Załącznik do uchwały Nr V / 5 /11 Rady Gminy Rogowo z dnia 24 lutego 2011 r.

Załącznik do uchwały Nr V / 5 /11 Rady Gminy Rogowo z dnia 24 lutego 2011 r. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI CZUMSK MAŁY NA LATA 2011-2018 Czumsk Mały, Rogowo 2011

SPIS TREŚCI: 1.CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI CZUMSK MAŁY..3 1.1. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE...3 1.2. HISTORIA CZUMSKA MAŁEGO... 5 1.3. UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE......7 2. ANALIZA ZASOBÓW MIEJSCOWOŚCI CZUMSK MAŁY..11 2.1. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SPOŁECZNYCH. 11 2.2. INWENTARYZACJA INFRASTRUKTURY..17 3. ANALIZA SWOT DLA MIEJSCOWOŚCI CZUMSK MAŁY 19 4. OPIS PLANOWANYCH DZIAŁAŃ INWESTYCYJNYCH.20 5. OPIS I CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW O SZCZEGÓLNYM ZNACZENIU DLA ZASPOKOJENIA POTRZEB MIESZKAŃCÓW 22 6. WDRAŻANIE PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI CZUMSK MAŁY.23 GMINA ROGOWO 2

1. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI CZUMSK MAŁY 1.1. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE Miejscowość Czumsk Mały usytuowana jest w województwie kujawsko-pomorskim, na terenie powiatu rypińskiego, we wschodniej części gminy Rogowo. Położenie miejscowości Czumsk Mały przedstawia poniższa mapa. Mapa 1 Położenie miejscowości Czumsk Mały na tle województwa, powiatu i gminy WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE POWIAT RYPIŃSKI GMINA ROGOWO Czumsk Mały Źródło: http://zpp.pl; http://www.rogowo.pl. GMINA ROGOWO 3

Gmina Rogowo należy do powiatu rypińskiego, położonego we wschodniej części województwa kujawsko-pomorskiego. W skład powiatu wchodzi sześć gmin, w tym: jedna gmina miejska (Rypin) oraz pięć gmin wiejskich (Brzuze, Rogowo, Rypin, Skrwilno i Wąpielsk). Gmina Rogowo graniczy od strony północnej z gminą Rypin (powiat rypiński), od strony zachodniej z gminami: Brzuze (powiat rypiński) i Chrostkowo (powiat lipnowski), od wschodu z gminą Skrwilno (powiat rypiński), zaś od strony południowej z gminą Skępe (powiat lipnowski) oraz z gminą Szczutowo (powiat sierpecki) należącą do województwa mazowieckiego. Miejscowość Czumsk Mały jest jednym z 22 sołectw (28 wsi) gminy wiejskiej Rogowo. Pozostałe miejscowości to: Borowo, Brzeszczki Duże, Brzeszczki Małe, Charszewo, Czumsk Duży, Huta, Huta Chojno, Karbowizna, Kosiory, Lasoty, Lisiny, Nadróż, Narty, Nowy Kobrzyniec, Pinino, Pręczki, Rogówko, Rogowo, Rojewo, Ruda, Rumunki Likieckie, Sosnowo, Stary Kobrzyniec, Szczerby, Świeżawy, Wierzchowiska, Zamość. Powierzchnia miejscowości Czumsk Mały wynosi 252,0995 ha, co stanowi 1,80% powierzchni gminy Rogowo oraz 0,43 % powierzchni powiatu rypińskiego. Miejscowość Czumsk Mały zamieszkuje 113 osób. Dominantą przestrzenną wsi jest świetlica wiejska. Jest ona usytuowana w pobliżu centrum wsi przy skrzyżowaniu dróg gminnych. Teren wokół świetlicy wiejskiej stanowi największą przestrzeń wspólną. Powstanie tam plac zabaw, który ma być miejscem rekreacji, wypoczynku i spędzania czasu wolnego przez dzieci. W Czumsku Małym znajduje się kapliczka przydrożna. Dominującym typem zabudowy w Czumsku Małym jest typ jednodrożny zwarty oraz typ rozproszony. Układ zagrodowy w gospodarstwach rolnych ma typowy charakter pomorski wejścia do zabudowania znajdują się od strony podwórka zaś zabudowa gospodarcza maskowana jest zadrzewieniami i krzewami. Najczęstszym układem zagrody rolniczej w Czumsku Małym jest zagroda z budynkami częściowo zespolonymi najczęściej łączone są budynki inwentarskie ze składowymi lub gospodarczymi oraz zagroda wielobudynkowa luźna. W Czumsku Małym miesza się obecnie nowoczesna zabudowa z zabudową rolniczą z dominującym typem zabudowań z lat 70-tych i 80-tych. GMINA ROGOWO 4

