Analogowy tester akumulatorów ołowiowych Nr zam. 10 05 81 INSTRUKCJA OBSŁUGI Instrukcja obsługi stanowi nieodłączny element wyrobu. Zawiera ona ważne wskazówki w zakresie uruchomienia i zasad postępowania z urządzeniem, co należy uwzględnić również w razie przekazywania urządzenia osobom trzecim. Wstęp Tester akumulatorów ołowiowych odpowiada pod względem konstrukcji aktualnemu poziomowi stanu techniki. Jako urządzenie pomiarowe został on wyposażony w analogowy wskaźnik szybkich zmian napięcia oraz stabilne kleszcze zaciskowe do dużych obciążeń prądowych. Urządzenie zostało skonstruowane zgodnie z normą VDE 0411 = EN 61010. Ponadto zostało one poddane badaniom atestacyjnym w zakresie odporności na zakłócenia elektromagnetyczne (EMV) i spełnia tym samym wymogi obowiązujących norm niemieckich i europejskich. Udokumentowana została zgodność wyrobu z poddanymi badaniom atestacyjnym egzemplarzami wzorcowymi, a odpowiednia dokumentacja (oświadczenie o zgodności) przechowywana jest u producenta. Dla utrzymania niezawodności urządzenia i zapewnienia bezpiecznej eksploatacji konieczne jest przestrzeganie przez Użytkownika niniejszej Instrukcji obsługi! Stosowanie zgodne z przeznaczeniem: Ustalanie stanu naładowania akumulatorów samochodowych 6 V lub 12 V przy co najmniej 36 Ah przez pomiar z obciążeniem (100 A). Pomiar napięcia ładowania (bez obciążenia) podczas pracy silnika. Pomiar napięcia akumulatora (przełącznik obciążenia w testerze w pozycji wyłączenia) podczas rozruchu. Pomiary obciążeniowe akumulatorów przy włączonym zapłonie lub podczas pracy silnika wzgl. przy podłączonej ładowarce są niedopuszczalne. Prowadzenie pomiarów w nieodpowiednich warunkach otoczenia jest niedozwolone. Nieodpowiednie warunki otoczenia to: - silne opady deszczu lub śniegu, - wilgoć lub zbyt duża wilgotność powietrza (np. mgła), - kurz, pył, gazy łatwopalne, opary (benzyny, paliwa do silników wysokoprężnych czy kwasu akumulatorowego) lub rozpuszczalniki, - burze lub silne wyładowania elektrostatyczne. Zastosowania, odbiegające od uprzednio opisanego, prowadzą do uszkodzenia wyrobu, co dodatkowo związane jest np. z ryzykiem zwarcia, pożaru, porażenia prądem itp. Nie wolno dokonywać przeróbek czy modyfikacji w obrębie urządzenia! Należy bezwzględnie przestrzegać zasad bezpieczeństwa pracy. Opis elementów nastawczych
1. Wskaźnik analogowy z oznaczonymi w różnych kolorach zakresami wskazań 6V / 12 V 2. Regulator punktu zerowego (nastawa punktu zerowego wskazówki) 3. Przełącznik wychylny z automatycznym przywróceniem stanu początkowego dla procesu pomiarów 4. Kleszcze czerwone do bieguna dodatniego (+) i kleszcze czarne do bieguna ujemnego (-) akumulatora 5. Szczeliny chłodzące bocznika Należy przestrzegać maksymalnie dopuszczalnych wartości parametrów wejściowych. Zasady bezpieczeństwa pracy W razie szkód spowodowanych niefachową obsługą urządzenia lub nieprzestrzeganiem instrukcji obsługi wygasają wszelkie roszczenia z tytułu gwarancji. Nie ponosimy żadnej odpowiedzialności za szkody pośrednie, będące dalszą konsekwencją takiego postępowania! Urządzenie zostało skonstruowane oraz sprawdzone w oparciu o normy DIN 57 411 cz. 1/ VDE 0411 cz. 1, (Środki ochrony elektronicznych przyrządów pomiarowych) wzgl. IEC 1010-1 i opuściło zakład producenta w stanie technicznym, zapewniającym niezawodność i bezpieczeństwo pracy. Dla utrzymania niezawodności urządzenia i zapewnienia bezpiecznej eksploatacji konieczne jest przestrzeganie przez Użytkownika wskazań dot. bezpieczeństwa pracy oraz ostrzeżeń zawartych w niniejszej instrukcji obsługi (poprzedzonych zapisem )! Urządzenia pomiarowe muszą być przechowywane w miejscach niedostępnych dla dzieci! Należy przestrzegać przepisów prewencji wypadkowej dot. urządzeń elektrycznych i środków produkcji. Podczas prac przy samochodach wzgl. przy pomiarze napięcia akumulatora w stanie obciążonym należy dodatkowo przestrzegać następujących zasad bezpieczeństwa: a) Mieć zawsze w pogotowiu gaśnicę. b) Szmatki ze smarem, rozpuszczalniki, benzyna, paliwa mogą być przechowywane i składowane jedynie w przeznaczonych w tym celu obszarach wydzielonych wzgl. pojemnikach. Bezwzględnie przestrzegać przepisów przeciwpożarowych. c) Podczas prac prowadzonych pod maską silnika nosić okulary i rękawice ochronne. d) Przy uruchomionym silniku nigdy nie pochylać się nad chwytem powietrza gaźnika, gdyż w razie odrzutu, przerwy w zapłonie, nieprawidłowo nastawionych lub uszkodzonych zaworów można się tam spodziewać wydłużonego płomienia.
e) Podczas pracy silnika nigdy nie dotykać wirujących elementów, jak wentylator chłodnicy, pasków klinowych, kół pasowych itd. Przy długich włosach nosić zawsze siatkę do włosów. Podczas pracy przy włączonym silniku wystrzegać się luźnej odzieży, krawatów itp. f) Pomiary obciążeniowe przy włączonym silniku są niedozwolone (nie uruchamiać przełącznika wychylnego!). g) Nie nosić biżuterii, łańcuszków, pierścionków, kolczyków ani zegarków na rękę. h) Zapewnić dostateczną wentylację (garażu lub warsztatu), ewentualne wydobywanie się (powstającego przy spalaniu) tlenku węgla jest w grozi utratą życia wskutek zatrucia. i) Unikać kontaktu z układem wydechowym i chłodnicą. Niebezpieczeństwo poparzenia! Nigdy nie otwierać pokrywy zamykającej chłodnicę przy włączonym wzgl. nagrzanym silniku. j) Upewnić się, że pojazd nie ruszy (hamulec ręczny jest zaciągnięty), nie został włączony żaden bieg, wzgl. w pojazdach z automatyczną skrzynką biegów dźwignia zmiany biegów ustawiona jest w pozycji parkowania. k) W czasie pomiarów akumulatora wzgl. podczas prac przy samochodzie palenie jest wzbronione! Opary benzyny, rozpuszczalników i wodór wydobywający się podczas ładowania akumulatorów ołowiowych stwarzają w dużym stopniu zagrożenie eksplozją. l) Nie pozostawiać żadnych narzędzi na akumulatorze. Nie wolno również stawiać miernika na akumulatorze. Niebezpieczeństwo zwarcia! Unikać styczności z kwasem akumulatorowym. Kwas siarkowy może rozpuścić odzież i spowodować ciężkie urazy skóry oraz oczu. Przy pomiarach zewnętrznego / wymontowanego akumulatora musi on zostać ustawiony co najmniej 0,5 m (50 cm) nad ziemią. Jeżeli należy liczyć się z tym, że bezpieczna praca urządzenia nie będzie już możliwa, konieczne jest wycofanie go z eksploatacji i zabezpieczenie przed przypadkowym włączeniem. Należy przyjąć, że bezpieczna eksploatacja nie będzie już możliwa, o ile - urządzenie wykazuje widoczne uszkodzenia, - urządzenie już nie działa - miało miejsce dłuższe składowanie w niekorzystnych warunkach - doszło do poważnych obciążeń (uszkodzeń) spowodowanych transportem. Prosimy nigdy nie uruchamiać urządzenia natychmiast po przeniesieniu go z zimnego do ciepłego pomieszczenia! Osadzające się skropliny mogłyby w niekorzystnych warunkach je uszkodzić. Pozwolić, by urządzenie w stanie niepodłączonym osiągnęło temperaturę otoczenia. Użytkowanie testera akumulatorów ołowiowych Nie wolno w żadnym wypadku eksploatować otwartego urządzenia! Do pomiarów używać jedynie przyłączonych na stałe przewodów mierniczych. Przed każdym uruchomieniem sprawdzić, czy izolacja przewodów lub kleszczy zaciskowych nie jest uszkodzona. Uruchomienie