Występowanie nowotworów w populacji zamieszkującej północną część województwa lubelskiego w latach 1999 2006



Podobne dokumenty
Nowotwory złośliwe u dzieci w 2005 roku

Nowotwory złośliwe u dzieci w 2006 roku

EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH W WOJ. ŚWIĘTOKRZYSKIM. Dorota Stępień Świętokrzyskie Centrum Onkologii Zakład Epidemiologii Nowotworów

PrzeŜycia 5-letnie chorych na nowotwory złośliwe w woj. dolnośląskim. Zmiany w dwudziestoleciu , porównanie z Polską i Europą

EPIDEMIOLOGIA. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne. Mierniki epidemiologiczne

Nowotwory złośliwe u dzieci w 2003 roku

Jerzy Błaszczyk. Zachorowania na nowotwory złośliwe we Wrocławiu w latach lat obserwacji epidemii

Tomasz Mierzwa, Wiesława Windorbska, Beata Turczyn, Romana Jańczak

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJ. DOLNOŚLĄSKIM W ROKU 2001 DOLNOŚLĄSKI REJESTR NOWOTWORÓW,

ZACHOROWANIA I ZGONY NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2013 ROKU

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJ. DOLNOŚLĄSKIM W ROKU 2005

Zachorowania na nowotwory złośliwe we Wrocławiu trendy zmian w latach

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJ. DOLNOŚLĄSKIM W ROKU 2003

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJ. DOLNOŚLĄSKIM W ROKU 2004

ZACHOROWANIA I ZGONY NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2011 ROKU

PRZEŻYCIA 5-LETNIE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE Z LAT W WOJ. DOLNOŚLĄSKIM

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJ. DOLNOŚLĄSKIM W ROKU 2002 DOLNOŚLĄSKI REJESTR NOWOTWORÓW,

ZACHOROWANIA I ZGONY NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W 2012 ROKU

Nowotwory w Polsce w 2012 roku

EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W LATACH


NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM ROK 2009

Nowotwory w województwie kujawsko-pomorskim w latach

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM ROK 2008

LUBUSKIE BIURO REJESTRACJI NOWOTWORÓW W GORZOWIE WIELKOPOLSKIM. Nowotwory złośliwe w województwie lubuskim rok 2012


DANE ZA ROK 2015 ISSN

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM ROK 2011

Nowotwory złośliwe u dzieci w 2004 roku

Zachorowania na nowotwory złośliwe w podregionach województwa dolnośląskiego w latach

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM ROK 2007

Zachorowalność na nowotwory złośliwe w roku 2015 w podregionach województwa dolnośląskiego

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM ROK 2006

Statystyki zachorowan na raka. Polska

Hematoonkologia w liczbach. Dr n med. Urszula Wojciechowska

Nowotwory złośliwe w województwie opolskim w 2016 roku. Kazimierz Drosik Urszula Wojciechowska Teresa Gebauer Danuta Owsiak

Tomasz Mierzwa, Wiesława Windorbska, Beata Turczyn, Romana Jańczak

EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH W WOJ. MAZOWIECKIM W 2005 ROKU

Tomasz Mierzwa, Wiesława Windorbska, Beata Turczyn, Romana Jańczak

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM ROK 2010

Nowotwory złośliwe w województwie opolskim w 2015 roku. Kazimierz Drosik Teresa Gebauer Wiesława Kaczmarek

Nowotwory złośliwe w województwie małopolskim w 2016 roku

Nowotwory gruczołu krokowego skala problemu. Dr n med. Urszula Wojciechowska

ZACHOROWANIA NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W POLSCE, W WOJEWÓDZTWIE KATOWICKIM I ŚLĄSKIM

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJ. DOLNOŚLĄSKIM W ROKU 2016

Zachorowalność na nowotwory złośliwe okrężnicy w regionie Polski południowo-wschodniej w latach

Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób nowotworowych oraz opinie konsultantów krajowych i wojewódzkich na temat rozwoju onkologii

Nowotwory złośliwe w województwie małopolskim w 2015 roku

Zachorowalność i zgony na nowotwory złośliwe w powiecie szczecineckim w latach

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJ. DOLNOŚLĄSKIM W ROKU Jerzy Błaszczyk, Maria Jagas, Piotr Hudziec

Rok wydania: 2004 Year of publication: 2004 ISSN: internet:

Podziękowania ISSN: X

Nowotwory złośliwe w województwie podlaskim w 2015 roku

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2000 ROKU.

