Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wydział Ekonomiczno-Społeczny Urząd Miasta i Gminy w Kłodawie Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w województwie wielkopolskim Wyniki badania zrealizowanego w 2015 roku przez zespół Wydziału Ekonomiczno-Społecznego UP w Poznaniu Karolina Pawlak Aldona Standar Małgorzata Kołodziejczak Włodzimierz Kołodziejczak Patronat Honorowy nad projektem badawczym objął Minister Gospodarki
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w wybranych województwach Polski analiza porównawcza Projekt badawczy zrealizowany pod patronatem Honorowym Ministra Gospodarki 1. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w województwie kujawsko-pomorskim realizacja: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (koordynator projektu badawczego), współpraca: Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko- Pomorskiego 2. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w województwie łódzkim realizacja: Uniwersytet Łódzki, współpraca: Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego 3. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w województwie warmińsko-mazurskim realizacja: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, współpraca: Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego 4. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w województwie wielkopolskim realizacja: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Cel i zakres badania Celem badania było rozpoznanie: aktualnego stanu zaangażowania kapitału zagranicznego w województwie wielkopolskim, jego struktury i znaczenia dla gospodarki województwa; czynników przyczyniających się do wyboru województwa wielkopolskiego jako miejsca lokalizacji bezpośrednich inwestycji zagranicznych; zaangażowania władz samorządowych w pozyskiwanie kapitału zagranicznego; ocen wsparcia inwestorów zagranicznych przed podjęciem inwestycji i po uruchomieniu działalności gospodarczej na terenie województwa; ocen atrakcyjności inwestycyjnej województwa wielkopolskiego. Zakresem podmiotowym zostały objęte jednostki samorządu terytorialnego województwa wielkopolskiego (gminy) oraz przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego mające siedzibę na terenie województwa. Dla realizacji celów badawczych wykorzystano wtórne i pierwotne źródła danych. Dane wtórne pochodzą z opracowań Głównego Urzędu Statystycznego oraz Urzędu Statystycznego w Poznaniu. Dane pierwotne zostały zgromadzone w rezultacie badań ankietowych przeprowadzonych z udziałem jednostek samorządu terytorialnego i przedsiębiorstw.
liczba przedsiębiorstw zmiany wartości kapitału Przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego w województwie wielkopolskim Liczba przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego i zmiany wartości tego kapitału w województwie wielkopolskim w latach 1999-2013 2500 2250 2000 1750 1500 1250 1000 750 500 250 liczba przedsiębiorstw 2222 2291 2302 zmiany wartości kapitału, rok 1999=100 2062 1923 1962 363,5 366,3 312,5 334,4345,8 1488 301,5 1258 1256 1253 1262 1314 1345 1385 1436 273,0 239,2 245,5 100,0 126,6 146,6 177,7 225,7 199,9 400 350 300 250 200 150 100 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 50 Źródło: dane GUS, obliczenia własne.
Przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego w województwie wielkopolskim Liczba przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego i wartość tego kapitału w Polsce według województw (stan na koniec 2013 roku) Liczba przedsiębiorstw 2302 4. miejsce w Polsce Wartość kapitału 15 648 mln PLN 3. miejsce w Polsce 6,8 mln PLN na 1 przedsiębiorstwo Źródło: dane GUS.
Struktura kapitału zagranicznego w województwie wielkopolskim Struktura kapitału zagranicznego w województwie wielkopolskim według kraju pochodzenia udziałowców (stan na koniec 2013 roku) Luksemburg 2,0% Cypr 2,0% Pozostałe 17,5% Niemcy 26,0% Hiszpania 2,4% Szwecja 3,2% Dania 3,7% Wlk. Brytania 4,3% Belgia 6,0% Francja 8,3% Holandia 24,6% Źródło: dane US w Poznaniu, obliczenia własne.
Struktura kapitału zagranicznego w województwie wielkopolskim Struktura podstawowego kapitału zagranicznego w przedsiębiorstwach z udziałem tego kapitału w województwie wielkopolskim według sekcji PKD (stan na koniec 2013 roku) Obsługa rynku nieruchomości 6,3% Informacja i komunikacja 0,4% Transport i gospodarka magazynowa 5,0% Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 3,0% Pozostałe sekcje 7,3% Przetwórstwo przemysłowe 52,2% Handel; naprawa pojazdów samochodowych 22,8% Budownictwo 3,0% Źródło: dane US w Poznaniu, obliczenia własne.