1.2. HISTORIA CZUMSKA MAŁEGO Wieś Czumsk prawdopodobnie pojawia się po raz pierwszy w dokumencie z 1434 roku, poręczającym przez rycerstwo ziemi dobrzyńskiej następstwo tronu dla jednego z synów Jagiełły. Wśród znacznego wówczas rycerstwa spotykamy Czembora z Czumska herbu Rogala. Imię Czembor wskazywałoby na powiązanie tej osoby z Czambskiem (Czumskiem) Czumsk należał do najbiedniejszych wsi okolic Rogowa. Zamieszkany był w XVI wieku przez drobną szlachtę z rodziny Czambskich herbu Grzymała. Używali oni wówczas przydomku Domarat. Jakub Domarat Czambski dziedziczył w latach 1538-1546 na części w Czumsku. W 1564 roku Czampscy, drobna szlachta zagrodowa, posiadali podzielony na części Czumsk, z którego płacili 1 florena i 2 grosze pogłównego. Andrzej, Jan i Adam Czampscy posiadali po jednym łanie ziemi, Stanisław, Feliks i Paweł z synami po 0,5 łana. W Czumsku zamieszkiwała najbiedniejsza szlachta, gdzie na połowie łana ziemi gospodarowało po kilka osób, bez kmieci i zagrodników. W wyniku wojen XVII wieku wieś Czumsk została spustoszona i pozbawiona ludności. Czumsk, bez określeń w XVII wieku Duży i Mały, zamieszkiwany był przez drobną szlachtę, która nie posiadała nawet chłopów pańszczyźnianych. Ludwik Osowski trzymał w tej wsi cząstkę należącą do Andrzeja Osowskiego i Jana Cząmpskiego. Drugi dział należał do Jana i Ludwika Osowskich. Szlachcic Walenty Długokęcki dzierżawił cząstkę od Łukasza Cząmpskiego. Czwarty dział, należący do Łukasz Gójskiego, dzierżawił Michał Gójski. Wszyscy właściciele cząstek w Czumsku płacili po 1 florenie podatku. Brak jest niestety danych dotyczących liczby ludności Czumska Małego w XVII w. Podstawową formą osadnictwa w okolicach Rogowa w XVIII wieku były osady folwarczno-kmiece. Czumsk Mały należał do wsi wyłącznie kmiecych, bez ziemi folwarcznej, których mieszkańcy odrabiali pańszczyznę w innych wsiach. Czumsk Mały, leżący w parafii Rogowo i Czumsk Duży w parafii Gójsk znajdowały się w XVIII wieku w posiadaniu rodziny Jeżewskich herbu Jastrzębiec. Ród ten wywodził się z Jeżewa w powiecie sierpeckim. Jako pierwszy wszedł w posiadanie Czumska i sąsiedniego Babca Józef Jeżewski, syn Adama. Ożeniony był z Katarzyną Rościszowską, przez co wszedł w posiadanie dóbr Rościszewo pod Sierpcem. Można przypuszczać, że nabył wówczas lub otrzymał w posagu także Czumsk i Babc. Pozostawił dwóch synów: Piotra i Benedykta. Po śmierci Józefa Jeżewskiego dobra Czumsk przeszły w posiadanie jego syna Benedykta. GMINA ROGOWO 5

Właścicielem Czumska był jeszcze w 1789 roku. Ożeniony z Józefą Zboińską pozostawił dwóch synów : Ksawerego i Ignacego oraz córkę Katarzynę. W 1825 roku Czumsk był już własnością Ksawerego Jeżewskiego. Nie ma niestety dokładnej daty przejęcia majątku. Brak wiarygodnych źródeł uniemożliwia dokładne określenie czasu posiadania Czumska przez Jeżewskich. Kolejne dane pochodzą dopiero z lat 70-tych XIX wieku, kiedy jako właścicielka tej wsi występuje Józefina Stegeman. Pierwsze dane dotyczące liczby ludności Czumska Małego można odczytać z Tabelli miast, wsi i osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia, ludności, alfabetycznie ułożona wydanej w 1827 roku. Według tego dokumentu Czumsk Mały zamieszkiwało 61 osób a liczba dymów wynosiła 6. Po upadku powstania styczniowego rząd carski przystąpił do likwidacji odrębności ustrojowej Królestwa Polskiego. Przeprowadzono gruntowną zmianę podziałów administracyjnych. Teren okolic Rogowa znalazł się w powiecie rypińskim i został podzielony między kilka gmin. W wyniku tego podziału Czumsk Duży i Czumsk Mały weszły w skład gminy Szczutowo. Podział ten utrzymał się do 1915 roku. Według danych z lat 1880-1895 powierzchnia Czumska Małego wynosiła 378 morgów, liczba domów wynosiła 36 a liczba mieszkańców 208 osób. Źródła wymieniają, iż w XIX wieku w Czumsku Małym znajdował się wiatrak. Czumsk od 1873 roku pozostawał własnością Józefiny Stegeman. W 1891 roku dobra te przeszły w posiadanie Żyda Majera Łabędzia. Był on właścicielem Czumska do 1922 r. W Czumsku Małym w 1885 roku doszło do konfliktu między właścicielem lasów i chłopami. Na wiadomość, że wójt ma dokonać kontroli liczby sztuk inwentarza chłopskiego wypasanego w lesie dworskim, kobiety z pałkami w ręku zastąpiły drogę władzom gminnym i administracji leśnej. Zmusiły wójta i towarzyszące mu osoby do odwrotu oraz zaniechania rewizji inwentarza, zarządzonej przez komisarza do spraw włościańskich. Likwidacja serwitutów, połączona zwykle z regulacją wsi wywarła korzystne zmiany w strukturze gospodarstw małorolnych. Wokół dóbr ziemskich w tym w Czumsku Małym powiększone zostały gospodarstwa chłopskie do 8-10 ha. Czumsk Mały w latach 20.i 30. XX wieku palił się wielokrotnie. Majątek leśny Czumsk w 1918 roku należał do Żyda Majera Łabędzia. Po jego śmierci w 1922 roku lasy czumskie wycenione wówczas na 20 milionów marek polskich, wykupił od rodzeństwa jeden z jego synów, Eliasz Łabędź, który zmarł w 1925 r. Majątek ten odziedziczyły jego dzieci: Arnold, Tadeusz i Helena. W 1936 roku od rodziny Łabędziów GMINA ROGOWO 6