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJ. DOLNOŚLĄSKIM W ROKU 2006

Rok wydania: 2012 Year of publication: 2012 ISSN:

DANE ZA ROK 2016 ISSN

Nowotwory złośliwe w województwie warmińsko - mazurskim w 2007 roku

Europejski Tydzień Walki z Rakiem

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego

Nowotwory z³oœliwe w województwie opolskim w 2002 roku

Śląskie Centrum Zdrowia Publicznego Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej POKONAĆ NOWOTWÓR

WOJEWÓDZKIE CENTRUM ONKOLOGII W GDAŃSKU NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM W 2008 ROKU. Monika Nowaczyk, Ewa Solska, Eneasz Reca

ISSN X. Monika Nowaczyk, Ewa Solska, Eneasz Reca. Strona 1

Wojewódzki Ośrodek Koordynujący Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi dla Wielkopolski i części Ziemi Lubuskiej (Wielkopolskie Centrum

ANALIZA ZACHOROWAŃ I ZGONÓW NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM 2004r ISNN X

ISSN: Rok wydania: 2007 Year of publication: internet:

Nowotwory złośliwe w województwie lubuskim

Nowotwory złośliwe w województwie lubuskim

All.Can: Stan polskiej onkologii na tle wybranych krajów europejskich

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJ. DOLNOŚLĄSKIM W ROKU Jerzy Błaszczyk, Maria Jagas, Piotr Hudziec

Opolskie Centrum Onkologii im. prof. Tadeusza Koszarowskiego

Urszula Wojciechowska Joanna Didkowska Agnieszka Koćmiel WSTĘP

Sytuacja w zakresie zachorowań na nowotwory złośliwe gruczołu krokowego w woj. dolnośląskim w latach

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJ. DOLNOŚLĄSKIM W ROKU 2007

IRINOTECANUM. Załącznik C.35.a. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA

Nowotwory złośliwe w województwie pomorskim,

Sztum, dnia 10 lutego 2015r.

ISSN X. Monika Nowaczyk, Ewa Solska, Eneasz Reca. Strona 1

Tomasz Mierzwa, Wiesława Windorbska, Jadwiga Stanka, Beata Turczyn

ZACHOROWANIA NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2003 ROKU.

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2010 ROKU ŚWIĘTOKRZYSKIE CENTRUM ONKOLOGII ZAKŁAD EPIDEMIOLOGII NOWOTWORÓW

Rak płuca wyzwania. Witold Zatoński Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie

Poprawa przeżyć chorych na nowotwory złośliwe w Polsce. Analiza przeżyć pacjentów zdiagnozowanych w latach

ANALIZA PRZYCZYN UMIERALNOŚCI MIESZKAŃCÓW POWIATU OLECKIEGO. 1. Długość życia i umieralność mieszkańców powiatu oleckiego

Nowotwory z³oœliwe w województwie œl¹skim w 2004 roku. Cancer in the Silesia Voivodeship in Zofia Ko³osza Tomasz R. Banasik Brunon F.P.

Nowotwory złośliwe w województwie warmińsko - mazurskim w 2006 roku

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2016 ROKU

ANALIZA UMIERALNOŚCI Z POWODU NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM MORTALITY ANALYSIS DUE TO MALIGNANT CARCINOMA IN THE POMORZE REGION

Zachorowalność i umieralność u chorych na przewlekłą białaczkę limfocytową w Polsce w latach

Studium Doktoranckie przy Samodzielnej Pracowni Epidemiologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 3

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2011 ROKU

Nowotwory złośliwe u kobiet na terenie województwa śląskiego w latach

Nowotwory z³oœliwe w województwie œl¹skim w 2007 roku. Cancer in the Silesia Voivodeship in Zofia Ko³osza Tomasz R. Banasik Brunon F.P.

DANE ZA ROK Łódź 2010 rok ISSN

Nowotwory z³oœliwe w województwie œl¹skim w 2006 roku. Cancer in the Silesia Voivodeship in Zofia Ko³osza Tomasz R. Banasik Brunon F.P.

Sytuacja demograficzna i stan zdrowia ludności w woj. podkarpackim w latach

WSKAŹNIKI PRZEŻYĆ CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W POLSCE ZDIAGNOZOWANYCH W LATACH

ZACHOROWANIA NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2002 ROKU.

