Damian Jarosz. Kształtowanie się oraz rozwój mediów i Public Relations w Internecie.

Damian Jarosz Kształtowanie się oraz rozwój mediów i Public Relations w Internecie. Gdańsk 2004

Spis treści Wstęp. 1. Wpływ nowych technologii na przyszłość polityki.. 1.1. Istota pojęcia cztery fale 1.2. Główne nurty rozwoju w technologii przyszłości... 1.3. Nowa broń a koncepcja równowagi sił. 1.4. Nowy wymiar polityki zależnej wyłącznie od technologii... 1.5. Wpływ osiągnięć techniki na utrzymanie porządku publicznego. 1.6. Prognozy zmian porządku energetycznego w skali globalnej.. 1.7. Podbój kosmosu jako wynik rozwoju technologicznego.. 1.8. Komunikacja elektroniczna jako przyszłość rozwoju społeczeństw... 2. Kształtowanie się i rozwój technik internetowych.. 2.1. Historia Internetu na świecie i w Polsce... 2.2. Współczesny wymiar kanału komunikacji internetowej... 2.3. Zakres i znaczenie podstawowych usług sieciowych... 2.3.1.Poczta elektroniczna... 2.3.2.Strony WWW... 2.3.3.Komunikatory internetowe. 2.3.4.Bazy danych... 2.3.5.Streaming... 2.3.6.Technologie P2P (peer to peer) 2.3.7.Istota innych usług sieciowych.. 3. Rozwój i znaczenie mediów w Internecie... 3.1. Istota pojęcia konwergencja w odniesieniu do mediów... 3.2. Prasa, Radio i Telewizja w Internecie... 3.3. Model działania mediów amatorskich... 3.4. Internet jako konkurent dla tradycyjnych kanałów przekazu informacji.. 3.5. Prognozy i wyzwania rozwoju mediów tradycyjnych oraz elektronicznych... 4. Zakres i znaczenie Public Relations we współczesnym świecie informacyjnym. 4.1. Internet jako nowe narzędzie Public Relations... 4.2. Firmowa strona WWW jako podstawowe medium informacyjne w sieci... 4.3. Istota pojęcia e media relations. 4.4. Model funkcjonowania internetowych biur prasowych 4.5. Redagowanie tekstów przeznaczonych do publikacji internetowych... 4.6. Internetowe narzędzia wspomagające współczesny Public Relations... 4.6.1.Newslettery. 4.6.2.Forum dyskusyjne... 4.6.3.Czaty... 4.6.4.e Reklama specyfika i typy. 4.6.5.Marketing wirusowy... 4.7. Internet jako czynnik opiniotwórczy. 4.8. Monitoring grup dyskusyjnych jako system wczesnego ostrzegania o kryzysie.. 4.9. Internet jako narzędzie kreacji zachowań nowoczesnego Public Relations... 4.10. Prognozy rozwoju sieci Internet względem technik Public Relations... Zakończenie.. Bibliografia... 3 6 6 8 9 11 11 12 14 15 17 17 27 28 28 30 31 33 34 36 36 38 38 40 44 46 51 53 54 56 59 61 63 65 65 66 67 68 72 74 75 77 78 85 86 2

Wstęp We współczesnym świecie politycznym ważne i istotne miejsce zajmują techniki informatyczne. Dostęp do danych oraz informacji stanowi nierzadko ważki problem związany z podejmowaniem decyzji politycznych. Bez umiejętności poruszania się w skomplikowanej rzeczywistości medialnej, nie ma możliwości profesjonalnego operowania polityką. Pojawia się, więc często pytanie badawcze - do czego można porównać Internet? Na takie pytanie jest tysiące odpowiedzi np. do wielkiej gazety, do wielkiej biblioteki, która swoje zasoby udostępnia każdemu człowiekowi bez względu na to gdzie mieszka, do interaktywnej stacji telewizyjnej nadającej wszystko, co tylko możliwe oraz pozwalającej na dobór programów wedle własnych upodobań. Jeżeli chodzi o liczbę wszystkich dostępnych informacji, uważa się nawet, że jeżeli czegoś nie ma w Internecie, to w ogóle to nie istnieje. Jest w tym wiele prawdy, obecnie przepisuje się całe księgozbiory i umieszcza w światowej pajęczynie. Próbując odpowiedzieć na pytanie, czemu to ma służyć, wskazuje się powszechnie, iż człowiek wyznaczył sobie nowy cel jest nim społeczeństwo informatyczne i informacyjne, czyli takie, w którym obieg wszelkich pożądanych informacji jest prosty, szeroko dostępny i szybki. Dla wygody użytkowników tworzy się bezprzewodowe urządzenia, z których kontakt z resztą świata nie stanowi żadnego problemu. Najlepszym tego przykładem są wciąż udoskonalane telefony komórkowe. Niniejsza praca ma na celu przedstawienie zarysu początku stosowania technik internetowych, gdyż jest to narzędzie bardzo młode szczególnie w Polsce. Uwagę skierowano też na wybrane, zagadnienia z dziedzin sieciowego rozwoju mediów i Public Relations. Realizacja badawcza zajmuje się najważniejszymi kwestiami odnoszącymi się do przyszłości sieci przedstawiono także oceny i propozycje rozwiązań. Wiele zagadnień w tej pracy omówiono, za pomocą prostych przykładów, które ewidentnie sygnalizują, w którą stronę postawi następny krok firma, bądź jednostka medialna. Przykłady wskazują też, jak 3

