Bez stresu do sukcesu!

Bez stresu do sukcesu! Dlaczego warto? 15 minut dziennie wystarczy by skutecznie przyswoić nowe umiejętności skuteczne metody połączenie nowoczesnych i tradycyjnych metod wygoda i elastyczny plan uczysz się gdzie chcesz i kiedy chcesz, bez sztywnych grafików profesjonalne wsparcie podczas trwania kursu objęty zostajesz darmową opieką nauczyciela bezstresowa nauka brak niezapowiedzianych testów, a zadania domowe są dobrowolne cenione umiejętności poszerzenie kwalifikacji potwierdzone zaświadczeniem lub certyfikatem

Lekcja Każdy zeszyt lekcyjny ma określoną, powtarzalną strukturę dydaktyczną. ZESZYT Kolory Wstęp Wstęp Każdą lekcję rozpoczynamy krótkim wstępem wprowadzającym Cię w zagadnienia, jakimi się będziemy w niej zajmować. Cały otaczający nas świat jest pełen kolorów jednym przedmiotom kolory nadała natura, innym człowiek. Oglądamy kolorową telewizję, czytamy kolorowe magazyny i książki. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę z tego, jak skomplikowanym i trudnym procesem jest przygotowanie kolorowych wydawnictw w taki sposób, aby kolory wiernie odzwierciedlały rzeczywistość. Cały proces produkcyjny, poczynając od przygotowania zdjęcia, a kończąc na druku, najeżony jest licznymi pułapkami mogącymi w znaczący sposób przekłamać kolory. W tym zeszycie spróbujemy prześledzić wszystkie elementy wpływające na kolor i nauczymy się, w jaki sposób przygotować naszą pracę, aby wiernie odwzorowywała kolor. Zagadnienie to jest na tyle obszerne, że musimy poświęcić trochę więcej czasu na teorię niż zazwyczaj. Model RGB i Sygnalizuje ważne informacje, definicje, założenia. Światło to wycinek fal elektromagnetycznych o długości fali od 380 do 780 nm. Ten zakres promieniowania jest widoczny przez człowieka dzięki receptorom znajdującym się w oku. Każdy człowiek inaczej odbiera bodźce wzrokowe. Są to bowiem bardzo subtelne, indywidualne odczucia każdego z nas (oczywiście różnice te nie są na tyle duże, aby jedna osoba widziała zielone liście, a druga czerwone). Na marginesie dodam, że kobiety rozpoznają o wiele więcej kolorów niż mężczyźni. Na przestrzeni wieków naukowcy wyodrębnili ze spectrum światła widzialnego trzy kolory składowe: czerwony (Red), zielony (Green) i niebieski (Blue). Każdy inny kolor można uzyskać, mieszając ze sobą te trzy kolory składowe w odpowiednich proporcjach. Dzięki temu odkryciu udało się zawrzeć kolor w pewnych granicach i określić jego przestrzeń na podstawie liczb. Nazwano go modelem RGB. Receptory wzrokowe człowieka mogą rozróżnić maksymalnie 256 odcieni koloru składowego, dlatego poszczególne kolory modelu RGB opisujemy wartościami od 0 do 255. Kolor biały możemy opisać wartościami 255, 255, 255 (maksymalne natężenie kolorów składowych), a kolor czarny 0, 0, 0 (minimalne natężenie kolorów składowych). Jeżeli poszczególne wartości kolorów składowych będą miały identyczne wartości, to uzyskujemy kolor biały o różnym stopniu natężenia. Łatwo możemy teraz obliczyć maksymalną liczbę kolorów zawartą w modelu RGB 256 3

odcieni czerwonego 256 odcieni zielonego 256 odcieni niebieskiego = 16.777.216 możliwych kolorów. Model RGB doskonale nadaje się do definiowania kolorów trafiających ze źródła światła bezpośrednio na receptory. Model CMY (CMYK) Przedmioty, które same nie emitują światła, również postrzegamy w różnych kolorach. W normalnych warunkach każdy widoczny przedmiot oświetlany jest wiązką światła zawierającą pełne spektrum kolorów widzialnych. To, że przedmioty mają różne kolory, wynika z ich właściwości fizyczno-chemicznych, a co za tym idzie z różnych właściwości pochłaniania światła. Kolor przedmiotu, który widzimy, jest różny w zależności od tego, w jakim stopniu każdy z kolorów składowych jest pochłaniany przez przedmiot. Do ludzkiego oka dociera tylko światło odbite i przefiltrowane przez ten przedmiot. Na przykład cytryna pochłania kolor niebieski, a odbija czerwony i zielony, ludzkie oko natomiast rozpoznaje jej kolor jako żółty. Pochłanianie i odbijanie (filtrowanie) kolorów wykorzystano w poligrafii. Poszczególne kolory uzyskuje się poprzez nałożenie na papier odpowiedniego filtra (farby) pochłaniającego światło. Do definiowania poszczególnych kolorów stworzono model CMY cyan (niebieskozielony), magenta (purpurowy), yellow (żółty); kolory te są przeciwieństwem kolorów RGB. Przeanalizujmy dokładnie poniższe zestawienie: cyan pochłania czerwony, a odbija zielony i niebieski, magenta pochłania zielony, a odbija czerwony i niebieski, yellow pochłania niebieski, a odbija czerwony i zielony. W modelu RGB kolor biały uzyskiwaliśmy przez maksymalne natężenie trzech kolorów składowych. W modelu CMY kolor biały powstaje, gdy wszystkie kolory składowe odbijają się od podłoża. Możemy inaczej powiedzieć, że w modelu RGB kolory tworzymy na podstawie dodawania światła, a w modelu CMY na odejmowaniu ze światła białego (filtrowaniu). W modelu RGB przyjęto skalę o 0 do 255, natomiast kolory w modelu CMY definiujemy, określając w procentach poszczególne składowe, np. C50, M80, Y100. 4

