13. STRESZCZENIE Celem niniejszego opracowania jest aktualizacja Programu Ochrony Środowiska gminy Trzebinia, którego realizacja doprowadzi do poprawy i efektywnego zarządzania środowiskiem wskaże skuteczne mechanizmy chroniące środowisko przed degradacją, a także stworzy warunki dla wdrożenia wymagań obowiązującego w tym zakresie prawa Unii Europejskiej. Program Ochrony Środowiska określa politykę środowiskową, ustala cele i zadania oraz szczegółowe programy zarządzania, odnoszące się do aspektów środowiskowych, usystematyzowane według priorytetów. Przy tworzeniu Programu Ochrony Środowiska przyjęto założenie, że powinien on spełniać rolę narzędzia w pracy przyszłych użytkowników, ułatwiającego i przyspieszającego rozwiązywanie zagadnień techniczno ekonomicznych związanych z różnymi aspektami środowiskowymi. Program Ochrony Środowiska wspomaga dążenie do uzyskania sukcesywnej poprawy stanu środowiska, ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko różnych źródeł zanieczyszczeń oraz ochronę i rozwój istniejących na danym terenie walorów środowiska. Prezentuje on cele i kierunki działań koniecznych do pojęcia w zakresie ochrony poszczególnych komponentów środowiskowych, których efektywność jest weryfikowana poprzez sporządzanie co 2 lata raportu. Niniejsza Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska gminy Trzebinia na lata 2010-2013 jest opracowaniem powstałym w oparciu o dane pochodzące z następujących źródeł. Są to przede wszystkim: opracowania udostępnione przez Urząd Miasta w Trzebini, dane zebrane przez zespół autorów, opracowania i raporty takich instytucji jak m.in.: o Ministerstwo Środowiska, o Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, o Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, o Urząd Statystyczny w Krakowie. Niniejsze opracowanie składa się z następujących zasadniczych części: wstępu dotyczącego celów polityki ekologicznej państwa, województwa małopolskiego, starostwa powiatowego i gminy, ogólnych danych o gminie i stanie środowiska gminy, analizy stanu aktualnego poszczególnych komponentów środowiska wraz z identyfikacją problemów, programu zadaniowego, uwarunkowań realizacyjnych, propozycji systemu wdrażania i monitorowania. Do dokumentów prezentujących cele polityki ekologicznej województwa małopolskiego i powiatu chrzanowskiego, które stanowią wytyczne dla Programu Ochrony Środowiska dla gminy Trzebinia należą: 156

Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2007-2013 Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2007-2013 przyjęta przez Sejmik Województwa Małopolskiego Uchwałą Nr XLI/527/06 z dnia 30 stycznia 2006 r. jest podstawowym i nadrzędnym dokumentem przygotowanym przez Samorząd Województwa, w którym określono cele i priorytety polityki rozwoju województwa z perspektywy regionalnej. Zawarta w Strategii wizja rozwoju województwa to: Małopolska regionem szans wszechstronnego rozwoju ludzi i nowoczesnej gospodarki, silnym aktywnością swych mieszkańców, czerpiącym z dziedzictwa przeszłości i zachowującym tożsamość w integrującej się Europie Strategia rozwoju województwa w latach 2007-2013 koncentruje się na trzech polach aktywności: A Konkurencyjność gospodarcza, B Rozwój społeczny i jakość życia, C Potencjał instytucjonalny. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego Głównym zadaniem Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego (PZPWM) jest określenie celów oraz zasad i kierunków gospodarowania przestrzenią województwa, które stanowią rozwinięcie długofalowej polityki regionalnej, określonej w Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego (SRWM). Ważnym zadaniem PZPWM jest także stworzenie optymalnych warunków przestrzennych do realizacji przyjętych w SRWM priorytetów inwestycyjnych, jak również programów krajowych i wojewódzkich. Istotną funkcją tego dokumentu jest koordynacja zadań rządowych i samorządowych w celu osiągnięcia merytorycznej spójności i zgodności z wojewódzką polityką przestrzenną. Stanowiąc największą i usystematyzowaną