bardzo Internet wymusza zmianę sposobów kierowania działań marketingowych i informacyjnych. Bardzo ważną kwestią poruszaną w niniejszej pracy, jest też rozwój technologiczny świata oraz to jak duże znacznie mają wizje futurologiczne. Często są one, bowiem wskazaniem kierunku rozwoju wizja pozwala założyć konkretny cel, do którego dąży człowiek. Postawiono, więc hipotezę, iż w dzisiejszych czasach technologia i dostęp do niej wpływa na każdy aspekt życia, jest nieodzowną częścią polityki regionalnej i globalnej. Zadano również pytanie, jakie usługi sieciowe w najbliższej przyszłości odegrają najważniejsza rolę w mediach i działaniach Public Relations? Internet to swego rodzaju moda. Można się tu odnieść do czasów wprowadzania pierwszych telewizorów. Wydarzeniu temu towarzyszył, bowiem zarazem entuzjazm, strach i fascynacja, ale mimo wszystko był to wielki krok naprzód. Możliwość dotarcia do milionów ludzi jednocześnie. Współczesny Internet nie przypomina już początkowych militarnych i akademickich sieci, służących jedynie wymianie informacji na temat sytuacji militarnej lub prowadzonych badań. Światowa pajęczyna to forma rozrywki, sposób na prowadzenie interesów, nowa idea wymiany poglądów, spostrzeżeń itp. Wszystko to jednak doprowadziło do powstania nowej społeczności, e społeczności 1, elektronicznej populacji zależnej od dostępnej technologii. Choć uważa się, że nowi e ludzie będą lepiej poinformowani, bardziej tolerancyjni, otwarci na przekonania drugiego e człowieka, to należy jednak pamiętać, że powstanie nowej formy życia, to także inne nieznane dotąd problemy. Ostatnio najczęściej mówi się o uzależnieniu od Internetu. W Stanach Zjednoczonych, gdzie sieć jest najbardziej rozwinięta, powstają już specjalne poradnie, leczące tego typu choroby. Mówi się również o wojnach na miarę XXI wieku, czyli wirtualnych potyczkach nie mieczem, nie karabinem, ale bitem jednostką 1 Literka e przed wyrazem właściwym oznacza potoczne odniesienie do terminu elektroniczny. W Internecie takiego oznaczenia używa się często do podkreślenia związku z nowymi technologiami. 4

informacji komputerowej. Już dziś niszczenie i kradzież danych, zawieszanie systemów informatycznych stało się nową formą walki między państwami. Na razie walczą tylko hakerzy idealiści, ale co będzie, kiedy staną się oni wirtualna armią, zorganizowana przez każde z państw? Rozwój Internetu jest jednak nieuchronny i to nie dlatego, że tak musi być, ale ze względu na nasze potrzeby. Pragnie się nowych rozrywek, szybszej informacji, chce się mieć wręcz wpływ na to, co do dociera do widza, słuchacza, odbiorcy. Interesują nas też nowe, nieograniczone państwowymi granicami znajomości. To wszystko jest w sanie dać nam właśnie Internet. Jeszcze parę lat temu Internet był traktowany jako zabawka amatorów hobbystów oraz dodatek do działalności gospodarczej większych firm. Dziś sytuacja diametralnie się zmienia, marketing i działania Public Relations w światowej pajęczynie są po prostu niezbędne. Internauci to zwykli konsumenci, którzy w sieci potrafią wyrazić swoje opinie, potrafią reagować na przekazy reklamowe i informacyjne, ale i wpływać na decyzje gigantów rynkowych. Środowisko Internetu stało się niejako drugim równoległym światem działań mediów i przedsiębiorstw. 5

