Od złości i gniewu do wolności i wdzięczności. Czy można wkurzać się na osobę którą kochamy? Czy wkurzając się na rodziców staję się złą córką? Czy złoszcząc na dziecko jestem złą matką, a wściekając na partnera złą żoną czy partnerką? Spodziewam się, że każda z nas czasami, nawet nieświadomie staje przed takim dylematem. Czy ja mogę się złościć? Czy powinnam? Czy to znaczy, że jestem złą matką córką, żoną, kobietą, człowiekiem? Każda z nas ma w swoim otoczeniu osoby, które notorycznie wkurzają. Zwykle są to osoby nam najbliższe. Albo takie, z którymi mamy częsty, regularny kontakt. Dla dobra relacji często odsuwamy się od odczucia złości, spychamy ją gdzieś wgłąb siebie. Ale ona w nas jest i przysłania czasami inne emocje, nie daje nam do nich dostępu. Tymczasem nie ma nic złego w odczuwaniu złości, bo jest to emocja sygnalizująca jakieś ważne, niezaspokojone potrzeby. Tak jak czerwone światło sygnalizuje zakaz wjazdu na skrzyżowanie. Czy można nie widzieć czerwonego światła? Albo wątpić w swoje umiejętności kierowcy, kiedy to światło widzimy? Tak samo nie trzeba wątpić w siebie, jeśli mamy do czynienia ze złością. Bo ona jest sygnałem, nie przyczyną rozpadu, straty i bólu. To, co jest niesłużące, to pozwalanie złości, by nami powodowała i kierowała. Czyli poddawanie się jej i rozładowywanie w niekontrolowany sposób. To działanie pod wpływem złości potrafi przynieść szkodę, nie złość sama w sobie. Dokładnie tak jak wjazd na skrzyżowanie na czerwonym świetle pakuje nas w tarapaty, nie samo światło. Strona 1 z 10
Na szczęście możemy się nauczyć czerpać informacje ze złości i wykorzystywać je tak, by wzbogacały i rozwijały nasze relacje. Zapraszamy Cię do ćwiczenia, które pomoże Ci zobaczyć, jak to zrobić. Wygospodaruj chwilkę, by spokojnie i niespiesznie odpowiedzieć na poniższe pytania. Pozwól sobie się rozpisać. Bez oceniania wartości tego co i jak piszesz. Niech się dzieje! Czasami ważne rzeczy przedostają się do nas dziwnymi drogami :-). Możesz wydrukować ten plik i wpisywać odpowiedzi w przewidzianym miejscu lub zapisać ja w swoim notatniku. Ale ważne, byś zrobiła je pisemnie więcej na tym skorzystasz :-) Strona 2 z 10
1. Jakie osoby (lub ich działania) często wywołują Twoją irytację, złość czy gniew? Wypisz wszystkie osoby. (Jeśli często złościsz się na siebie, również i to zapisz). 2. A teraz wybierz jedną z nich, na którą reagujesz umiarkowaną złością. Taką na poziomie 6-7, w skali od 0-10, gdzie 0 to zupełny brak napięcia, a 10 to złość (gniew), którego nie jesteś w stanie opanować. Będziemy przyglądać się przyczynom napięcia w związku z tą osobą, pozostałym osobom przyjrzysz się w kolejnej rundce tego ćwiczenia. Osobą, której się chcę przyjrzeć w tej rundce ćwiczenia jest 3. Jakie uwagi, komentarze i działania tej osoby powodują wzrost napięcia, narastanie złości czy gniewu? Wypisz wszystkie sytuacje, które przychodzą Ci na myśl. Opisz je jak najbardziej szczegółowo. (np. kiedy mi mówi, że przytyłam, kiedy się dziwi, że nie wiem, jaka waluta obowiązuje w X) Strona 3 z 10
4. Przyjrzyj się teraz tym sytuacjom i spróbuj odnaleźć źródła złości. Dlaczego te sytuacje wywołują Twoją złość, irytację, czy gniew? Czy takie działanie innej osoby też by Cię zirytowało? Czy tylko ta osoba wywołuje takie reakcje? Jak myślisz, dlaczego tak się dzieje? Opisz to jak najdokładniej. (Np. Złości mnie zdziwienie na moją niewiedzę, bo chcę mieć prawo nie wiedzieć wszystkiego.) 5. Jak Twoja niezaspokojona potrzeba kryje się za tą złością? Czego potrzebowałabyś ZAMIAST omawianego działania czy uwagi? (Np. chciałabym, żeby uznał, że mogę czegoś nie wiedzieć i że to jest w porządku Strona 4 z 10
potrzeba uznania, akceptacji, prawa do błędu). Jeżeli masz trudność w odkryciu potrzeby, skorzystaj z listy potrzeb i emocji Strona 5 z 10
6. Spróbuj teraz zobaczyć, czy te działania, uwagi lub komentarze nie przynoszą Ci jakiejś korzyści. Może jest jakaś dobra strona tej sytuacji? (Np. zdziwienie na Twoją niewiedzę może motywować Cię do sprawdzenia i dzięki temu wiesz więcej. Dzięki temu że ciągle ktoś krytykuje Twój wygląd, nawykowo sprawdzasz, czy dobrze wyglądasz (i wyglądasz :-)) ). Czasami te korzyści trudno zobaczyć, bo niezaspokojona potrzeba jest tak silna, że jedyna emocja, którą odczuwamy to złość). Ale to, że czegoś nie widzimy lub nie chcemy, nie oznacza, że tego nie ma. Znalezienie dobrych stron takiej sytuacji pozwala uwolnić się od napięcia. Strona 6 z 10