bazę danych o gospodarowaniu przestrzenią regionu, jest także płaszczyzną wymiany informacji i podejmowania negocjacji pomiędzy samorządem województwa i gminą. Cel generalny zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego to: Harmonijne gospodarowanie przestrzenią jako podstawa dynamicznego i zrównoważonego rozwoju województwa Cele strategiczne stawiane poszczególnym komponentom polityki przestrzennej dotyczące ochrony środowiska to: oszczędne i zrównoważone gospodarowanie kopalinami, zintegrowana ochrona zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem oraz nadmiernym lub nieuzasadnionym zużyciem, zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, wykorzystanie zasobów glebowych przy uwzględnieniu warunków ekonomicznych i racjonalności ekologicznej, zapewnienie trwałości ekosystemów leśnych, ochrona przyrody i różnorodności biologicznej poprzez zachowanie, wzbogacanie i odtwarzanie zasobów przyrody, uporządkowanie gospodarki odpadami, likwidacja zagrożeń dla środowiska z tytułu zanieczyszczenia powietrza, hałasu, wibracji i promieniowania elektromagnetycznego, zapewnienie zaopatrzenia w wodę wysokiej jakości i odprowadzania ścieków. Poszczególnym celom strategicznym przypisane zostały cele operacyjne. Kolejnym poziomem są kierunki działań, jakie należy podjąć dla osiągnięcia założonych celów operacyjnych. 157

Program Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2007-2014 Program Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2007-2014 został przyjęty przez Sejmik Województwa Małopolskiego Uchwałą Nr XI/133/07 z dnia 24 września 2007 r. W dokumencie tym jako nadrzędny cel polityki ekologicznej województwa odzwierciedlający równocześnie cele zawarte w SRWM oraz w PZPWM, uznano: Zapewnienie wysokiej jakości życia mieszkańców poprzez poprawę stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami Strategia Rozwoju Powiatu Chrzanowskiego na lata 2006-2015 Strategia Rozwoju Powiatu Chrzanowskiego na lata 2006-2015, została przyjęta uchwałą Nr XLV/273/2006 Rady Powiatu Chrzanowskiego z dnia 30 marca 2006 r. Dokument jest zbiorem zadań przeznaczonych do realizacji nie tylko przez Starostwo Powiatowe, ale przez całą społeczność lokalną i wszystkie instytucje działające na terenie powiatu. Za główne kierunki rozwoju mogące stać się kołami zamachowymi dla dalszego rozwoju powiatu uznano: Tereny inwestycyjne i infrastruktura techniczna Gospodarka lokalna Kultura, sport i rekreacja Usługi społeczne dla mieszkańców W dokumencie tym za cel strategiczny przyjęto: Rozwój infrastruktury technicznej zwiększającej atrakcyjność inwestycyjną powiatu Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Chrzanowskiego Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Chrzanowskiego został przyjęty uchwałą Nr XXXII/191/2005 Rady Powiatu w Chrzanowie z dnia 24 lutego 2005 r. W dokumencie tym jako cel nadrzędny polityki ekologicznej Powiatu Chrzanowskiego przyjęto: Zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy powiatu chrzanowskiego zapewniający wysoką jakość środowiska Program Ochrony Środowiska dla powiatu Chrzanowskiego jest dokumentem planowania strategicznego, stawiającym cele i kierunki polityki ekologicznej samorządu powiatu i określającym wynikające z niej działania. Do głównych celów zaliczono: Zapewnienie wysokiej jakości powietrza oraz redukcja emisji pyłów i gazów, Poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych, rozbudowa systemu kanalizacji oraz racjonalne zużycie wody i ochrona przed powodziową, Ochrona powierzchni ziemi i gleb przed degradacją oraz rekultywacja terenów zdegradowanych Racjonalne gospodarowanie zasobami naturalnymi, Zmniejszenie uciążliwości hałasu w środowisku, Zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych oraz wzrost poziomu lesistości powiatu, Utrzymanie wartości pól elektromagnetycznych na poziomie nie przekraczającym dopuszczalnego lub ich obniżenie do wartości dopuszczalnych, Minimalizacja ilości powstających odpadów i eliminacja zagrożeń wynikających z gospodarowania odpadami, Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców. 158