Po prawidłowym podłączeniu kleszczy zaciskowych do bieguna dodatniego (+) oraz do bieguna ujemnego (-) testowanego akumulatora oraz przy dostatecznej pojemności wskazówka przyrządu wskaźnikowego wychyla się w prawo. Wskazywana wartość napięcia określa napięcie jałowe akumulatora. Przy pomocy przełącznika wychylnego dołączane jest obciążenie akumulatora prądem 100 A. Wskazywane będzie teraz napięcie akumulatora pod obciążeniem. Przełącznik musi zostać włączony na czas pomiaru, wynoszącego ok. 10 sekund. Wykonywanie pomiarów
A Test obciążenia akumulatorów Test ten pozwala ustalić, czy akumulator dysponuje pojemnością wystarczającą do niezawodnego uruchomienia silnika, również w niesprzyjających warunkach klimatycznych. Podczas pomiaru akumulator zostaje obciążony prądem ok. 100 A. O ile napięcie akumulatora utrzymuje się przez okres pomiaru (ok. 10 sekund) na stosunkowo stałym poziomie > 12 V, to akumulator działa prawidłowo. Jeżeli napięcie spada w ciąg krótkiego czasu, nastąpiło silne rozładowanie lub uszkodzenie akumulatora. W celu przeprowadzenia pomiaru należy wykonać następujące czynności: Wyłączyć silnik oraz wszystkie urządzenia odbiorcze (oprócz zegara lub pamięci radia samochodowego) i wyciągnąć kluczyk zapłonowy. Zacisnąć kleszcze czerwone (+) na wyprowadzeniu dodatnim (+), a kleszcze z czarną izolacją na wyprowadzeniu ujemnym (-) akumulatora. Ostrożnie przesuwać kleszcze, tak by zapewnić pewny kontakt (styk). Przy podłączeniu z uwzględnieniem prawidłowej biegunowości wyświetlone zostanie napięcie jałowe akumulatora. Jeżeli napięcie to wynosi mniej niż 12,4 V, konieczne jest ładowanie akumulatora przed przystąpieniem do testu obciążenia. Jeżeli po ładowaniu napięcie akumulatora nadal pozostawać będzie na poziomie poniżej 12,4 VDC, to akumulator jest już uszkodzony. Jeżeli wskazówka w ogóle nie wychyli się, nastąpiło ew. poluzowanie kleszczy zaciskowych lub brak jest kontaktu. Na około 10 sekund przełożyć w prawo przełącznik wychylny, aby aktywować test obciążenia. Prosimy uwzględnić poniższe zestawienie, w którym przedstawiono różne stany naładowania akumulatora: Wskazanie zakres zielony (6 lub 12 V) zakres żółty zakres czerwony Stan akumulatora Akumulator dysponuje wystarczającą pojemnością Stan naładowania akumulatora jest niezadowalający. Akumulator jest uszkodzony lub niedostatecznie naładowany. Jeżeli testowany jest tu tradycyjny akumulator, wymagający konserwacji, należy ustalić gęstość elektrolitu akumulatora (co najmniej 1,20 do 1,22 kg/l). Jeżeli również po dodatkowym ładowaniu wartość ta wynosi poniżej 1,24 kg/l, to akumulator jest zużyty (po okresie żywotności od 5 do 8 lat) i wymaga wymiany. Jeżeli chodzi tu o akumulator nie wymagający konserwacji, należy go jedynie doładować bez badania gęstości elektrolitu. Akumulator jest ewentualnie uszkodzony lub głęboko rozładowany i wymaga wymiany. Podczas testu silnemu nagrzaniu ulega górna część obudowy testera (ze szczelinami chłodzącymi). Dlatego przed przeprowadzeniem kolejnego testu prosimy pozostawić na co najmniej 1 minutę do ostygnięcia. Nie wolno nigdy wykonywać powyżej 3 testów w ciągu 5 minut. B Pomiar napięcia ładowania (test prądnicy) Pomiar ten pozwala skontrolować zespół ładowania pojazdu. Niedoładowanie lub przeładowanie akumulatora samochodowego prowadzi do jego uszkodzenia. Przed przystąpieniem do tego pomiaru należy przeprowadzić (opisany uprzednio) test obciążeniowy. Jeżeli akumulator funkcjonuje prawidłowo, można przejść do pomiaru napięcia ładowania. Należy najpierw osiągnąć temperaturę roboczą silnika.
