Postęp technologiczny w dziedzinie budowy nowych

Rury dla technologii bezwykopowych Nowoczesne techniki instalacyjne to właściwy kierunek rozwoju, pozwalający na szybsze i tańsze budowanie rurociągów Postęp technologiczny w dziedzinie budowy nowych rurociągów i przywracania sprawności technicznej już istniejącym dociera do naszego kraju dość szybko. Zarówno nowoczesne techniki montażowe, jak i nowe konstrukcje rur są w Polsce już dość szeroko stosowane. Zdecydowana większość producentów rur działających na naszym rynku ma w swojej ofercie rury, które oferuje w szczególności do zastosowań w technologiach bezwykopowych i wąskowykopowych. Ponieważ jest to wyrób stosunkowo nowy i informacje na jego temat nie są wszystkim znane, zwróciliśmy się do producentów lub ich polskich przedstawicieli z prośbą o wypełnienie ankiety nt. oferowanych przez nich rur o zwiększonej odporności na skutki zarysowań i naciski punktowe, nazywane rurami wielowarstwowymi. Niestety, nie wszyscy producenci odpowiedzieli na nasze zapytanie. Tym, którzy poważnie odnieśli się do naszej ankiety dziękujemy. Otrzymane odpowiedzi zostały zestawione w tab.. Zacząć należy od tego, że są to rury polietylenowe do zastosowań ciśnieniowych. Każdy z producentów podkreśla ich wielką przydatność do zastosowań w technologiach bezwykopowych ze względu na niezwykłe właściwości, które ich rury posiadają dzięki specjalnej konstrukcji. W obszarze zastosowań wymieniane są wodociągi, gazociągi (nie u wszystkich producentów) i kanalizacja. Ponieważ te specjalne właściwości rur są istotne w aplikacjach ciśnieniowych, to domyślamy się, że chodzi tutaj o kanalizację ciśnieniową. W przypadku kanalizacji grawitacyjnej z powodzeniem może być zastosowana rura z ewentualnie grubszą ścianką. Generalnie oferowane rury można podzielić na dwie grupy. Do pierwszej zaliczyliśmy rury wykonane z surowców wykorzystywanych do produkcji rur standardowych. W drugiej grupie znalazły się rury, do produkcji których wykorzystywane są surowce o właściwościach wielokrotnie przewyższających parametry surowców standardowych. Nasuwa się tutaj pytanie: czy rury wykonane z surowców znacznie różniących się od siebie właściwościami, mogą mieć podobne parametry funkcjonalno-użytkowe? Czy z punktu widzenia inwestora oba rodzaje rur są wzajemnie równoważne? Rury z surowców standardowych Rury wielowarstwowe wytwarzane z surowców standardowych produkowane są jako rury przewodowe z dodatkową warstwą ochronną. Już sama grubość warstwy ochronnej jest różna u różnych producentów. Nie są one w żaden sposób powiązane z grubością rury przewodowej, tylko zmieniają się skokowo dla grup średnic. Wymiary geometryczne rur wybranych średnic zestawiono w tab. 1. Wszyscy producenci podają, że przy zgrzewaniu doczołowym należy stosować procedurę standardową. Żaden z nich nie zauważył, że należy zastosować specjalne szczęki, które pozwolą skutecznie zacisnąć w nich rurę z warstwą ochronną, a ponadto, ze względu na zwiększone pole przekroju poprzecznego (patrz kolumna S RP /S WO ), konieczna jest zmiana parametrów procesu zgrzewania doczołowego (wydłużenie czasu dogrzewania i czasu podnoszenia ciśnienia, zwiększenie siły docisku przy zgrzewaniu oraz wydłużenie czasu studzenia zgrzeiny). Stosowanie standardowych