lasy w Czumsku wykupił Skarb Państwa Polskiego w osobie Dyrekcji Lasów Państwowych za sumę 239 500 zł. Dnia 7 i 8 września 1939 roku wojska niemieckie zajęły Rogowo i okolice. Czumsk Mały i Czumsk Duży weszły w skład obszaru urzędowego Szczutowo, zarządzanym przez komisarza Johanna Bluhma. W sierpniu i wrześniu 1944 roku w Czumsku i okolicznych wsiach Gestapo i Jagdkommando przeprowadziło kilkanaście egzekucji, w których zginęło 29 osób podejrzanych o udzielanie pomocy partyzantom. W styczniu 1945 roku w Rogowie została utworzona komendantura gminna NKWD. Rozpoczęło się życie w nowej rzeczywistości politycznej. 1.3. UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE Ukształtowanie terenu Pod względem fizyczno-geograficznym gmina Rogowo podzielona jest na dwie części. Część północna, zachodnia i południowo-zachodnia gminy należy do Pojezierza Dobrzyńskiego, natomiast część wschodnia i południowo-wschodnia znajduje się w obrębie Równiny Urszulewskiej. Powierzchnia terenu gminy Rogowo kształtowała się pod wpływem działalności erozyjnej i akumulacyjnej lodowca, w związku z czym charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem. W północno-zachodniej części gminy najbardziej charakterystycznym elementem rzeźby terenu są pagórki morenowe oraz przełom rzeki Ruziec. Zupełnie innymi cechami charakteryzuje się centralna i wschodnia część gminy Rogowo, związana z sandrem rzeki Skrwy. Teren w tym miejscu jest z reguły płaski lub lekko falisty z występującymi zagłębieniami wytopiskowymi oraz płytkimi rynnami subglacjalnymi. Hydrografia Pod względem hydrograficznym, północna i zachodnia część gminy Rogowo należy do zlewni rzeki Drwęcy, część południowo-wschodnia do zlewni rzeki Skrwy,zaś część południowa do zlewni rzeki Mień. Gmina Rogowo charakteryzuje się stosunkowo bogatą siecią wód powierzchniowych. Składają się na nią położone w północno-zachodniej części gminy jeziora: Ruda, Huta i część jeziora Głęboczek oraz cieki: rzeka Ruziec, Kanał Rojewo i Kanał Gójsk. GMINA ROGOWO 7

Ponadto, na terenie gminy występują liczne mniejsze zbiorniki i oczka wodne jak np. jezioro Kościan-położone w dnie rynny polodowcowej, jezioro Rojewskie wypełniające zagłębienie wytopiskowe oraz jeziora położone w miejscowościach Nadróż i Huta-wypełniające dna lokalnych obniżeń terenowych. W istotny sposób sieć wód powierzchniowych wzbogaca kilka dużych jezior, których linia brzegowa biegnie na granicy gminy. Wśród jezior tych wyróżnić można: Jezioro Urszulewskie, Jezioro Wielgie, Jezioro Sarnowskie, Jezioro Likieckie, Jezioro Ławki. Ważny element systemu hydrograficznego gminy obok jezior i cieków stanowią również kompleksy łąkowo-bagienne wypełniające zagłębienia i doliny cieków. Na obszarze gminy występuje sześć takich kompleksów, spośród których większość ma istotne znaczenie dla retencji i funkcjonowania cieków wodnych. Klimat Zgodnie z podziałem obszaru Polski na dzielnice rolniczo-klimatyczne W. Okołowicza, teren gminy Rogowo należy do mazurskiej dzielnicy rolniczo-klimatycznej. Opady roczne kształtują się w tym rejonie na poziomie 550-600 mm. Okres wegetacyjny trwa tu ok. 210-220 dni, a średnia roczna temperatura oscyluje w granicach 7,6 C. Bogata rzeźba terenu, duże kompleksy leśne, liczne zbiorniki wodne oraz występujące tu tereny podmokłe sprawiają, iż klimat gminy jest zróżnicowany. W centralnej i wschodniej części gminy największy wpływ na klimat mają lasy i podmokłe tereny, natomiast w zachodniej części gminy urozmaicone ukształtowanie terenu i związane z tym zmienne nasłonecznienie. Gleby Na terenie gminy Rogowo przeważają gleby bielicoziemne, powstałe z piasków i żwirów pochodzenia morenowego i wodnolodowcowego. Jedynie w północnej części GMINA ROGOWO 8

gminy w obrębie wysoczyzny morenowej znajdują się wytworzone z glin i piasków gliniastych gleby płowe, brunatne i czarne ziemie. Natomiast gleby pochodzenia organicznego (torfowe i murszowe) występują na terenach podmokłych w pobliżu cieków oraz wokół jezior. Analizując strukturę gruntów zarówno w gminie Rogowo, jak i na terenie miejscowości Czumsk Mały przewagę (na poziomie 59,17 % dla gminy oraz 79,51 % dla Czumska Małego ) stanowią użytki rolne, z czego zdecydowaną większość tworzą grunty orne. Wykres 1 Podział gruntów w miejscowości Czumsk Mały na tle gminy Rogowo Podział gruntów w miejscowości Czumsk Mały Podział gruntów w gminie Rogowo 11,13% 9,36% 7,00% 33,83% 79,51% 59,17% Użytki rolne Lasy i grunty leśne Pozostałe grunty Użytki rolne Lasy i grunty leśne Pozostałe grunty Podział użytków rolnych w miejscowości Czumsk Mały Podział użytków rolnych w gminie Rogowo 32,73% 0,75% 3,22% 23,11% 1,18% 3,20% 63,30% 72,51% Grunty orne Łąki i pastwiska Sady Pozostałe Grunty orne Łąki i pastwiska Sady Pozostałe Źródło: dane Urzędu Gminy Rogowo. Grunty orne I i II klasy bonitacyjnej nie występują na terenie gminy Rogowo. Gleby klas bonitacyjnych IIIa i IIIb zajmują 2,97 % powierzchni gruntów ornych ( w Czumsku Małym nie występują ), grunty klas bonitacyjnych IVa i IVb 16,65 % powierzchni gruntów GMINA ROGOWO 9

