Adam Baryłka 1 Centrum Rzeczoznawstwa Budowlanego Sp. z o.o., Warszawa Rola okresowych kontroli w inżynierii bezpieczeństwa obiektów budowlanych centrów logistycznych 2 Wprowadzenie Przedmiotem naszych zainteresowań są obiekty budowlane, zlokalizowane w centrach logistycznych, stanowiące produkty finalne działalności budowlanej, posiadające konstrukcje połączone z gruntem w sposób trwały, wykonane z materiałów budowlanych i elementów składowych, będące wynikiem prac budowlanych, które muszą spełniać wymagania podstawowe i inne, określone w art. 5 ustawy Prawo budowlane, w przewidywanym okresie istnienia tych obiektów. W centrach logistycznych stanowiących wyspecjalizowane struktury gospodarcze jest zgrupowany na zwartym obszarze duży zbiór podmiotów specjalizujących się w organizacji i fizycznym przepływie mas towarowych. Centra logistyczne są lokalizowane na skrzyżowaniach ważnych (międzynarodowych) arterii transportowych i stanowią punktowe elementy infrastruktury logistycznej o wysokim stopniu złożoności technicznej i organizacyjnej. Wyposażone są one w liczne elementy budowlane o różnym przeznaczeniu, takie jak: intermodalny węzeł transportowy, nowoczesne magazyny, platformy przeładunkowe, nowoczesne obiekty biurowe, posterunek celny, system zaopatrzenia środków transportu w paliwo i energię, punkt technicznej obsługi i napraw środków transportu, infrastrukturę informatyczną, bank, placówkę poczty, biura ubezpieczycieli, obiekty hotelowo-gastronomiczne i inne. Dominującym obiektami w centrach logistycznych są budynki magazynowe o bardzo dużych powierzchniach zabudowy najczęściej projektowane, jako zautomatyzowane magazyny wysokiego składowania. Obiekty budowlane zlokalizowane w centrach logistycznych, stanowią złożone systemy składające się ze zbiorów elementów składowych wzajemnie ze sobą powiązanych, funkcjonujące w określonych warunkach środowiskowych. W czasie swojego istnienia są one poddawane procesom degradacji, o charakterze naturalnym oraz charakterze antropogenicznym. Procesy te są nierozerwalnie związane z oddziaływaniem środowiska stanowiącego otoczenie każdego obiektu budowlanego oraz jego eksploatacją (czyli jego intensywnym użytkowaniem oraz koniecznym utrzymywaniem), a także starzeniem się obiektów czego następstwem jest obniżanie właściwości użytkowych obiektów - tj. poziomu jakościowego cech określających spełnianie przez te obiekty żądanych funkcji. Istotną rolę w procesie zachowania stanu bezpieczeństwa obiektów budowlanych zlokalizowanych w centrach logistycznych odgrywają okresowe kontrole obiektów budowlanych - przewidziane w przepisach ustawy Prawo budowlane, stanowiące uproszczoną formę diagnostyki budowlanej. W artykule wskazano miejsce okresowych kontroli w diagnostyce budowlanej, ich rolę w procesie utrzymania bezpieczeństwa obiektów budowlanych zlokalizowanych w centrach logistycznych bazując na dokonywaniu licznych okresowych kontroli różnych obiektów budowlanych na terenie kraju - przez pracowników Centrum Rzeczoznawstwa Budowlanego Sp z o.o. Okresowe kontrole obiektów budowlanych w trakcie ich normalnej eksploatacji, pozwalają na ocenę symptomów zużywania się elementów składowych obiektów, detekcji uszkodzeń fragmentów lub całych obiektów, inwentaryzację i ocenę ich stanu technicznego a także ocenę możliwości dalszego bezpiecznego ich użytkowania. Okresowe kontrole obiektów budowlanych w przepisach prawa Założenia okresowej diagnostyki budowlanej Przepisy prawa przewidują dokonywanie okresowych diagnoz budowlanych w czasie eksploatacji obiektów budowlanych. Z uwagi na ogromną liczbę eksploatowanych obiektów budowlanych, dużą złożoność postępowania diagnostycznego stanu technicznego obiektów budowlanych i związane z tym koszty oraz jednoczesną konieczność monitorowania stanu bezpieczeństwa obiektów budowlanych - wprowadzono ustawowy obowiązek dokonywania okresowych diagnoz budowlanych w formie okresowych kontroli obiektów budowlanych, wskazując wymaganą częstotliwość kontroli jej zakres, wymagane terminy wykonania i osoby upoważnione do ich dokonywania. Obowiązek okresowych kontroli obiektów budowlanych zawarto w przepisach; 1 Dr inż. A. Baryłka, Centrum Rzeczoznawstwa Budowlanego, Sp. z o. o. Warszawa. 2 Artykuł recenzowany. 46
ustawy - Prawo budowlane oraz ustawy - O charakterystyce energetycznej budynków (regulującej zagadnienie okresowych systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji w budynkach). Wymagania ww. ustaw dotyczące obowiązku przeprowadzania przez właściciela lub zarządcę okresowych kontroli dotyczą: częstotliwości kontroli, terminów kontroli, zakresu kontroli, osób upoważnionych do przeprowadzania kontroli, dokumentowania okresowych kontroli w formie protokolarnej. Założono przy tym, że: w większości przypadków ww. kontrole (stanowiące uproszczoną formę diagnostyki budowlanej) pozwolą na określenie ilościowe i jakościowe dostępnych do obserwacji objawów stanu technicznego (symptomów) kontrolowanego obiektu, i wnioskowanie na podstawie tego zbioru danych oraz w przypadkach trudniejszych będą one inicjowały potrzebę, a nawet konieczność, dokonania diagnostyki docelowej wymagającej często przeprowadzenia kompleksowych badań technicznych, analiz i ocen zgodnie z wiedzą, doświadczeniem i przyjętymi zasadami. Należy podkreślić, że prawidłowo wykonana okresowa kontrola, z uwagi na jej ustawowy zakres wymaga odpowiedniego poziomu szczegółowości ale jednocześnie wymaga kompetencji fachowej osób dokonujących takiej kontroli, ich rzetelności i sumienności przy zachowaniu krytycyzmu, obiektywizmu, umiejętności samokontroli, umiejętności podejmowania decyzji oraz bezstronności. Podczas okresowych kontroli dokonuje się sprawdzenia stanu technicznego i oceny przydatności obiektu budowlanego do użytkowania poprzez zidentyfikowanie symptomów zużycia technicznego obiektu (i jego elementów i instalacji) i oszacowanie wpływu tego zużycia na właściwości użytkowe i sprawność techniczną obiektu. Obowiązki właściciela (zarządcy) związane z utrzymaniem obiektu budowlanego Zgodnie z art. 61 pkt 1 ustawy - Prawo budowlane to właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany użytkować go w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej, zapewniając w szczególności spełnienie tzw. wymagań podstawowych określonych w art. 5 ust. 1 ustawy Prawo budowlane. Nałożenie odpowiedzialności za stan obiektu na jego właściciela lub zarządcę oznacza, że jest ona powiązana z podejmowaniem czynności w zakresie bieżącej konserwacji i utrzymania obiektu budowlanego, a nie z prawem własności. Natomiast zgodnie z art. 61 pkt 2 właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany zapewnić, dochowując należytej staranności, bezpieczne użytkowanie obiektu w razie wystąpienia czynników zewnętrznych odziaływujących na obiekt, związanych z działaniem człowieka lub sił natury, takich jak: wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, osuwiska ziemi, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, pożary lub powodzie, w wyniku których następuje uszkodzenie obiektu budowlanego lub bezpośrednie zagrożenie takim uszkodzeniem, mogące spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska. Aby zapewnić właściwe utrzymanie obiektu budowlanego, jego właściciel lub zarządca ma obowiązek zapewnić przeprowadzenie okresowych kontroli osoby do tego uprawnione. Cele okresowych kontroli obiektów budowlanych Przepisy ustawy - Prawo budowlane stanowią, że obiekt budowlany: powinien spełniać wymagania podstawowe a także wymagania dodatkowe określone w art. 5 ustawy - Prawo budowlane; należy użytkować w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej. Ogólnym celem okresowych kontroli obiektów budowlanych jest: 1) monitorowanie stanu technicznego obiektu, poprzez identyfikację uszkodzeń i zużycia elementów mających wpływ na dalszą degradację elementów oraz bezpieczeństwo użytkowania, 47
2) ocena możliwości bezpiecznego użytkowania obiektu budowlanego, 3) ustalanie potrzeb przy planowaniu zabiegów konserwacyjnych, napraw, remontów oraz innych działań zmierzających do poprawy stanu elementów obiektu w celu niedopuszczenia do degradacji stanu technicznego obiektu budowlanego. 4) ocena użyteczności obiektu. Wynika z tego, że podczas dokonywania okresowej kontroli nie jest celem ocenienie zużycia obiektu budowlanego, ale zidentyfikowanie niezbędnych działań dla podtrzymania jego właściwości użytkowych tzn. spełniania wymagań podstawowych i innych wynikających z art. 5 ustawy - Prawo budowlane. Zgodnie z przepisami art. 62 ustawy Prawo budowlane, celami szczegółowymi okresowych kontroli są nw. działania: 1) Sprawdzenie stanu technicznego: a) elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu, b) instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska, c) instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych). d) obiektu budowlanego e) instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów. 2) Ocena przydatności obiektu budowlanego do użytkowania; 3) Ocena estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia. Jak wynika z powyższego kontroli i ocenie stanu technicznego podlegają wszystkie zasadnicze elementy obiektu budowlanego, zarówno konstrukcyjne jak i wykończeniowe i związane z stałym wyposażeniem obiektu. Ustawodawca poza wymienionymi elementami okresowych kontroli nie określa sposobu ich przeprowadzania, uznając prawdopodobnie, że powierzenie ich wykonania osobom kompetentnym, dysponującym odpowiednią wiedzą techniczną, nie wymaga zawierania takich informacji w przepisach prawa. Okresowe kontrole wymagane przepisami ustawy Prawo budowlane Rodzaje i zakres okresowych kontroli wymaganych przepisami ustawy Prawo budowlane W celu zapewnienia bezpieczeństwa użytkowania obiektów budowlanych należy przeprowadzać kontrole wskazane w art.62 ust.1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane (przepisy ustawy wskazują ogólny zakres poszczególnych kontroli). Kontrole okresowe mają charakter kontroli rocznych i pięcioletnich. Zgodnie z art.62 ust.1 obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli: 1) okresowej, co najmniej raz w roku, 2) okresowej, co najmniej raz na 5 lat, 3) okresowej w zakresie, o którym mowa w pkt 1, co najmniej dwa razy w roku, w terminie do 31 maja oraz do 30 listopada, w przypadku budynków o powierzchni zabudowy przekraczającej 2 000 m2 oraz innych obiektów budowlanych o powierzchni dachu przekraczającej 1 000 m2; 4) bezpiecznego użytkowania obiektu każdorazowo w przypadku wystąpienia okoliczności, o których mowa w art. 61 pkt 2. Rozpatrując zakres okresowej kontroli obiektu budowlanego, należy mieć na uwadze definicję tego pojęcia zawartą w art. 3 Pb. Zatem okresowa kontrola: a) budynku dotyczy również instalacji i urządzeń technicznych związanych z tym budynkiem, zapewniających możliwość użytkowania budynku zgodnie z jego przeznaczeniem; b) budowli dotyczy również instalacji i urządzeń związanych z tą budowlą, zapewniających możliwość użytkowania budowli zgodnie z jej przeznaczeniem. Kontrole powinny być przeprowadzane w odpowiedniej porze, najczęściej w porze wiosennej, za wyjątkiem obiektów wielkopowierzchniowych, dla których wymagane jest również wykonanie kontroli przed sezonem zimowym. Kontrolę należy również przeprowadzać każdorazowo po zaistnieniu ekstremalnych warunków eksploatacyjnych (np. warunków pogodowych), które mogły doprowadzić do pogorszenia stanu technicznego obiektu budowlanego. 48