Cały czas operowaliśmy tylko trzema kolorami (CMY). Wielu z Was na pewno spotkało się raczej z pojęciem CMYK. Zgodnie z tym, co przedstawiliśmy powyżej, kolor czarny powinno się uzyskać przez pokrycie papieru farbami cyan, magenta i yellow. W praktyce okazuje się, że tak powstały kolor czarny nie jest w pełni tym kolorem, którego należałoby się spodziewać, dlatego dodano jeszcze jedną farbę czarną (karbon). Od tej pory nie będziemy operowali pojęciem CMY, ale CMYK. Poniższy rysunek przedstawia zależność między omówionymi modelami. Widać, że model CMYK jest zawarty w modelu RGB. Oznacza to, że nie wszystkie barwy RGB mogą być wydrukowane. Rysunki Liczne rysunki ilustrujące wykład. Oznacza to również, że zamiana z RGB na CMYK wiąże się z obcięciem skali kolorystycznej i zmianami pozostałych barw. Oczywiście modeli opisujących przestrzeń kolorów jest znacznie więcej, np. HSB, HLS, Lab. Znajomość tych modeli, które przedstawiłem powyżej, w zupełności wystarczy do przygotowania większości prac. Raster poligraficzny Jak już wcześniej wspominaliśmy, w poligrafii wykorzystuje się pochłaniające właściwości farby drukarskiej. Przykład, który podaliśmy, dotyczył sytuacji całkowitego pochłaniania jednego z kolorów składowych. Aby przefiltrować tylko część tych kolorów, stosuje się raster poligraficzny. Wykorzystuje on ograniczoną rozdzielczość ludzkiego oka bardzo małe elementy zlewają się w jedną całość. Dokładny opis rastra poligraficznego znajdziesz w zeszycie szóstym w całości poświęconym drukowaniu. Wiemy już, jak uzyskać np. kolor żółty, ale w jaki sposób powstaje jaśniejszy odcień tego koloru? Idealnym rozwiązaniem byłoby naniesienie cieńszej warstwy farby. Jest to jednak bardzo trudne technologicznie. Podobny efekt uzyskamy dzięki pokryciu powierzchni papieru odpowiednio małymi punktami niewidocznymi dla 5

ludzkiego oka. Jeżeli chcemy uzyskać na papierze 50% odcień żółtego, pokrywamy go w odpowiednich odstępach farbą żółtą, a pozostałą powierzchnię pozostawiamy niezadrukowaną. Jeżeli zsumujemy powierzchnię zadrukowaną, to wyniesie ona dokładnie 50% całkowitej powierzchni kartki. Możemy powiedzieć, że nałożyliśmy filtr na 50% powierzchni kartki. Oko ludzkie nie jest w stanie zobaczyć poszczególnych punktów rastra pokrytych farbą, ale do receptorów wzrokowych docierają kolory: czerwony, zielony i niebieski, odbite od miejsc niezadrukowanych, oraz czerwony i zielony, odbite od miejsc pokrytych żółtą farbą. W ten sam sposób postępujemy z pozostałymi kolorami (farbami). Odpowiednia kombinacja wielkości rastra dla poszczególnych kolorów farby drukarskiej nakładanej na kartkę papieru pozwala na uzyskanie różnych kolorów. Musimy cały czas pamiętać, że korzystamy tylko z czterech kolorów naniesionych na papier z różnym natężeniem. Jak widać, druk z zastosowaniem rastra poligraficznego jest wielkim oszustwem wykorzystującym ułomność ludzkiego oka. Wielkość punktu rastra decyduje o ilości światła, a kolor farby o tym, który z kolorów składowych zostanie pochłonięty przez farbę, a który odbity. Punkt rastra może przybierać 255 różnych wielkości. Poszczególne punkty rastra rozłożone są w sposób regularny, tworząc pewien wzór. Nałożenie się czterech ułożeń punktów rastra powoduje efekt zwany interferencją, przez co powstaje nowy wzór, tzw. mora, a wydrukowany obraz wygląda, jakby zbudowany był z szachownicy. Jest to zjawisko niepożądane. Aby temu zapobiec, punkty rastra każdego z kolorów nanoszone są pod innym, z góry określonym kątem. Nie musimy jednak zaprzątać tym sobie głowy odpowiednim ustawieniem punktów rastra zajmuje się specjalistyczne oprogramowanie, tzw. RIP, które dokonuje separacji kolorystycznej (więcej na ten temat dowiesz się w zeszycie 14). 6