ornych ( w Czumsku Małym nie występują ), zaś 80,38 % tworzą gleby V i VI klasy bonitacyjnej ( w Czumsku Małym- 100 %). Spośród użytków zielonych gminy Rogowo dominujący udział na poziomie 68,33% przypada na użytki zielone V i VI klasy bonitacyjnej ( w Czumsku Małym 54,98% ). Pozostałą część (31,67%) stanowią użytki zielone IV klasy bonitacyjnej ( w Czumsku Małym 45,02 %). Użytki zielone I, II i III klasy bonitacyjnej na terenie gminy Rogowo nie występują. Lesistość Lasy na terenie gminy Rogowo zajmują powierzchnię 4 646 ha, co stanowi 33,23% ogólnej powierzchni gminy. Kompleksy leśne rozmieszczone są nieregularnie. Największe to lasy usytuowane we wschodniej części gminy (w otoczeniu jeziora Urszulewskiego), a także lasy położone na północ i południowy-wschód od Rogowa oraz na południe od Rojewa. Większość lasów stanowią lasy państwowe, będące pod zarządem Nadleśnictwa Skrwilno jednostka administracyjno-gospodarcza Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu. GMINA ROGOWO 10

2. ANALIZA ZASOBÓW MIEJSCOWOŚCI CZUMSK MAŁY 2.1. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SPOŁECZNYCH Podział demograficzny ludności Miejscowość Czumsk Mały zajmuje powierzchnię 2,5209 km 2 i liczy 113 mieszkańców, co daje gęstość zaludnienia na poziomie ok. 45 os./km 2. Spośród wszystkich mieszkańców wsi 56,64% stanowią kobiety, zaś 43,36% mężczyźni. Strukturę wiekową przedstawia poniższa tabela. Tabela 1 Struktura wiekowa mieszkańców miejscowości Czumsk Mały na tle gminy ( dane na dzień 31.12.2010 r). Grupa wiekowa Miejscowość Czumsk Mały gmina Rogowo os. % os. % Ludność w wieku przedprodukcyjnym 25 22,12 1 121 22,57 Ludność w wieku produkcyjnym 71 62,83 3 090 62,22 Ludność w wieku poprodukcyjnym 17 15,05 755 15,21 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Rogowo. Analizując strukturę wieku mieszkańców Czumska Małego wyraźnie widać, iż przeważającą grupę stanowią osoby w wieku produkcyjnym. Udział tejże grupy stanowi bowiem nieco ponad 62 % wszystkich mieszkańców analizowanej miejscowości. Kolejną lokatę z udziałem na poziomie 22,12% zajmują osoby w wieku przedprodukcyjnym. Najmniejszy udział równy 15,05% przypada zaś na grupę osób w wieku poprodukcyjnym. Analogiczna sytuacja przedstawia się dla całej gminy Rogowo. Tutaj również największy udział przypada na osoby w wieku produkcyjnym, najmniejszy zaś na osoby w wieku poprodukcyjnym. Bezrobocie Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Rypinie, na terenie gminy Rogowo odsetek osób pozostających bez pracy wśród ludności w wieku produkcyjnym wyniósł na koniec 2010 r. 11,6 %, podczas gdy dla powiatu rypińskiego stopa bezrobocia wynosiła 18,7%, zaś dla województwa kujawsko-pomorskiego 16,6%. Niepokojący jest również fakt, że 60,5 % z nich stanowią kobiety. Prawdopodobną przyczyną takiej dysproporcji płciowej w strukturze osób bezrobotnych może być tradycyjny podział ról w rodzinie, zgodnie GMINA ROGOWO 11

z którym kobiety poświęcają swój czas pracom domowym i opiece nad dziećmi. Powodem może być także brak ofert pracy skierowanych do kobiet. Rolnictwo Rolnictwo stanowi najważniejszą funkcję gospodarczą zarówno w miejscowości Czumsk Mały, jak i w całej gminie, o czym świadczy struktura gruntów przedstawiona w podrozdziale 1.3 Uwarunkowania przyrodnicze niniejszego opracowania. Według Powszechnego Spisu Rolnego z 2002 r., liczba gospodarstw rolnych na terenie gminy Rogowo wyniosła 864. Podział gospodarstw rolnych pod względem wielkości areału zaprezentowany na poniższym wykresie świadczy o rozdrobnieniu struktury agrarnej. Wykres 2 Podział gospodarstw rolnych w gminie Rogowo pod względem wielkości areału Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS. W gminie Rogowo największy udział gospodarstw rolnych przypada na takie, które liczą do 1 ha włącznie (21,81%). Drugą pozycję zajmują gospodarstwa rolne o wielkości od 7 do mniej niż 10 ha (16,24%), trzecią gospodarstwa od 2 do mniej niż 5 ha (14,04%). Natomiast najmniejszy udział przypada na gospodarstwa rolne zajmujące od 50 do mniej niż 100 ha (0,58%). Niewielkim udziałem na poziomie 6,96% charakteryzują się również gospodarstwa rolne o powierzchni od 1 do mniej niż 2 ha. GMINA ROGOWO 12

Na terenie miejscowości Czumsk Mały istnieje obecnie 47 gospodarstw rolnych. Gospodarstwa te zajmują się głównie hodowlą bydła i trzody chlewnej oraz produkcją roślinną z przewagą zbóż. Turystyka i rekreacja Gmina Rogowo usytuowana jest w regionie Pojezierza Dobrzyńskiego, charakteryzującego się wysokimi walorami przyrodniczymi. Decyduje o tym charakter rzeźby terenu, duże powierzchnie lasów oraz w miarę bogata sieć hydrograficzna. Niewątpliwie ważny element w układzie przestrzennym wsi oraz w krajobrazie naturalnym stanowią obiekty zabytkowe o wartościach kulturalnych związanych z ośrodkami wiejskimi. Tworzą one bowiem w powiązaniu z elementami przyrodniczymi ciekawy krajobraz przyrodniczo - kulturowy. Wśród obiektów zabytkowych gminy na uwagę zasługują: zespoły dworskie w Sosnowie i Nadrożu; zespół kościoła rzymsko-katolickiego w Rogowie, obejmujący: o kościół parafialny p.w. św. Bartłomieja z 1878 r., o cmentarz przykościelny z końca XIX w., o bramę z ogrodzeniem z końca XIX w.; figura murowana św. Bartłomieja z 1907 r. w Rogowie; murowana kaplica w Pręczkach p.w. św. Erazma; kapliczka przydrożna w Wierzchowiskach i Rogowie; wiatrak-koźlak w Rogowie-Młyniku; budynek po byłej szkole w Pręczkach; domy wiejskie w Pręczkach, Czumsku Dużym i Nartach. GMINA ROGOWO 13