parametrów zgrzewania doczołowego może dawać złe efekty zwłaszcza w przypadku rur o mniejszych średnicach, gdzie spadek jednostkowej siły docisku spowodowany zwiększoną powierzchnią przekroju poprzecznego rury jest rzędu 50%. W niektórych materiałach producenci podają, że warstwa Rura przewodowa Warstwa ochronna L.p. Średnica grubość [mm mm] [-] Pole przekroju [mm ] S RP Grubość [mm] MULTI - GAMRAT S.A. Pole przekroju [mm ] S WO S RP / S WO [%] Grubość [mm] PEplus - ZINPLAST Pole przekroju [mm ] S WO S RP / S WO [%] 1 φ110 6,6 17 φ355 1,1 17 144 1,5 55 4,5 3,0 1065 49,7 133 3,0 3.374 15, 5,0 5655 5,6 3 φ630 37,4 17 69 68 Patrz rura wielowarstwowa TWIN o innej konstrukcji 6,0 11 988 17, Tab. 1. Porównanie rur wielowarstwowych produkowanych z surowców standardowych Andrzej Roszkowski 64 Inżynieria Bezwykopowa styczeń luty 009

ochronna zabezpiecza rurę przewodową przed zarysowaniami, gdyż nacięcia powstałe na powierzchni warstwy ochronnej nie przeniosą się na rurę przewodową, bo nie ma między nimi połączeń molekularnych. Źródłem takich zarysowań mogą być np. ostre krawędzie kamienia skaleczonego frezem podczas przewiertu sterowanego. Zapomina się przy tym, że zarysowania powstają podczas przeciągania rury, a później ta sama ostra krawędź naciska na rurę punktowo. W związku z tym rury tego typu nie zapewniają pełniej ochrony rurze przewodowej i dlatego zakres ich zastosowań powinien być ograniczony tylko do niektórych technik instalacyjnych. Trzeba też podkreślić, że dla standardowych surowców polietylenowych nie są wykonywane przez ich producentów żadne specjalne badania laboratoryjne. Mogą one posiadać nawet znacząco lepsze właściwości od wymagań normatywnych, ale nie musi się tak zdarzać dla każdej serii produkcyjnej i nie jest to dokładnie badane. Wyższe parametry od wymagań normatywnych, ale wciąż znacząco niższe od wartości osiąganych przez surowce PE100 RC posiadają surowce z listy materiałów pozytywnych Stowarzyszenia PE100+. W tym przypadku jakość surowców jest sprawdzana i gwarantowana przez niezależną stronę trzecią. Niestety, producenci rur wielowarstwowych nie deklarują stosowania tylko tego typu surowców (tj. PE100+). Szkoda, bo byłoby to z korzyścią dla jakości oferowanych przez nich rur. Rury z surowca PE100 RC Jakościowy postęp w konstrukcjach rur o zwiększonej odporności na skutki zarysowań i nacisków punktowych zapewniło pojawienie się na rynku surowców polietylenowych o wielokrotnie wyższej odporności na pękanie naprężeniowe. O ile standardowo wymagana jest odporność rury w teście karbu na poziomie 165 godz. i rury wykonane ze standardowych surowców dobrej jakości osiągają wyniki rzędu 1000 godz. i więcej, to rury wykonane z surowców PE100 RC osiągają wyniki powyżej 8000 godz. Jak widać, jest to znaczący jakościowo wzrost odporności rury, co przekłada się w oczywisty sposób na bezpieczeństwo funkcjonowania i niezawodność rurociągu. Problem polega jednak na tym, że w przypadku surowców standardowych gwarantowane jest 165 godz. lub w przypadku surowców z listy materiałów pozytywnych Stowarzyszenia PE100+, 500 godz., a w przypadku surowców PE100RC gwarantowane są wartości rzędu 6000 godz., ponad 8000 godz. a w niektórych przypadkach nawet 10000 godz. Co prawda, między producentami surowców