Ja. Nie biorę. Ewaluacja projektu realizowanego w Warszawie od 1.06.2017 do 31.10.2017 Projekt został dofinansowany ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego
Streszczenie projektu: Zadanie realizowane w Warszawie od czerwca do października 2017 miało na celu wsparcie procesu integracji społecznej młodzieży i młodych dorosłych (18-29 lat) z terenu Województwa Mazowieckiego uzależnionych od narkotyków i/lub zakażonych wirusem HIV/AIDS poprzez stworzenie kompleksowej oferty pomocowej i rozwojowej dopasowanej do indywidualnych potrzeb uczestników. Narzędzia do pracy z uczestnikami: wsparcie pedagogiczne/praca socjalna (dostępne przez 5 dni w tygodniu, zapewnione przez pedagoga i wolontariuszy) i wsparcie w zakresie doradztwa HIV/AIDS; konsultacje z terapeutą uzależnień (dostępne raz w tygodniu); warsztaty kompetencji społecznych dostosowane do potrzeb uczestników (trening pracy, rozwijanie kompetencji interpersonalnych i komunikacyjnych, budowanie postaw obywatelskich); pomoc rzeczowa pozwalająca na poprawę sytuacji bytowej uczestników. Dodatkowo do uczestników projektu zostały skierowane działania z zakresu peer-edukacji umożliwiające osobom utrzymującym trzeźwość udział w budowaniu rówieśniczej sieci wsparcia oraz prowadzenie własnych działań profilaktycznych. W ramach warsztatów peeredukacji powstała ulotka przestrzegająca przed zażywaniem narkotyków oraz zostały zorganizowane akcje profilaktyczne i edukacyjne. Uczestnicy projektu: Zadanie zostało skierowane do 27 uczestników, w tym 14 kobiet w wieku 18-22 lata oraz 13 mężczyzn w wieku 17-26 lat. 1 Wszyscy uczestnicy projektu byli osobami zażywającymi substancje psychoaktywne, podejmującymi również inne ryzykowne zachowania (w tym seksualne). 20 uczestników znajdowało się w kryzysie bezdomności, z czego: 9 korzystało ze wsparcia FpD poprzez pobyt w mieszkaniach treningowych; 4 korzystało ze wsparcia FpD poprzez udzielenie schronienia w hotelu pracowniczym; 3 zostało za pośrednictwem FpD umieszczonych w schroniskach dla bezdomnych; 4 uczestników w chwili przyjęcia do projektu już korzystało ze wsparcia schronisk oraz domu samotnej matki. Jedynie 4 uczestników projektu nie miało na swoim koncie konfliktów z prawem: 9 przebywało wcześniej w zakładach karnych; 16 przebywało w placówkach resocjalizacyjnych dla nieletnich; 9 posiadało kuratorów i wyroki w zawieszeniu lub przebywało na warunkowym zwolnieniu 2. Uczestnikami projektu były osoby pozbawione wsparcia ze strony rodziny, zwykle nie utrzymujący z nią kontaktu. 1 Jeden uczestnik został skierowany do projektu na chwilę przed 18 rokiem życia. Opiekun prawny wyraził zgodę na jego udział. W chwili przystąpienia do projektu uczestnik był urlopowany z zakładu poprawczego, a jego udział w zadaniu był jednym z warunków uzyskania urlopu. 2 Dane nie sumują się, gdyż niektórzy uczestnicy zaliczają się do wszystkich grup.
Uczestnicy wywodzili się z rodzin dysfunkcyjnych, ubogich, dotkniętych problemem uzależnień, przemocowych. 13 uczestników posiadało w swojej przeszłości pozytywne doświadczenie w kontakcie z bliską osobą dorosłą, co stanowiło ich istotny zasób i faktycznie przekładało się na większą łatwość/otwartość w przyjmowaniu wsparcia. Wszyscy uczestnicy projektu deklarowali chęć poprawy własnej sytuacji i byli gotowi do pracy nad sobą, jednak część z nich posiadała duże trudności w utrzymaniu trzeźwości i regularnej pracy nad sobą. Przebieg projektu i osiągnięte wskaźniki: 23 uczestników skorzystało z konsultacji z doradcą HIV/AIDS i uzyskało informacje na temat HIV/AIDS zarówno w zakresie profilaktyki jak i leczenia. 9 osób wykonało testy. W czasie realizacji projektu wszyscy uczestnicy otrzymali możliwość skorzystania ze wsparcia terapeuty uzależnień, jednak 3 nie podjęły tego kontaktu. W konsultacjach wzięło udział 24 uczestników, z czego 9 uczestników spotkało się z terapeutą jedynie raz, 11 więcej niż jeden raz, 4 regularnie uczęszczało na spotkania. 4 uczestników (po konsultacjach i odbytej wraz z nimi pracy motywacyjnej) rozpoczęło terapię w zamkniętym ośrodku. 