Vademecum skarbnika jednostki samorządu terytorialnego

Vademecum skarbnika jednostki samorządu terytorialnego 1. wydanie Stan prawny: wrzesień 2013 r. Redakcja: Ewelina Olszewska Korekta: Paweł Maj Projekt okładki: Wojciech Augustynowicz Wydawnictwo C.H. Beck 2013 Wszelkie prawa zastrzeżone. Opinie zawarte w niniejszej publikacji wyrażają osobisty punkt widzenia Autorów. Wydawnictwo C.H. Beck nie ponosi odpowiedzialności za zawarte w niej informacje. Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa tel. : 22 33 77 600 faks: 22 33 77 601 www.beckinfobiznes.pl Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H. Beck Druk: Elpil, Siedlce ISBN 978-83-255-5708-9 ISBN e-book 978-83-255-5709-6

Spis treści Przedmowa... Notki biograficzne... Wykaz niektórych skrótów... 1. Zatrudnienie skarbnika... 1 1.1. Ogólna charakterystyka stanowiska skarbnika... 1 1.2. Wymagania kandydatów na skarbników... 2 1.3. Tryb powoływania skarbników... 10 1.3.1. Uregulowania prawne stosunku pracy skarbnika... 10 1.3.2. Wzory dokumentów... 16 1.4. Stosunek pracy i elementy tego stosunku... 19 1.4.1. Miejsce wykonywania pracy... 19 1.4.2. Wynagrodzenie skarbnika... 20 1.4.3. Czas pracy... 29 1.4.4. Urlop... 32 1.4.5. Odwołanie skarbnika... 33 1.4.6. Wzory dokumentów... 37 2. Kompetencje skarbnika... 41 2.1. Kompetencje dotyczące budżetu jednostki... 41 2.2. Kompetencje w zakresie nadzoru finansowego... 50 2.3. Kompetencje w zakresie kontroli zarządczej... 65 2.4. Kompetencje w zakresie procedury planistycznej... 79 2.4.1. Wzory dokumentów... 84 2.5. Kompetencje w zakresie przedsięwzięć inwestycyjnych... 94 2.5a. Kompetencje w zakresie pozyskiwania środków europejskich... 106 2.5a.1. Wzory dokumentów... 114 2.6. Rola skarbnika jako organizatora pionu finansowo-budżetowego, w tym podział kompetencji między pracowników oraz powierzenie obowiązków kierownikom wydziałów (referatów)... 115 2.6.1. Wzory dokumentów... 124 3. Skarbnik jako główny księgowy... 127 3.1. Uwagi ogólne... 127 3.2. Prowadzenie rachunkowości jednostki... 132 3.3. Inwentaryzacja... 134 3.4. Wykonywanie dyspozycji środkami pieniężnymi... 136 4. Kontrasygnata głównego księgowego (skarbnika)... 139 4.1. Zagadnienia ogólne związane z kontrasygnatą... 139 VII XI XIII III