Transkrypt:

Czeczelewska Probl Hig Epidemiol E, Karczewski 2010, JK. 91(1): Występowanie 87-91 nowotworów w populacji zamieszkującej północną części województwa... 87 Występowanie nowotworów w populacji zamieszkującej północną część województwa lubelskiego w latach 1999 2006 Incidence of neoplasms in the population inhabiting the northern part of the Lubelskie Province between 1999-2006 Ewa Czeczelewska 1/, Jan K. Karczewski 2/ 1/ Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Siedlcach, Wydział Nauk o Zdrowiu 2/ Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Wydział Nauk o Zdrowiu, Zakład Higieny i Epidemiologii Wprowadzenie. Wyróżnikiem polskiej populacji na tle innych krajów europejskich jest wysoka częstość zachorowań na nowotwory złośliwe przed 65. rokiem życia oraz fakt, że nowotwory są główną przyczyną przedwczesnej umieralności zarówno u kobiet jak i u mężczyzn. Cel pracy. Ocena częstości występowania nowotworów według umiejscowienia w grupie kobiet i mężczyzn zamieszkujących północną część województwa lubelskiego w latach 1999-2006. Materiał i metoda. Badania przeprowadzono jednorazowo, metodą retrospektywną. Uzyskane dane o sytuacji epidemiologicznej leczonych pacjentów dotyczyły rodzaju rozpoznanego nowotworu, wieku oraz płci. Poszczególnym rodzajom nowotworów zgodnie z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych zostały przypisane określone kody literowo-cyfrowe. Pozwoliły one zidentyfikować dany nowotwór pod kątem jego umiejscowienia. Strukturę występowania nowotworów wg umiejscowienia w grupie kobiet i mężczyzn przedstawiono w procentach w odniesieniu do całkowitej liczby rozpoznanych przypadków w latach 1999-2006. Wyniki. Spośród 28 rodzajów wykrytych nowotworów wśród kobiet najczęściej występującym był nowotwór złośliwy sutka. Częstość jego występowania wynosiła ponad 31%. Najrzadziej umiejscowionymi nowotworami były nowotwory złośliwe pęcherza moczowego oraz tarczycy, których odsetki nie przekraczały 0,4%. Najbardziej rozpowszechnionymi nowotworami u mężczyzn okazały się nowotwory złośliwe oskrzela lub płuca, które wstępowały w ponad 42%, a w następnej kolejności nowotwór złośliwy gruczołu krokowego i odbytnicy, których częstość występowania była odpowiednio na poziomie 6,7 oraz 5,6%. Rzadko występowały natomiast nowotwory złośliwe ślinianki przyusznej, nieokreślonych narządów trawiennych, wargi, pęcherzyka żółciowego, kości i chrząstki stawowej, zatok przynosowych oraz białaczki szpikowej. Częstość ich występowania nie przekraczała 1%. Wnioski. Wykazano tendencje wskazujące na podobne umiejscowienie nowotworów w populacji kobiet i mężczyzn z północnej części województwa lubelskiego do innych regionów kraju oraz Niemiec i Ukrainy. Słowa kluczowe: nowotwory, umiejscowienie nowotworów Probl Hig Epidemiol 2010, 91(1): 87-91 www.phie.pl Nadesłano: 21.12.2009 Zakwalifikowano do druku: 22.01.2010 Introduction. A discriminating factor of the Polish population in comparison with other European countries is a high incidence of malignant neoplasms in subjects under 65 years of age and the fact that they are the major cause of premature mortality both in women and men. Aim. To analyze the incidence of neoplasms in terms of location in a group of women and men inhabiting the northern part of the Lubelskie Province between 1999 2006. Material and methods. Analyses were conducted once, by use of the retrospective method. The collected data on the epidemiological status of the treated patients referred to the type, age and gender of diagnosed neoplasm. According to the International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems, specified letter-digit codes were ascribed to particular types of neoplasms. The codes enabled identification of the selected neoplasm in terms of its location. The structure of neoplasm incidence according to location in the group of examined women and men was presented in relation to the total number of cases diagnosed between 1999-2006. Results. Out of 28 types of neoplasms detected in women, the most frequent was malignant breast carcinoma. Its frequency accounted for over 31% of cases. The least frequently located carcinomas were malignant carcinomas of urinary bladder and thyroid gland, with the incidence of only 0.4%. In men the most common were malignant neoplasms of bronchi and lungs, diagnosed in over 42% of male patients; followed by neoplasms of prostate and rectum with the incidence rate of 6.7% and 5.6%, respectively. Low incidence was reported in the case of malignant neoplasms of parotid gland, unspecified digestive organs, lip, gallbladder, bone and articular cartilage, nasal sinuses as well as granulocytic leukemia. Their incidence did not exceed 1%. Conclusions. The study demonstrated tendencies of a similar location of neoplasms in the population of women and men from the northern part of the Lubelskie Province to that observed among the inhabitants of other regions of Poland, as well as those from Germany and Ukraine. Key words: neoplasms, location of neoplasms Adres do korespondencji / Address for correspondence Dr n. med. Ewa Czeczelewska Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Siedlcach Wydział Nauk o Zdrowiu, 08-110 Siedlce e-mail: jan.czeczelewski@neostrada.pl Praca została wygłoszona na V Międzynarodowej Onkologicznej Konferencji Naukowej Środowiskowe uwarunkowania chorób nowotworowych. Opieka, leczenie i profilaktyka w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. J. Grodka w Sanoku w dniach 23-24 października 2009 r.