Ustawa określa maksymalny okres dzielący wymienione kontrole okresowe i nie ma zastrzeżeń do częstszego ich przeprowadzania. Jednak karane jest niewypełnienie tego obowiązku w okresie określonym w ustawie. Ustawodawca upoważnił właściwych ministrów do wprowadzenia obowiązku częstszych kontroli, jak również określenia szczegółowego ich zakresu. Przepisy takie mogą się znaleźć w rozporządzeniach dotyczących warunków technicznych użytkowania obiektów budowlanych. Okresowa kontrola roczna Co najmniej raz w roku należy przeprowadzać okresowe kontrole polegające na: sprawdzeniu stanu technicznego: elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu, instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska, a także instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych) art. 62 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane. Kontrolę należy przeprowadzać raz w każdym roku kalendarzowym, przy czym między datą kontroli w danym roku a datą kontroli w roku poprzednim nie musi upłynąć równo 365 dni (tj. 1 rok). Przy dokonywaniu kontroli corocznych nie ma obowiązku badania instalacji elektrycznej. Kontrola elementów budynku i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne Zgodnie z 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16.08.1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych, okresowej kontroli, o której mowa w art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy podlegają elementy budynku narażone na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania, których uszkodzenia mogą powodować zagrożenie dla bezpieczeństwa osób, środowiska oraz konstrukcji budynku. W toku kontroli szczegółowym sprawdzeniem należy objąć stan techniczny: zewnętrznych warstw przegród zewnętrznych (warstwa fakturowa), elementów ścian zewnętrznych (attyki, filary, gzymsy), balustrad, loggii i balkonów, urządzeń zamocowanych do ścian i dachu budynku, elementów odwodnienia budynku oraz obróbek blacharskich, pokryć dachowych, instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, urządzeń stanowiących zabezpieczenie przeciwpożarowe budynku, elementów instalacji kanalizacyjnej odprowadzających ścieki z budynku, przejść przyłączy instalacyjnych przez ściany budynku (zob. 5 ust. 2 ww. rozporządzenia). Kontrole instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska. Przepisy prawa budowlanego nie precyzują, co należy rozumieć pod pojęciem instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska, o których mowa w art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy Prawo budowlane. Mając jednak na uwadze przepisy dotyczące ochrony środowiska, należy przyjąć, że są to instalacje i urządzenia, które przeciwdziałają negatywnemu oddziaływaniu obiektu na stan środowiska oraz na życie lub zdrowie ludzi, w szczególności w zakresie wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza, wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, powodowania hałasu, wytwarzania pól elektromagnetycznych. Takimi urządzeniami są np. urządzenia sanitarne służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także służące do czasowego gromadzenia odpadów stałych, urządzenia filtrujące czy wygłuszające. Obowiązek kontroli instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska, o którym mowa w art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy, nie został w żaden sposób ograniczony ani co do rodzaju obiektu budowlanego, ani podmiotu zobowiązanego do takiej kontroli okresowej. Kontrole instalacji gazowych oraz przewodów kominowych. Ocena stanu technicznego instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych), o których mowa w art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy Prawo budowlane, powinna obejmować m. in. sprawdzenie: wykonania zaleceń wynikających z poprzedniej kontroli okresowej, zmian w kanałach i przewodach spalinowych, jakie wprowadzono za zgodą właściciela lub zarządcy budynku w okresie od poprzedniego przeglądu, drożności przewodów kominowych, 49
siły ciągu kominowego, ustalonego przy pomocy atestowanego urządzenia pomiarowego zapewniającego prawidłowe działanie podłączonych urządzeń dymowych, spalinowych, wentylacyjnych, występowania uszkodzeń przewodów na całej ich długości, kanałów, czopuchów, włazów, ław kominowych, nasad kominowych itp., posiadania sprawnie działających urządzeń wentylacyjnych, w tym nawiewnych i wywiewnych w pomieszczeniach, w których zainstalowane są urządzenia grzewcze (np. trzony kuchenne, piecyki wody przepływowej, kotły c.o., itp.), częstotliwości okresowego czyszczenia przewodów kominowych, o jakich mowa w 34 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7.06.2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, dogodnego dostępu do czyszczenia i przeprowadzania okresowych kontroli przewodów kominowych i urządzeń mających związek z kominami, występowania innych stwierdzonych w trakcie kontroli nieprawidłowości mogących spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia. Osoba dokonująca przeglądu przewodów kominowych jest zobowiązana sporządzić protokół, który będzie załącznikiem do książki obiektu budowlanego (art. 64 ust. 3 ustawy Prawo budowlane). Zgodnie z 47 rozporządzenia MSWiA w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych, stan technicznej sprawności instalacji gazowej w budynku powinien być kontrolowany równocześnie z kontrolą stanu technicznego przewodów i kanałów wentylacyjnych oraz spalinowych. Instalacją gazową jest układ przewodów gazowych w budynku wraz z armaturą, wyposażeniem i urządzeniami gazowymi, mający początek w miejscu połączenia przewodu z kurkiem głównym gazowym odcinającym tę instalację od przyłącza, a zakończenie na urządzeniach gazowych wraz z tymi urządzeniami ( 3 pkt 13 ww. rozporządzenia). Wymagania i procedura wykonywania okresowej kontroli stanu technicznej sprawności instalacji gazowej w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, zasilanych z sieci gazowej, są przedmiotem normy PN-M - 34507:2002 Instalacja gazowa. Kontrola okresowa. Norma ta zawiera szereg definicji związanych z instalacjami gazowymi, określa ogólny zakres kontroli okresowej w budynkach wielorodzinnych oraz kontroli poszczególnych elementów instalacji, miejsc i pomieszczeń, w których ona występuje. W przytoczonej normie podano również zasady postępowania w przypadku wykrycia nieszczelności, a także przedstawiono w załączniku propozycje formularzy protokołów z okresowej kontroli. Okresowa kontrola pięcioletnia Co najmniej raz na 5 lat należy przeprowadzać kontrolę polegającą na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia. Kontrolą powinno być również objęte badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów (art. 62 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane). Zakres kontroli rocznej i pięcioletniej jest różny, z