piętrze, spękania konstrukcyjne. Fot. 12. Supraporta w pomieszczeniu 5 na pierwszym piętrze, zbliżenie na spękania konstrukcyjne.
Fot. 13. Supraporta w pomieszczeniu 5 na pierwszym piętrze, zbliżenie na dekoracyjny element (ważka). Fot. 14. Supraporta w pomieszczeniu 5 na pierwszym piętrze, zbliżenie na mocowanie tymczasowe supraporty za pomocą metalowego wkrętu.
Fot. 15. Supraporta w pomieszczeniu 5 na pierwszym piętrze, zbliżenie na spękania konstrukcyjne oraz zamaskowany, skorodowany metalowy trzpieo. Fot. 16. Supraporta w pomieszczeniu 5 na drugim piętrze, zbliżenie na spękania zaciągnięte masą szpachlową.
2. Zakres prac poprawkowych 2.1. Sztukaterie Celem prac poprawkowych będzie: 1. Wykonanie oceny stanu technicznego poszczególnych sztukaterii. (Do tej czynności potrzebny będzie drabina lub małe rusztowanie typu drabina z podestem, osoba specjalista manualny konserwator zabytków z uprawnieniami). Na tej podstawie zostanie wykonany szczegółowy program prac konserwatorskich. Inwestor, w imieniu którego będzie działał konserwator, zwróci się do LWKZ z wnioskiem o wydanie decyzji zezwalającej na wykonanie prac naprawczych w zakresie naprawy - prace poprawkowe sztukaterii. 2. Badanie pozostałości po polichromiach, złoceniach w miejscach, gdzie nie dokonano całkowitego oczyszczenia sztukaterii. 3. Wzmocnienie strukturalne odspojonych detali. 4. Dezynfekcja. 5. Oczyszczenie detali z pozostałości wtórnych farb i szpachli. 6.Uzupełnienie ubytków i pęknięd. 7. Odtworzenie brakujących elementów dekoracji w technice oryginału. 8. Szpachlowanie i impregnacja. 9. Odtworzenie polichromii na detalach w technice zbliżonej do oryginału. 10. Scalenie kolorystyczne, dobór kolorystyki na podstawie badao in situ bądź badao archiwalnych. 11. Wykonanie dokumentacji fotograficzno-rysunkowej z przeprowadzonych prac konserwatorskich. 2.2. Supraporty Celem prac poprawkowych będzie: 1.Wykonanie oceny stanu technicznego poszczególnych supraport. (Do tej czynności potrzebny będzie drabina lub małe rusztowanie typu drabina z podestem, osoba specjalista manualny konserwator zabytków z uprawnieniami). Na tej podstawie zostanie wykonany szczegółowy program prac konserwatorskich. Inwestor, w imieniu którego będzie działał konserwator, zwróci się do LWKZ z wnioskiem o wydanie decyzji zezwalającej na wykonanie prac naprawczych w zakresie naprawy - prace poprawkowe supraport. 2. Badanie pozostałości po polichromiach, złoceniach. 3. Wzmocnienie strukturalne, kotwienie odspojonych supraport, przyklejenie odchodzących od pionu elementów. 4. Wymiana skorodowanych elementów metalowych na nowe ze stali szlachetnej