Spis treści 4.2. Kontrasygnata czynności prawnych mogących spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych... 140 4.3. Upoważnienie głównych księgowych jednostek sektora finansów publicznych do kontrasygnowania czynności prawnych przez skarbnika... 142 4.4. Kontrasygnata przy czynnościach pożyczkowych... 143 4.5. Wzory dokumentów... 144 5. Wytyczne w zakresie sporządzania sprawozdania finansowego o charakterze łącznym w JST... 147 5.1. Zagadnienia ogólne... 147 5.2. System rachunkowości w podległych jednostkach organizacyjnych JST... 148 5.3. Zasady grupowania operacji istotnych dla rodzaju działalności dla podległych jednostek organizacyjnych JST... 150 5.4. Wytyczne dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych do wyceny i prezentacji danych finansowych w jednostkowym sprawozdaniu finansowym.. 152 6. Ustalanie wolnych środków, którymi dysponuje jednostka... 157 6.1. Definicja wolnych środków... 157 6.2. Wartość wolnych środków... 158 7. Umorzenie należności cywilnoprawnych... 181 7.1. Zagadnienia ogólne... 181 8. Budżet jednostki samorządu terytorialnego i jego zmiany... 187 8.1. Projekt uchwały budżetowej w JST... 187 8.2. Kompetencje organów JST w zakresie przygotowania i uchwalenia budżetu. Terminy w procedurze budżetowej... 191 8.3. Kompetencje regionalnej izby obrachunkowej w procedurze budżetowej... 194 8.4. Treść i struktura uchwały budżetowej... 195 8.5. Upoważnienia w uchwale budżetowej... 201 8.6. Normatywnie określone załączniki do uchwały budżetowej... 202 8.7. Zmiany w budżecie... 204 8.8. Inicjatywa uchwałodawcza w zakresie zmian w uchwale budżetowej... 204 8.9. Ustawowe upoważnienie zarządu JST do dokonywania zmian w budżecie... 206 8.10. Upoważnienie zarządu jednostki samorządowej do dokonywania zmian w budżecie wynikające z uchwały budżetowej... 207 8.11. Dysponowanie rezerwami... 208 9. Zarządzanie długiem w jednostkach samorządu terytorialnego... 211 9.1. Normatywne ograniczenia zaciągania zobowiązań przez jednostki samorządu terytorialnego... 211 9.2. Mechanizmy służące ograniczeniu zadłużenia... 212 9.3. Państwowy dług publiczny... 213 9.4. Zasady zaciągania zobowiązań tworzących dług publiczny... 215 9.5. Ustawowe limity ograniczające zadłużenie obowiązujące w 2013 r.... 221 9.6. Zasada budżetu zrównoważonego w części bieżącej art. 242 ustawy o finansach publicznych... 223 9.7. Wskaźnik zadłużenia określony w art. 243 ust. 1 ustawy o finansach publicznych... 224 9.8. Wyłączenia przewidziane w art. 243 ust. 3 ustawy o finansach publicznych... 227 9.9. Prognoza długu w wieloletniej prognozie finansowej... 228 9.10. Zobowiązania nie wchodzące w zakres długu jednostek samorządu terytorialnego... 229 9.11. Zobowiązania przejęte przez JST w związku z likwidacją SP ZOZ... 230 9.12. Ewidencja księgowa i sprawozdawczość w zakresie długu publicznego... 231 IV

Spis treści 10. Wieloletnia prognoza finansowa jednostki samorządu terytorialnego... 235 10.1. Zagadnienia ogólne... 235 10.2. Zadania skarbnika jednostki samorządu terytorialnego przy sporządzaniu WPF... 236 10.3. Podstawa prawna uchwalenia... 236 10.4. Elementy uchwały w sprawie WPF... 237 10.5. Wymóg realności WPF... 238 10.6. Okres obowiązywania WPF... 239 10.7. Objaśnienia... 241 10.8. Przedsięwzięcia... 242 10.9. Kompetencje organów JST w zakresie uchwały w sprawie WPF... 244 10.10. Upoważnienia w uchwale w sprawie WPF... 247 10.11. Obowiązki informacyjne... 249 10.12. WPF i przekształcenia w systemie ochrony zdrowia... 250 10.13. Dane dotyczące finansowania programów, projektów lub zadań realizowanych ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 FinPublU oraz uzupełniające dane o długu i jego spłacie we wzorze WPF... 253 10.14. Wydatki z tytułu wymagalnych poręczeń i gwarancji... 258 11. Odpowiedzialność skarbnika za naruszenie dyscypliny finansów... 259 11.1. Podstawa prawna powierzenia odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych... 259 11.2. Stan faktyczny unormowania prawne... 274 12. Różnice w obowiązkach na stanowisku skarbnika względem jednostek samorządu terytorialnego... 279 13. Zakres obowiązków i odpowiedzialność skarbników w odpowiedziach na pytania... 285 13.1. Kompetencje skarbnika JST w zakresie kontroli finansowej... 285 13.2. Skarbnik gminy a zastępstwo głównego księgowego gminnej instytucji kultury... 287 13.3. Powierzenie skarbnikowi obowiązków w zakresie gospodarki finansowej może nastąpić w regulaminie organizacyjnym jednostki... 289 13.4. Upoważnienia innej niż skarbnik osoby do składania kontrasygnaty przy czynnościach prawnych mogących spowodować powstanie zobowiązania pieniężnego... 291 13.5. Podpisywanie sprawozdań podczas nieobecności skarbnika... 291 13.6. System czasu pracy skarbnika... 292 13.7. Rekompensata za dodatkowe obowiązki skarbnika... 294 13.8. Upoważnienie do kontrasygnaty... 296 13.9. Zapewnienia skarbnika o zerowym stanie kasy nie zwalniają z obowiązku inwentaryzacji... 299 14. Podsumowanie... 301 V

