BALKE Marcin 1 KARPIŃSKI Robert 2 Oznakowanie pojazdów pożarniczych w kontekście przepisów o warunkach technicznych pojazdów określonych w ustawie - Prawo o ruchu drogowym WSTĘP Państwowa Straż Pożarna jest formacją zawodową, umundurowaną i wyposażoną w specjalistyczny sprzęt, przeznaczoną do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami. Do podstawowych zadań Państwowej Straży Pożarnej należy m.in. [8]: rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń, organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń, wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze, kształcenie kadr dla potrzeb Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności, nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych, prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony ludności. Istotnym elementem wyposażenia jednostek ratowniczo-gaśniczych Państwowej Straży Pożarnej są pojazdy gaśnicze i specjalne. Krótki czas przybycia jednostek ochrony przeciwpożarowej na miejsce zagrożenia zdrowia lub życia ludzkiego jest elementem kluczowym. Poruszanie się pojazdu pożarniczego z większą prędkością zwiększa zagrożenie w ruchu drogowym. Aby zminimalizować niebezpieczeństwo w ruchu drogowym, pojazdy uprzywilejowane muszą być specjalnie wyposażone i oznakowane, tak żeby była możliwość rozpoznawania takiego pojazdu na drodze. Istnieje wiele przepisów prawnych charakteryzujących wygląd pojazdów jednostek ochrony przeciwpożarowej. SYSTEMATYKA POJAZDÓW UPRZYWILEJOWANYCH Ustawa Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 z późn. zm.) precyzuje w art. 2 definicję pojazdu specjalnego oraz pojazdu uprzywilejowanego. Pojazd specjalny jest to pojazd samochodowy lub przyczepa przeznaczone do wykonywania specjalnej funkcji, która powoduje konieczność dostosowania nadwozia lub posiadania specjalnego wyposażenia. W pojeździe takim mogą być przewożone osoby i rzeczy związane z wykonywaniem tej funkcji. Pojazd uprzywilejowany to pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami mijania lub drogowymi. Określenie to obejmuje również pojazdy jadące w kolumnie, na której początku i na końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego. W art. 53 ustawy Prawo o ruchu drogowym [9] zostały wymienione podmioty, których pojazdy samochodowe, można zaklasyfikować do pojazdów uprzywilejowanych. I tak pojazdem uprzywilejowanym w ruchu drogowym może być pojazd samochodowy: 1 Instytut Transportu Samochodowego, Zakład Procesów Diagnostyczno-Obsługowych; 03-301 Warszawa; ul. Jagiellońska 80. Tel: + 48 22 43-85-510, Fax: + 48 22 43-85-401, marcin.balke@its.waw.pl 2 Instytut Transportu Samochodowego, Zakład Procesów Diagnostyczno-Obsługowych; 03-301 Warszawa; ul. Jagiellońska 80. Tel: + 48 22 43-85-318, Fax: + 48 22 43-85-401, robert.karpinski@its.waw.pl 25
jednostek ochrony przeciwpożarowej, zespołu ratownictwa medycznego, Policji, jednostki ratownictwa chemicznego, Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Służby Więziennej, Biura Ochrony Rządu, kontroli skarbowej, Służby Celnej, straży gminnych (miejskich), podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa górskiego, Służby Parku Narodowego, podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa wodnego, Inspekcji Transportu Drogowego. Do grupy pojazdów uprzywilejowanych można zaliczyć także jednostki nie wymienione powyżej, jeżeli są używane w związku z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego, ale pod warunkiem uzyskania zezwolenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Minister właściwy do spraw wewnętrznych