88 Probl Hig Epidemiol 2010, 91(1): 87-91 Wprowadzenie W społeczeństwach krajów rozwiniętych podstawowym problemem zdrowotnym stają się choroby przewlekłe. Schorzeniem, którego waga rośnie w większości społeczeństw, w tym także w krajach rozwijających się, są nowotwory złośliwe. Szacuje się, że nowotwory złośliwe są odpowiedzialne za ponad 6 milionów zgonów na świecie [1]. Najważniejszym wyróżnikiem polskiej populacji na tle innych krajów europejskich jest wysoka częstość zachorowań na nowotwory złośliwe przed 65. rokiem życia oraz fakt, że nowotwory złośliwe są główną przyczyną przedwczesnej umieralności zarówno u kobiet jak i u mężczyzn. Według Wojciechowskiej i wsp. [2] w Polsce w 2004 r. do rejestru nowotworów złośliwych wpłynęły dane o ponad 121300 nowych zachorowaniach. Stwierdzono również prawie 9000 zgonów z tego powodu. Opierając się na danych z lat o najlepszej kompletności rejestracji w obecnej i poprzedniej dekadzie, można zaobserwować w województwie lubelskim stały wzrost zachorowań na nowotwory złośliwe [2,3,4,5]. Z danych Lubelskiego Rejestru Nowotworowego [6] wynika, że struktura zachorowań na nowotwory złośliwe w województwie lubelskim była pod względem lokalizacji schorzeń zbliżona do ogólnopolskiej. Cel pracy Ocena częstości występowania nowotworów według umiejscowienia w grupie kobiet i mężczyzn zamieszkujących północną część województwa lubelskiego w latach 1999 2006. Materiał i metoda Badaniom poddano dokumentację medyczną pacjentów z czterech powiatów północnej części woj. lubelskiego (bialski, łukowski, radzyński, parczewski) leczonych w Oddziale Onkologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego (WSzS) Białej Podlaskiej. W badaniach uwzględniono dane z lat 1999-2006. Materiał skompletowano dla 2048 osób w wieku powyżej 20 lat, z czego 804 stanowili pacjenci ze środowiska miejskiego (39,3%), a 1244 wiejskiego (60,7%). Badania przeprowadzono jednorazowo, metodą retrospektywną. Uzyskane dane o sytuacji epidemiologicznej leczonych pacjentów dotyczyły rodzaju rozpoznanego nowotworu, wieku oraz płci. Poszczególnym rodzajom nowotworów zgodnie z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych [7] zostały przypisane określone kody literowo-cyfrowe. Pozwoliły one zidentyfikować dany nowotwór pod kątem jego umiejscowienia. Strukturę występowania nowotworów wg umiejscowienia w grupie kobiet i mężczyzn przedstawiono w procentach w odniesieniu do całkowitej liczby rozpoznanych przypadków w latach 1999-2006. Wyniki Rycina 1 zawiera dane dotyczące procentowego udziału poszczególnych rodzajów nowotworów według umiejscowienia w grupie kobiet w odniesieniu do łącznej liczby wykrytych przypadków w latach 1999-2006. Spośród 28 rodzajów wykrytych nowotworów najczęściej występującym był nowotwór złośliwy sutka (C50). Częstość jego występowania wynosiła ponad 31%. Kolejnym nowotworem o częstotliwości występowania przekraczającej 12% był nowotwór złośliwy jajnika (C56), a w dalszej kolejności nowotwór złośliwy oskrzela lub płuca (C34), odbytnicy (C20) oraz trzonu macicy (C54), które występowały średnio w niespełna 6%. Najrzadziej umiejscowionymi nowotworami w grupie kobiet były nowotwory złośliwe pęcherza moczowego (C73) oraz tarczycy (C67), których odsetki nie przekraczały 0,4%. Na rycinie 2 przedstawiono procentowy udział poszczególnych rodzajów nowotworów według umiejscowienia w grupie mężczyzn w odniesieniu do łącznej liczby wykrytych przypadków w latach 1999-2006. Najbardziej rozpowszechnionymi nowotworami okazały się nowotwory złośliwe oskrzela lub płuca (C34), które wstępowały w ponad 42%, a w następnej kolejności nowotwór złośliwy gruczołu krokowego (C61) i odbytnicy (C20), których częstość występowania była odpowiednio na poziomie 6,7 oraz 5,6%. Rzadko występowały natomiast nowotwory złośliwe ślinianki przyusznej (C07), nieokreślonych narządów trawiennych (C26), wargi (C09), pęcherzyka żółciowego (C23), kości i chrząstki stawowej (C41), zatok przynosowych (C31), a także szpiczaka mnogiego (C90) oraz białaczki szpikowej (C92). Częstość występowania tych nowotworów nie przekraczała 1%. Dyskusja Spośród całkowitej liczby 960 nowych zachorowań na nowotwory wśród kobiet w latach 1999 2006 w bialskim szpitalu najwyższą częstość występowania (ryc. 1) zaobserwowano w przypadku nowotworu złośliwego sutka (31,3%), jajnika (12,3%), oskrzela lub płuca (7,9%), odbytnicy (5,5%) oraz trzonu macicy (4,5%). W przypadku mężczyzn, u których wykryto 1088 nowych zachorowań w analogicznym okresie czasu, najwyższa względna częstość występowania (ryc. 2) dotyczyła nowotworu złośliwego oskrzela lub płuca (42,1%) a w dalszej kolejności nowotworu gruczołu krokowego (6,7%) oraz odbytnicy (5,6%). Dla porównania w 2004 roku w województwie lubelskim najczęściej rejestrowanymi nowotworami złośliwymi wśród kobiet były nowotwory piersi (19,2%), jelita grubego (10,1%) a następnie trzonu macicy (8,1%), oskrzela lub płuca (7,2%), jajnika