Przedmowa Przedstawiamy Państwu niniejszą publikację skierowaną do skarbników gmin. Jest to pierwsze dostępne na rynku, tak obszerne opracowanie, obejmujące większość aspektów pracy skarbnika, zawierające jednocześnie odpowiedzi na szereg pytań praktycznych związanych z realizacją zadań i jego stanowiska. Publikacja została podzielona w taki sposób, aby łatwo i szybko umożliwić wgląd w opisywane w niej zagadnienia oraz zawiera praktyczne dodatki w formie gotowych do wykorzystania wzorów pism i uchwał podejmowanych przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego. W rozdziale pierwszym opisana została problematyka związana ze stosunkiem pracy skarbnika, w szczególności omówiono kwestie związane z wymaganiami kwalifikacyjnymi osoby ubiegającej się o to stanowisko, sposobem nawiązania i rozwiązania z nią stosunku pracy, a także elementami stosunku pracy. Rozdział wzbogacono o przydatne wzory uchwał oraz pism związanych z powoływaniem skarbnika. Rozdział drugi zawiera szeroki opis kompetencji głównego księgowego jednostki samorządu terytorialnego. Kompetencje te nie zawsze wynikają wprost z przepisów prawa, ale bywają konsekwencją przyjętych przez organ wykonawczy jednostki rozwiązań. Uwagę tę można odnieść, przede wszystkim do zadań jakie wykonuje skarbnik jednostki w zakresie kontroli zarządczej, bowiem jej ostateczny kształt w samorządzie zależy wyłącznie od rozwiązań przyjętych przez wójta (burmistrza, prezydenta) lub organ wykonawczy innych jednostek samorządu terytorialnego. Zatem to organ wykonawczy właśnie decyduje o tym czy skarbnik uczestniczy w procesie kontroli zarządczej w jednostce, czy jego osoba nie jest wymagana przez procedury kontroli. W niniejszej publikacji przyjęto rozwiązanie, w którym skarbnik uczestniczy w procesie kontroli zarządczej, zarówno na etapie planowania celów, jak i analizy ryzyk i określania reakcji na ryzyko. Publikacja zawiera adekwatne wzory procedur, w których udział skarbnika w kontroli zarządczej został uwzględniony. Podobnie w przypadku kompetencji skarbnika w innych czynnościach związanych z finansami jednostki samorządu terytorialnego jego kompetencje najczęściej określają regulaminy urzędów gmin, a także upoważnienia, a nawet zakresy czynności. Uwagę tę można odnieść do również opisanych w rozdziale drugim kompetencji w zakresie przygotowania budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Obowiązujące przepisy prawa przewidują w tym przypadku udział jedynie organu wykonawczego VII