Pomiar napięcia ładowania wymaga następujących czynności: Przy wyłączonym zapłonie podłączyć kleszcze zaciskowe do zacisków akumulatora z uwzględnieniem prawidłowej biegunowości i lekko przesuwać kleszcze dla uzyskania pewnego kontaktu (górne warstwy tlenku zostaną zdrapane ). Wyłączyć wszystkie odbiorniki energii (światło, dmuchawę, ogrzewanie tylnej szyby, siłownik itd.), uruchomić silnik i utrzymywać lekko podwyższoną prędkość biegu jałowego (ok. 1500 obrotów na minutę). Podczas tego pomiaru nie wolno nigdy uruchamiać przełącznika wychylnego. Odczytać wartość napięcia ze wskaźnika analogowego. Włączyć światła drogowe i nastawić dmuchawę na najwyższy poziom. Wskazywane napięcie nie powinno ulec większej zmianie niż o ok. 0,1 do 0,3 V. Jeżeli napięcie pozostaje względnie stabilne, to zespół ładowania działa prawidłowo. W razie zmiany napięcia o ponad 0,3 V (w dół lub w górę), należy zlecić zbadanie zespołu elektrycznego ładowania (prądnica, regulator, szczotki, paski klinowe, przewody, punkty podłączenia do masy, złącza kablowe, złącza wtykowe itd.) w warsztacie serwisowym. C Test rozrusznika Przy pomocy tego testu można w stosunkowo prosty sposób ustalić, czy rozrusznik samochodu nie pobiera zbyt wiele prądu z akumulatora. Przy uruchamianiu silnika mogą niekiedy występować prądy powyżej 200 A. Przed przystąpieniem do tego testu koniecznie sprawdzić, czy akumulator działa prawidłowo. Jeśli jest on słaby lub uszkodzony, wówczas test rozrusznika jest bezcelowy. Test rozrusznika wymaga następujących czynności: Przy wyłączonym zapłonie podłączyć kleszcze zaciskowe do zacisków akumulatora z uwzględnieniem prawidłowej biegunowości i lekko przesuwać kleszcze dla uzyskania pewnego kontaktu (górne warstwy tlenku zostaną zdrapane ). Należy kierować się zamieszczoną poniżej tabelą. Zostały w niej podane minimalne napięcia akumulatora podczas uruchamiania z użyciem rozrusznikiem (wiersz dolny = minimalne napięcie rozruchowe) oraz bez rozrusznika (wiersz górny). Wartości te zależą jednak w dużym stopniu od typu pojazdu, pojemności skokowej silnika itd. Dane zamieszczone w tabeli odnoszą się do pojazdów o pojemności skokowej większej lub równej 3600 cm 3. Dla silników o pojemności skokowej mniejszej niż 3600 cm 3 należy przyjąć następną w kolejności wyższą wartość napięcia*. Uruchomić silnik i odczytać wartość napięcia podczas rozruchu. Porównać wartość z poniższą tabelą. O ile odbiega ona znacznie od napięcia rozruchu w tabeli, nastąpiło uszkodzenie rozrusznika lub połączenia kablowe są złe (oporności stykowe) wzgl. zastosowany został zbyt słaby dla danego silnika akumulator. Napięcie ładowania (V) 10,2 10,4 10,6 10,8 11,0 11,2 11,4 Minimalne napięcie rozruchowe (V) 7,7 8,2 8,7 9,2 9,7 10,2 10,6 Przykład: Napięcie obciążenia bez rozrusznika wynosi 11,0 V. Podczas rozruchu napięcie spada do ok. 9,7 V. Pojemność skokowa silnika wynosi 3600 cm 3 lub powyżej. Przy mniejszej pojemności skokowej silnika napięcie nie może spaść do niższej wartości niż 10,2 V* (mniejsze prądy rozruchowe / moc rozrusznika). Dodatkowe informacje na temat akumulatorów ołowiowych: Moc startowa (pojemność) całkowicie naładowanego akumulatora spada w temperaturach ujemnych do poniżej 70%. Większość uszkodzeń akumulatorów ołowiowych powstaje w wyniku przeładowania.
