Spis treści. Wykaz skrótów str. 13. Wprowadzenie str. 15

Spis treści Wykaz skrótów str. 13 Wprowadzenie str. 15 ROZDZIAŁ 1. Ogólne regulacje dotyczące zobowiązań umownych str. 17 1. Wstęp str. 17 2. Oświadczenia woli str. 18 2.1. Pojęcie oświadczeń woli str. 18 2.2. Wykładnia oświadczeń woli str. 23 2.3. Wykładnia umowy str. 25 2.4. Problematyka wad oświadczeń woli str. 30 2.4.1. Brak świadomości lub swobody w podjęciu decyzji i wyrażeniu woli str. 31 2.4.2. Pozorność str. 34 2.4.3. Błąd str. 36 2.4.4. Groźba str. 40 2.5. Problematyka uchylania się od skutków oświadczenia woli str. 40 3. Pojęcie i struktura stosunku zobowiązaniowego str. 44 3.1. Pojęcie stosunku zobowiązaniowego str. 44 3.2. Struktura stosunku zobowiązaniowego str. 49 3.3. Umowa jako stosunek zobowiązaniowy str. 51 3.3.1. Zawarcie umowy str. 52 3.3.2. Uchylenie się od zawarcia umowy str. 53 3.3.3. Zmiana umowy str. 55 3.3.4. Wygaśnięcie umowy str. 56 4. Pojęcie i zakres zasady swobody umów str. 59 4.1. Pozytywna strona zasady swobody umów str. 60 4.2. Wyznaczanie granic swobody umów str. 61 4.3. Skutki przekroczenia zakresu swobody umów str. 65 4.3.1. Wyzysk str. 66 4.3.2. Niemożliwość świadczenia str. 66 4.3.3. Szczególne przypadki ograniczenia zasady swobody umów str. 67 5. Szczególne zasady i klauzule wyznaczające treść zawieranej umowy str. 67 5.1. Zasada trwałości umów str. 68 5.2. Zasada współdziałania str. 69 5.3. Zasada dobrej wiary (dobrych obyczajów) str. 70 5.4. Zasada uczciwego obrotu (uczciwości kupieckiej) str. 71 5.5. Klauzula społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa str. 71 5.6. Klauzula zwyczaju str. 72 6. Zawieranie umów w obrocie konsumenckim str. 73 6.1. Pojęcie wzorców umownych str. 74 6.2. Charakter prawny wzorców str. 76 6.3. Zawarcie umowy przy użyciu wzorca str. 76 6.4. Niedozwolone postanowienia umowne w umowach konsumenckich str. 78 6.5. Umowy zawierane z konsumentem poza lokalem przedsiębiorstwa str. 80 6.6. Umowy z konsumentem zawierane na odległość str. 80 6.7. Zagadnienia szczególne związane z umowami z udziałem konsumenta str. 82 6.8. Wzorce umów w handlu elektronicznym str. 85 7. Forma umowy str. 86 7.1. Rodzaje formy czynności prawnej str. 86 7.2. Elementy konstrukcyjne zwykłej formy pisemnej str. 86 7.3. Elementy konstrukcyjne kwalifikowanej formy pisemnej str. 92 7.3.1. Forma pisemna z urzędowym poświadczeniem podpisu str. 92 7.3.2. Forma aktu notarialnego str. 94 7.3.3. Forma pisemna z datą pewną str. 98 7.4. Pactum de forma str. 99

7.5. Skutki niezachowania formy zastrzeżonej str. 102 7.5.1. Forma pisemna zastrzeżona ad probationem str. 102 7.5.2. Forma pisemna zastrzeżona ad solemnitatem str. 104 7.5.3. Forma ad eventum str. 107 7.6. Forma następczych czynności prawnych str. 108 8. Systematyka wadliwych czynności prawnych str. 109 8.1. Nieważność umowy str. 109 8.1.1. Sprzeczność umowy z prawem jako przesłanka jej nieważności str. 112 8.1.2. Sprzeczność umowy z właściwością stosunku str. 114 8.1.3. Sprzeczność umowy z zasadami współżycia społecznego str. 115 8.1.4. Konsekwencje nieważnych zapisów umownych str. 117 8.2. Bezskuteczność czynności prawnej str. 121 8.2.1. Bezskuteczność zawieszona str. 121 8.2.2. Bezskuteczność względna str. 125 9. Wykonanie zobowiązań wynikających z kontraktu str. 127 