Przedmowa jednostki, natomiast istniejąca praktyka poparta wewnętrznymi regulacjami wskazuje, że najważniejsza rola w procesie, zarówno planowania budżetu, jak i jego przygotowania przypada skarbnikowi. Skarbnik odpowiada zatem za planowanie wydatków jednostki oraz posiada najszerszą wiedzę na temat kondycji finansowej jednostki samorządu, stąd też jego udział w planowaniu budżetu jest oczywisty, mimo iż przewidziany jedynie procedurami wewnętrznymi. Są również przypadki, w których skarbnik może pełnić jedynie funkcję inicjującą lub nadzorującą pewne procesy. W przypadku bowiem organizacji pionu finansowo-budżetowego, główny księgowy jednostki samorządu terytorialnego może jedynie inicjować zmiany w organizacji pracy jednostki, gdyż jest to kompetencja wyłączna organu wykonawczego gminy (w przypadku powiatu również organu stanowiącego). Rozdział drugi zawiera również przydatne wzory uchwał, zarządzeń oraz pism związanych m.in. z powierzaniem kompetencji skarbnikowi. W rozdziale trzecim zawarte zostały informacje dotyczące obowiązków skarbnika jako głównego księgowego jednostki samorządu terytorialnego w kontekście obowiązków wynikających, przede wszystkim z ustawy o finansach publicznych, a także ustawy o rachunkowości. Przybliżone zostały główne zasady dotyczące prowadzenia rachunkowości jednostki, przeprowadzania inwentaryzacji, a także wykonywania dyspozycji środkami publicznymi. Rozdział zawiera również wzór zarządzeni w sprawie powierzenia obowiązków i odpowiedzialności skarbnikowi gminy. W czwartym rozdziale opisane zostały kwestie związane z dokonywaniem przez skarbnika kontrasygnaty rodzaje kontrasygnaty, zasady odpowiedzialności za złożenie podpisu pod dokumentami kreującymi zobowiązania finansowe jednostki oraz kwestie związane z możliwością upoważnienia przez skarbnika innej osoby do dokonywania kontrasygnaty. Również ten rozdział zawiera wzory dokumentów: wzór upoważnienia głównego księgowego gminnej jednostki budżetowej udzielonego przez skarbnika gminy do kontrasygnowania czynności prawnych, które mogą spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych, a także wzór zawiadomienia regionalnej izby obrachunkowej przez skarbnika o odmówieniu dokonania kontrasygnaty. Rozdział piąty to opis wytycznych z zakresu sporządzania sprawozdania finansowego o charakterze łącznym z możliwością wykorzystania danych przy sporządzaniu bilansu skonsolidowanego jednostek samorządu terytorialnego z naciskiem na zasady grupowania operacji istotnych dla rodzaju działalności dla podległych jednostek organizacyjnych gminy oraz na wytyczne do wyceny i prezentacji danych finansowych w jednostkowym sprawozdaniu finansowym. W rozdziale szóstym opisany został sposób ustalania wolnych środków, którymi dysponuje jednostka z szerokimi przykładami do praktycznego wykorzystania. Kolejny rozdział traktuje o kompetencjach skarbnika dotyczących umorzenia należności cywilnoprawnych, wynikających z przepisów ustawy o finansach publicznych oraz uchwały organu stanowiącego jednostki. VIII

Przedmowa W rozdziale ósmym szeroko opisane zostały kwestie związane z budżetem jednostki samorządu terytorialnego wskazane zostały zasady przygotowania budżetu, opisano tryb prac nad projektem uchwały, a także udział organu nadzoru w postaci regionalnej izby obrachunkowej w procesie powstawania budżetu samorządowego. Rozdział ten zawiera szczegółowy opis elementów uchwały budżetowej, w tym zawieranie w niej upoważnień oraz określania załączników, a także kompleksowy opis procedury zmiany uchwały budżetowej. Dziewiąty rozdział niniejszej publikacji poświęcony został kwestiom związanym z zarządzaniem długiem w jednostkach samorządu terytorialnego. Znaleźć w nim można zagadnienia dotyczące normatywnych ograniczeń zaciągania zobowiązań przez jednostki samorządu terytorialnego, mechanizmów służących ograniczeniu zadłużenia jednostki oraz inne zasady dotyczące prowadzenia polityki zadłużenia jednostki samorządu terytorialnego. Rozdział dziesiąty opisuje kwestie związane z wieloletnią prognozą finansową jednostki samorządu terytorialnego, natomiast w rozdziale jedenastym szeroko opisane zostały kwestie związane z odpowiedzialnością skarbnika za naruszenie dyscypliny finansów. Część merytoryczną publikacji kończy rozdział traktujący o różnicach w pozycji skarbnika na różnych stopniach jednostek samorządu terytorialnego. W ostatnim rozdziale natomiast zostały zawarte najczęściej spotykane pytania i wątpliwości dotyczące funkcji skarbnika wraz z obszernymi odpowiedziami oraz przykładami i podstawami prawnymi. Powyższe skrócone omówienie zawartości oddawanej do rąk Państwa publikacji daje obraz, iż jest ona niewątpliwie kompleksowym i przydatnym w codziennej pracy skarbnika opracowaniem. Mamy nadzieje, iż zawarte w niej aktualne przepisy i przydatne wzory będą dla Państwa istotną pomocą w bieżącej pracy. Michał Łyszczarz, Grzegorz Dragon IX