Miejsce przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego w gospodarce województwa wielkopolskiego W 2013 roku: Kapitał zagraniczny 15 648 mln PLN Zatrudnienie 233,6 tys. osób 92,7% kapitału podstawowego ogółem (16 889,1 mln PLN) przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego w województwie wielkopolskim; 38,5% ogółu pracujących w woj. wielkopolskim; 14,3% zatrudnionych w podmiotach z udziałem KZ w Polsce; 35,5% kapitału podstawowego we wszystkich podmiotach gospodarczych województwa wielkopolskiego; Źródło: dane US w Poznaniu, obliczenia własne.
Miejsce przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego w gospodarce województwa wielkopolskiego Liczba pracujących w przedsiębiorstwach z udziałem kapitału zagranicznego w województwie wielkopolskim według klas wielkości podmiotów w latach 1999-2013 250 000 233591 200 000 150 000 100 000 50 000 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 duże średnie małe mikro Źródło: dane GUS, opracowanie własne.
Miejsce przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego w gospodarce województwa wielkopolskiego Nakłady inwestycyjne w 2013 roku 1165 spółek 8 633 mln PLN 7,4 mln PLN na 1 przedsiębiorstwo 11,5% całości wydatków inwestycyjnych podmiotów z udziałem KZ w kraju; 79,8% nakładów na pozyskanie aktywów trwałych we wszystkich przedsiębiorstwach w województwie wielkopolskim; Przedsiębiorstwa bez udziału KZ 0,4 mln PLN Źródło: dane GUS, obliczenia własne.
Miejsce przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego w gospodarce województwa wielkopolskiego Intensywność inwestowania w przedsiębiorstwach z udziałem kapitału zagranicznego i w przedsiębiorstwach bez udziału tego kapitału w województwie wielkopolskim w latach 1999-2013 14% 12% 13,3% 11,5% relacja wartości wydatków inwestycyjnych na pozyskanie aktywów trwałych do wartości przychodów z całokształtu działalności 10% 8% 6% 4% 2% 0% 7,4% 7,2% 9,5% 6,7% 5,9% 5,9% 6,2% 6,6% 2,8% 2,3% 2,2% 3,1% 2,8% 3,1% 2,5% 4,8% 4,4% 4,2% 2,3% 1,7% 3,0% 1,5% 5,6% 4,6% 1,4% 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym przedsiębiorstwa bez kapitału zagranicznego Źródło: dane GUS, obliczenia własne.
Ocena atrakcyjności inwestycyjnej województwa wielkopolskiego w opinii przedsiębiorstw i jednostek samorządu terytorialnego 60% 50% 53,7% 46,4% 40% 30% 20% 19,5% 30,0% 24,4% 15,5% 10% 0% 5,5% 2,4% 2,7% 0,0% bardzo wysoka wysoka średnia niska bardzo niska inwestorzy zagraniczni samorządy Źródło: wyniki badania.