stwierdza wygaśnięcie zezwolenia, o którym mowa w art. 53 ustawy Prawo o ruchu drogowym [9], gdy ustaną okoliczności uzasadniające wykorzystanie pojazdu, jako uprzywilejowanego. Kierujący pojazdem uprzywilejowanym może, pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności, nie stosować się do przepisów o ruchu pojazdów, zatrzymaniu i postoju oraz do znaków i sygnałów drogowych tylko w razie, gdy: uczestniczy: w akcji związanej z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego, w przejeździe kolumny pojazdów uprzywilejowanych, pojazd wysyła jednocześnie sygnały świetlny i dźwiękowy; po zatrzymaniu pojazdu nie wymaga się używania sygnału dźwiękowego, w pojeździe włączone są światła drogowe lub mijania. Kierujący pojazdem uprzywilejowanym jest jednak obowiązany stosować się do poleceń i sygnałów dawanych przez osoby kierujące ruchem lub upoważnione do jego kontroli. Jak wynika z art. 53 ustawy Prawo o ruchu drogowym [9], pojazdy jednostek ochrony przeciwpożarowej mogą być zaliczane do grupy pojazdów uprzywilejowanych. Jest to bardzo istotne, ponieważ pojazdy pożarnicze ze względu na swój charakter muszą przemieszczać się w jak najkrótszym czasie w celu walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami, a także w związku z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego. Trzeba jednak brać pod uwagę, że cechy pojazdu uprzywilejowanego zwiększają zagrożenie wypadkami komunikacyjnymi, wynikającymi z jazdy do nagłych wypadków z dużą prędkością. Z tego względu pojazdy uprzywilejowane muszą być odpowiednio wyposażone i oznakowane, aby wyróżniały się spośród innych pojazdów uczestniczących w ruchu drogowym. WARUNKI TECHNICZNE DLA POJAZDU UPRZYWILEJOWANEGO Zgodnie z 25 i 26 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia [4], pojazd uprzywilejowany musi być wyposażony w dodatkowe elementy i urządzenia poprawiające widoczność takiego pojazdu na 26
drodze, a nawet ze względu na odpowiedni kolor nadwozia i specjalne oznakowanie, umożliwiać identyfikację danego pojazdu z daleka. Pojazd samochodowy uprzywilejowany powinien być wyposażony w sygnały ostrzegawcze: dźwiękowy, świetlny błyskowy. Pojazd samochodowy uprzywilejowany może być ponadto wyposażony w umieszczone na zewnątrz dodatkowe światło barwy białej lub żółtej selektywnej, umocowane w sposób umożliwiający zmianę kierunku strumienia świetlnego (szperacz). Światło to powinno być włączane i wyłączane niezależnie od innych świateł. Jeżeli chodzi o urządzenia wysyłające ostrzegawcze sygnały dźwiękowe, to powinny spełniać następujące wymagania: wysyłać sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie; fale dźwiękowe powinny być wysyłane co najmniej do przodu, a oś ich rozchodzenia się powinna być równoległa do podłużnej osi symetrii pojazdu; dopuszcza się odchylenie od tego kierunku nie większe niż 15 ; być tak sterowane, aby ich włączenie nie było możliwe bez równoczesnego włączenia sygnału świetlnego. Kolejnym elementem jest ostrzegawczy sygnał świetlny błyskowy, który powinien odpowiadać następującym warunkom: liczba świateł: co najmniej jedno, nie więcej niż dziesięć; rozmieszczenie świateł: na dachu nadwozia (kabiny); dopuszcza się umieszczenie świateł w innym miejscu, przy zapewnieniu wymaganej widoczności sygnału; barwa światła: niebieska; włączanie świateł błyskowych powinno być niezależne od położenia urządzenia umożliwiającego pracę silnika oraz od włączenia sygnałów dźwiękowych; powinien być widoczny z każdej strony pojazdu z odległości co najmniej 150 m przy oświetleniu słonecznym i nie powinien oślepiać innych