Notki biograficzne Michał Łyszczarz współautor komentarza do ustawy o systemie oświaty, autor wielu publikacji z zakresu prawa oświatowego i prawa samorządu terytorialnego. Obecnie zatrudniony w Wydziale Nadzoru Prawnego w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim, gdzie zajmuje się badaniem zgodności z prawem aktów organów jednostek samorządu terytorialnego. Stały współpracownik wydawnictwa C.H. Beck Sp. z o.o., jak również Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., ProLex Wydawnictwo Prawnicze Sp. z o.o., DlaRadnych.pl., Oficyna MM Wydawnictwo Prawnicze Sp. z o.o. Sp. k., Dr Josef RAABE Spółka Wydawnicza Sp. z o.o. Ludmiła Lipiec-Warzecha radca prawny, członek komisji orzekającej w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, wykładowca na szkoleniach z finansów publicznych i odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Autorka kilkudziesięciu publikacji dotyczących finansów publicznych, w tym w szczególności: Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Komentarz, II wyd., Warszawa 2012, uwzględniający zmiany wprowadzone ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r., Dyscyplina finansów publicznych 2012. Komentarz do zmian w ustawie o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych obowiązujących od 11 lutego 2012 r., Warszawa 2011, Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, Warszawa 2011, Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Komentarz, Warszawa 2008. Piotr Walczak absolwent prawa Uniwersytetu Łódzkiego. Naczelnik Wydziału Kontroli Gospodarki Finansowej Regionalnej Izby Obrachunkowej w Łodzi, w latach 2005 2010 Rzecznik Dyscypliny Finansów Publicznych przy RIO w Łodzi, obecnie członek Regionalnej Komisji Orzekającej w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych przy RIO w Łodzi. Posiada szeroką wiedzę z zakresu finansów publicznych, w szczególności w zakresie funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego. Autor szeregu publikacji, które ukazały się w wydawnictwach periodycznych Wspólnota, Inwestycje Komunalne, Finanse Publiczne, jak również współautor publikacji Nowa ustawa o finansach publicznych. Poradnik dla samorządów, Municipium SA, Warszawa 2009 rok i Działalność kontrolna rady gminy i komisji, pod red. Z. Majewskiego, Mu- XI

Notki biograficzne nicipium SA, Warszawa 2007 rok. Stale współpracuje z Fundacją Demokracji Lokalnej oraz Wydawnictwem C.H. Beck. Grzegorz Dragon ukończył Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, pracuje w Wydziale Nadzoru Prawnego Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. Autor szeregu publikacji poruszających m. in. zagadnienia prawa samorządowego, oświatowego oraz ochrony danych osobowych. Małgorzata Wojtczak absolwentka Uniwersytetu Łódzkiego Wydziału Ekonomiczno- -socjologicznego, magister ekonomii, posiada tytuł biegłego rewidenta. Wieloletni pracownik sektora finansów publicznych. Obecnie sprawuje nadzór nad przygotowaniem budżetu, wieloletnich prognoz finansowych oraz nad sprawozdawczością budżetową i finansową o charakterze łącznym jednej z największych jednostek samorządu terytorialnego. Wykładowca m.in. rachunkowości budżetowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, Krajowej Izby Biegłych Rewidentów oraz studiów podyplomowych. Autor materiałów szkoleniowych m.in. dla Stowarzyszenia Księgowych w Polsce oraz Krajowej Izby Biegłych Rewidentów. Współautorka publikacji z zakresu rachunkowości wydanych dla Stowarzyszenia Księgowych w Polsce oraz Krajowej Izby Biegłych Rewidentów. Katarzyna Ziółkowska absolwentka Wydziału Zarządzania Akademii Ekonomicznej w Krakowie, doktorantka na Wydziale Finansów Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, wieloletni pracownik Regionalnej Izby Obrachunkowej w Kielcach, od 2006 r. pracownik samorządowy zajmujący się finansami publicznymi, od 2009 r. pełni funkcję zastępcy dyrektora Departamentu Budżetu i Finansów w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Świętokrzyskiego. XII

Wykaz niektórych skrótów 2005FinPublU... ustawa z 30.6.2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.) PracSamU... ustawa z 21.11.2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 223, poz. 1458 ze zm.) DochSamTerU... ustawa z 13.11.2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526 ze zm.) DziałLeczU... ustawa z 15.4.2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2010 r., poz. 217 ze zm.) DyscFinU... ustawa z 17.12.2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 168 ze zm.) FinPublU... ustawa z 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 885 ze zm.) FunSołU... ustawa z 20.2.2009 r. o funduszu sołeckim (Dz.U. Nr 52, poz. 420 ze zm.) GospFinR... rozporządzenie Ministra Finansów z 7.12.2010 r. w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych (Dz.U. Nr 241, poz. 1616) InfPubDostU... ustawa z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.) KC... ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KlasBudżR... rozporządzenie Ministra Finansów z 2.3.2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz.U. Nr 38, poz. 207 ze zm.) XIII