Przestrzeń kolorów urządzeń Gamut kolorów Na modelu RGB oparto działanie wielu urządzeń. Jeżeli spojrzysz przez szkło powiększające na monitor komputera lub telewizora, wówczas zauważysz mikroskopijne punkty ( żarówki ) emitujące światło w kolorze czerwonym, zielonym i niebieskim. Każdy kineskop zbudowany jest z wielu takich punktów. Na podobnej zasadzie zbudowany jest skaner. Znajdują się w nim trzy receptory reagujące na kolory podstawowe i wysyłające określone impulsy elektryczne w zależności od stopnia natężenia światła. Musimy zdawać sobie sprawę, że niedoskonałość technologiczna nie pozwala na wyprodukowanie receptorów generujących identyczne impulsy elektryczne na podstawie jednakowego sygnału świetlnego. Rysunki Liczne rysunki ilustrujące wykład. Zużycie materiału powodujące zmianę natężenia emitowanego światła (na przykład w przypadku monitorów) jest dla nas również na tyle istotne, że uzmysławia nam, że każde z tych urządzeń, pomimo działania opartego na tym samym modelu w różny sposób interpretuje informacje o kolorze. Inaczej mówiąc, jeżeli dwa monitory otrzymają jednakową informację, że mają wyświetlić kolor R128, G50, 7

B255, to na każdym z nich kolor ten będzie inaczej wyglądać. Jeżeli każde z urządzeń w inny sposób przedstawia zdefiniowany kolor, można również na podstawie doświadczeń określić zestaw kolorów (przestrzeń kolorów), który obsługiwany jest przez konkretne urządzenie. Taki zestaw nazywamy gamutem kolorów. Gamut danego urządzenia jest definiowany w modelu CIE Lab. Nie będziemy tutaj opisywali tego modelu. Jeżeli chciałbyś pogłębić swoją wiedzę na temat tego modelu, zachęcamy do samodzielnego przejrzenia fachowej literatury. Jak zapewne wiesz, proces powstawania gotowego produktu poligraficznego przebiega przy użyciu wielu urządzeń. Każde z nich posiada swój specyficzny gamut. Najprostszym przykładem jest opisany powyżej przykład ze skanerem i monitorem. Pierwszy raz przy skanowaniu, a drugi po wyświetleniu na ekranie monitora może dojść do przekłamania kolorów. Jeżeli dodamy korektę tego koloru dokonaną np. w Photoshopie, wydruk na drukarce kolorowej lub wykonanie klisz, to mamy w sumie cztery miejsca, w których teoretycznie może nastąpić przekłamanie. Aby temu zapobiec, został stworzony ogólnoświatowy standard wymiany informacji o kolorze pomiędzy poszczególnymi urządzeniami wykorzystywanymi w procesie produkcyjnym. Do każdego profesjonalnego urządzenia dołączany jest przez producenta tzw. profil zawierający informacje na temat gamutu. Jak już wiemy, gamut to zestaw kolorów możliwych do odtworzenia na konkretnym urządzeniu. Jeżeli skaner posiada większy (szerszy) gamut od monitora, to monitor nie jest w stanie wyświetlić niektórych kolorów odczytywanych przez skaner. Profile kolorów pozwalają zachować pełną kontrolę nad tym, w jaki sposób przebiega dopasowanie zakresu kolorów urządzenia o mniejszej przestrzeni kolorów do drugiego o większej przestrzeni. Natomiast gdy informacja o kolorze przesyłana jest do urządzenia o większym zakresie kolorów z urządzenia o mniejszym zakresie, nie następuje żadna konwersja kolory odczytywane są dokładnie. Najbardziej interesującym nas przykładem różnicy gamutu jest monitor i drukarka kolorowa. Monitor posiada o wiele większy gamut kolorów niż najlepsza nawet drukarka, dlatego wielu kolorów widocznych na ekranie monitora nie można po prostu wydrukować. Podobna sytuacja występuje z maszynami drukarskimi. Powinniśmy cały czas pamiętać, że mają one gamut o najmniejszym zakresie ze wszystkich urządzeń wykorzystywanych w procesie poligraficznym. Miej to na uwadze od samego początku pracy nad nowym projektem. Zawsze zastanów się, czy kolor, który wybrałeś, może być wiernie wydrukowany na maszynie poligraficznej lub drukarce atramentowej. System zarządzania kolorami (ang. Color Management System) zapewnia niezależność kolorów od urządzeń wejścia i wyjścia. W pracach wielobarwnych istotne jest kontrolowanie kolorów od początkowego etapu pracy skanowania, poprzez operacje na kolorach w programach graficznych i oglądanie pracy na monitorze, aż do końcowego etapu wydruku pracy. Zarządzanie kolorami jest szczególnie istotne w przypadku wykonywania profesjonalnego wydruku na maszynie drukarskiej. System zarządzania kolorem opiera się w komputerach klasy PC na systemie profili ICM i ICC są wbudowane w system operacyjny Windows. Możesz wybrać profil koloru dla monitora i drukarki. 8