2 osoby kontynuują terapię, 1 zrezygnowała, 1 po nieudanej próbie leczenia rozpoczyna kolejną terapię w innym ośrodku. W czasie działania stworzono 26 diagnoz oraz 25 indywidualnych planów działania. Nie wykonano diagnozy w przypadku 1 uczestnika, który pojawił się jedynie na dwóch spotkaniach (kontakt z terapeutą i pedagogiem). Nie został również stworzony dla niego plan działania, podobnie w przypadku innego uczestnika, który po konsultacji z terapeutą został skierowany na zamkniętą terapię i podjął ją. 12 uczestników brała udział w warsztatach zorganizowanych w ramach projektu, co przyczyniało się do podnoszenia ich umiejętności społecznych oraz umożliwiało aktywizację zawodową i edukacyjną. Treść warsztatów wynikała z analizy diagnoz i była odpowiedzią na potrzeby grupy. Realizacja zajęć warsztatowych napotykała na duże trudności, co było związane z niechęcią niektórych uczestników do pracy w grupie. Nie chciałem się otwierać przed innymi. Nie lubię pracy na warsztatach, bo miałam ich mnóstwo w placówce. W ramach działania zorganizowanych zostało 28 godzin zajęć z zakresu budowania kompetencji społecznych, obywatelskich oraz aktywizacji zawodowej. Przeprowadzono również 10 godzin warsztatów dotyczących peer-edukacji, w czasie których młodzież nabywała umiejętności wspierania rówieśników w działaniach na rzecz trzeźwości i w zakresie profilaktyki HIV/AIDS. W zajęciach, poza młodzieżą uczestniczącą w projekcie, wzięli również udział dziewczęta i chłopcy uczęszczający do Klubu Dobre Flow. Grupa klubowiczów zaangażowała się także w akcję upowszechniającą projekt. W ramach zajęć stworzona została ulotka profilaktyczna, która była rozdawana warszawskiej młodzieży.
Jak wynika z badania przeprowadzonego przed i po projekcie (ankieta, wywiad z losowo wybranymi 10 uczestnikami) projekt przyczynił się do poprawy ich sytuacji życiowej, w szczególności umożliwił pracę nad uzależnieniem, wyposażył w refleksję i świadomość w tym zakresie. Większość uczestników dowiedziała się, że jest uzależniona i zaczęła inaczej widzieć siebie zrozumiała, że bez podjęcia działań na rzecz życia w trzeźwości nie jest możliwa poprawa jej sytuacji życiowej. Takie deklaracje złożyło aż 19 uczestników projektu. Warto w tym miejscu przytoczyć wypowiedzi niektórych z nich: Zrozumiałem, że marihuana to też narkotyk, a regularne palenie wpływa źle na to, co dzieje się z moim życiem. Staram się utrzymywać trzeźwość, ale cały czas zaliczam wpadki. Przez dwa ostatnie lata (zanim przystąpiłem do projektu) paliłem codziennie, więc odstawienie marihuany jest dla mnie naprawdę niełatwe. Tylko, teraz chcę to zrobić i staram się. Wcześniej w ogóle tak nie myślałem. Rozumiem, że jestem uzależniony, ale wydaje mi się, że nie jestem jeszcze gotowy, żeby tak w 100% się z tym uporać. To co mi się udało to jednak bardzo ograniczyć kontakt z narkotykami, no i spotykam się z terapeutą. Od dawna nie zażywam narkotyków. Przestałam jak się okazało, że jestem w ciąży. Cały czas jednak bałam się, że jak urodzę już, to do tego wrócę. Dlatego chciałam pracować nad tym. Jestem trzeźwa już sześć lat, ale wiem, że to wymaga ciągłej pracy. Konsultacje z terapeutą były dla mnie bardzo ważne, dostałam nowe możliwości i lepiej radzę sobie z trzeźwością. Część uczestników niestety dość powierzchownie podeszła do pracy nad sobą i nie przyjmuje do siebie informacji o uzależnieniu. Bagatelizują na przykład szkodliwość marihuany argumentując, że jest używana również w medycynie. Istotnym elementem projektu była możliwość przekazania uczestnikom wsparcia rzeczowego wyżywienie, środki higieny, ubrania. Dla niektórych z nich możliwość korzystania z tego wsparcia stanowiła pierwszy rok do podjęcia współpracy w programie. Podsumowanie Ogromną zaletą projektu jest jego komplementarność z innymi działaniami prowadzonymi przez Fundację po DRUGIE. Umożliwił on poszerzenie wsparcia kierowanego do podopiecznych o bardzo istotne elementy profilaktykę HIV/AIDS oraz terapię uzależnień. Młodzież korzystająca ze wsparcia organizacji w innym obszarze (np. zakwaterowanie, aktywizacja zawodowa) często jest niechętna do podejmowania działań dodatkowych, które są dostępne w innych miejscach. Możliwość udzielenia wsparcia w zakresie terapii i konsultacji HIV/AIDS na miejscu, w biurze organizacji znacznie skróciła drogę niektórych podopiecznych do podjęcia właściwych działań we własnej sprawie. Stworzona oferta spowodowała również, że ze wsparcia Fundacji po DRUGIE zaczęły korzystać kolejne osoby i przy okazji mierzenia się ze swoim uzależnieniem uzyskały pomoc w zakresie regulowania innych spraw. Opracowała: Agnieszka Sikora Fundacja po DRUGIE