wyjątkiem części budowlanej, która jest wspólna dla obu tych kontroli. Dlatego właściciel lub zarządca obiektu, w roku kalendarzowym, w którym przypada termin wykonania kontroli pięcioletniej, może przeprowadzić jedną wspólną kontrolę uwzględniającą zakres kontroli rocznej z art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. b i c oraz zakres kontroli pięcioletniej, czyli obejmującą sprawdzenie stanu technicznego: elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia, instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska, instalacji gazowych oraz przewodów kominowych, instalacji elektrycznej i piorunochronnej. Protokół z takiej kontroli powinien zawierać informacje świadczące o spełnieniu obowiązków, wynikających zarówno z art. 62 ust. 1 pkt 1 jak i pkt 2 ustawy Prawo budowlane. Dodatkowe regulacje dotyczące kontroli okresowych budynku mieszkalnego zawiera rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16.08.1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych. W myśl 6 tego rozporządzenia zakresem okresowej kontroli, o której mowa w art. 62 ust. 1 pkt 2 ustawy (tj. kontroli okresowej co najmniej raz na 5 lat), należy objąć również sprawdzenie stanu sprawności technicznej i wartości użytkowej elementów budynku, o których mowa w 5, oraz wszystkie pozostałe elementy budynku, a także estetykę budynku i jego otoczenia. 50
Kontrola okresowa dla obiektów wielkopowierzchniowych, wykonywana co najmniej dwa razy w roku Obowiązkiem tym zostały objęte budynki, które posiadają określoną powierzchnię zabudowy, tzn. przekraczającą 2000 m², bez względu na powierzchnię dachu oraz inne niż budynki obiekty budowlane o powierzchni dachu przekraczającej 1000 m², tj. obiekty budowlane, dla których nie można określić powierzchni zabudowy jak np. wiaty. Oznacza to, że omawianej kontroli okresowej podlegają budynki posiadające powierzchnię zabudowy przekraczającą 2.000 m2, niezależnie od powierzchni dachu. Natomiast, jeżeli nie mają powierzchni zabudowy przekraczającej 2.000 m2, to bez względu na powierzchnię dachu podlegają kontroli rocznej, o której mowa w art. 62 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane. Inne obiekty niż budynki kontrolowane są ze względu na powierzchnię dachu. Zarówno powierzchnia zabudowy budynku, jak i powierzchnia dachu, określona w przepisie, odnoszą się do samodzielnego konstrukcyjnie obiektu budowlanego. Tym samym, jeżeli np. budynek ma powierzchnię zabudowy ponad 2000 m², ale jest podzielony na części dylatacjami przebiegającymi od fundamentu po dach, i każda z tych samodzielnych konstrukcyjnie części stanowi samodzielny budynek oraz posiada powierzchnię zabudowy nie przekraczającą 2000 m², wówczas nie podlega kontroli okresowej, o której mowa w art. 62 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo budowlane, ale wyłącznie okresowej kontroli przeprowadzanej, co najmniej raz w roku. Obiekty wielkopowierzchniowe powinny być poddane kontroli stanu technicznego, co najmniej dwa razy w roku. Kontrole te należy przeprowadzać przed i po okresie zimowym w terminach do 31 maja oraz do 30 listopada. Natomiast zwrot, co najmniej wskazuje, że w stosunku do obiektów wielkopowierzchniowych kontrole okresowe mogą być przeprowadzane częściej niż dwa razy w roku. Zakres tej kontroli obejmuje zakres kontroli rocznej, o której mowa w art. 62 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane. Osoba dokonująca kontroli ma obowiązek bezzwłocznie pisemnie zawiadomić właściwy organ nadzoru budowlanego o przeprowadzonej kontroli (art. 62 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo budowlane). Kontrola bezpiecznego użytkowania obiektu budowlanego Kontrolę bezpiecznego użytkowania obiektu należy przeprowadzać każdorazowo w przypadku wystąpienia czynników zewnętrznych oddziaływujących na obiekt, związanych z działaniem człowieka lub sił natury, takich jak: wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, osuwiska ziemi, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, pożary lub powodzie, w wyniku, których następuje uszkodzenie obiektu budowlanego lub bezpośrednie zagrożenie takim uszkodzeniem, mogące spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska. Dotyczy to, więc nie tylko sytuacji uszkodzenia obiektu, ale również wystąpienia bezpośredniego zagrożenia takim uszkodzeniem. Dodatkowo niezbędną przesłanką jest zaistnienie zagrożenia życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska. Dokumentowanie okresowych kontroli wymaganych przepisami ustawy Prawo budowlane Należy pamiętać o tym, że każdy obiekt budowlany powinien mieć zapisaną swoją historię, która jest identyfikowana poprzez dokumentację obiektu budowlanego wraz z protokółami z kontroli okresowych i zapisami dotyczącymi usunięcia stwierdzonych usterek, projektami remontów, itp. Stąd koniecznym staje się również opisywanie stanu technicznego kontrolowanych elementów i całego obiektu budowlanego. Jest to podstawowe zadanie okresowych kontroli obiektów budowlanych. Każdorazowo przeprowadzona kontrola okresowa powinna być udokumentowana w formie protokołu i powinna uwzględniać sprawdzenie wykonania zaleceń wydanych po poprzednio przeprowadzonej kontroli. Protokoły sporządzane w wyniku kontroli okresowych budynku powinny zawierać określenie: stanu technicznego elementów budynku objętych kontrolą, rozmiarów zużycia lub uszkodzenia elementów, możliwości dalszego bezpiecznego użytkowania obiektu, zakresu robót remontowych i kolejności ich wykonywania, metod i środków użytkowania elementów budynku narażonych na szkodliwe działanie wpływów atmosferycznych i niszczące działanie innych czynników, zakresu nie wykonanych robót remontowych zaleconych do realizacji w protokołach z poprzednich kontroli okresowych. Do protokołów, sporządzanych w wyniku kontroli okresowych budynku, w razie potrzeby należy dołączyć dokumentację fotograficzną i dokumentacje graficzną wykonaną w toku kontroli. 51