7. A teraz spróbuj stanąć w butach omawianej osoby i poszukać INTENCJI, z jaką ta osoba podejmuje swoje działania. Dlaczego ona to robi? Jaką swoją potrzebę w ten sposób zaspokaja? Czego pragnie? Podpowiedź: bardzo rzadko intencją czy powodem jakiegoś działania jest to, że ktoś jest wredny, głupi, albo chce dokuczyć. Najczęściej osoba podejmuje działanie, aby zaspokoić jakąś swoją ważną potrzebę. Dokuczenie czy zranienie bywa skutkiem ubocznym. Np.: Ktoś się dziwi na Twoją niewiedzę, bo ma obraz Ciebie mądrej, wszystkowiedzącej. A to, czego nie wiesz, jest dla niego czymś oczywistym, pojawia mu się zatem rozdźwięk pomiędzy tym, co uważa, a tym, co mówisz reagując zdziwieniem zaspokaja swoją potrzebę spójności. Ktoś kto ciągle Cię krytykuje może zaspokajać swoją potrzebę bezpieczeństwa, czy troski. I kontrolowanie czy krytykowanie drugiej osoby może być dla niej/niego jedynym znanym mu sposobem okazywania troski, miłości. Strona 7 z 10
8. Jak zmieniłoby się Twoje postrzeganie tej sytuacji, gdybyś przyjęła, że nie mówi ona o Tobie, ale o tej osobie? O jej potrzebach i emocjach? Jak zmienia się złość, czy gniew, który odczuwasz? Czy pojawiają się jakieś inne emocje? 9. Czy jest cokolwiek, co mogłabyś zrobić, aby zaspokoić SWOJE potrzeby związane z tą sytuacją (wypisałaś je w pkt. 5) Strona 8 z 10
10. Czy jest cokolwiek, co mogłabyś zrobić, aby usłyszeć lub może nawet pomóc zaspokoić związane z tą sytuacją potrzeby TEJ OSOBY? 11. Wykorzystaj tę przestrzeń do dalszej refleksji Jeżeli chcesz zgłębić temat emocji i nauczyć się radzić z nimi tak, by wzbogacały Twoje relacje, również z sobą sama i pieniędzmi, napisz do nas. info@jestembogata.pl. Pomożemy. Iza i Ewa Tyralik jestembogata.pl Strona 9 z 10
Jestembogata.pl to serwis, w którym wspieramy kobiety w tworzeniu zdrowych relacji z pieniędzmi. O nas: Ewa Tyralik: jestem trenerką umiejętności psychospołecznych rekomendowaną przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne. O wielu lat fascynuje mnie rozwój osobisty i jego realny wpływ na poprawę jakości życia i skuteczności w działaniu i realizowaniu planów. Moje klientki mówią, że pomagam im podnieść opuszczone skrzydła i ruszyć do lotu z poczuciem, że dadzą radę dotrzeć do celu. Ja sama myślę o sobie, że mam dar usłyszenia wszelkich wątpliwości, oskarżeń, zarzutów, które sami kierujemy we własną stronę, bardzo często zupełnie nieświadomie. Dzięki wyciągnięciu tego dialogu (albo monologu) na światło dzienne i odkryciu intencji oraz potrzeb, które kryją się pod blokującymi i trudnymi często słowami, jakie mówimy do siebie, pomagam ludziom odzyskać wiarę, siłę i motywację do działania, tworzenia i wychodzenia z tym na zewnątrz. A ponieważ ostatnio frapuje mnie temat pieniędzy i kobiecych relacji z nimi, pomagam również odkryć, czym dla każdej z nas jest bogactwo, jej bogactwo i osiągać go - także w wymiarze konkretnym, finansowym. Jeśli chcesz odkryć to dla siebie, napisz na ewa@jestembogata.pl, zobaczymy co możemy razem zrobić. Iza : Z wykształcenia ekonomistka po SGH, z doświadczenia strateżka reklamowa i plannerka strategiczna. Z pasji trenerka komunikacji opartej na empatii. Pracowałam w międzynarodowych i polskich agencjach reklamowych, a także jako indywidualny przedsiębiorca. Mam za sobą ponad 700 godzin empatii w pracy indywidualnej i podczas warsztatów. Nawykowo słucham i dopytuję, szukam istoty kwestii. Przyglądam się kwestiom z różnych perspektyw, pomagam w ten sposób łączyć to, co się na pierwszy rzut oka wyklucza i znajdować rozwiązania, które pozwalają pogodzić sprzeczne potrzeby. A w pracy najbardziej cenię sobie moment, kiedy nagle jedno pytanie sprawia, że klientka widzi więcej, Jakby dodała jeden element układanki i nagle wszystko złożyło się w całość. Jeśli chcesz doświadczyć zmiany spojrzenia i nauczyć się budować relacje ze sobą samą, bliskimi i pieniędzmi tak, by były Twoim bogactwem, napisz na iza@jestembogata.pl. Zobaczymy, jak możemy razem zadziałać dla zmiany Strona 10 z 10