1. Wpływ nowych technologii na politykę przyszłości Wielu uczonych twierdzi, że polityka sama w sobie jest niezmienna od tysięcy lat. Zawsze jest grupa, lub osoby, które prowadzą innych do celów wszelkiego rodzaju, czy to gospodarczych, czy społecznych, czy też militarnych. Jest jednak jeden ważny czynnik, który przez ostatnie wieki, a również w teraźniejszym świecie odgrywa decydującą rolę w kształtowaniu polityki, zarówno lokalnej jak i międzynarodowej jest to nic innego jak technologia. 1.1. Istota pojęcia cztery fale O tym, że świat się zmienia według pewnych zasad pisali A. H. Tofflerowie w książce Trzecia fala. Toffler Alvin (ur. 1928 r.), socjolog amerykański, profesor Cornell University i New School for Social Research. Zajmujący się głównie problematyką społeczeństwa przyszłości wydał takie prace jak: Szok przyszłości (1970, wydanie polskie 1975 rok) czy Trzecia fala (1980, wydanie polskie 1986 rok). Heidi i Alvin Tofflerowie twierdzą, że cywilizacje są jak fale morskie bowiem nie zmieniają się nagle w sposób skokowy, ale rosną i opadają. I tak, kiedy istnieje jedna fala, druga zaczyna w nią wchodzić, aż w pewnym momencie krytycznym, zaczyna ją przerastać. I powstaje kolejna fala. Tofflerowie określają kilka fal. - Pierwsza wyłaniająca cywilizację rolniczą, która zaprzestała początkowego koczowniczego trybu życia, na rzecz osiadłego trybu życia, uprawy pól dobrem była ziemia, stąd też wzięło się późniejsze prawo jej własności. - Druga określana jako przemysłowa to właśnie w jej okresie mówiono o masowej produkcji. Mowa oczywiście o czasach XIX i XX wieku społeczeństwa masowego, które tworzy wszystko na rzecz masowości. Jak twierdzą twórcy tej teorii była to uniformizacja życia od urbanistyki po kulturę i obyczaje. 6

- Trzecia o tej fali mówi się już obecnie i to w fazie mocno zaawansowanej. To cywilizacja informacji opierająca się na wiedzy i zdobyczach techniki. - Czwarta niektórzy twierdzą, że jeszcze należy na nią poczekać, inni są zdania, że już nadeszła wyróżnia się w niej indywidualne programowanie wszelkiego, co jest związane z bytem człowieka od modyfikacji genomu po współistnienie społeczne np. społeczności wirtualne. (...) rewolucja agrarna sprzed dziesięciu tysięcy lat uruchomiła pierwszą falę przemian w ludzkiej historii, że trzysta lat temu rewolucja przemysłowa wyzwoliła drugą ale i że my dzisiaj odczuwamy działanie trzeciej fali przemian. Każda z nich przynosiła ze sobą nowy rodzaj cywilizacji. Dzisiaj, (...) uczestniczymy w procesie tworzenia rewolucyjnej cywilizacji trzeciej fali, jej porządku ekonomicznego, jej form życia rodzinnego, jej mediów, jej polityki 2. Dodać należy, że obecnie futuryści mówią już o wstępującej czwartej fali, czyli ery technologii, informacji, zdobyczy nauki i techniki. Choć mówi się jednocześnie, także o szóstej fali Kondratiewa od nazwiska rosyjskiego ekonomisty, który zginął w gułagu w 1938 r. To właśnie on sklasyfikował podobnie rozwój świata. Określił również zjawisko fal, które pojawiają się, co 40 60 lat w formie przekształceń, na które zasadniczy wpływ mają właśnie technologiczne nowinki. To one decydują o tym jak prowadzona jest gospodarka, polityka, czy ekonomia. I fala Kondratiew określa jej czas trwania na koniec XVIII wieku do połowy XIX weku maszyny parowe, mechanika, powstanie nowych klas i układów społecznych. II fala zaczyna się od połowy XIX wieku, kiedy to rozpoczęła się rewolucja stali rozwój kolei, transportu, wszystko to sprzyjało większemu rozwojowi produkcji masowej. III fala to rozkwit elektryczności i chemii. 2 A. i H. Toffler, Wojna i Antywojna Jak przetrwać na progu XXI wieku? Warszawa 1997, s. 13 14. 7