z Sygnalizuje zadania praktyczne, których rozwiązanie znajduje się na końcu lekcji (jeśli jest taka potrzeba). Zadanie 1 [WindoWs XP] 1. Kliknij prawym klawiszem myszki na pulpit i wybierz Właściwości. 2. Pojawi się okno Właściwości: Ekran. Wybierz zakładkę Ustawienia, a następnie opcję Zaawansowane. 3. Wybierz zakładkę Zarządzanie kolorami. Zrzuty ekranu Liczne zrzuty ekranowe ułatwią Ci poruszanie się po programach. 4. Wybierz z listy profil koloru odpowiadający Twojemu monitorowi. Jeżeli producent dostarczył razem z monitorem profil koloru, wybierz opcję Dodaj i wskaż odpowiednią lokalizację (profile kolorów posiadają rozszerzenie ICC lub ICM). Jeżeli na liście nie ma odpowiedniego profilu dla Twojego monitora, nie wybieraj żadnego. Na liście profili wyświetlane są tylko nazwy plików, na podstawie których trudno zorientować się, do jakiego urządzenia przeznaczony jest dany profil. System ostrzega jednak przed próbą przypisania monitorowi profilu drukarki. 5. Zamknij okno dialogowe. W podobny sposób możesz wybrać profil koloru dla drukarki. Zadanie 2 [WindoWs XP] 1. Z menu Start wybierz Ustawienia Drukarki. Wyświetli się okno Drukarki, na którym w postaci ikon wyświetlone są wszystkie zainstalowane drukarki. 2. Jeżeli posiadasz kolorową drukarkę, wybierz ją prawym klawiszem myszki i kliknij Właściwości, a następnie zakładkę Zarządzanie kolorami. 3. Postępuj podobnie jak w poprzednim zadaniu. 4. Nie wybieraj żadnego profilu koloru dla drukarki niedrukującej w kolorze. 9

z Sygnalizuje zadania praktyczne, których rozwiązanie znajduje się na końcu lekcji (jeśli jest taka potrzeba). W systemie Windows Vista profile kolorystyczne dla wszystkich urządzeń wybiera się w jednym oknie dialogowym. ZaDaniE 3 [WinDoWS ViSTa] 1. Z menu Start wybierz Ustawienia Panel Sterowania Zarządzanie kolorami. Wyświetli się okno dialogowe z trzema zakładkami. 2. Na zakładce Urządzenia, rozwiń listę opcji Urządzenie i wybierz swój typ monitora. 3. Zaznacz opcję Użyj moich ustawień dla tego urządzenia. 4. U dołu okna kliknij przycisk Dodaj, w oknie Kojarzenie profilu kolorów, wybierz profil odpowiadający Twojemu monitorowi. Jeżeli chcesz dodać profil dostarczony przez producenta monitora, kliknij przycisk Przeglądaj i wskaż odpowiednią lokalizację. 5. Aby dodać profil dla drukarki, powtórz czynności z punktów 2-4. 10

