Tutoring Gedanensis Tutoring Gedanensis 1(1) 31-36 (2016) ISSN 2451-1862 Fotoesej: Co z tą zimą w Alpach? Krzysztof Marchlewski Wydział Oceanografii i Geografii, Instytut Geografii E-mail: k.m.marchlewski@gmail.com Tutor: dr Lucyna Przybylska Instytut Geografii, Katerdra Gospodarki Przestrzennej Słowa kluczowe pokrywa śnieżna, turystyka zimowa, zmiany klimatu, Alpy Wprowadzenie Klimat się zmienia i jest to fakt niezaprzeczalny. Można dyskutować o przyczynach tych zmian oraz ich natężeniu, ale samo występowanie globalnego ocieplenia jest w świetle wyników pomiarów oraz po przyrównaniu ich do wyników z lat ubiegłych bezdyskusyjne, o czym świadczą kolejne raporty IPCC (Zmiana klimatu, 2013). W tej sprawie panuje też konsensus naukowy na świecie [1]. Wobec przedstawionych faktów jest oczywiste, iż podnoszenie się temperatury na świecie będzie miało swoje konsekwencje. Pozytywne (nieliczne, ale występujące), ale znacznie więcej negatywnych, w tym również bardzo niebezpiecznych. Zarysowaną problematykę zmian kliamtu ukazano na podstawie studium przypadku alpejskiej miejscowości turystycznej, wybierając formę fotoeseju, czyli jedną z nowych, wizualnych form wypowiedzi w naukach społecznych (Pink 2009; Sztomka 2012). Zdjęcia zostały wykonane przez autora pracy, chyba, że zostało podane inaczej. Konsekwencje zmian klimatycznych w turystyce zimowej Do jednej z konsekwencji zmian klimatu należy zmniejszenie ilości opadów śniegu, skrócenie czasu zalegania pokrywy śnieżnej oraz zmniejszenie średniej grubości pokrywy śnieżnej. A co to oznacza? Duże problemy w branży turystycznej, rekreacyjnej oraz sportowej. Braki opadów śniegu oznaczają konieczność jego produkcji (co jest możliwe jedynie przy ujemnej temperaturze powietrza oraz nocą, gdy na stokach nie ma narciarzy), produkcja śniegu powoduje dodatkowe zużycie prądu, co powoduje zwiększone koszty działalności gospodarczej. W branży rekreacyjnej oznacza to duże problemy z wyborem miejsca do spędzenia urlopów zimowych połączonych z narciarstwem. Część ośrodków może mieć duże problemy z otwarciem tras, co spowoduje zwiększony popyt w pozostałych, co przy niedoborze podaży doprowadzi do wzrostu cen. Dla sportowców natomiast braki pokrywy śnieżnej będą oznaczać problemy z treningiem i przygotowaniem się do sezonu. Sprawi to również problemy przy organizacji zawodów w sportach zimowych. Wszystkie te czynniki mogą doprowadzić do spadku atrakcyjności a nawet w perspektywie kilkudziesięciu lat do marginalizacji narciarstwa z powodu braku miejsca do jego uprawiania. Jest to wizja oczywiście bardzo pesymistyczna, jednak prognozy klimatologów wydają się być jednoznaczne [1]. Ilustracją problemu są zdjęcia wykonane na początku sezonu narciarskiego, w połowie grudnia 2015 roku w Passo del Tonale, włoskim miasteczku będącym dość znanym ośrodkiem narciarskim położonym w Alpach Retyckich na wysokości 1883 m. n. p. m. Analizując obrazu z kamer internetowych oraz z danych udostępnianych przez operatorów największych ośrodków narciarskich 31
w Europie można uznać, iż nie jest to sytuacja lokalna, a która w ww. okresie występowała w większości terenów górskich w Europie. Ryc. 1. Zdjęcie z miasteczka na północne stoki niepokryte śniegiem, bądź pokryte w sposób marginalny Ryc. 2. Główna część ośrodka narciarskiego w Passo del Tonale, pokrywa naturalna: 0 (słownie: zero) cm, pokrywa sztuczna (i to jak widać tylko na mniejszej części góry): 10-25 cm 32
Ryc. 3. Góra o wysokości powyżej 2000 m. n. p. m. Pokrywa śnieżna: jak widać powyżej Ryc. 4. Zbiórka polskiej drużyny narciarskiej. Połowa góry, koniec pokrywy śnieżnej 33
Ryc. 5. Start slalomu giganta - śnieg techniczny, mocno roztopiony, pięć metrów od łąki Ryc. 6. Snowboardzistka na trasie przejazdu zawodów w slalomie gigancie. W tle łąka z płatami śniegu dramatycznie produkowanego nocami z mizernym skutkiem 34
Ryc. 7. Kolejny przejazd giganta snowboardzistów. W tle płaty technicznego śniegu, ledwo ośnieżone szczyty oraz łąki w miasteczku Ryc. 8. Zdezorientowany autor eseju na stoku narciarskim, a raczej na górskiej łące, (fot. M. Dziaduszewska) 35
Podsumowanie Problem globalnego ocieplenia jest problemem całego świata i jest ogromnym wyzwaniem dla społeczności międzynarodowej, a kluczową rolę odgrywają tutaj niestety politycy, wśród których nie brakuje negacjonistów nierespektujących wyników badań naukowych i doszukujących się spisków. Kwestia klimatu na świecie jest problemem złożonym, gdyż oddziałuje na wszystkie dziedziny życia człowieka, a też w dużej mierze na gospodarkę. Przykład przytoczony w tym opracowaniu jest tylko jednym z wielu, jak klimat może wpływać na m.in. turystykę i gospodarkę, dlatego z całą pewnością należy bacznie obserwować i podejmować działania mające na celu złagodzenie (bo o zatrzymaniu ocieplenia nie ma mowy w najbliższym pokoleniu) zachodzących zmian. Działania te będą z upływem czasu coraz bardziej konieczne i będą musiały objąć dziedziny takie jak gospodarka przestrzenna, gospodarka wodna, a przede wszystkim energetyka, co wzbudza duże emocje zarówno wśród polityków, jak i przeciętnych obywateli. Konieczne będzie współdziałanie specjalistów z wielu dziedzin, i tylko skoordynowane i drastyczne działania będą mogły odnieść zamierzony skutek. Literatura Pink S., 2009. Etnografia wizualna. Obrazy, media i przedstawienie w badaniach, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońckiego, Kraków. Sztompka P., 2012. Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza, PWN, Warszawa. Zmiana klimatu, 2013. Fizyczne Podstawy Naukowe. Podsumowanie dla decydentów, IPCC, Genewa. Źródła internetowe [1] http://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/zrozumiec-kontrowersje-wokol-zmiany-klimatu-czesc-1-konsensusnaukowy-148 (dostęp: 24.01.2016) Krótka notka o autorze: Student III roku geografii, specjalność: ogólna, seminarium dyplomowe w Katedrze Meteorologii i Klimatologii, zainteresowania badawcze: bioklimatologia sportu, klimatologia urbanistyczna, meteorologia lotnicza, klimatyczne uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. 36