Ciepłe akumulatory można szybciej doładować niż zimne. Każdy akumulator ulega samoczynnemu rozładowaniu. W przypadku akumulatorów nie wymagających konserwacji prąd wyładowania jest najmniejszy. Akumulator, który nie jest ładowany przez dłuższy czas, bardzo łatwo ulega zasiarczanieniu (osadzanie siarki na płytach), tracąc przez to na pojemności. Nie uszkodzony, naładowany akumulator wykazuje napięcie jałowe 12, 7 V lub wyższe. Akumulator uszkodzony lub rozładowany wykazuje napięcie jałowe 10,5 V i poniżej. Usuwanie urządzenia po upływie żywotności Jeżeli urządzenie nie będzie już zdatne do funkcjonowania, wzgl. nie będzie już nadawało się do naprawy, należy je usunąć zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie usuwania odpadów. Konserwacja Tester akumulatorów ołowiowych nie wymaga konserwacji poza sporadycznym czyszczeniem kleszczy zaciskowych i obudowy. Nie wolno w żadnym wypadku go otwierać. Samowolne otwarcie czy próba przebudowy urządzenia spowoduje wygaśnięcie wszelkich roszczeń z tytułu gwarancji. Do czyszczenia urządzenia należy używać czystej, pozbawionej mechów suchej ściereczki antystatycznej. Nie stosować do czyszczenia żadnych środków czyszczących zawierających węgiel, ani benzyny czy alkoholi itp.! Substancje te oddziaływają agresywnie na powierzchnię urządzenia. Ponadto wydzielane przy tym opary są szkodliwe dla zdrowia i mogą spowodować wybuch. Do czyszczenia nie należy również używać żadnych narzędzi o ostrych krawędziach, jak śrubokręty, szczotki metalowe itp. Dane techniczne i tolerancje miernicze Dane techniczne Wyświetlacz (wskaźnik) Prąd kontrolny Zakres pomiarów napięcia Zakres napięcia obciążeniowego zakres oznaczony kolorem czerwonym 6 V/12 V zakres oznaczony kolorem żółtym 6 V/12 V zakres oznaczony kolorem zielonym Temperatura robocza Temperatura składowania Względna wilgotność powietrza Wymiary (dł. x szer. x wys.) : analogowy instrument wskaźnikowy z korektą punktu zerowego : ok. 100 A ± 5 % przy 13,2 V : 0 do maks. 16 VDC (napięcie stałe) : 0 do maks. 16 VDC : < 4,6 V / < 7 do 9 V : 4,6 do 5,8 V / 9,0 do 11,2 VDC : 5,8 do 7 V / 9,4 (200 CCA*) do 12,8 : 0 C do +55 C : -20 C do +70 C : maks. 80%, bez kondensacji :295 x 160 x 80 mm (bez przewodów) * CCA = Cold Cranking Amps = prąd rozruchu przy zimnym silniku