Istotnym wynikiem kontroli powinna być ocena dotycząca możliwości dalszego bezpiecznego użytkowania skontrolowanego obiektu budowlanego, oczywiście w zakresie objętym kontrolą. Aczkolwiek konieczność dokonania tej oceny nie wynika wprost z przepisów ustawy - Prawo budowlane, to jednak do takiego wniosku dochodzimy odczytując przepis zobowiązujący osobę dokonującą kontroli obiektu do powiadomienia organu nadzoru budowlanego o stwierdzonych uszkodzeniach oraz brakach, które mogłyby spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia bądź środowiska, a w szczególności katastrofę budowlaną, pożar, wybuch, porażenie prądem elektrycznym albo zatrucie gazem. W protokole osoba kontrolująca powinna potwierdzić obowiązek usunięcia ww. uszkodzeń i braków przez właściciela lub zarządcę kontrolowanego obiektu budowlanego. Jeżeli kontrolujący nie zamieści w protokole kontroli informacji o stwierdzonych ww. nieprawidłowościach i brakach oznacza to, że nie stwierdza żadnych nieprawidłowości ograniczających możliwość bezpiecznego użytkowania obiektu. Dlatego w przypadku stwierdzenia uszkodzeń lub braków, które mogłyby spowodować wymienione wyżej skutki kontrolujący powinien w protokole zawrzeć potwierdzenie obowiązku usunięcia stwierdzonych uszkodzeń oraz uzupełnienia ww. braków a także przesłać kopię takiego protokołu do właściwego organu nadzoru budowlanego. Należy podkreślić, że nawet stan bardzo dobry powinien być odnotowany w ww. protokole kontroli. Należy podkreślić, że niezależnie od ww. kontroli okresowych właściciel obiektu budowlanego może przeprowadzać przeglądy robocze mające na celu określenie stanu przygotowania obiektu, urządzeń i instalacji do użytkowania w okresie zimowym. Poglądowy schemat postępowania po dokonaniu okresowej kontroli obiektu budowlanego przedstawiono na rys. 1. Rys. 1. Poglądowy schemat postępowania po dokonaniu okresowej kontroli obiektu budowlanego. Źródło: opracowanie własne. Osoby uprawnione do dokonywania okresowych kontroli wymaganych przepisami ustawy Prawo budowlane Osoby uprawnione do dokonywania kontroli okresowych instalacji elektrycznych, piorunochronnych i gazowych Kontrolę stanu technicznego instalacji elektrycznych, piorunochronnych i gazowych mogą przeprowadzać zarówno osoby posiadające uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności, jak również osoby mające kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych, tzn. świadectwa kwalifikacyjne wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych, o których mowa w 5 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28.04.2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci. 52
Do przeprowadzania takich kontroli upoważnione są, więc osoby posiadające uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej, jak i osoby posiadające kwalifikacje wynikające z przepisów o dozorze technicznym i energetyce i w tym przypadku bez znaczenia jest fakt posiadania lub nie posiadania przez nie uprawnień budowlanych. Osoby uprawnione do dokonywania kontroli okresowych przewodów kominowych Do dokonywania kontroli stanu technicznego przewodów kominowych w użytkowanych obiektach budowlanych upoważnione są: 1) osoby posiadające kwalifikacje mistrza w rzemiośle kominiarskim w odniesieniu do przewodów dymowych oraz grawitacyjnych przewodów spalinowych i wentylacyjnych, 2) osoby posiadające uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności - w odniesieniu do przewodów kominowych, o których mowa w pkt 1, oraz do kominów przemysłowych, kominów wolno stojących oraz kominów lub przewodów kominowych, w których ciąg kominowy jest wymuszony pracą urządzeń mechanicznych. Kontrole stanu technicznego przewodów kominowych, obok kominiarzy, którzy kontrolują przewody dymowe oraz grawitacyjne przewody spalinowe i wentylacyjne, wykazując się przy tym kwalifikacjami mistrza w zawodzie kominiarskim, mogą więc również wykonywać osoby posiadające uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności. Natomiast wyłącznie osoby z uprawnieniami budowlanymi mogą kontrolować kominy przemysłowe, kominy wolno stojące oraz kominy lub przewody kominowe, w których ciąg kominowy jest wymuszony pracą urządzeń mechanicznych. Przez uprawnienia budowlane odpowiednie do dokonywania kontroli stanu technicznego przewodów kominowych i wentylacyjnych, rozumie się uprawnienia, które upoważniają ich posiadacza do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi w specjalności konstrukcyjno budowlanej oraz uprawnienia do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych, cieplnych, wentylacyjnych i gazowych, w zależności od zakresu posiadanych uprawnień. Osoby posiadające stosowne uprawnienia w ograniczonym zakresie mogą przeprowadzać kontrole stanu technicznego przewodów kominowych i wentylacyjnych tylko w obiektach wchodzących w zakres tych uprawnień. Okresowe kontrole wymagane przepisami ustawy o charakterystyce energetycznej budynków Zakres okresowych kontroli wymaganych przepisami ustawy o charakterystyce energetycznej budynków Artykuł 23 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że właściciel lub zarządca budynku jest obowiązany poddać budynki w czasie ich użytkowania kontroli: a) okresowej, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego systemu ogrzewania, z uwzględnieniem efektywności energetycznej kotłów oraz dostosowania ich mocy do potrzeb użytkowych: co najmniej raz na 5 lat dla kotłów o nominalnej mocy cieplnej od 20 kw do 100 kw, co najmniej raz na 2 lata dla kotłów opalanych paliwem ciekłym lub stałym o nominalnej mocy cieplnej ponad 100 kw, co najmniej raz na 4 lata dla kotłów opalanych gazem o nominalnej mocy cieplnej ponad 100 kw; b) okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na ocenie efektywności energetycznej zastosowanych urządzeń chłodniczych o mocy chłodniczej nominalnej większej niż 12 kw. Kontrole systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji obejmują ocenę sprawności tych systemów oraz ich dostosowania do potrzeb użytkowych budynku. Nie dokonuje się kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji, w których od ostatniej takiej kontroli nie dokonano zmian mających wpływ na ich efektywność energetyczną. Jak wynika z powyższych informacji, częstotliwość kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji została uzależniona od nominalnej mocy urządzeń oraz rodzaju paliwa, zgodnie z wymogiem określonym w art. 14 i 15 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19.05.2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (Dz. Urz. UE L 153 z 18.06.2010 r., str. 13). Dodatkowo wprowadzono możliwość nieprzeprowadzania ww. kontroli, w przypadku, gdy od czasu poprzedniej kontroli nie dokonano zmian w systemie ogrzewania lub systemie klimatyzacji. Obowiązek zapewnienia kontroli kotłów oraz urządzeń chłodniczych dotyczy właściciela lub zarządcy budynku i obowiązuje od stycznia 2009 r. Wejście w życie omawianej ustawy skutkuje zniesieniem obowiązku kontroli instalacji ogrzewania z kotłami o efektywnej nominalnej wydajności powyżej 20 kw użytkowanymi, co najmniej 15 lat, licząc od daty zamieszczonej na tabliczce znamionowej kotła (art. 62 ust. 1b ustawy Pb). Przepis ten miał na celu zapewnienie jednorazowej kontroli tych urządzeń do końca 2010 r. Wejście w życie niniejszej ustawy sprawia, że: a) instalacje ogrzewania z kotłami o efektywnej nominalnej wydajności powyżej 20 kw użytkowanymi co najmniej 15 lat będą kontrolowane okresowo, jak pozostałe urządzenia instalacji grzewczych; b) kontrola systemu ogrzewania obejmie nie tylko kotły, jak dotychczas, ale cały system ogrzewania, który zakresem obejmuje także urządzenia instalacyjne; 53
c) obowiązkiem kontroli objęte są także urządzenia grzewcze zasilane paliwem odnawialnym, a nie jak do tej pory tylko paliwem nieodnawialnym. Osoby upoważnione do dokonywania okresowych kontroli obiektów budowlanych wymaganych przepisami ustawy o charakterystyce energetycznej budynków Okresowej kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji w budynku może dokonywać osoba (art. 24), która posiada: a) uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej lub b) kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacją urządzeń wytwarzających, przetwarzających, przesyłających i zużywających ciepło oraz innych urządzeń energetycznych. Minister Infrastruktury i Rozwoju wpisuje osobę spełniającą ww. wymagania, na jej wniosek, do wykazu osób uprawnionych do kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji zawartego w centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków. Po wpisaniu do wykazu osób uprawnionych do kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji osoba uprawniona uzyskuje dostęp do systemu teleinformatycznego, w którym prowadzony jest ten wykaz. W przypadku, gdy osoba wnioskująca nie spełnia wymagań, wówczas Minister Infrastruktury i Rozwoju odmawia, w drodze decyzji, wpisania tej osoby do ww. wykazu. Dokumentowanie okresowych kontroli wymaganych przepisami ustawy o charakterystyce energetycznej budynków Zgodnie z art. 28 ww. ustawy z przeprowadzonej kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji sporządza się protokoły z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego, w którym prowadzony jest centralny rejestr charakterystyki energetycznej budynków. Osoba przeprowadzająca kontrolę systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji przekazuje osobie zlecającej kontrolę protokół w formie papierowej, opatrzony numerem nadanym w systemie teleinformatycznym. Protokół jest podpisywany przez osobę przeprowadzającą kontrolę systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji i osobę zlecającą kontrolę. Zgodnie z art. 29 ww. ustawy protokoły z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji zawierają: dane identyfikacyjne budynku; dane identyfikacyjne systemu; ocenę sprawności systemu; zalecenia określające zakres i rodzaj robót budowlano-instalacyjnych, które poprawią efektywność energetyczną systemu. Właściciel lub zarządca budynku jest obowiązany do przechowywania protokołów z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji przez okres użytkowania budynku. Szczegółową zawartość protokołów z kontroli systemu ogrzewania lub protokołu systemu klimatyzacji określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie wzorów protokołów z kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji wydane na podstawie ustawy o charakterystyce energetycznej budynków: 1. załącznik nr 1 określa wzór protokołu z kontroli systemu ogrzewania; 2. załącznik nr 2 określa wzór protokołu z kontroli systemu klimatyzacji. Opracowanie wymienionych protokołów z kontroli odbywa się w systemie elektronicznym, po tym jak osoba uprawniona do sporządzenia tych dokumentów: a) zostanie wpisana do wykazu osób uprawnionych do kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji i uzyska dostęp do systemu teleinformatycznego oraz b) utworzy swoje konto w ww. systemie teleinformatycznym. Rola okresowych kontroli w zachowania stanu bezpieczeństwa obiektów budowlanych Znacząca rola okresowych kontroli obiektów budowlanych dla zachowania stanu bezpieczeństwa tych obiektów wynika z: 1) regularności i częstości kontroli, 2) merytorycznego zakresu kontroli, 3) wymaganych terminów dokonywania okresowych kontroli, 4) ustawowego określenia osób upoważnionych do dokonywania okresowych kontroli, 5) konieczności dokumentowania wyników kontroli w formie protokołu, 6) obowiązku przechowywania przez właściciela (zarządcę) protokołów z okresowych kontroli, 7) obowiązku przesyłania kopii protokołów z kontroli do właściwego organu nadzoru budowlanego w przypadku stwierdzenia, że występują okoliczności zagrożenia bezpieczeństwa ludzi i mienia sprzyjające wystąpieniu katastrofy budowlanej, 54