Strategia Rozwoju Gminy Trzebinia na lata 2007 2015 Strategia Rozwoju Gminy Trzebinia na lata 2007 2015 przyjęta została uchwałą Nr LII/733/IV/2006 Rady Miasta Trzebini w dniu 29 września 2006 r. Dokument zawiera diagnozę stanu gminy Trzebinia, w ramach której przedstawiono szczegółową charakterystykę gminy oraz analizę strategiczną wytyczającą kierunki, cele i zadania gminy Trzebinia na kolejny okres programowania unijnego. Przyjęto następujące kierunki i cele rozwoju strategicznego gminy: 1. Gospodarka oparta na wiedzy 2. Jakość życia mieszkańców 3. Środowisko 4. Edukacja, kultura, sport i rekreacja Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Trzebinia Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Trzebinia (SUiKZP) przyjęte zostało Uchwałą nr XII/114/V/2007 Rady Miasta Trzebini z dnia 28 września 2007 r. Dokument stanowi kompleksową diagnozę wszystkich podstawowych uwarunkowań rozwoju oraz kierunków przekształceń struktury przestrzennej gminy Trzebinia. Studium wskazuje ponadto tereny pod inwestycje z rozróżnieniem na sposoby użytkowania gruntów oraz wyznacza główną sieć dróg w gminnym systemie transportu. Jako cztery niezbędne programy operacyjne wymienia: Program realizacji przedsięwzięć publicznych samorządu terytorialnego, Program gospodarki gruntami, Program ochrony dziedzictwa kulturowego i kształtowania atrakcyjnego krajobrazu gminy, Program rozwoju nowoczesnej edukacji i nauki. W dokumencie tym wyznaczono także obszary zdegradowane, wymagające rewitalizacji oraz zidentyfikowano szereg problemów infrastrukturalnych. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Trzebinia na lata 2007-2013 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Trzebinia na lata 2007-2013, został przyjęty uchwałą Nr XXIII/240/V/2008 Rady Miasta Trzebini z dnia 25 lipca 2008 r. Jako cel główny programu przyjęto: Eliminację zjawisk kryzysowych oraz likwidacja barier rozwoju występujących w Mieście Trzebinia, poprzez zintegrowanie działań publicznych i prywatnych w wymiarze społecznym, gospodarczym i przestrzennym. Przyjęto cele szczegółowe dla poszczególnych sfer problemowych, tj.: zagospodarowanie przestrzenne, mieszkalnictwo, społeczeństwo, infrastruktura techniczna, gospodarka. 159

W oparciu o zaprezentowane cele polityki ekologicznej zawarte w cytowanych powyżej dokumentach oraz po przeanalizowaniu stanu aktualnego wszystkich komponentów środowiska oraz identyfikacji problemów sformułowano cele do realizacji na terenie gminy Trzebinia. Na postawie tych informacji zaplanowano zadania własne i koordynowane do realizacji w latach 2010-2013, które zostały zamieszczone w tabelach na końcu każdego rozdziału. W tabeli 13-1 przedstawiono zestawienie zidentyfikowanych problemów, celów oraz zaplanowanych zadań własnych i koordynowanych dla każdej z dziedzin ochrony środowiska. Natomiast ilość zaplanowanych zadań własnych i koordynowanych do realizacji w latach 2010-2013 w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010-2013 przedstawiono w tabeli 13-2. 160

z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska Tabela 13-1 Zestawienie zidentyfikowanych problemów, celów oraz zaplanowane zadania własnych i koordynowanych dla każdej z dziedzin ochrony środowiska Dziedzina Identyfikacja problemów Cel dla gminy Trzebinia Zaplanowane zadania OCHRONA PRZYRODY brak pełnego opracowania monitoringu stanu zachowania gatunków, obszarów chronionych, ptaków i siedlisk przyrodniczych, zgodnego z wymaganiami krajowymi i międzynarodowymi, zbyt mała ilość stawów i tzw. oczek wodnych (względy krajobrazowe i biocenotyczne), zalesianie gruntów porolnych gatunkami obcymi rodzimej florze, bądź gatunkami spoza naturalnego zasięgu geograficznego, zbyt niski wskaźnik powierzchni terenów zieleni niskiej ogólnodostępnej, zbyt mała ilość ścieżek dydaktycznych w obrębie obszarów przyrodniczo cennych, mało rozpropagowana agroturystyka i turystyka weekendowa. Ochronę terenów przyrodniczo