Baza noclegowa Na terenie gminy Rogowo funkcjonuje Gminny Ośrodek Wczasowy Sitnica, obejmujący domki 2-3- oraz 4-osobowe, salę konferencyjną na 100 miejsc i jadalnię. Goście do dyspozycji mają: restaurację, kawiarnię, bilard, boisko sportowe, plac zabaw, parking, wypożyczalnię sprzętu wodnego, strzeżone kąpielisko. Ponadto, na terenie gminy działają gospodarstwa agroturystyczne w Rogowie, Nartach i Brzeszczkach Dużych. Oświata Na terenie miejscowości Czumsk Mały brakuje placówki edukacyjnej zarówno na poziomie podstawowym, jak i ponadpodstawowym oraz ponadgimnazjalnym. Najbliższa placówka edukacyjna to Szkoła Podstawowa w Sosnowie. Poza wyżej wymienionymi szkołami, na terenie gminy funkcjonują jeszcze: Szkoła Podstawowa w Nowym Kobrzyńcu; Szkoła Podstawowa w Rogowie; Szkoła Podstawowa w Nadrożu; Publiczne Gimnazjum w Rogowie; Zespół Szkół Nr 4 im. Ziemi Dobrzyńskiej w Nadrożu, w skład którego wchodzi: Liceum Ogólnokształcące, Technikum Ogrodnicze, Technikum Architektury Krajobrazu, Technikum Budowlane, Liceum Profilowane, Szkoła Policealna, Szkoła Zawodowa, GMINA ROGOWO 14

Technikum Pojazdów Samochodowych. Obsługa ludności Zaopatrzenie ludności miejscowości Czumsk Mały w punkty obsługi mieszkańców jest niedostateczne. Na terenie miejscowości nie istnieje bowiem żaden sklep. Nie ma również żadnego obiektu gastronomicznego. Najbliższe sklepy spożywczo-przemysłowe znajdują się w Sosnowie i Kosiorach. Ponadto, w Czumsku Małym brakuje przychodni lekarskiej. Najbliższy ośrodek zdrowia znajduje się w Rogowie. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej KAMED zapewnia podstawową opiekę zdrowotną mieszkańcom całej gminy. W Rogowie znajduje się punkt apteczny, gdzie mieszkańcy gminy mogą zaopatrzyć się w potrzebne leki. Natomiast najbliższy szpital usytuowany jest w mieście powiatowym Rypinie. Najbliższy urząd pocztowy, oddział banku, stacja benzynowa, placówki kulturalnooświatowe również znajdują się w Rogowie. W Czumsku Małym nie ma żadnej świątyni. Miejscowości należy do rzymskokatolickiej parafii p.w. św. Bartłomieja w Rogowie. Oprócz Czumska Małego, do parafii należą również: Borowo, Bógzapłać, Brzeszczki Duże, Brzeszczki Małe, Charszewo, część Dębian, Dziekciary, Glinki, Huta, Karbowizna, Nowy Kobrzyniec, Stary Kobrzyniec, Korzeniewo, Kosiory, część Lasot, Likiec, Lisiny, Pręczki, Rejki, Rogówko, Rogowo,Rojewo, Sarnowo, Sosnowo, Świeżawy, Wierzchowiska, Zamość, Zasadki. W Czumsku Małym znajduje się świetlica wiejska spełniająca rolę ośrodka spotkań integracyjnych i kulturalnych. Jednak ze względu na zły stan techniczny konieczny jest remont obiektu. W Czumsku Małym działa Ochotnicza Straż Pożarna. Gospodarka W rejestrze podmiotów gospodarczych REGON w końcu 2009 roku w gminie Rogowo zarejestrowanych było 288 podmiotów gospodarczych. Zdecydowana większość (93%) stanowiły podmioty sektora prywatnego. Zaledwie 18 podmiotów (6%) stanowiły podmioty sektora publicznego. W sektorze prywatnym dominowały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Zdecydowana większość zarejestrowanych firm w GMINA ROGOWO 15

sektorze prywatnym to podmioty małe, często jednoosobowe. W strukturze podmiotów gospodarczych dominowały jednostki sekcji handlu hurtowego i detalicznego (30,55%), budownictwa (22,57%) oraz przetwórstwa przemysłowego (9,03%). Natomiast najmniejszy udział przypada na podmioty gospodarcze z sekcji B. Górnictwo i wydobywanie (0,35%) oraz z sekcji J. Informacja i komunikacja (0,35%). Strukturę podmiotów gospodarki narodowej według sekcji PKD przedstawia poniższy wykres. Wykres 3 Struktura podmiotów gospodarki narodowej gminy Rogowo zarejestrowanych w rejestrze REGON wg sekcji PKD [stan na koniec 2009 roku] 3,82% 0,69% 4,17% 7,29% 0,35% 4,17% 4,86% 0,69% 1,74% 9,03% 2,08% 1,39% 0,35% 2,78% 3,47% 22,57% 30,55% Sekcja A Sekcja B Sekcja C Sekcja F Sekcja G Sekcja H Sekcja I Sekcja J Sekcja K Sekcja L Sekcja M Sekcja N Sekcja O Sekcja P Sekcja Q Sekcja R Sekcja S Źródło: Bank Danych Regionalnych A. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo; B. Górnictwo i wydobywanie; C. Przetwórstwo przemysłowe; F. Budownictwo; G. Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle; H. Transport i gospodarka magazynowa; I. Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi; J. Informacja i komunikacja; K. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa; L. Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości; M. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna; N. Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca; O. Administracja publiczna i ochrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne; P. Edukacja; Q. Opieka zdrowotna i pomoc społeczna; R Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją; S. Pozostała działalność usługowa. GMINA ROGOWO 16