IV fala miała się opierać na motoryzacji, która w sposób rewolucyjny urosła w Stanach Zjednoczonych Ameryki zaraz po wielkim kryzysie ekonomicznym z lat 20 tych XX wieku. V fala określana jest na lata 70 te XX wieku, kiedy to pojawiła się informatyka i nowa wartość pozamaterialna informacja. VI fala właśnie obecnie w jej zasięgu znajduje się ludzkość rozwija się bardziej w stronę informacji społeczeństw informacyjnych (informatycznych). 1.2. Główne nurty rozwoju w technologii przyszłości Na pytanie, co tak naprawdę ma zmienić nauka i technika w przyszłym świecie nie da się odpowiedzieć jednoznacznie. To, że dziś jest coś popularnego np. silnik spalinowy, nie oznacza, że będzie tak zawsze podobny los spotkał maszyny parowe. Zaś na pytanie, jakie technologie zmienią przyszłość, starali się odpowiedzieć niedawno uczeni z Massachusetts Institute of Technology mówiąc, że istnieje 10 wynalazków głównych nurtów, które wywrą największy wpływ na rozwój ludzkości. 1. Bezprzewodowe sieci czujników tzw. zdalki, które umożliwiają wszechstronny monitoring otoczenia człowieka w tym polityczne zniewolenie przez technologię. 2. Naprawianie tkanek i organów człowieka przez wstrzykiwanie mieszanin polimerów, żywych komórek i stymulatorów wzrostu. 3. Mikroskopijne ogniwa słoneczne praktycznie każda pomalowana powierzchnia może produkować prąd. 4. Mechatronika technika łączenia dowolnych elementów mechanicznych z elektrycznymi układami sterującymi. 5. Komputerowe sieci gridowe Super Internet wykorzystujący moc wszystkich komputerów świata. 8

6. Obrazowanie molekularne technologia umożliwiająca bezkrwawą nanowiwisekcję, czyli podglądanie genów i molekuł w organizmie. 7. Nanolitografia technika tworzenia krzemowych mikroukładów mechanicznych (w podobny sposób jak obecnie produkuje się układy elektroniczne). 8. Bezpieczne programowanie technika tworzenia programów komputerowych bez błędów. 9. Glikomika technika tworzenia nowej generacji leków opartych na różnych cukrach, które pełnią funkcję baterii podtrzymujących działanie leku przez długi okres czasu. 10. Kryptografia kwantowa kodowanie informacji oparte o technikę cząsteczek elementarnych, na przykład fotony. 1.3. Nowa broń a koncepcja równowagi sił W Stanach Zjednoczonych Ameryki (USA) powstaje mini broń atomowa do niszczenia celów podziemnych. Nowa bomba ma się nazywać Robust Nuclear Earth Penetrator (RNEP) i jest modyfikacją bomby B61 11. To mały ładunek jądrowy, którego zadaniem jest najpierw wbić się głęboko w ziemię, a dopiero wtedy eksplodować. Warto dodać, że waży zaledwie 500 kg, i ma długość 3,6 metra. Trwają też prace nad innymi bombami konwencjonalnymi, których siła stale rośnie np. MOAB nowość armii amerykańskiej, ładunek wybucha, bowiem z siłą bomby atomowej, a waży 9,5 tony. Po jego eksplozji powstaje nawet grzyb z pyłu i dymu przypominający typową atomówkę ma to być skuteczny straszak na każdego wroga. Jak piszą Tofflerowie w swojej wizji z 1993 roku wojna nowoczesnego świata opierać się będzie o roboty. I już dziś dobrze można to zaobserwować. (...) teoretycy 9

wojskowości na całym świecie spoglądają na ten pomysł techniczny świeżym okiem. Mówią, że nowe warunki doprowadzą do jeszcze silniejszego nacisku na robotyzację 3. I tak podczas wojny w Zatoce Perskiej w 1991 roku, obserwowano pierwsze zdalnie kierowane statki latające, które doskonale sprawdzały się w zadaniach zwiadowczych. Podczas wojny z Irakiem w 2003 roku, również użyto w chirurgicznych operacjach wojnie precyzyjnej wielu samolotów bezzałogowych. Technologowie zapowiadają, że to dopiero początek wojny przyszłości nie będą się opierać o zniszczenia ludzkie, ale o zniszczenia sprzętu i informacji. Na razie w Wojnie i antywojnie Tofferów napisano: Roboty odegrały niewielką rolę w czasie wojny w Zatoce Perskiej. Najbardziej widoczną wypełniły pozostając pod kontrolą człowieka. Niebo nad Kuwejtem i Irakiem usiane było zdalnie kierowanymi statkami powietrznymi Pioneer, małymi samolotami, nie uzbrojonymi i pozbawionymi pilota, pozostającymi nieustannie pod kontrolą teleoperatorów siedzących przy komputerach oddalonych o wiele kilometrów. Roboty wykonywały zadanie, lecz ludzie podejmowali decyzje 4. Technologia zamieni wojnę w grę komputerową gdzie wielu trenowanych przez lata żołnierzy graczy i dowódców siedzi w jednej sali i obsługuje całą wojnę zdanie. Czy to możliwe? W przyszłości stanie się to zapewne faktem, a badacze futurologii twierdzą, że o ile wojna na razie trwa ze stratami ludzkimi, o tyle w przyszłości będzie toczyć się pod wodą, na wodzie, na ziemi, w powietrzu, w kosmosie, w przestrzeni wirtualnej starcia będą się rozgrywać między robotami i programami, człowiek zdecyduje tylko, kiedy i gdzie ich użyć. 3 A. i H. Toffler, Wojna i Antywojna Jak przetrwać na progu XXI wieku? Warszawa 1997, s. 78. 4 Tamże, s. 137. 10