CZYNNIKI ZACHĘCAJĄCE DO DOKONANIA INWESTYCJI NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO położenie geograficzne otoczenie biznesu kwalifikacje siły roboczej stan infrastruktury transportowej możliwość współpracy z lokalnymi przedsiębiorstwami potencjał przemysłu regionalnego nastawienie lokalnej społeczności do inwestora i inwestycji nastawienie lokalnych władz do inwestora i inwestycji chłonność rynku dostęp do ośrodków naukowo-badawczych stopa bezrobocia stan środowiska naturalnego stan praworządności jakość i sprawność obsługi w urzędach aktywność samorządu na rzecz pomocy inwestorom atrakcyjność turystyczna ceny wynajmu, dzierżawy lokalne zachęty podatkowe ceny nieruchomości dostęp do zasobów naturalnych inne 0,0% 0,9% 22,0% 19,5% 19,5% 19,5% 17,1% 17,1% 15,5% 14,6% 14,6% 22,7% 12,2% 19,1% 82,9% 91,8% 75,6% 80,9% 70,7% 62,7% 65,9% 84,5% 53,7% 67,3% 43,9% 48,2% 43,9% 53,6% 39,0% 84,5% 36,6% 45,5% 31,7% 54,5% 31,7% 39,1% 54,5% 40,9% 74,5% 71,8% 59,1% 43,6% inwestorzy zagraniczni samorządy Źródło: wyniki badania. 0% 20% 40% 60% 80% 100%
CZYNNIKI ZNIECHĘCAJĄCE DO DOKONANIA INWESTYCJI NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO stopa bezrobocia stan praworządności aktywność samorządu na rzecz pomocy inwestorom dostęp do ośrodków naukowo-badawczych dostęp do zasobów naturalnych nastawienie lokalnej społeczności do inwestora i inwestycji nastawienie lokalnych władz do inwestora i inwestycji stan infrastruktury transportowej kwalifikacje siły roboczej stan środowiska naturalnego możliwość współpracy z lokalnymi przedsiębiorstwami Źródło: wyniki badania. ceny nieruchomości ceny wynajmu, dzierżawy lokalne zachęty podatkowe jakość i sprawność obsługi w urzędach atrakcyjność turystyczna chłonność rynku potencjał przemysłu regionalnego położenie geograficzne otoczenie biznesu inne 3,6% 8,2% 2,7% 9,1% 13,5% 19,1% 10,8% 5,5% 10,8% 7,3% 10,8% 10,9% 8,1% 9,1% 5,4% 5,5% 5,4% 0,9% 2,7% 5,5% 0,0% 0,9% 48,6% 43,6% 48,6% 42,7% 37,8% 20,0% 29,7% 27,0% 23,6% 27,0% 16,4% 21,6% 18,9% 17,3% 16,2% 25,5% 16,2% 16,4% 16,2% 16,2% inwestorzy zagraniczni samorządy 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
Ocena przygotowania władz samorządowych województwa wielkopolskiego do współpracy z przedsiębiorstwami z udziałem kapitału zagranicznego 70% 60% 50% 52,5% 61,8% 40% 30% 20% 16,4% 30,0% 19,1% 10% 0% 7,5% 7,5% 2,7% 2,5% 0,0% bardzo dobre dobre dostateczne słabe bardzo słabe inwestorzy zagraniczni samorządy Źródło: wyniki badania.
Ocena korzyści, jakie działalność przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego przynosi gminom wzrost zatrudnienia i wydajności pracy 2,44 ożywienie gospodarcze gminy 2,36 wzrost konkurencyjności gminy podniesienie standardu życia ludności podnoszenie kwalifikacji kadr w regionie transfer nowoczesnych rozwiązań technicznych i technologicznych transfer nowoczesnych technologii, wiedzy i umiejętności wzrost kooperacji przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym z firmami lokalnymi rozwój kontaktów zagranicznych zwiększenie rynków zbytu dla firm w regionie podnoszenie skali zastosowań ekologicznie czystych technologii 2,14 1,97 1,96 1,87 1,75 1,70 1,61 1,57 1,32 poprawa poziomu konkurencji wewnętrznej 1,02 0,0 1,0 2,0 3,0 Źródło: wyniki badania. wskaźnik oceny
Ocena zagrożeń, jakie działalność przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego przynosi gminom tworzenie silnej konkurencji dla lokalnych przedsiębiorstw 1,54 ryzyko lokalnego monopolu firmy zagranicznej, eliminacja konkurencji 1,48 pogorszenie stanu środowiska naturalnego 1,38 ryzyko stosowania nieuczciwej konkurencji w stosunku do firm lokalnych transfer wysoko kwalifikowanej kadry lokalnej do central firm zagranicznych ograniczenie zdolności rozwojowej miejscowych przedsiębiorstw poprzez osłabienie ich pozycji na rynku wykorzystanie silniejszej pozycji dla eksploatacji zasobów produkcyjnych regionu przyjmującego przejmowanie miejscowych przedsiębiorstw dla pozyskania ich rynku osłabienie rodzimych wzorców kulturowych i tradycji zagranicznym Źródło: wyniki badania. wzrost bezrobocia w wyniku zastosowania kapitałochłonnych technologii 1,38 1,28 1,24 1,20 1,14 1,04 0,90 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 wskaźnik oceny