2.2. INWENTARYZACJA INFRASTRUKTURY Wodociągi i kanalizacja Woda dla potrzeb mieszkańców miejscowości Czumsk Mały pozyskiwana jest z ujęcia wody w Sosnowie, które zaopatruje w wodę łącznie 7 miejscowości gminy. Ujęcie wody w Sosnowie charakteryzuje się następującymi parametrami: średnia dobowa produkcja wody 100 m 3 ; średni dobowy pobór wód podziemnych 105 m 3 ; 2 odwierty studni głębinowych (jeden z odwiertów jest zamknięty ze względu na małą wydajność, wydajność drugiego odwiertu to 38 m 3 /h ) Miejscowość Czumsk Mały nie jest objęta siecią kanalizacji sanitarnej. Tabela 2 Sieć wodociągowo-ściekowa w miejscowości Czumsk Mały. Długość sieci [km] Gospodarka odpadami stałymi Długość przyłączy [km] Sieć wodociągowa 1,5 1,4 26 Sieć kanalizacyjna - - - Źródło: dane Urzędu Gminy Rogowo. Ilość przyłączy [szt.] Na terenie gminy Rogowo nie funkcjonuje żadne składowisko odpadów. Plan zagospodarowania odpadów województwa kujawsko-pomorskiego wskazuje składowisko znajdujące się w gminie Rypin, w miejscowości Puszcza Miejska jako regionalne centrum zagospodarowania odpadów dla gminy Rogowo. Składowisko to stanowi część Regionalnego Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych Rypin i zarządzane jest przez Związek Gmin Rypińskich. Zaopatrzenie w ciepło System grzewczy w miejscowości Czumsk Mały podobnie jak w przypadku całej gminy Rogowo oparty jest o indywidualne kotłownie przydomowe. Są to w głównej mierze kotłownie węglowe i miałowe. Tylko nieznaczną część stanowią kotłownie opalane drewnem. GMINA ROGOWO 17

Elektryfikacja Miejscowość Czumsk Mały zelektryfikowana jest w 100%. Gazownictwo Aktualnie Czumsk Mały nie posiadają dostępu do gazu przewodowego. Dlatego też mieszkańcy korzystają z butli gazowych. Gmina Rogowo należy do Związku Gmin Północnego Mazowsza, którego głównym celem jest gazyfikacja na odcinku Brodnica-Osiek- Rypin-Rogowo. Komunikacja telefoniczna Teren gminy Rogowo jest obsługiwany w zakresie telefonii kablowej przez centralę automatyczną w Rypinie. Natomiast obsługę w zakresie telefonii bezprzewodowej zapewniają cztery stacje bazowe i wieże telefonii komórkowej w Starym Kobrzyńcu, Rogowie, Borowie i Pininie. Drogi i transport Obsługę komunikacyjną gminy Rogowo zapewnia system dróg o znaczeniu wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Łączna długość dróg w gminie wynosi 181,535 km, z czego 45,18% stanowią drogi o nawierzchni utwardzonej. Na pełną infrastrukturę drogową w gminie składają się następujące drogi: drogi wojewódzkie o łącznej długości 15,876 km, w tym: droga nr 557 (Rypin-Lipno), droga nr 560 (Brodnica-Rypin-Sierpc-Bielsk); drogi powiatowe o łącznej długości 47,459 km (w tym o nawierzchni utwardzonej 46,937 km); drogi gminne o łącznej długości 118,200 km (w tym o nawierzchni utwardzonej 20,600 km). Natomiast drogi pozostałe o znaczeniu publicznym stanowią 259,290 km. GMINA ROGOWO 18

3. ANALIZA SWOT DLA MIEJSCOWOŚCI CZUMSK MAŁY Analiza SWOT jest narzędziem pozwalającym zidentyfikować i uporządkować czynniki mogące mieć wpływ na realizację dowolnego projektu. Swoją nazwę wzięła od pierwszych liter angielskich słów: strengths, weaknesses, opportunities i threats. Oznaczają one odpowiednio: mocne strony, słabe strony, szanse i zagrożenia. Słabe i mocne strony danego przedsięwzięcia dotyczą jego własnych uwarunkowań i zasobów. Natomiast szanse i zagrożenia odnoszą się do potencjalnych bądź rzeczywiście występujących, pozytywnych i negatywnych wpływów otoczenia projektu. Tak więc pierwsza para określeń związana jest z czynnikami wewnętrznymi, zaś druga z czynnikami zewnętrznymi. Na podstawie przedstawionej powyżej analizy zasobów miejscowości Czumsk Mały oraz przeprowadzonych z mieszkańcami wsi i jej władzami konsultacji, zidentyfikowano elementy każdej z czterech kategorii i zestawiono je w poniższej tabeli. MOCNE STRONY Czyste środowisko naturalne (brak zanieczyszczeń przemysłowych); Bliska odległość do miasta powiatowego Rypina; Dostęp do sieci wodociągowej ; Dostęp do sieci telefonii stacjonarnej; Wysoki odsetek ludności w wieku produkcyjnym; Funkcjonowanie Ochotniczej Straży Pożarnej SZANSE Wykorzystanie funduszy strukturalnych; Budowa wiejskich kompleksów sportowych oraz placu zabaw; Poprawa stanu nawierzchni dróg; Rozwinięcie turystyki (w tym agroturystyki); Rozwój rolnictwa ekologicznego; Rozwój przedsiębiorczości; Zwiększenie połączeń komunikacji publicznej SŁABE STRONY Brak działalności pozarolniczej w gospodarstwach (niewykształcona agroturystyka i rolnictwo ekologiczne); Niezadowalający stan nawierzchni dróg; Brak dostępu do sieci kanalizacyjnej; Brak dostępu do gazu bezprzewodowego; Niedostateczny dostęp do komunikacji autobusowej; Niedostateczna oferta rozrywki dla dzieci, młodzieży i dorosłych; Niska jakość życia w aspekcie kulturalnym i wypoczynkowo-rekreacyjnym; Brak placówki edukacyjnej na poziomie podstawowym, ponadpodstawowym i ponadgimnazjalnym; Brak przychodni lekarskiej i punktu aptecznego; Mała świadomość ekologiczna mieszkańców Czumska Mały; Wysoki odsetek ludności z wykształceniem podstawowym i zawodowym ZAGROŻENIA Brak kapitału na inwestycje infrastrukturalne; Migracja młodzieży związana z edukacją i poszukiwaniem pracy; Emigracja wykształconych osób; Niska opłacalność produkcji rolnej; Pogarszający się stan techniczny dróg publicznych; Bezrobocie w regionie GMINA ROGOWO 19

4. OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ INWESTYCYJNYCH Plan Odnowy Miejscowości Czumsk Mały zakłada realizację wielu działań w sferze społeczno kulturalnego i gospodarczego życia mieszkańców. Celem planowanych inwestycji jest poprawa warunków życia oraz pomoc w procesie integracji mieszkańców wsi Czumsk Mały. Aby rozwijać życie kulturalne i poprawić jakość życia wsi należy zrealizować zadania: 1. Remont i wyposażenie świetlicy wiejskiej. Priorytetem wśród zadań inwestycyjnych jest remont i wyposażenie świetlicy wiejskiej. Inwestycja ta ma na celu zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi poprzez możliwość organizowania różnych form życia kulturalnego w wyremontowanej świetlicy. Oczekiwane rezultaty zadania: - Rozwój tożsamości społeczności wiejskiej; - Zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych; - Poprawa jakości życia mieszkańców; - Wzrost atrakcyjności turystycznej miejscowości; - Poprawa estetyki miejscowości. 2. Budowa, przebudowa i remonty dróg gminnych na terenie Czumska Małego Bardzo istotnym zadaniem jest budowa, przebudowa i remont dróg gminnych. Inwestycja ta poprawi bezpieczeństwo i ułatwi przemieszczanie się mieszkańców Czumska Małego i okolic. Oczekiwane rezultaty zadania: - Poprawa stanu bezpieczeństwa; - Poprawa warunków życia na wsi; - Poprawa estetyki miejscowości; GMINA ROGOWO 20

- Zaspokojenie potrzeb lokalnej społeczności. 3. Zmiana oświetlenia ulicznego. Kolejną inwestycją na terenie Czumska Małego jest zmiana oświetlenia ulicznego. Zadanie powyższe wpłynie na zwiększenie bezpieczeństwa oraz poprawi estetykę wsi. Oczekiwane rezultaty zadania: - Poprawa stanu bezpieczeństwa; - Zmiana estetyki wsi; - Zaspokojenie potrzeb społeczeństwa. 4. Budowa chodnika Inwestycja ta poprawi bezpieczeństwo użytkowników dróg oraz estetykę wsi. Oczekiwane rezultaty zadania : - Poprawa stanu bezpieczeństwa; - Poprawa warunków życia na wsi; - Poprawa estetyki miejscowości; - Zaspokojenie potrzeb lokalnej społeczności. 5. Budowa boiska wiejskiego Inwestycja będzie służyć wszystkim mieszkańcom wsi i okolic. Poprawi ona stan infrastruktury sportowo-rekreacyjnej oraz zapewni społeczności lokalnej obszar do aktywnego wypoczynku i rekreacji, w tym organizowania imprez sportowych i rekreacyjnych dla mieszkańców. Oczekiwane rezultaty zadania: - Wzrost atrakcyjności turystycznej miejscowości; - Rozwój fizyczny dzieci, młodzieży i dorosłych; - Poprawa estetyki miejscowości. GMINA ROGOWO 21

Inwestycje w infrastrukturę nie tylko zapewnią poprawę warunków życia mieszkańców wsi Czumska Małego, ale również pozytywnie wpłyną na atrakcyjność osiedleńczą tego terenu. Realizacja zadań w ramach Planu Odnowy Miejscowości Czumsk Mały przyczyni się do polepszenia wizerunku miejscowości, poprawy jakości życia społeczności lokalnej, stworzenia szerokiej oferty w zakresie kultury oraz pobudzenia aktywności sportoworekreacyjnej. Ma służyć integracji społeczności lokalnej, rozwojowi organizacji społecznych oraz zmniejszeniu problemów w sferze patologii społecznych. Arkusz planowania Odnowy Miejscowości Czumsk Mały przedstawiony został w tabeli poniżej. Tabela 3 Arkusz planowania Odnowy Miejscowości Czumsk Mały Projekt Remont i wyposażenie świetlicy wiejskiej Budowa, przebudowa i remont dróg gminnych na terenie Czumska Małego Okres realizacji 2011-2013 2011-2018 Przybliżony koszt (PLN) ok. 300 000 PLN ok.1 000 000 PLN Źródło finansowania Środki Gminy Rogowo, LEADER, PROW 2007-2013 Odnowa wsi, Środki Gminy Rogowo, środki unijne, FOGR Zmiana oświetlenia ulicznego 2011-2015 ok. 80 000 PLN Środki Gminy Rogowo Budowa chodnika 2011-2015 Budowa boiska wiejskiego 2012-2015 ok. 40 000 PLN ok.100 000 PLN Środki Gminy Rogowo, LEADER, PROW 2007-2013 Odnowa wsi Środki Gminy Rogowo, LEADER, PROW 2007-2013 Odnowa wsi 4 A. OPIS I CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW O SZCZEGÓLNYM ZNACZENIU DLA ZASPOKOJENIA POTRZEB MIESZKAŃCÓW Do obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców Czumska Małego, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych należy świetlica wiejska. Zlokalizowana jest ona w pobliżu centrum wsi przy skrzyżowaniu dróg gminnych. Obecny stan techniczny świetlicy wymaga remontu. Aby świetlica mogła spełniać swoje funkcje niezbędny jest wyremontowany obiekt. Odnowiona świetlica stanowić będzie ośrodek życia kulturalnego miejscowości, sprzyjać również będzie integracji mieszkańców. Teren wokół świetlicy wiejskiej stanowi największą przestrzeń wspólną. Powstanie tam plac zabaw, który ma być miejscem rekreacji, wypoczynku i spędzania czasu wolnego przez dzieci. Planowane są tam także miejsca parkingowe służące zarówno mieszkańcom, jak i GMINA ROGOWO 22