1.4. Nowy wymiar polityki zależnej wyłącznie od technologii Wpływ zasobów technologicznych na jakość polityki jest ogromny. Wiadomo, że USA zaopatrzone nie tylko w pieniądze, ale przede wszystkim w wyprodukowaną za nie technologią, chętnie otwierają się na wszelkie konflikty zbrojne sądząc o swej wielkiej przewadze. Można wysunąć wniosek, że każda kolejna wojna, będzie miała zawsze jednego wodza Stany Zjednoczone Ameryki tym bardziej, że w obecnej sytuacji agresję na inne państwa określa się mianem walki z terroryzmem, a gdy w tych działaniach uczestniczą już dwa mocarstwa jak USA i Wielka Brytania, to jest to już międzynarodowe zwalczanie wszelkiego wroga pod populistycznymi hasłami jak antyterroryzm. Nowa jakość polityki opiera się o coraz szerszy szum medialny i informacyjny. Wojna to już nie tylko karabin i amunicja, to nowoczesna batalia informacji. Dla mediów wojna jest najchodliwszym towarem, to dzięki niej można pokazywać całkowicie nowy obraz życia, wszystkiego dopełnia użycie technologii nowoczesnych środków przekazu telefonia satelitarna, Internet satelitarny, kamery bezprzewodowe itp.. 1.5. Wpływ osiągnięć techniki na utrzymanie porządku publicznego Tofflerowie zwracają jednak uwagę na inny aspekt posiadania technologii w tym szczególnie tej nieśmiercionośnej i kreowania przez nią zasad polityki oraz wywierania wpływu na informację. Oto przykład zwykłej ambasady: Wyobraźmy sobie na przykład napad rozjuszonego tłumu islamskich ekstremistów na zachodnie ambasady, mieszczące się, powiedzmy w Chartumie, stolicy Sudanu. Tłum plądruje szereg ambasad, lecz, o dziwo, mimo iż czyni to skandując Śmierć Ameryce!, ambasada amerykańska pozostaje nietknięta. Nie wzięto też amerykańskich zakładników. Z chwilą, bowiem, gdy tysiące uczestników zamieszek zbliża się do otoczonego murem budynku ambasady amerykańskiej, ich 11

przywódcy padają na ziemię wymiotując i defekując. Setki manifestantów, zginają się wpół i sprawiają wrażenie oszołomionych (...) W miarę jak rośnie liczba trapionych mdłościami i biegunką tłum rozpada się i stopniowo cofa (...) Jednakże jest rzeczą znaną, że nowoczesne generatory infradźwięków przeznaczone do rozpraszania tłumu wypróbowywano już we Francji i innych krajach. Generator taki emituje fale dźwiękowe o bardzo niskiej częstotliwości, które można tak dobrać, by powodowały oszołomienie, mdłości, utratę kontroli nad jelitami. ( ) Tak na przykład oddziały sił specjalnych zrzucane na spadochronach lub przetransportowane śmigłowcami mogą ruszyć w tłum przetrzymujący zakładników, nikogo się nie bojąc (...) 5. Zacytowany fragment potwierdza coraz to szerzej stosowana zasadę po co usuwać tłum w krwawej walce, najlepiej usunąć jego przywódców, a ludzi rozpędzić nieśmiercionośną bronią. Bez dowódców, będą musieli się długo organizować, by powtórzyć swe tłumne ataki, o ile się na nie zdecydują. Politycznie też, bezkrwawe załatwienie sprawy, to łatwiejsza manipulacja późniejszymi informacjami w mediach. Oczywiście jest to tylko jeden z przykładów broni dość przyszłościowej liczy się, że wiedza i nauka za parę dobrych lat przyniesie ludzkości wynalazki znane dotychczas jedynie z filmów science fiction. Podobno najbardziej upragnionym wynalazkiem amerykańskich generałów jest napęd antygrawitacyjny i osłona magnetyczna a więc stale wiszący w powietrzu statek latający do tego niemożliwy do zestrzelenia, bo osłaniany niewidoczną tarczą magnetosferyczną. 1.6. Prognozy zmian porządku energetycznego w skali globalnej Zadano więc pytanie, czy ilość posiadanych złóż energetycznych państw ma odniesienie do ich siły na arenie międzynarodowej? Z tym jest jednak różnie kraje Bliskiego 5 A. i H. Toffler, Wojna i Antywojna Jak przetrwać na progu XXI wieku? Warszawa 1997, s. 159 160. 12