Czeczelewska E, Karczewski JK. Występowanie nowotworów w populacji zamieszkującej północną części województwa... 89 N. zł. sutka (C50) 31,3 N. zł. jajnika (C56) 12,3 N. zł. oskrzela lub płuca (C34) 7,9 N. zł. odbytnicy (C20) N. zł. trzonu macicy (C54) 5,5 4,5 Chłoniaki (C83) N.zł. szyjki macicy (C53) N. zł. jelita grubego (C18) N. zł. bez określonego umiejscowienia (C80) 3,5 Choroba Hodgkina (C81) N. zł. żołądka (C16) N. zł. nerki (C64) N. zł. nieokreślonych narządów trawiennych (C26) N. zł. trzustki (C25) 2,4 2,3 2 2 1,8 N. zł. wątroby (C22) N. zł. zgięcia esiczno odbytniczego (C19) 1,8 1,5 N. zł. skóry (C43) 1,4 Mięsak Kaposi'ego (C46) Szpiczak mnogi (C90) N. zł. rdzenia kręgowego i mózgu (C72) 1,1 N. zł. pęcherzyka żółciowego (C23) N. zł. krtani (C32) N. zł. ślinianki przyusznej (C07) Białaczka szpikowa (C92) 0,5 N. zł. kości i chrzastki stawowej (C41) 0,5 N. zł. przełyku (C15) 0,5 N. zł. tarczycy (C73) 0,4 N. zł. pęcherza moczowego (C67) 0,4 0 5 10 15 20 25 30 35 Ryc. 1. Częstość występowania nowotworów złośliwych (w %) według umiejscowienia w grupie kobiet (n=960) w latach 1999-2006 Fig. 1. Frequency of malignant neoplasm incidence (in %) according to location in a group of women (n=960) between 1999-2006 N. zł. oskrzela lub płuca (C34) N. zł. gruczołu krokowego (C61) 6,7 42,1 N. zł. odbytnicy (C20) 5,6 Chłoniaki (C83) 4,3 N. zł. żołądka (C16) N. zł. pęcherza moczoweg (C67) 4,2 3,9 N.zł. bez określonego umiejscowienia (C80) N. zł. krtani (C32) 3,7 3,5 N. zł. jelita grubego (C18) N. zł. gardła (C13) 2,7 2,4 N. zł. wątroby (C22) 2,3 Choroba Hodgkina (C81) 2,2 N. zł. nerki (C64) N. zł. rdzenia kręgowego i mózgu (C72) 2,1 1,6 N. zł. jądra (C62) Mięsak Kaposi'ego (C46) 1,5 1,4 N. zł. trzustki (C25) N. zł. zgięcia esiczno-odbytniczego (C19) N. zł. przełyku (C15) 1,4 1,3 1,2 N. zł. skóry (C43) 1,2 N. zł. ślinianki przyusznej (C07) Szpiczak mnogi (C90) N. zł. nieokreślonych narządów trawiennych (C26) Białaczka szpikowa (C92) 0,8 0,7 N. zł. wargi (C09) 0,5 N. zł. pęcherzyka żółciowego (C23) 0,5 N. zł. kości i chrząstki stawowej (C41) N. zł. zakola przynosowego (C31) 0,4 0,3 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 