przyjezdnym osobom. W ten sposób stworzone zostaną miejsca i warunki do spotkań, nawiązywania kontaktów oraz pobudzania aktywności społeczności lokalnej. Teren wokół świetlicy wiejskiej wymaga dodatkowego zagospodarowania w celu poprawy estetycznego wyglądu centrum wsi. Kolejnym miejscem o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców będzie planowane boisko wiejskie. Będzie to doskonałe miejsce na odpoczynek, miejsce spotkań mieszkańców, imprez okolicznościowych służących integracji społeczności lokalnej. Miejsce to zgromadzi mieszkańców bez względu na ich wiek dzieci, młodzież, dorosłych i ludzi w starszym wieku. Znajdą tu dla siebie zajęcie miłośnicy sportu i aktywnego wypoczynku, co sprzyjać będzie zawiązywaniu drużyn sportowych. Ponadto zakłada się zmianę oświetlenia ulicznego. Świetlica wiejska, planowany plac zabaw oraz miejsca parkingowe niezwykle istotne z punktu widzenia społeczno-kulturalnego życia wsi, zlokalizowane są w pobliżu centrum wsi. Dla osób korzystających z tych obiektów duże znaczenie ma także uporządkowanie i bezpieczne do niego dotarcie. Z punktu widzenia mieszkańców ważna jest więc zmiana oświetlenia ulicznego oraz budowa chodnika. Zmiana oświetlenia ulicznego oraz budowa chodnika zapewni bezpieczeństwo pieszych ( zwłaszcza dzieci) a także pozwoli na podniesienie standardu życia mieszkańców wsi. Wskutek realizacji zadania poprawi się również bezpieczeństwo kierowców i rowerzystów. Będzie to miało wpływ na polepszenie warunków w zakresie sąsiedzkiego komunikowania się, co będzie sprzyjać nawiązywaniu kontaktów społecznych. Zmiana oświetlenia ulicznego wpłynie także na poprawę bezpieczeństwa w zakresie dojazdu do wyżej wymienionych obiektów. Ze względu na fakt, iż przez Czumsk Mały prowadzą drogi gminne to zwiększenie bezpieczeństwa ruchu oraz polepszenie warunków korzystania z drogi wpłynie nie tylko na miejscowość Czumsk Mały, ale także na całą gminę Rogowo i sąsiednie gminy. 5. WDRAŻANIE PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI CZUMSK MAŁY Zadania wynikające z wdrażania Planu Wdrożenie Planu Odnowy Miejscowości Czumsk Mały rozpocznie się od wprowadzenia go w życie uchwałą zebrania wiejskiego w miejscowości Czumsk Mały oraz uchwałą Rady Gminy Rogowo. GMINA ROGOWO 23

Plan Odnowy jest dokumentem planistycznym powiązanym i zgodnym z innymi dokumentami planowania strategicznego na poziomie gminnym, powiatowym, wojewódzkim i krajowym. Ustawa o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późniejszymi zmianami) określa zadania poszczególnych organów gminy, w tym Wójta jako organu wykonawczego określając jego kompetencje i realizującego uchwały Rady Gminy. Wójt gminy dysponuje instrumentami prawnymi związanymi z realizacją i wdrażaniem niniejszego Planu Odnowy: podejmuje czynności niezbędne do realizacji planu, wynikające z kompetencji zapisanych w przepisach prawnych, rekomenduje Radzie zadania objęte planem i wprowadza je pod obrady Rady do wieloletniego programu inwestycyjnego w formie projektu uchwały Rady Gminy, proponuje Radzie Gminy zmiany planu i jego uzupełnienia, składa Radzie coroczne sprawozdania o postępach w realizacji planu oraz przedkłada tą informację na zebraniach wiejskich i spotkaniach z Radą Sołecką. Wdrażanie Planu opiera się również o stanowiska w gminie w referacie ogólnym i finansowym, które to: przygotowują dokumentację formalno-prawną, zarządzają planem zgodnie z zasadą zintegrowanego działania, przygotowują wójtowi informacje dotyczące etapów realizacji podejmowanych zadań inwestycyjnych. Plan Odnowy powinien być dokumentem ogólnodostępnym. W tym celu można wykorzystać np. stronę internetową gminy Rogowo. Zmiany w Planie Odnowy Miejscowości Plan Odnowy Miejscowości Czumsk Mały ma charakter otwarty, tzn. że w przypadku wystąpienia czynników natury społecznej, gospodarczej czy prawnej może ulec zmianom lub uzupełnieniu. Zmiany wprowadza się na drodze stosownej uchwały zebrania wiejskiego i Rady Gminy Rogowo. Wnioskodawcą zmiany w Planie może być: Rada Gminy, Wójt GMINA ROGOWO 24

Gminy, zebranie wiejskie, podmioty gospodarcze i instytucje kultury. W tym celu należy monitorować plan i rejestrować propozycje zmian w planie. GMINA ROGOWO 25