9.1. Wykonanie zobowiązania str. 127 9.1.1. Wykonanie zobowiązania w całości lub części str. 128 9.1.2. Jakość świadczenia str. 128 9.1.3. Zarachowanie świadczenia na poczet kilku długów str. 129 9.2. Osobisty charakter świadczenia dłużnika str. 130 9.3. Zasada współdziałania wierzyciela str. 133 9.4. Miernik staranności str. 134 9.5. Miejsce i czas wykonania zobowiązania str. 136 9.5.1. Miejsce wykonania zobowiązania str. 136 9.5.2. Termin wykonania zobowiązania str. 138 9.6. Wykonanie zobowiązania o charakterze wzajemnym str. 141 9.7. Prawo zatrzymania str. 142 10. Przesłanki i zasady odpowiedzialności kontraktowej str. 145 10.1. Przesłanki odpowiedzialności kontraktowej str. 145 10.1.1. Uwagi ogólne str. 145 10.1.2. Odpowiedzialność za culpa in contrahendo str. 150 10.2. Zasady odpowiedzialności kontraktowej str. 152 10.3. Umowna modyfikacja zasad odpowiedzialności kontraktowej str. 154 10.4. Następcza niemożliwość świadczenia str. 158 10.5. Opóźnienie a zwłoka dłużnika str. 160 10.6. Zwłoka wierzyciela str. 164 10.7. Odpowiedzialność z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umów wzajemnych str. 165 10.8. Zbieg odpowiedzialności kontraktowej i deliktowej str. 170 ROZDZIAŁ 2. Komparycja umowy str. 174 1. Pojęcie komparycji umowy str. 174 2. Zdolność kontraktowa str. 174 3. Struktura komparycji umowy str. 175 3.1. Nazwa umowy str. 175 3.2. Data i miejsce zawarcia umowy str. 176 3.3. Preambuła str. 177 3.3.1. Uwagi ogólne str. 177 3.3.2. Przykładowe propozycje preambuły str. 178 3.4. Strony umowy str. 179 3.4.1. Osoba fizyczna str. 179 3.4.1.1. Indywidualizacja osoby fizycznej str. 179 3.4.1.2. Konsumenci str. 180 3.4.1.3. Przedsiębiorcy str. 181 3.4.1.4. Firma jako oznaczenie przedsiębiorcy str. 183 3.4.1.5. Zawarcie umowy przez osobę pozostającą w związku małżeńskim str. 187 3.4.2. Osoby prawne str. 190 3.4.2.1. Uwagi ogólne str. 190 3.4.2.2. Skarb Państwa str. 192

3.4.2.3. Państwowe osoby prawne str. 193 3.4.2.4. Jednostki samorządu terytorialnego str. 194 3.4.3. Jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej str. 196 3.4.4. Kościelne osoby prawne str. 196 3.4.4.1. Kościół katolicki str. 196 3.4.4.2. Pozostałe kościoły i związki wyznaniowe str. 198 3.5. Reprezentacja podmiotów przy zawieraniu umowy str. 199 3.5.1. Spółka cywilna str. 200 3.5.2. Spółka jawna str. 202 3.5.3. Spółka partnerska str. 204 3.5.4. Spółka komandytowa str. 205 3.5.5. Spółka komandytowo-akcyjna str. 207 3.5.6. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością str. 208 3.5.7. Spółka akcyjna str. 210 3.5.8. Spółdzielnia str. 213 3.5.9. Wspólnota mieszkaniowa str. 214 3.5.10. Fundacja str. 215 3.5.11. Stowarzyszenie str. 216 3.5.12. Skarb Państwa str. 219 3.5.13. Jednostki samorządu terytorialnego str. 220 3.6. Pełnomocnictwo str. 222 3.6.1. Uwagi ogólne str. 222 3.6.2. Zawarcie umowy z osobą do tego nieupoważnioną str. 224 3.7. Prokura str. 226 4. Wzory komparycji z praktycznymi wyjaśnieniami str. 229 4.1. Skarb Państwa - minister str. 229 4.2. Wojewoda str. 229 4.3. Urząd wojewódzki str. 230 4.4. Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe str. 231 4.5. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad str. 231 4.6. Przedsiębiorstwo państwowe str. 232 4.7. Agencja Nieruchomości Rolnych str. 233 4.8. Agencja Mienia Wojskowego str. 234 4.9. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości str. 235 4.10. Sądy powszechne str. 237 4.11. Prokuratura str. 238 4.12. Policja str. 238 4.13. Straż miejska str. 239 4.14. Państwowa Straż Pożarna str. 240 4.15. Urząd skarbowy str. 241 4.16. Izba skarbowa str. 241 4.17. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) str. 242 4.18. Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej str. 243 4.19. Gmina str. 244 4.20. Jednostka organizacyjna gminy str. 245 4.20.1. Ogród zoologiczny str. 245 4.20.2. Przedszkole str. 245 4.20.3. Szkoła podstawowa str. 246 4.21. Miasto stołeczne Warszawa str. 246 4.22. Powiat str. 247 4.23. Województwo str. 248 4.24. Muzeum str. 250 4.25. Teatr str. 251 4.26. Stowarzyszenie str. 251 4.26.1. Ochotnicza straż pożarna str. 253 4.26.2. Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (GOPR) str. 253 4.26.3. Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (WOPR) str. 254 4.26.4. Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (TOPR) str. 254 4.27. Uczelnia str. 255 4.28. Fundacja str. 255

4.29. Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej str. 256 4.30. Spółdzielnia str. 257 4.31. Wspólnota mieszkaniowa str. 257 4.32. Związki zawodowe str. 259 4.33. Instytut badawczy str. 260 4.34. Spółka cywilna str. 261 4.35. Spółka jawna str. 262 4.36. Spółka partnerska str. 263 4.37. Spółka komandytowa str. 264 4.38. Spółka komandytowo-akcyjna str. 266 4.39. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością str. 267 4.40. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji str. 269 4.41. Spółka akcyjna str. 270 4.42. Spółka akcyjna w organizacji str. 271 4.43. Syndyk str. 272 4.44. Sądowy zarządca nieruchomości str. 273 4.45. Towarzystwo budownictwa społecznego (TBS) str. 274 4.46. Kościelne osoby prawne str. 275 ROZDZIAŁ 3. Podstawowe postanowienia umowne str. 278 1. Proces formułowania postanowień umownych str. 278 1.1. Oferta str. 279 1.1.1. Uwagi ogólne str. 279 1.1.2. Oferta w postaci elektronicznej str. 283 1.2. Negocjacje str. 285 1.3. List intencyjny str. 285 1.4. Przetarg i aukcja str. 287 2. Elementy treści umowy str. 290 2.1. Uwagi ogólne str. 290 2.2. Preambuła str. 291 2.3. Słownik pojęć umowy str. 294 2.4. Postanowienia wstępne str. 296 2.5. Przedmiot umowy str. 296 2.5.1. Uwagi ogólne str. 296 2.5.2. Świadczenia jednorazowe, okresowe, ciągłe str. 299 2.5.3. Świadczenia podzielne i niepodzielne str. 300 2.5.4. Świadczenia oznaczone indywidualnie i rodzajowo str. 302 2.5.5. Świadczenie pieniężne i odsetki str. 303 2.5.6. Umowy odnoszące się do osób trzecich str. 304 2.5.6.1. Uwagi ogólne str. 304 2.5.6.2. Umowa o świadczenie przez osobę trzecią - art. 391 k.c. str. 304 2.5.6.3. Umowa o zwolnienie dłużnika od obowiązku świadczenia - art. 392 k.c. str. 307 2.5.6.4. Umowa na rzecz osoby trzeciej - art. 393 k.c. str. 309 2.6. Postanowienia dotyczące wymagalności świadczeń str. 312 2.7. Miejsce wykonania umowy str. 313 2.8. Podstawowe obowiązki stron str. 314 2.9. Sposób spełnienia świadczenia str. 318 2.10. Terminy spełnienia świadczeń str. 319 2.11. Materiały i siła robocza str. 320 2.12. Wartość umowy str. 320 2.13. Sposób rozliczenia i płatności str. 321 2.14. Odpowiedzialność za szkody str. 321 2.15. Czas zawarcia umowy str. 322 2.16. Dodatkowe zabezpieczenia str. 322 2.17. Postanowienia końcowe str. 323 2.18. Omówienie skreśleń i pomyłek str. 324 2.19. Podpis str. 324 2.20. Załączniki do umowy str. 325