Wschodu posiadające ropę nie odgrywają raczej specjalnych ról międzynarodowych w zakresie militarnym. Inaczej sytuacja ma się w wypadku Rosji tu i zasoby, i tradycje wpływają na ogólną potęgę. Przyszłościowo jednak sprawę energii zamierza się rozwiązać globalnie i w sposób rozproszony, tak by nie wspierać poszczególnych mocarstw, ale same społeczności. Rozwiązanie wynika też z pewnego przymusu ropa naftowa prędzej czy później się skończy, pozostanie tylko woda. Do 2037 roku zużytych zostanie połowa zasobów ropy, jej ceny zaczną szybko rosnąć i tym samym nastanie era wodoru. Naukowcy już dziś produkują testowe egzemplarze ogniw wodorowych. Które mogą zasilać domki jednorodzinne, biura itd. Przyszłościowo myślą też koncerny motoryzacyjne, które wspólnie przeznaczyły już miliardy USD na projekty samochodów napędzanych wodorem. Pierwsze pojazdy produkowane seryjnie wyjadą na drogi w 2009 roku. Wodorowe szaleństwo zmieni politykę zarządzania energią, którą prowadzi się dziś czyli przesył z góry na dół. Gdzie społeczeństwo zależne jest od politycznych układów. W rozwiązaniach futurystycznych, kiedy każdy będzie mógł produkować energię własnym ogniwem wodorowym zarządzanie zasobami będzie musiało się zmienić. Miliony użytkowników będzie mogło się podłączyć z własnymi mini elektrowniami do lokalnej, regionalnej lub krajowej sieci energetycznej. W rezultacie powstanie nowa zdecentralizowana sieć producentów i konsumentów energii na wzór sieci komputerowej Internet. Sceptycy twierdzą, że taka polityka prędzej czy później spowoduje zaciętą walkę o władzę nad sieciami. Energetyczna anarchia ma jednak wyjść ludzkości na dobre. 13

1.7. Podbój kosmosu jako wynik rozwoju technologicznego Człowiek postawił już swoją nogę na księżycu dokonał wielkiego kroku w historii, ale kosmos, to nie tylko przyszłość w dziedzinie rozwoju badań to także kolejne wielkie pole bitewne. Okołoziemska przestrzeń otacza Ziemię (...) do wysokości mniej więcej pięćdziesięciu tysięcy mil (...) ona właśnie stanowić będzie klucz do wojskowej dominacji w połowie XXI wieku: - Ten, kto panuje nad przestrzenią okołoziemską, podporządkuje sobie planetę Ziemia - Ten, kto rządzi Księżycem, podporządkuje sobie okołoziemską przestrzeń. - Ten, kto panuje nad L4 i L5 podporządkuje sobie system Ziemia Księżyc L4 i L5 są punktami księżycowej kalibracji miejscami przestrzeni kosmicznej, w których siły grawitacji Księżyca i Ziemi są sobie równe 6. W skrócie, można by tam bezproblemowo umieścić wojskowe bazy, które na utrzymanie swojej stałej pozycji nadzorcy planety nie zużyłyby wiele energii. Pointa powyższych rozważań właściwe zawiera w kolejnym cytacie z Tofflera Prewencyjne starania o pokój wymagają abyśmy patrzyli dalej, niż sięga współczesność. Stawką w tej grze nie są przecież dolary. Jest nią ludzki los. Już kilka lat temu zauważono, iż ludzki los, w dużym zakresie będzie zależał od sposobu dostarczania i obróbki informacji przez media i jednostki Public Relations. 6 A. i H. Toffler, Wojna i Antywojna Jak przetrwać na progu XXI wieku? Warszawa 1997, s. 131 132. 14