uczestników ruchu. Pojazd może być dodatkowo wyposażony w sygnały świetlne błyskowe barwy czerwonej, odpowiadające warunkom: liczba świateł: co najmniej jedno, nie więcej niż dziesięć; rozmieszczenie świateł: na dachu nadwozia (kabiny); dopuszcza się umieszczenie świateł w innym miejscu, przy zapewnieniu wymaganej widoczności sygnału; włączanie świateł błyskowych powinno być niezależne od położenia urządzenia umożliwiającego pracę silnika oraz od włączenia sygnałów dźwiękowych; Sygnały świetlne błyskowe barwy czerwonej powinny być widoczne co najmniej z przodu i z tyłu pojazdu z odległości co najmniej 150 m przy oświetleniu słonecznym i nie oślepiać innych uczestników ruchu. Na fotografii 1-2 zostały pokazane przykłady sygnałów świetlnych błyskowych zamocowanych na dwóch pojazdach różnych marek. Fot. 1. Przykład sygnałów świetlnych błyskowych zamocowanych na dachu z przodu pojazdu Źródło: www.warszawa-straz.pl. Fot. 2. Przykład sygnałów świetlnych błyskowych zamocowanych na przodzie pojazdu Źródło: www.warszawa-straz.pl. 27
POJAZD SAMOCHODOWY STRAŻY POŻARNEJ I POJAZD JEDNOSTKI RATOWNICTWA CHEMICZNEGO Przepisy o warunkach technicznych pojazdów oraz o zakresie ich niezbędnego wyposażenia [4] w 27 precyzują wymagania dotyczące wyglądu zewnętrznego pojazdu samochodowego straży pożarnej (pożarniczego). Pojazd taki powinien mieć barwę czerwieni sygnałowej, błotniki zaś i zderzaki - barwę białą. Dopuszcza się pojazd pożarniczy o barwie khaki, również w odniesieniu do błotników i zderzaków. Wymagań powyższych nie stosuje się do samochodu osobowego operacyjnego straży pożarnej z nadwoziem zamkniętym, który powinien być oznakowany pasem wyróżniającym barwy czerwieni sygnałowej. Po obu stronach pojazdu powinny być umieszczone napisy "STRAŻ" barwy białej lub czerwonej. Na dachu pojazdu może być umieszczony świetlny napis "STRAŻ" barwy czerwonej na białym tle. Przepisy 27 ust. 1 i 2 [4] nie dotyczą pojazdu wojskowej straży pożarnej. W 30 rozporządzenia o warunkach technicznych pojazdów [4] opisane są wymagania dotyczące pojazdu jednostki ratownictwa chemicznego. Pojazd taki powinien być oznakowany pasem wyróżniającym barwy srebrzystej. Pasy wyróżniające, o których mowa powyżej, powinny mieć szerokość od 8 cm do 15 cm. Pasy te powinny być umieszczone wokół pojazdu poniżej dolnej krawędzi okien. Przepisy zabraniają stosowania oznakowania lub oznakowania do niego podobnego na pojazdach innych niż pojazd, dla którego zostało ono określone. Oznacza to, że pojazdy nie mogące być zaliczone do danej grupy pojazdów uprzywilejowanych np. pojazd straży pożarnej lub pojazd policji, nie mogą być oznakowane podobnie do tych pojazdów. Fot. 3. Przykład oznakowania pojazdu samochodowego straży pożarnej (pożarniczego) Źródło: Internet, www.warszawa-straz.pl. 28
Fot. 4. Przykład oznakowania samochodu osobowego operacyjnego straży pożarnej Źródło: www.osp.rzgow.pl Fot. 5. Przykład oznakowania pojazdu jednostki ratownictwa chemicznego Źródło: Internet Z wymagań jakim powinny odpowiadać samochody osobowe operacyjne straży pożarnej oraz pojazdy jednostki ratownictwa chemicznego, określonych przez przepisy Ministra Infrastruktury, wynika, że pasy wyróżniające w kolorze czerwieni sygnałowej lub barwy srebrzystej nie muszą być wykonane z materiału folii odblaskowej, w związku z tym jeżeli zastosowano folię inną niż odblaskowa utrudniona będzie widoczność i rozpoznawalność takiego pojazdu w warunkach nocnych. Jedynym elementem poprawiającym widoczność takiego pojazdu jest wówczas sygnał świetlny błyskowy. Nie jest zrozumiałe, dlaczego zgodnie