8) obowiązku powiadamiania właściwego organu nadzoru budowlanego o dokonaniu kontroli obiektu wielkopowierzchniowego, 9) obowiązku reagowania właściciela (zarządcy) obiektu budowlanego na zalecenia pokontrolne, 10) obowiązków organu nadzoru budowlanego po uzyskaniu informacji o zagrożeniu bezpieczeństwa obiektu budowlanego, dotyczących: konieczności przeprowadzenia kontroli sprawdzającej wykonanie zaleceń pokontrolnych, wymuszenia na właścicielu (zarządcy) obiektu budowlanego podjęcia działań eliminujących zagrożenie bezpieczeństwa ludzi i mienia (poprzez decyzję administracyjną nakładającą określone obowiązki), wydania decyzji nakazującej rozbiórkę obiektu budowlanego. Problemy związane z dokonywaniem okresowych kontroli obiektów budowlanych Podczas dokonywania okresowych kontroli obiektów budowlanych osoby kontrolujące napotykając często na problemy, które są często trudne do rozwiązania. Należą do nich, miedzy innymi: 1) brak dokumentacji technicznej kontrolowanego obiektu, i to nie tylko dokumentacji powykonawczej, ale jakiejkolwiek dokumentacji; 2) stosunkowo krótki czas dokonywania kontroli, wynikający z wielkości obiektu i jednocześnie niewielkich honorariów związanych z jej wykonaniem - co jest związane ze stosunkowo dużą konkurencją osób, które są skłonne podjąć się przeprowadzenia kontroli; 3) brak szczegółowych wymagań dotyczących zakresu okresowej kontroli. Zakresy okresowych kontroli podane art. 62 charakteryzują się stosunkową dużą ogólnością. Osoby uprawnione do dokonywania okresowych kontroli zwracają się do organów nadzoru budowlanego z częstymi pytaniami i prośbami w sprawie doprecyzowania zakresu kontroli; 4) ustawodawca nie przewidział możliwości doprecyzowania w formie aktu wykonawczego zakresu okresowych kontroli i formy protokołu z takiej kontroli - słusznie zakładając, że osoby uprawnione do ich dokonywani mają wystarczającą wiedzę techniczną, która pozwoli im dokonywać trafnych kontroli; 5) brak ujednoliconych prawnie form dokumentowania okresowej kontroli. Nie ustalono zawartości protokołu i formy protokołu; 6) brak formułowania wniosków pokontrolnych, często kontrola sprowadza się do opisu lub stwierdzenia występowania określonych symptomów zagrożenia. Kontrolujący powinien określić, czy stan skontrolowanego obiektu (w kontrolowanym zakresie) pozwala na dalsze bezpieczne jego użytkowanie; 7) brak jednoznacznego określenia pojęć odnoszących się do kontrolowanych obiektów budowlanych, takich jak: usterka, uszkodzenie, zniszczenie, itp., skala uszkodzeń, skala oceny stanu konstrukcji lub elementów konstrukcji, kryteria oceny stanu technicznego konstrukcji budowlanych i inżynierskich, definicje opracowań technicznych stanowiących wynik diagnozy technicznej obiektów budowlanych. 8) brak opracowania pełnego zestawu tablic diagnostycznych umożliwiających ocenę najczęstszych przyczyn występowania określonych symptomów (zewnętrznych objawów) stanu zagrożenia (uszkodzeń) na podstawie ich wyglądu, przebiegu i miejsc ich wystąpienia (fragmentaryczne tablice diagnostyczne funkcjonujące w literaturze nie obejmują wszystkich objawów zagrożenia); 9) brak dostępności dla osób dokonujących kontroli do określonych elementów konstrukcji i miejsc kontrolowanego obiektu budowlanego. Jako szczególnie przydatne w diagnostyce budowlanej można znaleźć literaturowe źródła wiedzy omawiające zagadnienia skali uszkodzeń, skali oceny stanu konstrukcji lub elementów konstrukcji obiektów budowlanych, definicje opracowań technicznych stanowiących wynik diagnozy technicznej obiektów budowlanych oraz kryteria oceny stanu konstrukcji budowlanych i inżynierskich. Szczególnym problemem, z jakim spotykają się osoby dokonujące okresowych kontroli, jest częsty brak dostępności, do określonych elementów konstrukcji i miejsc kontrolowanego obiektu budowlanego. Należy podkreślić, że dokonywanie okresowych kontroli wymaga zapewnienia tej dostępności; sprzyja temu wymóg art. 5 ust. 1 pkt 3 - dotyczący konieczności zapewnienia podczas projektowania i budowania obiektu budowlanego możliwości utrzymania właściwego stanu technicznego. Jednak w praktyce elementy wykończenia obiektu (takie jak: podwieszane sufity, itp.) elementy zabezpieczeń przeciwpożarowych (w postaci osłon, obudów, natrysków) utrudniają, a nawet uniemożliwiają, dostęp do określonych konstrukcji obiektu i ich fragmentów 55
Wymienione problemy, spotykane podczas dokonywania okresowych kontroli obiektów budowlanych, sprawiają, że często użyteczność dokonywanych kontroli jest problematyczna. Często ta użyteczność dla zlecającego wykonanie ww. kontroli sprowadza się jedynie do faktu, że osoba kontrolująca ponosi potencjalną odpowiedzialność za przeprowadzenie okresowej kontroli i za ewentualne skutki wynikające z nierzetelnego jej przeprowadzenia. Jak wynika z powyższego, podczas okresowych kontroli dokonuje się sprawdzenia stanu technicznego i oceny przydatności obiektu budowlanego do użytkowania poprzez zidentyfikowanie symptomów zużycia technicznego obiektu (i jego elementów i instalacji) i oszacowanie wpływu tego zużycia na właściwości użytkowe i sprawność techniczną obiektu. Wyniki uzyskane w czasie okresowych kontroli są jednak w wielu przypadkach niewystarczające dla dokonania wiarygodnej oceny stanu technicznego i oceny przydatności obiektu budowlanego do dalszego użytkowania i wymagają podjęcia pogłębionych działań diagnostycznych, których efektem powinny być odpowiednie opracowania techniczne dotyczące obiektu budowlanego. Ustawa Prawo budowlane przewiduje w niektórych przypadkach konieczność sporządzenia określonych opracowań technicznych. Obowiązki właściciela, zarządcy oraz użytkownika obiektów budowlanych po kontroli, podczas której stwierdzono nieprawidłowości Właściciele, zarządcy oraz użytkownicy obiektów budowlanych, na których spoczywają obowiązki w zakresie napraw, określone w przepisach odrębnych bądź umowach, są obowiązani w czasie lub bezpośrednio po przeprowadzonej kontroli, o której mowa w art. 62 ust. 1-4, usunąć stwierdzone uszkodzenia oraz uzupełnić braki, które mogłyby spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia bądź środowiska, a w szczególności katastrofę budowlaną, pożar, wybuch, porażenie prądem elektrycznym albo zatrucie gazem (art. 70 ust. 1 ustawy Prawo budowlane). Obowiązek ten powinien znajdować potwierdzenie w protokole z kontroli obiektu budowlanego, a osoba dokonująca kontroli obowiązana jest przesłać kopię tego protokołu bezzwłocznie do właściwego organu nadzoru budowlanego. Natomiast właściwy organ nadzoru budowlanego, po otrzymaniu kopii protokołu, przeprowadza niezwłocznie kontrolę obiektu budowlanego w celu potwierdzenia usunięcia stwierdzonych uszkodzeń oraz uzupełnienia braków. Podsumowanie 1. Istotną rolę w inżynierii bezpieczeństwa obiektów budowlanych zlokalizowanych w centrach logistycznych spełniają okresowe kontrole przewidziane w przepisach ustawy Prawo budowlane oraz ustawy o charakterystyce energetycznej budynków. 