5. Oczyszczenie detali z pozostałości wtórnych farb i szpachli. 6. Uzupełnienie ubytków i pęknięd. 7. Odtworzenie brakujących elementów dekoracji w technice oryginału. 8. Szpachlowanie i impregnacja. 9. Odtworzenie polichromii na detalach supraport w technice zbliżonej do oryginału. 10. Scalenie kolorystyczne. 11. Wykonanie dokumentacji fotograficzno-rysunkowej z przeprowadzonych prac konserwatorskich. 3. Przedmiar robót konserwatorskich i restauracyjnych. Parter Pomieszczenie nr 1 rozeta - powierzchnia 1,3m², glifowanie - od 0,5 cm do 4 cm Pomieszczenie nr 2 1. gzyms sufitu długośd sztukaterii 12m x 0,42 szer. 2. plafony 3 do remontu 3 x 1,40 jeden do rekonstrukcji 1 x 1,40 Pomieszczenie nr 3 1. rozeta - powierzchnia 1m², glifowanie - od 0,5 cm do 4 cm, 2. gzyms przyścienny podsufitny: - powierzchnia 8,2m² glifowanie od 0,5 cm do 6 cm, 3. gzyms sufitu: powierzchnia 3,7 m², glifowanie: od 1 cm do 10 cm, 4. cztery kartusze herbowe na suficie gzyms podsufitowy : powierzchnia 1m², 0,5 cm - 7 cm, 5. wykusz: powierzchnia 2,1m², glifowanie od 0,5 cm do 2 cm. Piętro 1 Pokój komendanta, pok. nr 6, I piętro (numeracja pomieszczeo według "Projektu Budowlanego. Projekt remontu i zagospodarowania terenu komisariatu policji w Szprotawie"). 1. rozeta - powierzchnia 1m², glifowanie - od 0,5 cm do 4 cm, 2. gzyms przyścienny podsufitny: - powierzchnia 8,2m², glifowanie od 0,5 cm do 6 cm, 3. gzyms sufitu: powierzchnia 3,7m², glifowanie: od 1 cm do 10 cm, 4. cztery kartusze herbowe na suficie, gzyms podsufitowy: powierzchnia 4 x 1m², 0,5 cm - 7 cm, 5. wykusz: powierzchnia 2,1m², glifowanie od 0,5 cm do 2 cm.
Sekretariat, pok. nr 7, I piętro (numeracja pomieszczeo według "Projektu Budowlanego. Projekt remontu i zagospodarowania terenu komisariatu policji w Szprotawie"). 1. dwie supraporty: łączna powierzchnia 2m², glifowanie: 0,5 cm - 7 cm Pokój 108 (z-cy komendanta) pok. nr 8, I piętro (numeracja pomieszczeo według "Projektu Budowlanego. Projekt remontu i zagospodarowania terenu komisariatu policji w Szprotawie"). 1. rozeta - powierzchnia 1,3m², glifowanie - od 0,5 cm do 4 cm. Pokój 104 (kryminalny) pok. nr 5, I piętro (numeracja pomieszczeo według "Projektu Budowlanego. Projekt remontu i zagospodarowania terenu komisariatu policji w Szprotawie"). 1. supraporta: powierzchnia 1m², glifowanie: 0,5 cm - 7 cm, 2. gzyms sufitu: powierzchnia 3,5 m², glifowanie: od 1 cm do 5 cm, 3. wsporniki sztukaterii sufitu 1 m², glifowanie: 0,5 cm - 5 cm. Piętro 2 pokój 202 1. supraporta 1 m², głęb. - 13 cm, przerzeźbienia - 4 cm, 2. gzyms podsufitowy -7,75 m², szer. 42 cm, 3. plafon 4 x 1.4 przerzeźbienia: - 0,5 cm do 4,0 cm, 4. plafon rozety podsufitowej: 4m2 przerzeźbienia: od 7 mm do 1,0 cm. pokój 201 1. rozeta - powierzchnia 1m², glifowanie - od 0,5 cm do 3 cm, 2. gzyms przyścienny podsufitny: - powierzchnia 8,2m² glifowanie od 0,5 cm do 6 cm, 3. gzyms sufitu: powierzchnia 3,7m², glifowanie od 1 cm do 10 cm, 4. cztery kartusze herbowe na suficie, gzyms podsufitowy: powierzchnia 4 x 1m², 0,5 cm - 7 cm, 5. wykusz: powierzchnia 2,1m², glifowanie od 0,5 cm do 2 cm. pokój 203 1. supraporta: powierzchnia 1m², glifowanie: 0,5 cm - 7 cm 2. sztukateria secesyjna na suficie: 30 cm 3. gzyms podsufitowy: 10 m² szer. 30 cm: 3m² 4. brakująca sztukateria - listwa sufitowa: 3,40 m:120 m² 5. plafon rozety sufitowej: (krzyż) 90 cm x 90 cm: 2.2 - ogony pawia, przerzeźbienia 0,5 cm -1,0 cm
pokój 207 1. gzyms podsufitowy - 40 cm dł., szer. 1,4m: 5,60 m² przerzeźbienia: - 1,0 cm Wyk./Opr. Krzysztof Heider 118 31