z Sygnalizuje zadania praktyczne, których rozwiązanie znajduje się na końcu lekcji (jeśli jest taka potrzeba). Powinieneś zdawać sobie sprawę z tego, że wiele monitorów nie jest wyposażonych przez producenta w odpowiadający im profil kolorów. Możesz jednak sam stworzyć profil koloru dla Twojego monitora, wykorzystując program Adobe Gamma dostarczony razem z programem Photoshop. Program ten po zainstalowaniu Photoshopa znajduje się w oknie Panelu sterowania. Pozwala on w łatwy sposób skalibrować kontrast, jasność, półcienie, balans kolorów oraz punkt bieli monitora, a następnie zapisać te informacje w postaci profilu koloru zgodnego z systemem ICC. Przed przystąpieniem do kalibracji monitor musi być włączony przez kilkadziesiąt minut, tak aby ekran monitora osiągnął normalną temperaturę pracy. Musisz również ustawić oświetlenie pomieszczenia w taki sposób, w jaki zazwyczaj wykorzystujesz podczas pracy. Wyłącz wygaszacz ekranu i ustaw tapetę pulpitu systemu Windows na neutralny kolor (najlepiej szary). Zadanie 4 1. Uruchom program Adobe Gamma. 2. Wybierz opcję Krok po kroku (ang. Wizard). 3. Stosuj się ściśle do instrukcji wyświetlanych w oknie programu. 4. Nie przybliżaj się zbytnio do ekranu monitora. Najlepiej zachowaj odległość oczu od monitora trochę większą niż podczas codziennej pracy (najlepiej 1 1,5 metra). 5. Przy zapisywaniu profilu ICC dla Twojego monitora zapamiętaj nazwę pliku. Będziesz z niej korzystał w kolejnym zadaniu. Jeżeli poprawnie wykonałeś wszystkie czynności, masz teraz profil ICC odpowiadający Twojemu monitorowi. Zostanie on automatycznie przypisany do monitora. Sprawdź to, wykorzystując wiedzę zdobytą w zadaniu 1. Program Photoshop w pełni wykorzystuje profile kolorów do opisu przestrzeni koloru zarówno w modelu RGB, jak i CMYK. Mamy również możliwość wyboru systemu zarządzania profilami. W kolejnym zadaniu przećwiczymy opisanie przestrzeni kolorów dla trybu RGB. Nie musimy się tutaj ograniczać do przestrzeni kolorów naszego monitora, lecz możemy zdefiniować większą przestrzeń nieograniczoną jego parametrami. 11

z Sygnalizuje zadania praktyczne, których rozwiązanie znajduje się na końcu lekcji (jeśli jest taka potrzeba). Zadanie 5 1. Otwórz plik ogród.jpg. 2. Z menu Edycja wybierz Ustawienia koloru. 3. Grupa opcji Przestrzenie robocze: dla RGB wybierz profil srgb jest to standardowa przestrzeń kolorów dla tego trybu, opisująca największą liczbę urządzeń różnych producentów; CMYK przestrzenie CMYK są zależne od urządzeń, rodzaju papieru, na jakim praca będzie drukowana, więc najlepiej dowiedzieć się w drukarni, jakiego profilu użyć. Na potrzeby zadania włącz profil Euroscale Uncoated jest to standardowy profil dla papieru niepowlekanego; Szary to określanie przestrzeni skali szarości; Dodatkowy określa przyrost punktu, który ma być używany podczas wyświetlania kanałów kolorów dodatkowych i bichromii. 4. Grupa opcji Zasady zarządzania kolorami: W tej grupie można określić, jakie czynności będą wykonane na kolorach po otwarciu zdjęcia, można określić inne reguły dla obrazów RGB i dla obrazów CMYK. Można także włączyć komunikaty ostrzegawcze. 5. Grupa opcji opcje konwersji: W tej grupie opcji znajdziesz polecenia określające, jak zostaną przekształcone kolory przy zmianie przestrzeni kolorystycznej. Powinni z nich korzystać użytkownicy zaawansowani, świadomi konsekwencji wprowadzanych zmian. 12

6. Jeżeli chcesz określić przestrzeń kolorów RGB zgodnie z Twoim monitorem, wybierz z listy przestrzeni RGB polecenie Wczytaj RGB, a następnie wybierz profil, który utworzyłeś podczas kalibrowania monitora. Znajdziesz go w podkatalogu Windows\ System32\spool\drivers\color. Pamiętaj, że wówczas kolory RGB będą ograniczone do przestrzeni monitora. W trakcie pracy z tym oknem, możesz cały czas korzystać z pomocy, ustawiając kursor nad poszczególnymi opcjami, czy nazwami profili kolorystycznych. Na dole okna wyświetlany jest ich krótki opis. Po wybraniu profilu dla przestrzeni RGB, można sprawdzić jej szczegółowe ustawienia. Rozwiń menu przestrzeni RGB i wybierz Własny RGB. Pojawi się okno dialogowe, w którym można ustawić wartość Gamma (wartość ta odpowiada jasności koloru znajdującego się dokładnie pośrodku między czernią i bielą) oraz Punkt bieli (określa intensywność najjaśniejszego odcienia bieli odtwarzanego przez monitor). Nie modyfikuj tych wartości, ponieważ związane są z konkretnym profilem i ta zmiana będzie mieć wpływ na wszystkie obrazy korzystające z tego samego profilu. Zrzuty ekranu Liczne zrzuty ekranowe ułatwią Ci poruszanie się po programach. Jak już wiesz, przestrzeń RGB odnosi się do urządzeń wykorzystujących w swoim działaniu model RGB, będący źródłem światła. Jeżeli nasza mapa bitowa będzie tylko wyświetlana na monitorze, nie musimy stosować innego trybu. Natomiast jeżeli produkt finalny będzie wydrukowany w drukarni lub też na drukarce atramentowej, należy przekonwertować mapę bitową z trybu RGB na tryb CMYK. Pamiętajmy jednak, że monitor pracuje w trybie RGB i aby wyświetlić mapę bitową zapisaną w trybie CMYK, musi przekonwertować kolory zgodnie z ustawieniami ustalonymi podczas kalibracji monitora. To, co widzisz na ekranie, nie będzie dokładnie tym, co uzyskasz w wydruku, ale tylko symulacją. Zdefiniujesz teraz przestrzeń kolorów trybu CMYK. Możesz skorzystać z modelu CMYK zapisanego w programie (wystarczający dla większości prac) lub z profili ICC. Bardziej zaawansowani użytkownicy mogą samodzielnie określić sposób zamiany RGB na CMYK przy pomocy tabeli. 13