1.8. Komunikacja elektroniczna jako przyszłość rozwoju społeczeństw W dniach 1 12 grudnia 2003 roku, w Genewie odbył się Światowy Szczyt Społeczeństwa Informacyjnego (World Summit on the Information Society) zorganizowany przez Międzynarodową Unię Telekomunikacyjną (International Telecommunication Union, ITU). Nad imprezą patronat objął Kofi Annan, Sekretarz Generalny ONZ oraz Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych. Celem szczytu były obrady, które miały być wstępem do wykorzystania osiągnięć tzw. rewolucji informacyjnej. Osobą, która niejako spinała w całość ten szczyt, był prezes i dyrektor generalny firmy Nokia Jorma Ollila, jednej z największych firm produkujących narzędzia komunikacji indywidualnej telefony komórkowe. Firma wspiera także rozwój narzędzi komunikacyjnych i kreuje całkowicie nowe rewolucyjne usługi kontaktowe. Przemówienie Ollila podczas szczytu, pozwala określić obraz przyszłości działań, jakie podejmą wielcy tego świata w najbliższym czasie. Przede wszystkim najważniejszym celem okazała się potrzeba współdziałania i zaangażowania w proces rozwoju powszechnego dostępu do technologii komunikacyjnych, który zapewniłby wszystkim ludziom możliwość kontaktu z innymi, korzystania z usług i uzyskiwania informacji. Plan rozwoju światowych technologii komunikacyjnych sięga aż 2015 roku i zakłada, że dostęp do światowej sieci będzie miała wtedy już połowa mieszkańców całej planety Ziemia czyli w granicach 4 miliardów ludzi. Dostęp do zasobów ma wg wielu specjalistów, być lekiem na rozwój społeczno ekonomiczny. Jest bronią w walce z izolacją społeczną i z zacofaniem edukacyjnym. Podnoszenie, więc poziomu rozwoju gospodarczego w XXI wieku jest nierozłączne z rozwojem społeczeństwa informacyjnego. Co ciekawe, podkreślane jest znaczenie współpracy zarówno sektora prywatnego jak i publicznego bez tego w wielu miejscach świata, powstanie czegokolwiek nie jest możliwe. 15

Szczyt w Genewie unaocznił też kilka innych problemów. Przede wszystkim technika rozwija się najefektywniej wtedy, kiedy towarzyszy jej cenowa przystępność rozwiązań, polityka legislacyjna rządów i konkurencyjność rynków zbytu. Wszystkie te podwaliny rozwoju położono w branży telekomunikacyjnej przez standaryzację, prywatyzację i liberalizację rynku. Dzięki temu już dziś mamy 1,2 miliarda ludzi z dostępem do możliwości komunikacji choćby głosowej, a od tej bardzo łatwo przejść do komunikacji danych. Na 16 18 listopada 2005 roku w Tunezji zaplanowano kolejny szczyt, który będzie niejako dopinał całości wyciągniętych wniosków. Szczyt zarówno pierwszy jak i drugi, ma być sygnałem dla wielu głów państw, że opracowując strategie informacyjne, społeczeństwo inwestuje w swoją przyszłość. Potrzebny jest plan jednolitego rozwoju globalnego społeczeństwa informacyjnego. Plan, który da światu nowe możliwość i złamie wiele barier cywilizacyjnych. 16

2. Kształtowanie się i rozwój technik internetowych Kilkadziesiąt lat temu głównym źródłem informacji pozostawały gazety, później radio i w końcu telewizja. Lata 90 te XX wieku ukazały na horyzoncie nowy środek przekazu masowego, choć o indywidualnym podejściu do odbiorców. Tym środkiem był Internet sieć połączonych ze sobą komputerów, pozwalających dokonać kolejnego kroku w historii ludzkości i technicznego zwycięstwa. Internet jest nowym medium, które powstało w bardzo szybkim tempie, posiada wiele wad i zalet, ale nadal kształtuje się i rozwija. 2.1. Historia Internetu na świecie i w Polsce Wielu specjalistów z branży informatycznej, uważa iż Internet jest wynalazkiem podobnym do druku. To właśnie dzięki nowemu sposobowi przekazywania informacji w postaci zmasowanej Internet staje się z roku na rok, coraz bardziej dostępnym i użytecznym medium. Jednak historia tego wynalazku, podobnie jak tysiąca innych nie wywodzi się z chęci oddania ludzkości narzędzia, które miałoby służyć wszystkim. Internet swoje początki ma w tzw. zastosowaniach militarnych. World Wide Web (WWW) jak obecnie mówi się na sieć internetową, to już kolejny produkt w ewolucji sieci komputerowych. WWW powstało zaledwie czternaście lat temu w laboratoriach CERN w Genewie i często jest mylone z podwalinami Internetu. Historia sieci zaczyna się w roku 1969, kiedy Departament Obrony rządu amerykańskiego wprowadza w życie realizację projektu badawczego o nazwie ARPAnet, który prowadzony jest przez ARPA (Advanced Research Projects Agency Agencja Zaawansowanych Projektów Badawczych). Jego głównym celem jest stworzenie takiego medium komunikacyjnego wyłącznie do celów militarnych, w którym można by zapobiec 17