z tymi przepisami samochody osobowe operacyjne straży pożarnej i pojazdy jednostki ratownictwa chemicznego mają być gorzej widoczne na drodze z tytułu nie stosowania folii odblaskowych. W ostatnich latach nastąpiła modernizacja przepisów odnośnie oznakowania pojazdów uprzywilejowanych należących do wielu grup pojazdów takich jak np. pojazdy Policji, Inspekcji Transportu Drogowego, Służby Celnej, straży gminnej (miejskiej). W tych pojazdach pas wyróżniający wykonany musi być z materiału odblaskowego. Z porównania wymagań dla różnych pojazdów uprzywilejowanych wynika, że istnieje niespójność w wymaganiach odpowiednich przepisów dotyczących pasa wyróżniającego. 29
Fot. 6. Przykład odblaskowego oznakowania pojazdu jednostki ochrony przeciwpożarowej widzianego w warunkach nocnych Źródło: www.warszawa-straz.pl. SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA DLA FOLII ODBLASKOWEJ Gotowe zapisy odnośnie wymagań i badań powierzchniowego współczynnika odblasku możemy znaleźć w przepisach dotyczących tablic rejestracyjnych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (Dz.U. nr 186 z 2007 r., poz. 1322 z późniejszymi zmianami). Wymagania te mogłyby być zastosowane w badaniach pasów wyróżniających wykonanych z materiału odblaskowego. Na wstępie należy przytoczyć kilka definicji dotyczących badania folii odblaskowej: odbicie powrotne (współdrożne) - odbicie, w którym światło jest odbijane w kierunku bliskim do tego, z którego pada, przy czym właściwość ta zostaje zachowana przy znacznych zmianach kąta oświetlenia; materiał odblaskowy - materiał odbijający światło w sposób powrotny (współdrożny); oś odniesienia NC - oś odpowiadającą osi symetrii próbki i prostopadłą do jej powierzchni odblaskowej; środek odniesienia C - punkt przecięcia osi odniesienia z powierzchnią odblaskową próbki; kąt oświetlenia β - kąt zawarty pomiędzy osią odniesienia NC a prostą wyznaczoną przez środek źródła światła Cs oraz środek odniesienia C próbki; kąt obserwacji α - kąt zawarty pomiędzy prostymi łączącymi środek odniesienia C próbki ze środkiem źródła Cs oraz środek odniesienia C próbki ze środkiem odbiornika światła Cr; rozwartość kątowa próbki γ - kąt, pod jakim jest widoczny największy wymiar powierzchni odblaskowej badanej próbki ze środka odbiornika światła; powierzchniowy współczynnik odblasku R - stosunek światłości powierzchni odblaskowej w kierunku obserwacji do natężenia oświetlenia przy powierzchni odblaskowej, na płaszczyźnie prostopadłej do kierunku padającego światła i do pola tej powierzchni odblaskowej, przy określonych kątach oświetlenia i obserwacji; powierzchniowy współczynnik odblasku R wyrażany jest w kandelach na lux na metr kwadratowy (cd x lx-1 x m-2); wzorcowe źródła światła A i D65 - źródło światła stosowane przy badaniach materiałów odblaskowych; współczynnik luminancji - stosunek luminancji danej powierzchni w określonym kierunku do luminancji idealnego rozpraszacza oświetlonego w taki sam sposób. Wymagania szczegółowe są następujące: a) Powierzchniowy współczynnik odblasku R materiału odblaskowego tablicy, zmierzony zgodnie ze schematem przedstawionym na rysunku 1, przy oświetleniu wzorcowym źródłem A, wyrażony w kandelach na lux na metr kwadratowy (cd x lx-1 x m-2), powinien być nie mniejszy niż wartości minimalne i nie większy niż wartości maksymalne podane w tablicy 1. 30