a producentami rur trwa dyskusja, kto i co tak naprawdę gwarantuje oraz za co ponosi odpowiedzialność, ale przy odpowiedzialnym podejściu do sprawy, odporność rury na zjawisko powolnego wzrostu pęknięć w przypadku, gdy wykonano ją z surowca PE100RC, jest wielokrotnie wyższa od rury wykonanej z surowca standardowego. Rury wykonane z surowca PE100RC mogą składać się z trzech, dwóch lub nawet tylko jednej warstwy. Tak naprawdę, nie jest istotna liczba warstw, lecz to, jaki materiał znajduje się w warstwie po zewnętrznej i po wewnętrznej stronie rury, oraz jak grube są te warstwy. W przypadku wykonania rury w całości z materiału PE100RC, oczywiście obie te warstwy są równe i o grubości 50% grubości ścianki. Rury dwuwarstwowe o nominalnej grubości ścianki też są w całości wykonane z materiału PE100 RC z tym, że zewnętrzna warstwa o grubości 10% nominalnej grubości ścianki wykonana jest z materiału o barwie odpowiadającej zastosowaniu danej rury (woda niebieski, gaz żółty, kanalizacja zielony lub brązowy), a reszta wykonana jest z surowca czarnego. Ponieważ rury takie produkowane są współwytłaczania, a surowce różnią się między sobą tylko barwą, to pomiędzy nimi zachodzi dyfuzja molekularna i mechaniczne oddzielenie ich od siebie nie jest możliwe. Pod względem konstrukcyjnym rura taka jest jednolita. W rurach trójwarstwowych warstwa zewnętrzna i wewnętrzna, obie o grubości ok. 5% nominalnej grubości ścianki, wykonane są z materiału o barwie odpowiadającej zastosowaniu, a warstwa środkowa o grubości ok. 50% nominalnej grubości ścianki wykonana jest z materiału w kolorze czarnym. Rury tego typu również są produkowane współwytłaczania i poszczególnych warstw nie da się od siebie oddzielić. Na rynku oferowane są również rury dwuwarstwowe zbudowane w ten sposób, że właściwa rura przewodowa wykonana jest w całości z materiału PE100 RC (najczęściej w kolorze czarnym), a dodatkowa (nadwymiarowa), ochronna warstwa zewnętrzna wykonana jest z innego materiału, najczęściej polipropylenu (PP) lub polipropylenu z dodatkiem wypełniacza mineralnego. Tutaj możliwe są dwa przypadki: rura produkowana jest współwytłaczania lub na wytłoczoną rurę przewodową nakładana jest warstwa ochronna w osobnej operacji technologicznej. W pierwszym przypadku, kiedy z głowicy wytłaczarki wychodzi rura polietylenowa pokryta już warstwą PP, to powierzchnia zewnętrzna rury przewodowej jest chroniona przed kontaktem z tlenem zawartym w powietrzu i nie zachodzi proces jej utleniania. Dzięki temu podczas zgrzewania elektrooporowego, po usunięciu warstwy ochronnej specjalnym przyrządem, nie jest potrzebne wykonywanie operacji usuwania utlenionej warstwy PE, a jedynie co najwyżej jej przemycie płynem czyszczącym i zamontowanie kształtki oraz jej zgrzanie. Zaletą takiego rozwiązania jest to, że zgrzewy wykonywane są szybciej, a ich jakość nie zależy od jakości wykonania operacji usuwania utlenionej warstwy materiału. Należy przy tym zaznaczyć, że nadmierne skrobanie rury zwiększa początkowy luz pomiędzy rurą i kształtką, a w ekstremalnych przypadkach może doprowadzić do wykonania złego połączenia. W drugim przypadku, po wytłoczeniu rury przewodowej z materiału PE100 RC w osobnej operacji technologicznej, jest na nią nanoszona warstwa ochronna (np. taką, jak