zjawiskom występującym podczas tzw. wojny atomowej. Zjawiska te to zwyczajna dezorganizacja w systemie wydawania rozkazów i nadzoru państwa. Pomysł ARPAnet u opierał się, więc na koncepcji stworzenia sieci połączeń między komputerami, która mając charakter zdecentralizowany, chroniłaby państwo przed utratą kontroli na sytuacją po wybuchu nuklearnym. System oparty był o wiele równoległych i rozległych połączeń, które nie mogły być zniszczone przez wybuch atomowy w całości swojej funkcjonalności. W dwa lata później, po uruchomieniu ARPAnet u, bo w 1971 roku już 15 instytucji rządowych i akademickich było włączonych do sieci i mogło wymieniać się informacjami. Sieć rozbudowano też o połączenia do Wielkiej Brytanii i Norwegii, dzięki czemu ARPAnet stał się międzynarodową siatką wymiany informacji i zarządzania kryzysowego już w 1973 roku. Jedyne, czego brakowało pierwszej tak wielkiej sieci, to skuteczne narzędzia komunikacyjne. Dopiero wynik pracy Raya Tomlinsona w 1971, a więc stworzenie programu wymiany wiadomości elektronicznych e mail, tworzy podwaliny obecnego Internetu. Warto też wspomnieć o powstaniu USNET u w 1979 roku siatki wymiany informacji poprzez tzw. grupy dyskusyjne (tablice ogłoszeń). ARPAnet miał jednak pewną wadę był narzędziem o charakterze militarnym i nie każda jednostka naukowa mogła się do niego włączyć. Nie da się ukryć, że narzędzia komunikacyjne są szczególnie ważne nie tylko dla wojska, ale także dla naukowców. Wielkie światowe uniwersytety często prowadzą wspólne projekty badawcze i wymiana informacji o efektach prac inżynierskich jest niezbędna. Z tego też powodu w 1981 roku powołano do życia sieć CSNET (Computer Science NETwork). Była ona przeznaczona dla naukowców, którzy z różnych przyczyn nie mogli korzystać z ARPAnet u. Kolejny krok w historii Internetu to wprowadzenie w 1983 roku przez ARPA protokołu wymiany danych o nazwie TCP/IP. Dlaczego jest to ważny moment? Tłumacząc 18

obrazowo protokół to zbiór reguł, w jaki sposób należy wymieniać pomiędzy sobą dane dzięki temu dzisiejszy Internet jest łatwo dostępny, bo każdy korzysta z tych samych reguł protokołu TCP/IP. Kolejne lata po 1983 roku, to zwiększona aktywność w tworzeniu i modyfikacji sieci. Sam ARPAnet rozbił się na dwie części wojskową i cywilną. Powstała też europejska sieć EUnet, dająca dostęp do usług poczty elektronicznej i grup dyskusyjnych USNET. Stało się to ważnym narzędziem dla naukowców starego kontynentu. Dokonano też wielkiego kroku, w postaci stworzenia bramy łączącej sieci ARPAnet cywilny i CSNET naukowy. Tak, więc 1983 rok, to początek Internetu, jaki znamy właśnie dziś. O tym, że lata 80 te XX wieku, były dla sieci bardzo owocne świadczy chociażby połączenie pięciu superkomputerów z ośrodków uniwersyteckich w sieć NSFnet przez NSF (National Science Foundation amerykańska Narodowa Fundacja Nauki) w 1986 roku. Kolejne połączenia z Internetem wielu ośrodków uniwersyteckich w latach 1986 88, dało wynik 60.000 komputerów włączonych do sieci. W 1990 roku oficjalnie swoją działalność kończy ARPAnet. Po wyłączeniu z działalności ARPAnet u, sieć nie przestała się jednak rozwijać. W 1991 roku stworzono 7 tzw. systemy WAIS (Wide Area Information Servers) i Gopher, które pozwalały udostępniać kolejne usługi internetowe w zakresie dystrybucji informacji. Jednak najważniejszym punktem jest wynalazek World Wide Web z 1992 roku. Pomysłodawcą WWW jest urodzony w 1995 roku w East Sheen, niedaleko Londynu sir Tim Berners Lee. Z jego osiągnięć można wymienić chociażby, że ukończył fizykę na Oksfordzie, był programistą w takiej firmie jak Plessey Communications. Szczególne osiągnięcia miał w dziedzinie oprogramowania komunikacyjnego w czasie rzeczywistym i 7 Źródło: WWW wynalazek na skalę druku obchodzi dziesięciolecie, Dziennik Internetowy PAP (http://dziennik.pap.pl) z dnia 24 kwietnia 2001. 19