z Sygnalizuje zadania praktyczne, których rozwiązanie znajduje się na końcu lekcji (jeśli jest taka potrzeba). Zadanie 6 1. Otwórz plik ogród.jpg. 2. Z menu Edycja wybierz Ustawienia kolorów. 3. W grupie Przestrzenie robocze rozwiń menu CMYK i wybierz opcję Własny CMYK. 4. Wybierz kolory farb w zależności od rodzaju papieru, na jakim będzie wykonywany wydruk (Eurostandard odnosi się do papieru w arkuszach, SWOP dla maszyn drukujących na papierze z roli). Nie zmieniaj wartości przyrostu punktu rastrowego (przyrost punktu rastrowego zależny jest od właściwości papieru na wchłanianie farby drukarskiej na papierze gazetowym kropelka farby utworzy większy punkt niż ta sama kropla na papierze powlekanym). 5. W kolejnej grupie znajdują się opcje mówiące o tym, w jaki sposób kolory RGB zamieniane są na kolory CMYK. Przed omówieniem opcji rozbarwień musimy poznać jeszcze parę zagadnień teoretycznych. Jak już wcześniej wspomniałem, do modelu CMY dodano dodatkowy kolor czarny. Ilość stosowanej farby czarnej wyznacza tzw. procedura generowania czerni. Istnieje kilka sposobów tworzenia koloru czarnego GCR (Gray Component Replacement) i UCR (Under Color Removal). Obie te metody działają w podobny sposób zastępują szarość powstałą w wyniku pokrycia papieru jednakową ilością farb CMY farbą czarną. GCR stosuje się do całego zakresu tonalnego, a UCR od ustalonego przez nas punktu, od którego następuje zamiana farb CMY na czarny. Mechanizm GCR stosuje się na papierach powlekanych. Programy graficzne najczęściej umożliwiają wybór spośród kilku gotowych opcji tego mechanizmu. Photoshop umożliwia generowanie: słabe, średnie, mocne i maksymalne oraz wyłączenie generowania czerni. Przy generowaniu maksymalnym, całość każdej neutralnej składowej CMY zostanie zamieniona na czerń. Dla papierów o gorszych parametrach stosuje się mechanizm UCR. Polega on na tym, że ustalany jest minimalny poziom neutralnej szarości, który muszą tworzyć trzy składowe CMY. Jeżeli ten poziom zostanie przekroczony, wtedy część szarości CMY może zostać wycofana i zamieniona na czerń. 14

Standardowym ustawieniem Photoshopa jest GCR. 6. Wybierz rozbarwienie GCR. 7. Pole wyboru Generowanie czerni pozwala nam określić, jak duże ma być zastępowanie kolorów CMY przez kolor czarny. Jeżeli wybierzemy Brak, to mapa bitowa będzie składała się tylko z kolorów CMY itd. 8. Opcja Limit czarnej farby i Maksymalne pokrycie farbą określa maksymalne wartości, jakie można zastosować w maszynie drukarskiej. Wartości te zależne są od możliwości technicznych konkretnych maszyn drukarskich. Możliwości ustawienia modelu CMYK są bardzo duże. Musimy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że standardowe ustawienia Photoshopa w zdecydowanej większości przypadków zdają doskonale egzamin. Zmiana tych ustawień powinna być podparta dużym doświadczeniem. z Sygnalizuje zadania praktyczne, których rozwiązanie znajduje się na końcu lekcji (jeśli jest taka potrzeba). Jak już wcześniej wspomnieliśmy, przestrzeń kolorów RGB jest większa od modelu CMYK. Podczas konwersji na tryb CMYK kolory niemieszczące się w tym modelu zostają przekonwertowane do najbardziej im podobnych. Na obrazie w trybie RGB możemy wyświetlić te kolory, które nie mieszczą się w przestrzeni modelu CMYK. Unikaj wielokrotnej konwersji pomiędzy trybami RGB i CMYK. ZaDaniE 7 1. Otwórz plik ogród.jpg. 2. Z menu Widok wybierz polecenie alarm gamut. 3. Na obrazie na szaro zostaną zaznaczone te kolory, które nie mieszczą się w przestrzeni kolorystycznej modelu CMYK. Do każdej mapy bitowej w trybie RGB, CMYK lub Skali szarości stworzonej w programie możemy dołączyć profil koloru. Od tej chwili każdy inny program obsługujący profile ICC otrzyma informację o przestrzeni kolorów. Każdy obraz w programie Photoshop zawiera tzw. kanały zawierające informacje na temat jednego z kolorów składowych. Ich liczba zależna jest od trybu model RGB ma trzy kanały (red, green, blue), a model CMYK cztery (cyan, magenta, yellow, black). Wyświetlając poszczególne kanały modelu CMYK, uzyskujesz informacje o rezultacie rozbarwiania. ZaDaniE 8 1. Otwórz plik ogród.jpg. 2. Z menu obraz wybierz polecenie Tryb CMYK. 3. Z menu okno wybierz polecenie Kanały. Wyświetli się paleta zawierająca kanały (w tym przypadku obraz CMYK i dodatkowo cztery kanały wyświetlające informacje o kolorach poszczególnych kolorów składowych). 15