na druty nanoszone są warstwy izolacyjne). Ponieważ zewnętrzna powierzchnia rury przewodowej podczas jej wytłaczania miała kontakt z tlenem zawartym w powietrzu, to już po wyjściu materiału z głowicy wytłaczarki na powierzchni zewnętrznej (wewnętrznej oczywiście też) zachodził proces utleniania PE. Z tego powodu podczas zgrzewania elektrooporowego, po usunięciu warstwy ochronnej specjalnym przyrządem, konieczne jest również usunięcie skrobakiem z zewnętrznej powierzchni rury przewodowej utlenionej warstwy PE, niezależnie od tego, że podczas jej składowania na wolnym powietrzu, powierzchnia ta była chroniona warstwą PP przed działaniem promieni UV. Przy zgrzewaniu doczołowym rur wykonanych z surowca PE100 RC o grubości ścianki odpowiadającej wartości nominalnej (tj. bez dodatkowej warstwy ochronnej) należy stosować standardowe procedury i parametry właściwe dla materiałów klasy PE100. W przypadku rur z dodatkową warstwą ochronną z PP postępowanie zależne jest od Inżynieria Bezwykopowa styczeń luty 009 65

jej grubości. Generalnie, należy stosować się do zaleceń producentów. Przy cienkich warstwach ochronnych nie jest potrzebne ich usuwanie z końców łączonych rur. Przy grubszych warstwach ochronnych potrzebne jest ich usunięcie z końców rur na takiej długości, aby było możliwe właściwe wykonanie zgrzewu. Dodatkowo, ze względu na zwiększoną średnicę zewnętrzną, konieczne jest stosowanie specjalnych szczęk do zgrzewarki doczołowej. Niektórzy producenci zalecają uzupełnienie przerw w zewnętrznej warstwie ochronnej przy pomocy dodatkowych materiałów. Fot. 1. Wewnętrzna strona rury uszkodzonej w wyniku nacisku punktowego Mechanizm pękania rur na skutek zarysowań oraz nacisków punktowych Powszechnie wiadomo, że podczas prac instalacyjnych należy zwracać uwagę na to, aby na powierzchni zewnętrznej rury nie doprowadzić do powstania zarysowań lub nacięć, a także na to, aby rura nie stykała się z twardymi elementami (np. większymi kamieniami). W przypadku powstania zarysowań na powierzchni rury ciśnieniowej, naprężenia w ściance rury pochodzące od ciśnienia wewnętrznego w pełnym przekroju rozkładają się równomiernie, a w przekroju zmniejszonym zarysowaniem rozkład tych naprężeń nie jest już równomierny. W okolicach dna nacięcia możliwe jest lokalnie spiętrzenie naprężeń do takiego poziomu, przy którym następuje pełzanie materiału. Maksymalna wartość oraz rozkład tych naprężeń zależny jest od kształtu dna nacięcia: im ostrzejsze dno nacięcia, tym bliżej niego i tym większa wartość naprężeń w materiale (rys. 1). Kiedy naprężenia te przekraczają pewną wartość, która jest inna dla każdego materiału, lokalnie dochodzi do pełzania materiału. W wyniku pełzania, w bardzo małej przestrzeni tuż wokół dna powstałego nacięcia, materiał się rozciąga i z czasem powstające z niego włókna stopniowo pękają. Wraz z pękaniem kolejnych włókien, mechanizm lokalnego pełzania materiału przenosi się coraz głębiej w ściankę rury. Po kilku miesiącach lub latach (stąd nazwa zjawiska: powolny wzrost pęknięć) ścianka rury jest już tak osłabiona, że pełzanie wyraźnie przyspiesza i w nieodległej perspektywie czasowej prowadzi do pęknięcia ścianki na wskroś, co jest równoznaczne z awarią rurociągu. Materiał PE100 RC posiada taką właściwość, że