cennych Urządzanie i utrzymywanie terenów zieleni miejskiej i parkowej w gminie, cięcia pielęgnacyjne drzew i krzewów, nowe nasadzenia (W) Realizacja uproszczonego planu urządzenia lasu oraz inwentaryzacji stanu lasu dla lasów będących własnością gminy Trzebinia (W) Promocja własnych działań i inicjatyw proekologicznych promujących walory środowiska przyrodniczego o charakterze cyklicznym: Dzień Ziemi, Sprzątanie Świata, imprezy plenerowe, konkursy (W) Realizacja działań w zakresie tworzenia sieci ścieżek przyrodniczo-dydaktycznych w obrębie obszarów przyrodniczo cennych i atrakcyjnych krajobrazowo oraz dziedzictwa kulturowego (W) Realizacja programu rozwoju turystyki i rekreacji w gminie (W) Rewaloryzacja Zespołu Dworsko-Parkowego Zieleniewskich w Trzebini (K) Objęcie ochroną drzew propozycje pomników przyrody oraz prace pielęgnacyjno-konserwacyjne w stosunku do istniejących i proponowanych pomników przyrody oraz utrzymanie obszarów chronionych (K) 161

z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska Dziedzina Identyfikacja problemów Cel dla gminy Trzebinia Zaplanowane zadania GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA niedotrzymanie właściwych standardów wód powierzchniowych pod względem jakościowym, duża liczba zakładów stwarzających zagrożenie dla wód powierzchniowych i podziemnych, niski stopień skanalizowania gminy, stosunkowo duża liczba posesji wyposażonych w szamba, stanowiące lokalne źródła zanieczyszczeń, brak skutecznych sposobów zagospodarowania osadów z oczyszczalni. Rozbudowę sieci kanalizacyjnej w gminie oraz monitorowanie potencjalnych źródeł zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych Budowa kanalizacji sanitarnej w Lgocie (W) Budowa kanalizacji deszczowej przy ul. Żmirka w Trzebini (W) Przyłączenie obiektów gminnych do kanalizacji sanitarnej (W) Inwentaryzacja i likwidacja dzikich wysypisk odpadów (W) Inwentaryzacja zbiorników i przydomowych oczyszczalni ścieków (W) Dobór lokalizacji nowopowstających obiektów ze względu na ewentualne ich zagrożenie dla jakości wód podziemnych (W) Regulacja i konserwacja potoków, cieków wodnych i rowów odwadniających (W) Rozpoznanie dalszych potrzeb w zakresie zabezpieczenia przeciwpowodziowego (W) Propagowanie tzw. dobrych praktyk rolniczych w celu zmniejszenia zanieczyszczeń obszarowych przez związki biogenne (W) Dofinansowanie budowy przydomowych, biologicznych oczyszczalni ścieków (W) Monitoring stanu czystości wód powierzchniowych i podziemnych (K) Regulacja rzek i potoków, zabudowa wyrw brzegowych, roboty konserwacyjne (K) 162

z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska Dziedzina Identyfikacja problemów Cel dla gminy Trzebinia Zaplanowane zadania GLEBA I POWIERZCHNIA ZIEMI skażenie gleb metalami ciężkimi i związaną z tym konieczność wyłączenia ich z produkcji żywności, niekorzystne oddziaływanie terenów skażonych działalnością przemysłową i konieczność podjęcia działań w zakresie ich rekultywacji, rezygnacja z użytkowania rolniczego gleb i związana z tym ich degradacja (procesy erozyjne, silne zachwaszczenie i zakrzewienie), zły stan infrastruktury drogowej, brak obwodnicy gminy oraz pasów zieleni izolacyjnej. Zapobieganie skażeniu i degradacji gleb użytkowanych rolniczo oraz rekultywacja terenów skażonych Rekultywacja zbiornika odpadów niebezpiecznych i szkodliwych po zakładach Górka w Trzebini (W) Identyfikacja gruntów i nieużytków do planowanego zalesienia (W) Opracowanie materiałów edukacyjnych dotyczących ochrony powierzchni ziemi i gleb (W) Likwidacja punktowych źródeł zanieczyszczenia gleb (W) Rewitalizacja miasta Trzebinia Etap I przebudowa płyty rynku wraz z budową parkingu oraz renowacją gminnych budynków w centrum miasta (W) Zagospodarowanie terenu SP w Młoszowej Moje boisko Orlik 2012 (W) Zagospodarowanie Błoń Karniowickich i terenu koło Domu Kultury (W) Zagospodarowanie centrum wsi Psary w tym termomodernizacja Domu Kultury i zmiana sposobu ogrzewania węglowego na gazowy (W) Zagospodarowanie terenu Szkoła Podstawowa w