Tab. 1. Powierzchniowy współczynnik odblasku Barwa Kąt obserwacji Powierzchniowy współczynnik odblasku (cd x lx -1 x m -2 ) MIN Kąt oświetlenia 5 30 45 0 12 70 30 7 Biała 0 20 50 25 5 1 30 5 3 1,5 0 12 15 6 1,5 Czerwona 0 20 10 5 1 1 30 1 0,6 0,3 0 12 4 2 0,4 Niebieska 0 20 3 1,5 0,3 1 30 0,3 0,2 0,1 0 12 50 20 5 Żółta 0 20 35 17 3 1 30 4 2 1 Źródło: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie rejestracji i oznaczania [2]. MAX 250 50 15 175 Opis: C - środek odniesienia, NC - oś odniesienia, R r - odbiornik (obserwator lub urządzenie pomiarowe), C r - środek odbiornika, φ r - średnica odbiornika, S e - źródło światła, C s - środek źródła światła, φ s - średnica źródła światła, D e - odległość od środka C s do środka C, D e ' - odległość od środka C r do środka C, α - kąt obserwacji, β - kąt oświetlenia, γ - rozwartość kątowa próbki. Rys. 1. Schemat pomiaru współczynnika odblasku Źródło: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów [2]. b) Jednorodność odblasku. Powierzchnia odblaskowa tablicy obserwowana w warunkach odbicia powrotnego nie powinna wykazywać widocznych różnic luminancji. Szczegółowe zasady badania są następujące: Pomiar powierzchniowego współczynnika odblasku R należy wykonać metodą obiektywną, zgodnie ze schematem przedstawionym na rysunku 1, dla specjalnie przygotowanych próbek o wymiarach 10 x 10 cm wszystkich rodzajów powierzchni odblaskowych (białej, żółtej, niebieskiej i czerwonej), wykonanych identycznie jak powierzchnie odblaskowe w całych tablicach. Pomiar należy przeprowadzić dla wszystkich kątów obserwacji i oświetlenia podanych w tablicy 1. Kąt oświetlenia i kąt obserwacji powinny leżeć w jednej płaszczyźnie. Rozwartość kątowa próbki nie powinna przekraczać 80'. Równomierność oświetlenia próbki w czasie pomiaru powinna być taka, aby zmiana natężenia oświetlenia na powierzchni próbki, mierzonego prostopadle do padającego światła za pomocą fotoodbiornika o powierzchni światłoczułej nie większej niż 1/10 powierzchni badanej, nie przekraczała 5 %. Dla wszystkich próbek muszą być 31
spełnione wymagania podane w wymaganiach szczegółowych w punkcie a). Urządzenia pomiarowe powinny zapewniać wykonanie pomiaru z błędem nieprzekraczającym 10 %. Sprawdzenie jednorodności odblasku powinno się przeprowadzić dla dwóch całych tablic metodą subiektywną, przez obserwację w warunkach odbicia powrotnego z odległości minimum 10 m, przy oświetleniu wiązką światła zapewniającą równomierność oświetlenia na powierzchni tablicy. W przypadku wątpliwości, w obszarze stwierdzonych różnic luminancji powinno się przeprowadzić pomiar współczynnika odblasku, przy kącie obserwacji 20' i kącie oświetlenia 5, przyległych fragmentów powierzchni odblaskowej o wymiarach 50 mm x 50 mm. Stosunek największej do najmniejszej zmierzonej wartości nie powinien przekraczać 2. HOMOLOGACJA ŚWIATEŁ OSTRZEGAWCZYCH BŁYSKOWYCH Sygnały świetlne błyskowe podlegają procedurze homologacji zgodnie z jednolitymi przepisami dotyczącymi homologacji specjalnych świateł ostrzegawczych do pojazdów samochodowych oraz przyczep - Regulamin nr 65 Organizacji Narodów Zjednoczonych. Regulamin ten obowiązuje w procedurze homologacji typu EKG ONZ, ale nie jest jeszcze obowiązkowo stosowny w procedurze homologacji typu WE pojazdu albo typu pojazdu. W przepisach tego regulaminu możemy wyróżnić kilka definicji: specjalna lampa ostrzegawcza - oznacza lampę emitującą niebieskie lub pomarańczowe światło z przerwami do stosowania w pojazdach, obrotowa lub stacjonarna lampa błyskowa - oznacza specjalną lampę ostrzegawczą emitującą światło z przerwami wokół jej osi pionowej, kierunkowa lampa błyskowa - oznacza specjalną lampę ostrzegawczą emitującą światło z przerwami na ograniczonym obszarze kątowym, sygnalizacyjna belka świetlna - oznacza specjalny lampę