w przypadku powstania w nim nawet bardzo ostrych nacięć i wystąpienia zjawiska powolnego wzrostu tego nacięcia (pęknięcia), wraz z upływem czasu dno tego nacięcia coraz bardziej się zaokrągla, czemu towarzyszy obniżanie się maksymalnej wartości naprężeń w jego bezpośredniej okolicy. Powoduje to coraz większe spowolnianie dynamiki tego zjawiska, a ostatecznie prowadzi do dość szybkiego jego całkowitego zatrzymania. W związku z tym zarysowania/nacięcia powierzchni zewnętrznej rury ciśnieniowej wykonanej z materiału PE100 RC nie prowadzą do wystąpienia awarii. Kiedy rura ciśnieniowa styka się z większym, twardym, krągłym obiektem, takim jak np. duży kamień, to powierzchnia ich styku jest stosunkowo mała. Na skutek nacisku kamienia na rurę (kiedy kamień leży na rurze) lub rury na kamień (kiedy rura leży na kamieniu) w ściance powstają dodatkowe naprężenia, które w połączeniu z naprężeniami obwodowymi od ciśnienia wewnętrznego mogą lokalnie prowadzić do pełzania materiału. W takim przypadku największe naprężenia powstają na powierzchni wewnętrznej rury i z tego miejsca rozpoczyna się proces powolnego wzrostu pęknięcia (fot. 1) podobnie jak w przypadku nacięć na zewnętrznej powierzchni rury. Kiedy rura jest wykonana z materiału PE100 RC zjawisko to jest dość szybko powstrzymywane. W związku z powyższym oraz przedstawionym wcześniej mechanizmem uszkadzania rur wielowarstwowych, wykonanych z materiałów standardowych, rury wykonane z materiałów PE100 RC dają większą gwarancję trwałości i niezawodności funkcjonowania rurociągów z nich wykonanych niż miałoby to miejsce w przypadku rurociągów wykonanych z rur wielowarstwowych z materiałów standardowych. Wnioski Postępu nie da się zatrzymać należy się do niego dostosować. Nowoczesne techniki instalacyjne są właściwym kierunkiem rozwoju pozwalającym na szybsze i tańsze budowanie rurociągów. Problemem związanym z ich stosowaniem jest trudne do przewidzenia występowanie zagrożeń dla układanych rurociągów, prowadzących do powstawania nacięć na powierzchni zewnętrznej przewodu lub nacisków punktowych. Rozwiązaniem tego problemu jest stosowanie rur odpowiednich dla poziomu występujących zagrożeń i oczekiwanego stopnia trwałości i niezawodności budowanych rurociągów. W związku z powyższym, projektanci powinni posiadać rzetelną wiedzę na temat rur o zwiększonej odporności (wielowarstwowych), aby optymalnie dobierać je do danego projektu, a w razie potrzeby wskazać rozwiązanie funkcjonalnie równoważne. Wiedzę taką powinni posiadać również inwestorzy, aby świadomie mogli określić swoje wymagania. Na chwilę obecną nie zostały opracowane normy produktowe dotyczące omawianych tu wyrobów budowlanych. Są one dopuszczane do stosowania na polskim rynku na podstawie aprobat technicznych, gdzie przy ich tworzeniu uczestniczy jedynie wnioskodawca i Instytut Techniki Budowlanej. Do czasu ustanowienia przedmiotowej normy przedstawiciele inwestorów, oferentów rur oraz innych zainteresowanych stron winni uzgodnić wspólne tymczasowe warunki dotyczące wymagań dla wyrobów i warunków ich stosowania. Przy tej okazji będzie można wyprostować wiele aspektów techniczno-marketingowych. Ponieważ rury wielowarstwowe są produktami nowymi, potrzebna jest wymiana doświadczeń w zakresie ich stosowania oraz walorów eksploatacyjnych poszczególnych rozwiązań. Inżynieria Bezwykopowa chętnie udostępni swoje forum dla realizacji wyżej przedstawionych wniosków. 66 Inżynieria Bezwykopowa styczeń luty 009