Wykaz niektórych skrótów KP... ustawa z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) OgrDzGospU... ustawa z 21.8.1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 216, poz. 1584 ze zm.) PostPomPubl... ustawa z 30.4.2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404 ze zm.) PracSamU... ustawa z 22.3.1990 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593 ze zm.) PrBank... ustawa z 29.8.1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 1376 ze zm.) PrUSP... ustawa z 27.7.2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 427 ze zm.) PrzepWprowFinPublU... ustawa z 27.8.2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1241 ze zm.) RachU... ustawa z 29.9.1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 330 ze zm.) RefLokU... ustawa z 15.9.2000 r. o referendum lokalnym (Dz.U. z 2013 r., poz. 706 ze zm.) RehZawU... ustawa z 27.8.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 127, poz.721 ze zm.) RIOU... ustawa z 7.10.1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 1113) ZasWynagrPracSamR... rozporządzenia Rady Ministrów z 23.2.2003 r. w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników samorządowych zatrudnionych w urzędach gmin, starostwach powiatowych i urzędach marszałkowskich (Dz.U. Nr 33, poz. 264) SamGminU... ustawa z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 594 ze zm.) SamPowU... ustawa z 5.6.1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 595 ze zm.) SamWojU... ustawa z 5.6.1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 596 ze zm.) XIV

Wykaz niektórych skrótów SprOperFinR... rozporządzenie Ministra Finansów z 4.3.2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz.U. Nr 43, poz. 247) SzczegZasRachR... rozporządzenie Ministra Finansów z 5.7.2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 289) OgrDzGospU... ustawa z 21.8.1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 216, poz. 1584 ze zm.) WPFR... rozporządzenie Ministra Finansów z 10.1.2013 r. w sprawie wieloletniej prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2013 r., poz. 86) WynagrPracSamR... rozporządzenie Rady Ministrów z 18.3.2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. Nr 50, poz. 398 ze zm.) ZasProwPolRozw... ustawa z 6.12.2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712 ze zm.) ZmUReaUBudż... ustawa z 7.12.2012 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (Dz.U. z 2012 r., poz. 1456) XV

1. Zatrudnienie skarbnika Michał Łyszczarz, Grzegorz Dragon 1.1. Ogólna charakterystyka stanowiska skarbnika 1 Stanowisko głównego księgowego jednostki sektora finansów publicznych należy do jednego z najbardziej odpowiedzialnych, ale też wyposażonych w szerokie kompetencje, stanowisk związanych ze sferą finansów publicznych. Odpowiedzialność za gospodarkę finansową jednostki sektora finansów publicznych ponosi kierownik tej jednostki, pamiętać jednak należy, że ustawa o finansach publicznych umożliwia powierzanie obowiązków w zakresie gospodarki finansowej również pracownikom jednostki. Stosownie do treści art. 54 ust. 1 ustawy z 27.8.2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 885 ze zm.; dalej: FinPublU), głównemu księgowemu jednostki sektora finansów publicznych kierownik jednostki powierza, zarówno obowiązki, jak i odpowiedzialność w zakresie: prowadzenia rachunkowości jednostki, wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi oraz dokonywania wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym oraz kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji gospodarczych i finansowych. W praktyce oznacza to, że skarbnik posiada najszerszą wiedzę na temat kondycji finansowej jednostki samorządu terytorialnego, w której zostało mu powierzone stanowisko, a z tego powodu ma również największy, poza organem wykonawczym, wpływ na kształt i rozwiązania przyjęte w budżecie jednostki. To właśnie skarbnik zajmuje się z reguły koordynacją realizacji zadań poszczególnych komórek organizacyjnych podczas planowania budżetowego. W konsekwencji do jego zadań należy również stałe kontrolowanie stopnia realizacji budżetu, a co za tym idzie, wykrywanie zagrożeń w postaci przekroczenia lub niewykonania budżetu. 1 Autor: Michał Łyszczarz 1