Bolęcinie, budowa zaplecza i remont boiska Orlik Plus (W) Zagospodarowanie terenu przy ul. Florkiewicza w Młoszowej (W) Zagospodarowanie terenu przy ul. Łokietka w Karniowicach (W) Wykonanie i aktualizacja map glebowych gminy oraz uwzględnienie ewentualnych zmian w planie zagospodarowania przestrzennego gminy (K) Przebudowa lokalnego systemu komunikacyjnego oraz budowę ekranów lub urządzanie pasów zieleni izolacyjnej wzdłuż tras komunikacyjnyc (K) Propagowanie tworzenia grup producenckich oraz działań w kierunku scalania i wymiany gruntów (K) Rekultywacja terenów zdegradowanych (K) Kontrola podmiotów gospodarczych w zakresie ich wpływu na zanieczyszczenie środowiska glebowego (K) Dostosowanie gospodarstw do wymogów rolnictwa ekologicznego (K) Propagowanie działalności agroturystycznej i rolnictwa ekologicznego (K) Upowszechnienie zasad Dobrej Praktyki Rolniczej i rolnictwa ekologicznego (szkolenia zajęcia praktyczne) (K) 163

z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska Dziedzina Identyfikacja problemów Cel dla gminy Trzebinia Zaplanowane zadania OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO GOSPODARKA ODPADAMI zbyt duża wielkość emisji ze źródeł przemysłowo-energetycznych i źródeł rozproszonych, niecałkowite wyeliminowanie niskiej emisji poprzez wymianę starych palenisk węglowych na nowoczesne ekologiczne piece, przestarzały układ komunikacyjny, zły stan techniczny dróg, brak wystarczającej ilości pasów zieleni wzdłuż pasów drogowych, zły stan techniczny budynków miejskich (stare niewymienione okna, brak termoizolacji), duża ilość płyt azbestowych na budynkach. brak zorganizowanego systemu zbierania odpadów biodegradowalnych, brak zorganizowanego systemu zbierania odpadów niebezpiecznych oraz brak Gminnego Punktu Zbierania Odpadów Niebezpiecznych, ciągłe odradzanie się tzw. dzikich wysypisk odpadów na terenie gminy. Polepszenie jakości powietrza atmosferycznego oraz Ograniczanie emisji gazów i pyłów Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów komunalnych oraz doskonalenie zgodnie z aktualnymi normami europejskimi systemu ich odzysku i unieszkodliwiania Wspieranie finansowe indywidualnych, ekologicznych instalacji grzewczych (osoby fizyczne) realizowane zgodnie z zarządzeniem Burmistrza Miasta Trzebini, (kontynuacja) (W) Modernizacja systemów grzewczych stanowiących mienie komunalne (kontynuacja) (W) Kontynuacja budowy ścieżek rowerowych (W) Wymiana okien i termoizolacja budynków gminnych (W) Poprawa stanu technicznego dróg (W) Opracowanie materiałów edukacyjnych w zakresie ochrony powietrza dla mieszkańców gminy (W) Unowocześnienie układu komunikacyjnego (K) Rozwój sieci monitoringu jakości powietrza przez udział gmin i powiatu w monitoringu regionalnym (K) Systematyczne prowadzenie kontroli dotyczącej przestrzegania zasad ochrony środowiska dla podmiotów gospodarczych (K) Kontynuacja prowadzenia pomiarów zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego na terenie miasta Trzebinia w ramach zadań monitoringowych WIOŚ (K) Realizacja zadań zaplanowanych w aktualizacji Planu gospodarki odpadami dla gminy Trzebinia 164

z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska Dziedzina Identyfikacja problemów Cel dla gminy Trzebinia Zaplanowane zadania OCHRONA PRZED HAŁASEM zły stan infrastruktury drogowej na terenie gminy, uciążliwość akustyczna związana z wzrostem natężenia ruchu na DK 79 i drodze wojewódzkiej nr 791, brak obwodnicy gminy, uciążliwość akustyczna autostrady A4 Zmniejszenie uciążliwości akustycznej na terenie gminy poprzez poprawę funkcjonalności układu komunikacyjnego Uwzględnienie w planie zagospodarowania przestrzennego i decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego wymagań z zakresu ochrony przed hałasem (W) Opracowanie studium komunikacyjnego gminy wraz z projektem zmian organizacji ruchu(w) Opracowanie materiałów edukacyjnych dotyczących ochrony przed uciążliwością akustyczną (W) Modernizacja i przebudowa dróg gminnych (W) Okresowe przeprowadzenie badań poziomu hałasu wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych drogowych i kolejowych (K) Stworzenie bazy danych o obiektach przemysłowych i usługowych stwarzających zagrożenie akustyczne dla mieszkańców i środowiska (K) Modernizacja DK79 i drogi wojewódzkiej nr 791 oraz dróg powiatowych (K) Budowa ekranów lub urządzanie pasów zieleni izolacyjnej wzdłuż tras komunikacyjnych (K) Utworzenie terenów zieleni izolacyjnej wokół obiektów uciążliwych dla środowiska (K) Budowa systemu monitorowania hałasu drogowego (K) Stosowanie technologii ograniczających emisje hałasu do środowiska (K) Kontrola podmiotów gospodarczych w zakresie ich wpływu na środowisko akustyczne (K) 165

z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska Dziedzina Identyfikacja problemów Cel dla gminy Trzebinia Zaplanowane zadania OCHRONA PRZED NIEJONIZUJĄCYM PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNETYCZNYM brak monitorowania źródeł niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego, nie przestrzeganie przepisów dotyczących dopuszczalnych poziomów promieniowania niejonizującego, szczególnie na obszarach zabudowań mieszkalnych oraz na terenach, na których znajdują się żłobki, przedszkola, szkoły, szpitale, internaty, itp. (wartość składowej elektrycznej elektromagnetycznego promieniowania nie może przekroczyć 1kV/m, natomiast poziom składowej magnetycznej 60 A/m), nie zwracanie szczególnej uwagi przy lokalizowaniu obiektów mieszkalnych w bliskim sąsiedztwie napowietrznych linii elektroenergetycznych lub stacji elektroenergetycznych o napięciu znamionowym 110 kv, niski poziom świadomości społeczeństwa na temat obecności źródeł promieniowania i ich oddziaływania. Kontrolę i ograniczenie emisji do środowiska promieniowania niejonizującego Uwzględnianie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego informacji o obszarach występowania ponadnormatywnych pól elektromagnetycznych (W) Utworzenie rejestru dotyczącego terenów, na których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów promieniowania elektromagnetycznego (K) Zidentyfikowanie źródeł promieniowania elektromagnetycznego i prowadzenie ich aktualnego rejestru (K) 166

z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska Dziedzina Identyfikacja problemów Cel dla gminy Trzebinia Zaplanowane zadania ZAGROŻENIE POWAŻNĄ AWARIĄ EDUKACJA EKOLOGICZNA transport substancji niebezpiecznych przez teren gminy, brak miejsc postojowych dla samochodów przewożących materiały niebezpieczne, niedostateczne wyposażenie jednostek ratownictwa w sprzęt do ratownictwa techniczno-chemiczno-ekologicznego. brak ośrodków edukacji ekologicznej, brak jednolitego programu edukacji ekologicznej w szkołach położonych na terenie gminy, zbyt mało konkursów promujących racjonalne korzystanie ze środowiska, zbyt mało ścieżek ekologicznych, rowerowych i tras turystycznych, niewystarczające promowanie walorów krajobrazowo-przyrodniczych gminy. Zmniejszanie skutków z tytułu awarii przemysłowych oraz nadzwyczajnych zagrożeń środowiska dla środowiska i zdrowia człowieka oraz Bezpieczny transport substancji niebezpiecznych Zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców gminy Trzebinia w zakresie prawidłowego gospodarowania wszystkimi komponentami środowiska Aktualizacja informacji o zakładach o zwiększonym i dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii (K) Badanie przyczyn powstawania oraz sposobów likwidacji skutków poważnych awarii dla środowiska z okresowym sporządzaniem raportów na ten temat (K) Doposażenie Straży Pożarnej w sprzęt ratownictwa techniczno-chemiczno-ekologicznego (K) Propagowanie prawidłowych zachowań społeczeństwa w sytuacji wystąpienia zagrożenia środowiska z tytułu poważnych awarii przemysłowych (K) Kontrola przestrzegania europejskiej umowy ADR o przewozie substancji i materiałów niebezpiecznych (K) Weryfikacja systemu wymiany informacji, komunikacji i łączności w zakresie ochrony przeciwpowodziowej (K) Publikacja (m.in. poprzez stronę internetową) Programu Ochrony Środowiska oraz prowadzenie podstrony internetowej dotyczącej ochrony środowiska (W) Dokształcanie kadry (udział w szkoleniach, konferencjach) (W) Zaplanowanie zwiększenia ilości pracowników do prac związanych z wdrażaniem POŚ i PGO (W) Realizacja zadań dotyczących edukacji ekologicznej z dziedzin środowiskowych objętych Programem Ochrony Środowiska (ulotki, plakaty, odczyty, imprezy) (W) Realizacja zadań z zakresu edukacji ekologicznej (gospodarka odpadami) określonych w aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami (W) W zadania własne K zadania koordynowane 167