Producent Nazwa Zakres średnic Konstrukcja rury** Rodzaj i nazwa surowca w każdej warstwie Właściwości surowca Warstwa Surowiec Rodzaj badania Wyniki Właściowści produktu Dopuszczalne techniki montażowe*** Uwagi nt. zgrzewania doczołową i elektro-oporową**** Przykładowe projekty zrealizowane z wykorzystaniem rur 9010 RC 33 17 11 warstwy współwytłaczane PE100 RC Standard Standard Test karbu ; min. *** Standard Liczne projekty w całej Polsce Egeplast SLM RC 5 100 5 100 5 100 +1 (warstwa ochronna) PP - wzmocniona mikrocząsteczkami PE100 RC Test karbu 8760h 8760h ; min. *** Standard Liczne projekty w całej Polsce SLM DCT + (warstwa ochronna) z drutem lokalizacyjnym PP - wzmocniony mikrocząsteczkami + drut lokalizacyjny PE100 RC Test karbu 8760h 8760h ; min. *** Standard + zabezpieczenie drutu lokalizycyjnego na zgrzewie Liczne projekty w calej Polsce Barierpipe RC + warstwa ochronna + warstwa antydyfuzyjna PP - wzmocniony mikrocząsteczkami + warstwa dyfuzyjna PE100 RC *** Standart + zabezpieczenie warstwy dyfuzyjnej na zgrzewie Wodociągi w Szczecinie Wodociągi w Bielsku-Białej GAMRAT S.A. TWIN MULTI 1-180 800 11 180 800 + 1 PE100 Standard Standard PE100 RC 1 PE100 + PE100 Test karbu Wg AT-15-7381/007 Wyniki spełniają wymagania określone przez aprobatę AT-15-7381/007 Wg PN-EN 101, PN-EN 1344; PN- EN 1555 wyniki spełniają wymagania norm; Test karbu ; Wg AT-15-7381/007 - wyniki spełniają wymagania określone przez aprobatę piaskowej; frezowanie; płużenie; HDD; renowacja slipliningu; bezwykopowa wymiana rurociągu kruszenia rur Zgrzewanie doczołową procedura ; zgrzewanie elektrooporowe wymaga zdjęcia warstwy wierzchniej Inwestycje: Wadowice; Pszczyna; Jasło; Rybnik * G gazociągi, W wodociągi, K kanalizacja, I inne ** wpisać ilość warstw; jeżeli występuje warstwa ochronna, która zwiększa średnicę zewnętrzną rury, należy dodać znak +, np. + *** np. układanie piaskowej, frezowanie, płużenie, HDD, renowacja slipliningu, renowacja ciasno pasowaną, bezwykopowa wymiana rurociągu kruszenia rur itp. **** określić odstępstwa od procedury standardowej; w przeciwnym razie wpisać: procedura Jeżeli dla pewnych zakresów średnic rura w całości produkowana jest z tego samego surowca (np. rury małych średnic), to należy fakt ten uwzględnić poprzez wpisanie danych w nowym wierszu począwszy od kolumny Zakres średnic / zastosowanie, a w kolumnie Rodzaj i nazwa surowca w każdej warstwie/surowiec należy połączyć komórki tabeli i wpisać jego nazwę (nie powtarzać tej samej nazwy dla każdej warstwy). Tab.. Charakterystyka wielowarstwowych rur PE oferowanych na polskim rynku na podstawie odpowiedzi na ankietę I-B Inżynieria Bezwykopowa styczeń luty 009 67