Źródła informacji o potencjalnych inwestorach zagranicznych według jednostek samorządu terytorialnego województwa wielkopolskiego czekamy aż inwestor sam nawiąże z nami kontakt 60,0% Internet podczas spotkań na seminariach, konferencjach, wystawach prasa 41,8% 48,2% 55,5% od innych inwestorów 29,1% informacji udzielają nam instytucje rządowe 22,7% informacji udzielają nam firmy doradcze 4,5% sami kontaktujemy się z centralami firm zagranicznych 3,6% inne 2,7% informacji udzielają nam agencje zagraniczne 0,0% Źródło: wyniki badania. 0% 20% 40% 60% 80%
Skuteczność instrumentów promocji gmin województwa wielkopolskiego stosowanych przez jednostki samorządu terytorialnego prezentowanie gminy na seminariach, konferencjach 12,9% 31,4% 34,3% 21,4% organizacja misji prasowych, konferencji 40,0% 26,7% 30,0% prezentowanie gminy na imprezach promocyjnych, wystawach, targach 28,4% 38,6% 28,4% 4,5% organizacja promocji, wystaw, targów 14,7% 44,1% 29,4% 11,8% współpraca z firmami doradczymi, ośrodkami naukowymi wysyłanie ofert bezpośrednio do firm, ambasad i radców handlowych 9,2% 5,5% 16,4% 40,0% 43,6% 30,8% 34,5% 20,0% reklama w prasie krajowej 7,1% 32,9% 42,9% 17,1% reklama w prasie zagranicznej 10,4% 35,4% 52,1% prezentowanie gminy w Internecie 36,5% 33,7% 24,0% bezpośredni kontakt pracownika urzędu z przedstawicielami firm reklama w wydawnictwach przeznaczonych dla zainteresowanych Polską inwestorów dofinansowywanie publikacji promujących lokalne firmy, w których umieszczona jest nazwa miasta/gminy 6,5% 9,4% 36,8% 30,6% 24,5% 31,6% 45,2% 30,2% 25,0% 6,6% 17,7% 35,8% foldery informacyjne 23,2% 45,5% 27,3% Źródło: wyniki badania. 0% 20% 40% 60% 80% 100% wysoka skuteczność średnia skuteczność niska skuteczność instrument nieskuteczny
Ocena skuteczności instrumentów podnoszenia atrakcyjności inwestycyjnej stosowanych przez gminy województwa wielkopolskiego przychylne nastawienie urzędników do inwestora i inwestycji 2,57 stale poprawiamy wizerunek gminy 2,48 wysoka jakość i sprawność obsługi w urzędach 2,47 ulepszanie stanu infrastruktury transportowej uzbrajanie terenu pod inwestycję (sieć wodnokanalizacyjna, energetyczna, telekomunikacyjna itd.) posiadanie uporządkowanego stanu prawnego lokalnych gruntów przeznaczonych do sprzedaży pomoc inwestorom w znalezieniu wolnych gruntów lub lokali w przystępnych cenach pomoc inwestorom w załatwieniu formalności związanych z procedurą inwestycyjną dbanie o dobry stan środowiska naturalnego dbanie o dobre warunki do spędzania wolnego czasu i wypoczynku 2,40 2,36 2,32 2,29 2,28 2,14 2,06 Źródło: wyniki badania. 0,0 1,0 2,0 3,0 wskaźnik oceny
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wydział Ekonomiczno-Społeczny Urząd Miasta i Gminy w Kłodawie Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w województwie wielkopolskim Wyniki badania zrealizowanego w 2015 roku przez zespół Wydziału Ekonomiczno-Społecznego UP w Poznaniu Karolina Pawlak Aldona Standar Małgorzata Kołodziejczak Włodzimierz Kołodziejczak Patronat Honorowy nad projektem badawczym objął Minister Gospodarki Raport w wersji elektronicznej można pobrać ze strony www.bizwielkopolska.pl
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wydział Ekonomiczno-Społeczny Urząd Miasta i Gminy w Kłodawie Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w województwie wielkopolskim Panel dyskusyjny z udziałem przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego oraz instytucji wspierających inwestycje Moderator: prof. dr hab. Walenty Poczta Patronat Honorowy nad projektem badawczym objął Minister Gospodarki