Tabela 13-2 Ilość zaplanowanych zadań do realizacji w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010-2013 Lp. Dziedzina ochrony środowiska Ilość zadań zaplanowanych własnych koordynowanych łącznie 1. Ochrona przyrody 5 2 7 2. Gospodarka wodno-ściekowa 10 2 12 3. Ochrona gleby i powierzchni ziemi 11 8 19 4. Ochrona powietrza 6 4 10 5. Gospodarka odpadami wg aktualizacji PGO dla gminy Trzebinia 6. Ochrona przed hałasem 4 8 12 7. Ochrona przed niejonizującym 1 2 3 promieniowaniem elektromagnetycznym 8. Zagrożenie poważną awarią 0 6 7 9. Edukacja ekologiczna 5 0 5 razem 42 32 74 Łącznie w ramach 8 obszarów środowiskowych (z wyłączeniem gospodarki odpadami) zaplanowano do realizacji 74 zadań, z czego 56,8% zadań stanowią zadania własne. Ilość zaplanowanych zadań własnych i koordynowanych w każdym z ww. obszarów środowiskowym przedstawiono także na rysunku 13-1. ilość zadań 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2 5 2 10 8 11 4 8 6 4 2 1 6 5 zadania koordynowane zadania własne ochrona przyrody gospodarka wodno-ściekowa ochrona gleby i powierzchni ochrona ziemipowietrza ochrona przed ochrona hałasemprzed promieniowaniem zagrożenie poważną edukacja awarią ekologiczna obszar środowiskowy Rysunek 13-1 Ilość zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010-2013 zadań własnych i koordynowanych W tabeli 13-3 przedstawiono zestawienie szacunkowych nakładów finansowych na realizację zadań zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska dla gminy Trzebinia na lata 2010-2013. 168

Tabela 13-3 Zestawienie szacunkowych nakładów finansowych na realizację zadań zaplanowanych w Programie Ochrony Środowiska dla gminy Trzebinia na lata 2010-2013 Lp. Dziedzina ochrony środowiska Zestawienie szacunkowych nakładów finansowych [tys. PLN] własnych koordynowanych łącznie 1. Ochrona przyrody 4 040,00 160,00 4 200,00 2. Gospodarka wodno-ściekowa 4 356,00 860,00 5 216,00 3. Ochrona gleby i powierzchni ziemi 76 772,24 630,00 77 402,24 4. Ochrona powietrza 8 665,00 0,000 8 665,00 5. Gospodarka odpadami wg aktualizacji PGO dla gminy Trzebinia 6. Ochrona przed hałasem niekreślono 7. Ochrona przed niejonizującym promieniowaniem elektromagnetycznym niekreślono 8. Zagrożenie poważną awarią wg aktualizacji POŚ dla powiatu chrzanowskiego 9. Edukacja ekologiczna wg systemu płac UM, wg PGO dla gminy Trzebinia razem 93 833,24 1 650,00 95 483,24 Na realizację wszystkich zaplanowanych zadań (z wyłączeniem zadań dotyczących gospodarki odpadami, ochrony przed hałasem, ochrony przed niejonizującym promieniowaniem elektromagnetycznym poważnych awarii oraz edukacji ekologicznej) przewidziano łącznie ok. 95,5 mln PLN. Największe środki finansowe przewidziano na realizację zadań z zakresu: ochrony powierzchni ziemi i gleb (81,1%), a następnie na zadania z zakresu: ochrony powietrza (9,1%), gospodarki wodno-ściekowej (5,4%) oraz ochrony przyrody (4,4%). Bardzo ważnym elementem oceny Programu ochrony środowiska jest tzw. monitoring, który stanowi podstawą oceny efektywności wdrażania polityki środowiskowej, a także dostarcza informacji w oparciu o które można ocenić, czy stan środowiska ulega polepszeniu czy pogorszeniu. Rozróżniamy dwa rodzaje monitoringu: monitoring jakości środowiska oraz monitoring polityki środowiskowej. Monitoring środowiska może być traktowany jako system kontroli stanu środowiska, dostarczający informacje o efektach wszystkich działań na rzecz ochrony środowiska. Jest narzędziem