Producent Nazwa Zakres średnic Konstrukcja rury** Rodzaj i nazwa surowca w każdej warstwie Właściwości surowca Warstwa Surowiec Rodzaj badania Wyniki Właściowści produktu Dopuszczalne techniki montażowe*** Uwagi nt. zgrzewania doczołową i elektro-oporową**** Przykładowe projekty zrealizowane z wykorzystaniem rur 6 RCprotect 75 630 11 Zgodnie z PAS 1075 1 NPT 3300 h #... # Wyniki poszczególnych testów 18100 h Montaż bez podsypki piaskowej płużenie, HDD, relining HDD 450 17 37 mb HDD 400 17 156 mb HDD 315 11 1700 mb woda HDD 5 11 360 mb woda HDD 110 11 154 mb woda Gerodur 1 NPT 3300 h #.. # 18100 h GEROfit 75 630 + 1 + Modyfikowany PP NPT Test penetracji --- 3300 h #.. # # Abrasion test <75% 18100 h Montaż bez podsypki piaskowej płużenie, HDD, relining kraking dynamiczny i statyczny Zgrzewanie doczołowe bez konieczności usuwania warstwy ochronnej według procedury producenta. Zgrzewanie elektrooporowe - należy usunąć warstwę ochronną. HDD 90 17 1536 mb gaz HDD 5 17 04 mb gaz HDD 5 17 504 mb woda HDD 50 11 48 mb gaz REHAU Rura ciasnopasowana RAULINER 6 100 400 K 38 100 500 K 100 400 W/G 11 1 W/G K 1 PE100 PE80 PE-X Zgodnie z PN-EN 14409-3 14408-3 13566-3 - Zgodnie z PN-EN 14409/14408/13566-3 piaskowej, renowacja ciasno pasowaną Renowacja wodociągów w Wilnie, Nowym Targu i Tarnowie. Renowacja gazociągu na Starym Mieście we Wrocławiu * G gazociągi, W wodociągi, K kanalizacja, I inne ** wpisać ilość warstw; jeżeli występuje warstwa ochronna, która zwiększa średnicę zewnętrzną rury, należy dodać znak +, np. + *** np. układanie piaskowej, frezowanie, płużenie, HDD, renowacja slipliningu, renowacja ciasno pasowaną, bezwykopowa wymiana rurociągu kruszenia rur itp. **** określić odstępstwa od procedury standardowej; w przeciwnym razie wpisać: procedura Jeżeli dla pewnych zakresów średnic rura w całości produkowana jest z tego samego surowca (np. rury małych średnic), to należy fakt ten uwzględnić poprzez wpisanie danych w nowym wierszu począwszy od kolumny Zakres średnic / zastosowanie, a w kolumnie Rodzaj i nazwa surowca w każdej warstwie/surowiec należy połączyć komórki tabeli i wpisać jego nazwę (nie powtarzać tej samej nazwy dla każdej warstwy). Tab.. Charakterystyka wielowarstwowych rur PE oferowanych na polskim rynku na podstawie odpowiedzi na ankietę I-B 68 Inżynieria Bezwykopowa styczeń luty 009

Inżynieria Bezwykopowa styczeń luty 009 69

Producent Nazwa Zakres średnic REHAU Rura ciągła RAUPROTECT 6 63 400 11 63 400 Konstrukcja rury** Rodzaj i nazwa surowca w każdej warstwie Właściwości surowca Warstwa Surowiec Rodzaj badania Wyniki 1 1 PE 100-RC Zgodnie z PN-EN 14409-14408- 13566- - Właściowści produktu Badanie obciążenia punktowego 1000 h (80 C / 4 MPa / % ARKOPAL N 100) > 1000 h (80 C / 4 MPa / % ARKOPAL N 100) Dopuszczalne techniki montażowe*** piaskowej, frezowanie, płużenie, wiercenie, wiercenie płuczkowe, relining Uwagi nt. zgrzewania doczołową i elektro-oporową**** Przykładowe projekty zrealizowane z wykorzystaniem rur Kanalizacja Osiecznica 63 75 5 75 1 1 (pomarańczowy gaz, granatowy woda, zielony kanaliza-cja) Test karbu 10 000 h 10 000 h 9000 h; min. 9000 h piaskowej, frezowanie, płużenie, HDD, renowacja slipliningu, renowacja ciasno pasowaną gaz 5x3,0, 3x3,0, 40x3,7, - 300 mb ARM- WOD Bielsko- Biała i inne Rurgaz sp. z o. o. 1 (wewnętrzna) (zewnętrzna) (czarny) (pomarańczowy gaz, granatowy woda, zielony kanalizacja) Test karbu 10 000 h 10 000 h 9000 h; min. 9000 h piaskowej, frezowanie, płużenie, HDD, renowacja slipliningu, renowacja ciasno pasowaną woda 400x3,7 ponad 4000 mb PWiK Chrzanów, gaz 315x17,9-400 mb Białobrzegi, woda 50x14,8 00 mb MWiK Lublin, RC MUL- TIsafe woda 315x8,6-660 