ostrzegawczą z dwóch lub większej liczby układów optycznych emitujących światło w sposób przerywany wokół jego osi pionowej. Tab. 2. Przykłady oznakowania homologacyjnego na lampach ostrzegawczych błyskowych Specjalna lampa ostrzegawcza homologowana w Niderlandach (E4) pod numerem homologacji 002439. Numer homologacji wskazuje, że homologacji udzielono zgodnie z wymogami regulaminu w jego pierwotnej formie. Jest to niebieska lampa błyskowa obrotowa lub stacjonarna z jednym poziomem natężenia - klasa 1 (1 TB). a 8 mm Kierunkowa lampa błyskowa homologowana w Niderlandach (E4) pod numerem homologacji 002440. Numer homologacji wskazuje, że homologacji udzielono zgodnie z wymogami regulaminu w jego pierwotnej formie. Jest to bursztynowa lampa błyskowa obrotowa lub stacjonarna z dwoma poziomami natężenia - klasa 2 (2 TA). a 8 mm 32
Kierunkowa lampa błyskowa homologowana we Francji (E2) pod numerem homologacji 002441. Numer homologacji wskazuje, że homologacji udzielono zgodnie z wymogami regulaminu w jego pierwotnej formie. Jest to niebieskie światło błyskowe kierunkowe klasy 1 (XB 1). a 8 mm Kierunkowa lampa błyskowa homologowana we Francji (E2) pod numerem homologacji 002442. Numer homologacji wskazuje, że homologacji udzielono zgodnie z wymogami regulaminu w jego pierwotnej formie. Jest to bursztynowe światło błyskowe kierunkowe klasy 1 (XA 1). Strzałka wskazuje, że lampa ma działanie szerokokątne po stronie wskazanej przez kierunek strzałki. Wskazuje także na bok pojazdu, w którym urządzenie ma być zamontowane. a 8 mm Kierunkowa lampa błyskowa homologowana we Francji (E2) pod numerem homologacji 002443. Numer homologacji wskazuje, że homologacji udzielono zgodnie z wymogami regulaminu w jego pierwotnej formie. Jest to niebieskie światło błyskowe kierunkowe klasy 1 (XB 1). Dwustronna strzałka wskazuje, że lampa ma działanie szerokokątne w obie strony. Światło może być zamontowane po obu stronach pojazdu. a 8 mm Źródło: Regulamin nr 65 ONZ. Jednolite przepisy dotyczące homologacji specjalnych świateł ostrzegawczych do pojazdów samochodowych oraz przyczep WNIOSKI Pojazdy uprzywilejowane są objęte różnymi wymaganiami, w zależności od grupy pojazdów do jakiej należą. Wymagania odnośnie oznakowania pojazdów są niespójne. Dotyczy to głównie tych samych detali, które mają występować na pojeździe jako element charakterystyczny dla pojazdu uprzywilejowanego, określonych w warunkach technicznych. Brak jest jednoznacznych przepisów regulujących sposób przeprowadzania badań odblaskowości pasów wyróżniających dla pojazdów uprzywilejowanych. W związku z istniejącymi przepisami dotyczącymi podobnego zagadnienia, a mianowicie badanie folii odblaskowej wykorzystywanej w tablicach rejestracyjnych, proponowane jest zastosowanie podobnej procedury badawczej dla odblaskowych pasów wyróżniających. Należy wdrożyć Regulamin nr 65 ONZ [1] do polskiego systemu prawnego podczas procedury homologacji typu pojazdu, ze względu na gotowe procedury badawcze w zakresie specjalnych świateł ostrzegawczych. Streszczenie Pojazdy uprzywilejowane jednostek ochrony przeciwpożarowej podczas prowadzenia akcji ratunkowych poruszają się w ruchu drogowym z dużymi prędkościami i często w sposób niekonwencjonalny. Celem ograniczenia liczby możliwych w takich przypadkach niebezpiecznych incydentów w ruchu drogowym, muszą wyróżniać się spośród innych pojazdów. Aby pojazd pożarniczy uprzywilejowany był widoczny i zauważalny z dużych odległości w szczególności w porze nocnej, musi być odpowiednio oznakowany za pomocą barwnych znaków o właściwościach odblaskowych. Niemniej istotną rolę spełniają sygnały dźwiękowe. Na tle obowiązującego w Polsce prawa, w tym międzynarodowego, opisano istniejące niespójności przepisów w zakresie oznakowania, wymagań technicznych dla folii odblaskowych oraz uprzywilejowanych sygnałów 33