4. Kliknij ikonę oko przy jednym z kanałów, aby go wyłączyć i sprawdź, jak zmienia się wygląd obrazu. Dzięki temu możesz zaobserwować, jaki jest udział wybranego koloru w kolorystyce zdjęcia. Zrzuty ekranu Liczne zrzuty ekranowe ułatwią Ci poruszanie się po programach. 5. Z menu Edycja wybierz polecenie Cofnij Kolor CMYK. Obraz zmieni tryb na RGB, a w palecie Kanały wyświetlą się kanały: czerwony, zielony, niebieski. Zauważ, że w trybie RGB kolor czarny jest zawarty we wszystkich kanałach, a w trybie CMYK jest wydzielony jako osobny kanał. 6. W oknie dialogowym Własny CMYK wybierz z menu Generowanie czerni opcję Brak. 7. Z menu obraz wybierz polecenie Tryb CMYK. 8. Przejdź do palety Kanały. Zauważ, że kanał czarny jest pusty. Wybieraj po kolei pozostałe kanały. Zwróć uwagę na to, jak dużo informacji (ciemny obraz) zawierają kanały CMY. 9. Z menu Edycja wybierz polecenie Cofnij Kolor CMYK. 10. Teraz w oknie Własny CMYK zmień Generowanie czerni na kolejne opcje. Za każdym razem analizuj zawartość kanałów CMYK dla kolejnych metod tworzenia czerni. Zwróć uwagę, jak zmienia się liczba informacji znajdująca się w kanałach CMYK. 16

Podsumowanie Dla dodatkowego utrwalenia materiału każda lekcja zakończona jest podsumowaniem obejmującym najważniejsze zagadnienia w niej występujące. Podsumowanie 1. Kolory z modelu RGB wykorzystujemy do przygotowania prac wyświetlanych na ekranie monitora (grafika dla Internetu, prezentacje multimedialne itp.). 2. Kolory z modelu CMYK wykorzystujemy do prac, które docelowo będą drukowane na drukarce atramentowej lub na maszynie drukarskiej. 3. Nie wybieraj kolorów triady według nazwy, zawsze ustalaj je przez liczbowe określenie wartości kolorów podstawowych. 4. Pamiętaj, że nie wszystkie kolory, które widzisz na ekranie, można prawidłowo wydrukować. Przestrzeń kolorystyczna modelu RGB jest znacznie większa od przestrzeni kolorystycznej modelu CMYK. 5. Jeżeli Twój projekt przewiduje zastosowanie podkładu w jednolitym kolorze na dużej powierzchni i nie zawiera kolorowych zdjęć czy grafik, zastosuj kolory dodatkowe (Pantone). 6. Nim zdobędziesz konieczne doświadczenie, nie eksperymentuj z ustawieniami rozbarwień z powodzeniem możesz polegać na standardowych ustawieniach programu Photoshop. 7. Dokładnie skalibruj swój monitor. Pamiętaj, że zmiana oświetlenia, np. przez dodanie nowej lampy, powoduje konieczność ponownej kalibracji. Jeżeli po wykonaniu prawidłowej kalibracji i prawidłowym wyborze profili ICC dla urządzeń, którymi dysponujesz, kolory na ekranie w dalszym ciągu będą odbiegały od kolorów wydrukowanych, nie przejmuj się prawdopodobnie nie jest to spowodowane brakiem Twoich umiejętności, lecz ograniczone jakością sprzętu (monitory wiernie wyświetlające kolory są bardzo drogimi urządzeniami). 8. Jeżeli będziesz wykonywał dużo ćwiczeń praktycznych, szybko nabierzesz wprawy w określaniu prawidłowej kolorystyki na podstawie wskazań liczbowych (np. palety Info w Photoshopie). To, co jest wyświetlane na ekranie monitora, nie będzie wpływało na jakość Twojej pracy. 9. Gdy będziesz wykonywał korektę zakresu tonalnego mapy bitowej, zachowaj dużą ostrożność. Dla pewności pracuj na początku na kopii mapy bitowej, tak abyś mógł porównać oryginał ze zmodyfikowanym przez Ciebie obrazem. 17