2. Podczas okresowych kontroli obiektów budowlanych w centrach logistycznych należy zwrócić szczególną uwagę na budynki wielkopowierzchniowe, jakimi są budynki magazynowe. Podlegają one podwójnej kontroli rocznej. Ponadto z uwagi na duże rozpiętości traktów konstrukcyjnych i przyjmowane duże rozpiętości rozwiązań konstrukcji przekrycia - sprawiają one duże problemy z ich utrzymaniem w warunkach zimowych z dużymi opadami śniegu. 3. Okresowe kontrole przewidziane w ww. przepisach stanowią wstępną formą diagnostyki budowlanej eksploatowanych obiektów budowlanych i w niektórych przypadkach wywołują konieczność dokonania pogłębionej diagnostyki budowlanej w celu wyjaśnienie przyczyn zaistniałych nieprawidłowości wpływających na stan zagrożenia życia, zdrowia użytkowników, mienia i środowiska. 4. Podczas okresowych kontroli dokonuje się sprawdzenia stanu technicznego i oceny przydatności obiektu budowlanego do użytkowania poprzez zidentyfikowanie symptomów zużycia technicznego obiektu (i jego elementów i instalacji) i oszacowanie wpływu tego zużycia na właściwości użytkowe i sprawność techniczną obiektu. 5. Z uwagi na powszechność okresowych kontroli obiektów budowlanych przyczyniają się one do skutecznego monitorowania bezpieczeństwa tych obiektów poprzez ocenę ich stanu technicznego i oceną możliwości bezpiecznego użytkowania obiektów. 6. Problemy związane z dokonywaniem okresowych kontroli obiektów budowlanych wskazują na potrzebę ich eliminowania przez właścicieli i zarządców obiektów budowlanych. 7. Właściciel (zarządca ) obiektów budowlanych zlokalizowanych w centrach logistycznych powinien mieć odpowiednią wiedzę dotyczącą obowiązku i problematyki okresowych kontroli obiektów budowlanych. Streszczenie W artykule wskazano miejsce okresowych kontroli w diagnostyce budowlanej. Określono ich rolę w procesie utrzymania bezpieczeństwa obiektów budowlanych zlokalizowanych w centrach logistycznych. Słowa kluczowe: obiekt budowlany, kontrole okresowe, centra logistyczne, diagnostyka, obronność, bezpieczeństwo. 56
The role of periodic control in engineering safety of construction object of logistical center, as important element of defense of state Abstract The paper pointed out a place in the diagnosis of periodic examinations of the building. Defined their role in the maintenance of buildings and safety problems associated with periodic inspections of these facilities in operation. Key word: building construction, periodic inspections, logistics, diagnostics, defense, security. LITERATURA / BIBLIOGRAPHY [1] Baryłka A.: Diagnostyka budowlana istotnym narzędziem inżynierii bezpieczeństwa obiektów budowlanych centrów logistycznych. Referat zgłoszony na I Ogólnopolska Konferencję Naukowo-Techniczną pt. Inżynieria bezpieczeństwa obiektów antropogenicznych. OWSIMP i CRB, 19-20.11. 2015 r. [2] Baryłka A.: Bezpieczeństwo pracy na stanowiskach związanych z dozorem i eksploatacją urządzeń. Wydawnictwo Centrum Rzeczoznawstwa Budowlanego, Warszawa 2015 [3] Baryłka A.: Bezpieczeństwo pracy na stanowiskach związanych z dozorem i eksploatacją urządzeń Grupa 1, Wydawnictwo Centrum Rzeczoznawstwa Budowlanego, Warszawa 2015 [4] Baryłka A.: Bezpieczeństwo pracy na stanowiskach związanych z dozorem i eksploatacją urządzeń Grupa 2, Wydawnictwo Centrum Rzeczoznawstwa Budowlanego, Warszawa 2015 [5] Baryłka A.: Bezpieczeństwo pracy na stanowiskach związanych z dozorem i eksploatacją urządzeń Grupa 3, Wydawnictwo Centrum Rzeczoznawstwa Budowlanego, Warszawa 2015 [6] Baryłka A., Baryłka J.: Funkcje techniczne w budownictwie. Przewodnik po inwestycyjnym eksploatacyjnym procesie budowlanym. Wyd. POLCEN, Warszawa, 2015 r. [7] Baryłka J.: Katastrofy budowlane określenia i analiza zdarzeń. Referat na na XII Konferencji naukowo-technicznej. Warsztat Pracy Rzeczoznawcy budowlanego. Kielce-Cedzyna 16-18.05.2012r. [8] Brukalski L.,Runkiewicz L.: Diagnostyka obiektów budowlanych. Materiały Budowlane nr 2/2011r. [9] Hola J., Schabowicz K.: Przegląd metod badawczych w zastosowaniu do diagnostyki i monitoringu obiektów budowlanych. 2012 ] Referat na XII Konferencji naukowo-technicznej. Warsztat Pracy Rzeczoznawcy budowlanego. Kielce-Cedzyna 16-18.05.2012 r. [10] Michalak H.: Ocena wpływu realizacji budynków z wielokondygnacyjnymi częściami podziemnymi na przemieszczenia podłoża gruntowego w sąsiedztwie. Materiały LII Konferencji Naukowej KILiW PAN i KN PZITB Krynica 2006". Gdańsk-Krynica, 11-16 września 2006 r. [11] Niziński S.: Diagnostyka obiektów technicznych. Zagadnienie ogólne. Wyd. UWM, Olsztyn 2001r. [12] Pawlikowski J.: Kryteria oceny stanu technicznego konstrukcji budowlanych i inżynierskich. Referat na XII Konferencji naukowo-technicznej. Warsztat Pracy Rzeczoznawcy budowlanego. Kielce-Cedzyna 16-18.05.2012 r. [13] Piekarczyk Adam, Jasiński Radosław, Drobiec Łukasz: Diagnostyka konstrukcji żelbetowych. Tom 1, PWN, 2010 r. [14] Sendkowski, J.: Problemy diagnostyki technicznej obiektów budowlanych. Diagnostyka, nr 3(39), 2006 r. [15] Starosolski W., Jóźwiak I.: Kumulacja błędów wykonawczych jako przyczyna zagrożenia konstrukcji żelbetowych budynków szkieletowych. Przegląd Budowlany nr 1/2000 r. [16] Szulborski K., Wysokiński L.: Ocena współpracy konstrukcji z podłożem w diagnozowaniu uszkodzeń budowli. Referat na VIII Konferencji Problemy rzeczoznawstwa budowlanego", Cedzyna, 2004 r. [17] Runkiewicz L.: Diagnostyka konstrukcji obiektów budowlanych w Warszawie. Cz. I. Przegląd Budowlany nr 11/2000 r. [18] Runkiewicz L. i inni.: Uszkodzenia obiektów budowlanych i ich usuwanie. Wyd. Weka, W-wa, 1999 r. [19] Runkiewicz L.: Określenia dotyczące napraw i wzmocnień konstrukcji budowlanych.. Przegląd Budowlany nr 10/2006 r. [20] Żółtowski B., Z. Ćwik: Leksykon diagnostyki technicznej. Wyd. ATR, 1996 r. 57