wspomagającym prawne, finansowe i społeczne instrumenty zarządzania środowiskiem. Badanie stanu środowiska realizowane jest w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, koordynowanego przez jednostki Inspekcji Ochrony Środowiska. Badanie to jest systemem pozyskiwania, gromadzenia, przetwarzania i udostępniania informacji o środowisku pozwalającym na ocenę prawidłowości realizowanej polityki ekologicznej. Należy tutaj wymienić następujące segmenty podlegające ocenie: monitoring wód powierzchniowych, monitoring wód podziemnych, monitoring zbiorników zaporowych, monitoring wody pitnej, monitoring jakości powietrza, monitoring gleb, monitoring hałasu. 169

Gmina Trzebinia jest pierwszą jednostką samorządu terytorialnego w Polsce, która uzyskała prestiżowy certyfikat Systemu Ekozarządzania i Audytu (EMAS). System ten wdrożony został w Wydziale Gospodarki Komunalnej Ochrony Środowiska Rolnictwa i Leśnictwa Urzędu Miasta w Trzebini, który od 14 lutego 2008 r., czyli od momentu wpisania przez Ministra Środowiska do krajowego rejestru organizacji zarejestrowanych w systemie Ekozarządzania i Audytu, może posługiwać się wyróżniającym je logo EMAS. Wydział Gospodarki Komunalnej Ochrony Środowiska Rolnictwa i Leśnictwa został wpisany przez Ministra Środowiska do krajowego rejestru organizacji zarejestrowanych w systemie EMAS, pod numerem PL 2.12-001-9. Wspólnotowy System Ekozarządzania i Audytu EMAS jest unijnym instrumentem wprowadzonym w życie przez Parlament Europejski i Radę Europy, którego celem jest zachęcenie różnych organizacji, w tym jednostek samorządu terytorialnego, do ciągłego doskonalenia efektów swojej działalności środowiskowej. System EMAS służy do efektywnego zarządzania aspektami środowiskowymi organizacji w celu zmniejszenia jej szkodliwego oddziaływania na środowisko i spełniania wszelkich wymagań prawnych. Przystąpienie do sytemu stanowi wejście do elitarnego klubu" tych organizacji, które traktują aspekty środowiskowe na równi z innymi elementami prowadzonej działalności oraz w sposób ciągły dążą do minimalizacji swojego negatywnego oddziaływania na środowisko. Kluczową cechą EMAS jest przekazywanie społeczeństwu informacji na temat środowiskowych wpływów za pośrednictwem opracowanej Deklaracji Środowiskowej. Na stronie internetowej Urzędu Miasta Trzebinia znajdują się Deklaracje Środowiskowe za następujące lata: 2006, 2007 i 2008. Kolejna aktualizacja Deklaracji Środowiskowej zostanie przedstawiona w maju 2010 r., zawierające dane za 2009 r. Deklaracja Środowiskowa za rok 2008 dotyczy działań Wydziału Gospodarki Komunalnej Ochrony Środowiska Rolnictwa i Leśnictwa Urzędu Miasta w Trzebini w okresie styczeńgrudzień 2008 r., a także planowanych zadań do realizacji w 2009 r. EMAS w gminie Trzebinia obejmuje nadzór nad następującymi aspektami podejmowanych działań: wytwarzanie odpadów, wytwarzanie ścieków, zużycie surowców naturalnych, emisja CO 2 do atmosfery, decyzje planistyczne i administracyjne, zagrożenie powstawania poważnych awarii środowiskowych. W Deklaracji Środowiskowej za 2008 r. przedstawiono stopień realizacji zaplanowanych celów odnoszących się do aspektów bezpośrednich (tj. wytwarzanie odpadów i zużycie surowców naturalnych) oraz aspektów pośrednich (wytwarzanie odpadów, wytwarzanie ścieków, zużycie surowców naturalnych, emisja CO 2 do atmosfery, decyzje planistyczne i administracyjne oraz zagrożenie powstawania poważnych awarii środowiskowych) oraz sformułowano cele na 2009 r. Najważniejszym wskaźnikiem osiągnięć gminy jest monitorowanie stopnia realizacji zadań. W związku z tym oprócz realizowanego systemu EMAS proponuje się przeprowadzenie monitoringu realizacji Programu Ochrony Środowiska, który należy przeprowadzać co 2 lata. Wyniki oceny, rozbieżności pomiędzy celami i analiza przyczyn tych rozbieżności będą stanowiły wkład do opracowania następnej aktualizacji Programu Ochrony Środowiska. Zmiany wartości wskaźników charakteryzujących elementy środowiska będą wymiernym efektem postępu w realizacji programu. 170