ROZDZIAŁ 4. Klauzule umowne str. 326 1. Klauzula dotycząca przejścia korzyści i ciężarów oraz niebezpieczeństwa str. 326 2. Klauzula miejsca wykonania umowy str. 329 3. Wynagrodzenie kosztorysowe str. 332 4. Wynagrodzenie ryczałtowe str. 336 5. Wykonanie zastępcze str. 340 6. Klauzula dotycząca podwykonawców str. 344 7. Zadatek str. 348 8. Zaliczka str. 354 9. Klauzula przejścia majątkowych praw autorskich str. 356 10. Klauzula dotycząca udzielenia licencji str. 368 11. Odsetki str. 376 12. Kara umowna str. 383 13. Warunek str. 393 14. Termin str. 399 15. Klauzula rebus sic stantibus str. 403 16. Siła wyższa str. 408 17. Gwarancja str. 412 18. Zabezpieczenie wekslowe str. 419 19. Przewłaszczenie na zabezpieczenie str. 424 20. Hipoteka str. 428 21. Zastaw str. 434 22. Klauzula czynności z samym sobą str. 438 23. Klauzula zakazu konkurencji str. 443 23.1. Uwagi ogólne str. 443 23.2. Zakaz konkurencji w umowie agencyjnej str. 447 23.3. Zakaz konkurencji w umowie zawieranej z pracownikiem str. 448 23.4. Modyfikacje, przykłady, orzecznictwo str. 450 24. Klauzula poufności str. 456 25. Klauzula waloryzacyjna str. 462 26. Klauzula umownego prawa odstąpienia str. 465 27. Odstępne str. 471 28. Zapis na sąd polubowny str. 474 29. Klauzula prorogacyjna str. 480 30. Klauzula dotycząca jurysdykcji str. 483 31. Klauzula salwatoryjna str. 487 32. Klauzula języka str. 489 33. Koszty związane z zawarciem umowy str. 491 34. Zmiana umowy str. 492 ROZDZIAŁ 5. Umowy podstawowe str. 498 1. List intencyjny str. 498 2. Umowa przedwstępna str. 503 3. Umowa ramowa str. 512 4. Umowa o świadczenie przez osobę trzecią (art. 391 k.c.) str. 530 5. Umowa o zwolnienie dłużnika przez osobę trzecią z obowiązku świadczenia (art. 392 k.c.) a umowa o przejęcie długu (art. 519 k.c.) str. 535 ROZDZIAŁ 6. Przykładowe umowy str. 544 1. Umowa cesji wierzytelności str. 544 2. Umowa czarterowa str. 547 3. Umowa o dzieło (umowa o wykonanie projektu architektonicznego) str. 553 4. Umowa zlecenia str. 571 5. Umowa zastawu na udziałach w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością str. 579 6. Umowa zbycia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością str. 586 7. Umowa spółki cywilnej str. 595 8. Umowa o roboty budowlane str. 613 9. Umowa konsorcjum str. 626

10. Umowa spółki jawnej str. 636 11. Umowa spółki partnerskiej str. 647 12. Umowa spółki komandytowej str. 658 13. Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością str. 667 14. Porozumienie wekslowe str. 690 15. Umowa faktoringu niewłaściwego str. 693 16. Umowa faktoringu właściwego str. 699 17. Umowa o prawo dostępu do strony internetowej (hostingowa) str. 703 18. Umowa leasingu operacyjnego str. 708 19. Umowa leasingu finansowego str. 717 20. Umowa merchandisingu reklamowego str. 722 21. Umowa najmu wirtualnego biura str. 725 22. Umowa poddzierżawy nieruchomości str. 731 23. Umowa o nadzór autorski nad inwestycją str. 736 24. Umowa poręczenia spłaty pożyczki str. 740 25. Umowa pożyczki udziałowca do spółki str. 742 26. Umowa barteru str. 746 27. Umowa franchisingu str. 749 28. Umowa upoważnienia inkaso str. 757