ostrzegawczych. Wskazano konieczne kierunki zmian w przepisach celem poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym w obszarze dotyczącym ruchu drogowego pojazdów jednostek ochrony przeciwpożarowej uprzywilejowanych. Marking of fire fighting vehicles in the context of the provisions for the technical conditions of vehicles referred to in the Act - Law on Road Traffic Abstract Vehicles used for fire fighting purposes being privileged while attending to the emergency are moving in the road traffic at high speeds and often in an unconventional manner. In order to limit the number of possible dangerous incidents on the road, in such cases, they must stand out among other vehicles. The privileged fire fighting vehicle, in order to be visible and noticeable from long distances especially at night, must be labelled with the colourful markings of reflective characteristics. However, an important role is played by audible signals. The existing inconsistencies concerning labelling regulations, the technical requirements for reflective foils and the priority warning signals are described against the background of the law in Poland, and international one. The necessary directions of changes have been indicated in respect to the regulations to improve safety in road traffic concerning the movement of privileged fire fighting vehicles. BIBLIOGRAFIA 1. Regulamin nr 65 ONZ. Jednolite przepisy dotyczące homologacji specjalnych świateł ostrzegawczych do pojazdów samochodowych oraz przyczep. /Regulation No. 65. Uniform provisions concerning the approval of special warning lamps for power-driven vehicles and their trailers/, UN Vehicle Regulations (brak oficjalnej wersji w języku polskim), 2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (Dz. U. z 2007 r., nr 186, poz. 1322 z późniejszymi zmianami), 3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (Dz. U. z 2007 r., nr 137, poz. 968 z późniejszymi zmianami), 4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. z 2013 r. poz. 951 z późniejszymi zmianami), 5. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2000 r. nr 93 poz. 1035), 6. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie homologacji typu pojazdów samochodowych i przyczep oraz ich przedmiotów wyposażenia lub części (Dz. U. z 2013 r., poz. 407), 7. Rozporządzenie ministrów: spraw wewnętrznych i administracji, obrony narodowej, finansów oraz sprawiedliwości w sprawie warunków technicznych pojazdów specjalnych i pojazdów używanych do celów specjalnych policji, agencji bezpieczeństwa wewnętrznego, agencji wywiadu, służby kontrwywiadu wojskowego, służby wywiadu wojskowego, centralnego biura antykorupcyjnego, straży granicznej, kontroli skarbowej, służby celnej, służby więziennej i straży pożarnej (Dz. U. z 2011 r., nr 165 poz. 992), 8. Ustawa o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2013 r., poz. 1340 z późniejszymi zmianami), 9. Ustawa Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 z późniejszymi zmianami), 10. Zarządzenie nr 8 Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej z dnia 10 kwietnia 2008 r. w sprawie gospodarki transportowej w jednostkach organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej, Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej nr 1 z dnia 30 czerwca 2008 r., poz. 8. 34