18

19

PROGRAM KURSU Zeszyt 1 Pakiet CorelDRAW i Photoshop przygotowanie do pracy Wstęp Nazewnictwo stosowane w kursie Interface i obszar pracy (workspace) CorelDRAW Interface i obszar pracy (workspace) Photoshop Modyfikacja obszaru pracy CorelDRAW według indywidualnych potrzeb Zeszyt 2 Wiadomości na temat grafiki wektorowej i bitowej Krótki opis standardu PostScript Konfiguracja Photoshop Grafika wektorowa Grafika bitowa (rastrowa) rozdzielczość w grafice bitowej Rysowanie podstawowych figur geometrycznych (linia, kwadrat, prostokąt, koło, elipsa) i modyfikowanie ich kształtu Zmiana rozdzielczości, wielkości, kadrowanie mapy bitowej Zeszyt 3 Praca z tekstem Czcionka postscriptowa, True Type i Open Type Kodowanie czcionek Zarządzanie czcionkami Formatowanie tekstu w programie CorelDRAW Formatowanie tekstu w programie Photoshop Zeszyt 4 Kolory Zagadnienie kolorów Modele barw RGB i CMY (CMYK) Kalibracja kolorów Zarządzanie kolorami w programie CorelDRAW Kolory w Photoshop Korekcja koloru mapy bitowej Zeszyt 5 Formaty plików graficznych Formaty zapisu grafiki komputerowej Funkcja eksport i import w programie CorelDRAW Importowanie grafiki w różnych formatach do CorelDRAW Eksportowanie grafiki do różnych formatów w CorelDRAW Wykorzystanie funkcji OLE Otwieranie grafiki w różnych formatach w Photoshop Zeszyt 6 Drukowanie Rodzaje drukarek i druku Drukowanie z CorelDRAW Drukowanie z Photoshop Wykonanie listownika w CorelDRAW Wykonanie wizytówki w CorelDRAW Zeszyt 7 Skanowanie Przegląd skanerów Skanowanie Retusz zeskanowanej mapy bitowej w Photoshop Zeszyt 8 Praca z grafiką bitową w CorelDRAW Praca z mapą bitową w CorelDRAW Łączenie grafiki bitowej i wektorowej w CorelDRAW Wykonanie ogłoszenia prasowego w CorelDRAW Zeszyt 9 Zaawansowane techniki edycji Szparowanie w programie Photoshop Praca na warstwach w programie Photoshop Praca na warstwach w programie CorelDRAW Wykonanie colage w programie PhotoShop Wykonanie kolorowego rysunku w programie PhotoShop Wykonanie herbu w programie CorelDRAW Zeszyt 10 Efekty specjalne Efekty specjalne w Photoshop Efekty specjalne w CorelDRAW Wykonanie opakowania Zeszyt 11 Zaawansowane funkcje w CorelDRAW Zaawansowane funkcje CorelDRAW Wykonanie opakowania kartonowego Wykonanie wykrojnika Zeszyt 12 Wykonanie skomplikowanego projektu Organizacja pracy przy skomplikowanych projektach Wykonanie folderu składanego w CorelDRAW Zastosowanie folii UV Zeszyt 13 Poligrafia część I Zarys poligrafii i technik druku Wykonanie broszury wielostronnicowej w programie CorelDRAW Zeszyt 14 Poligrafia część II Przygotowanie pracy na potrzeby poligrafii Impozycja w programie CorelDRAW Naświetlanie listownika Naświetlanie folderu Naświetlanie broszury wielostronnicowej Naświetlanie opakowania Zeszyt 15 Adobe Acrobat Opis formatu Adobe Acrobat Zapisywanie prac do formatu Acrobat Import prac w formacie Acrobat do CorelDRAW import prac w formacie Acrobat do Photoshop Zeszyt 16 Internet Przygotowanie grafiki do Internetu Ciekawe strony internetowe poświęcone grafice komputerowej Nie jesteś sam grupy dyskusyjne poświęcone grafice komputerowej Projektowanie strony www w programie CorelDRAW

Opieka nauczyciela Podczas trwania kursu każdy student jest objęty indywidualnym wsparciem nauczyciela, który sprawdza prace domowe, wychwytuje błędy i naprowadza na prawidłowe rozwiązania.

Spotkajmy się na Campusie! Campus to międzynarodowa społeczność studentów, gdzie: - znajdziesz ludzi o podobnych zainteresowaniach, - podzielisz się swoją pasją, - zyskasz dostęp do dodatkowych materiałów szkoleniowych.