mb, PWiK Ruda Śląska, kanalizacja 5x13,4-88 mb Stefankowo gm. Lesznowola, i dziesiątki innych * G gazociągi, W wodociągi, K kanalizacja, I inne ** wpisać ilość warstw; jeżeli występuje warstwa ochronna, która zwiększa średnicę zewnętrzną rury, należy dodać znak +, np. + *** np. układanie piaskowej, frezowanie, płużenie, HDD, renowacja slipliningu, renowacja ciasno pasowaną, bezwykopowa wymiana rurociągu kruszenia rur itp. **** określić odstępstwa od procedury standardowej; w przeciwnym razie wpisać: procedura Jeżeli dla pewnych zakresów średnic rura w całości produkowana jest z tego samego surowca (np. rury małych średnic), to należy fakt ten uwzględnić poprzez wpisanie danych w nowym wierszu począwszy od kolumny Zakres średnic / zastosowanie, a w kolumnie Rodzaj i nazwa surowca w każdej warstwie/surowiec należy połączyć komórki tabeli i wpisać jego nazwę (nie powtarzać tej samej nazwy dla każdej warstwy). Tab.. Charakterystyka wielowarstwowych rur PE oferowanych na polskim rynku na podstawie odpowiedzi na ankietę I-B 70 Inżynieria Bezwykopowa styczeń luty 009

Producent Nazwa Zakres średnic Konstrukcja rury** Rodzaj i nazwa surowca w każdej warstwie Właściwości surowca Warstwa Surowiec Rodzaj badania Wyniki Właściowści produktu Dopuszczalne techniki montażowe*** Uwagi nt. zgrzewania doczołową i elektro-oporową**** Przykładowe projekty zrealizowane z wykorzystaniem rur WAVIN Wavin TS 6 5 450 G 11 3 450 G,W 63 450 K 3 1 XSC50 3 1 1 XSC50 XSC50 Test karbu Test karbu Test karbu Test karbu Test karbu HDD, kraking, sliplining, układanie bez podsypki w gruncie rodzimym, frezowanie, płużenie, swagelining Modernizacja sieci wod. w Bydgoszczy DN110- DN450 7km, kraking wod. sieci rozdzielczej w Łodzi DN110-DN355 5km, modernizacja i rozbudowa sieci wod. w Krakowie DN90-DN315 4km, Budowa sieci wod. HDD Pszczyna DN90-DN5 18km, renowacje magistral wod. slipliningu (Rawa Maz. DN400/355,0km, Tarnów DN500/450,4km, Koszalin DN800/630 0,5km, Płock DN600/560 0,5km), kraking wod. DN315 1,3km Wrocław, Pyskowice DN315 3,5km ZINPLAST PEPlus 6 17 11 3 630 3 630 + 3 630 1+ PE80 PE100 PE80 PE100 Zgodnie z PN-EN 1 01-1, PN-EN 13 44-1 Zgodnie z PN-EN 1 01-1, PN-EN 13 44-1 *** Zgrzewanie elektrooporowe należy ściągnąć warstwę ochronną; zgrzewanie doczołowe procedura * G gazociągi, W wodociągi, K kanalizacja, I inne ** wpisać ilość warstw; jeżeli występuje warstwa ochronna, która zwiększa średnicę zewnętrzną rury, należy dodać znak +, np. + *** np. układanie piaskowej, frezowanie, płużenie, HDD, renowacja slipliningu, renowacja ciasno pasowaną, bezwykopowa wymiana rurociągu kruszenia rur itp. **** określić odstępstwa od procedury standardowej; w przeciwnym razie wpisać: procedura Jeżeli dla pewnych zakresów średnic rura w całości produkowana jest z tego samego surowca (np. rury małych średnic), to należy fakt ten uwzględnić poprzez wpisanie danych w nowym wierszu począwszy od kolumny Zakres średnic / zastosowanie, a w kolumnie Rodzaj i nazwa surowca w każdej warstwie/surowiec należy połączyć komórki tabeli i wpisać jego nazwę (nie powtarzać tej samej nazwy dla każdej warstwy). Tab.. Charakterystyka wielowarstwowych rur PE oferowanych na polskim rynku na podstawie odpowiedzi na ankietę I-B Inżynieria Bezwykopowa styczeń luty 009 71