Ryc. 2. Częstość występowania nowotworów złośliwych (w %) według umiejscowienia w grupie mężczyzn (n=1088) w latach 1999-2006 Fig. 2. Frequency of malignant neoplasm incidence (in %) according to location in a group of men (n=1088) between 1999-2006 (5,7%) oraz szyjki macicy (5,2%). Nowotworami złośliwymi najczęściej spotykanymi u mężczyzn były natomiast nowotwory złośliwe płuca (26,6%), jelita grubego (10,7%) i gruczołu krokowego (8,2%) [6]. Z danych uzyskanych dla mieszkanek województwa śląskiego w 2003 roku wynika natomiast, że najczęściej występującymi umiejscowieniami nowotworów były piersi (21,5%), jelito grube (11%), płuco (10,4%), skóra (7%), jajnik (5,8%) i szyjka macicy (5,3%). Analizując częstości występowania nowotworów w tym województwie stwierdzono ponadto, że w 1999 roku na trzech pierwszych miejscach występowały te same nowotwory złośliwe (piersi, jelito grube, płuco), jak w 2003 roku, podczas gdy nieczerniakowate nowotwory skóry z ósmego miejsca w 1999 r. przesunęły się na czwarte w 2003 r. Spośród ogółu zgłoszonych nowotworów złośliwych u mężczyzn najczęstsze były nowotwory płuca (23%), jelita grubego (12%), prostaty (9%) i żołądka (6%). Zarówno w 1999 roku jak i 2003 roku na dwóch pierwszych miejscach występowały nowotwory płuca i jelita grubego, podczas gdy nowotwory złośliwe prostaty z czwartego miejsca w 1999 roku przesunęły się na trzecie miejsce w 2003 roku wyprzedzając w rankingu umiejscowień nowotwory złośliwe żołądka (trzecie miejsce w 1999 r.). Te cztery nowotwory, zarówno w 1999 roku jak i w 2003 stanowiły przeszło 50% wszystkich zarejestrowanych nowotworów u mężczyzn [8]. W 2004 r. zarejestrowano w województwie dolnośląskim nieco ponad 10 tys. zachorowań na nowotwory złośliwe, co w porównaniu do roku 2003 stanowiło wzrost o 114 przypadków tj. około 1% [9]. Zachorowania mężczyzn stanowiły 49,7% a kobiet 50,3% wszystkich zarejestrowanych nowotworów. Najczęściej występującymi umiejscowieniami nowotworów u mężczyzn były płuco (27,8%), jelito grube (okrężnica i odbytnica) (1%), gruczoł krokowy (8,3%), pęcherz moczowy (8,2%) i żołądek (5,5%) a u kobiet pierś (22%), jelito grube (okrężnica i odbytnica) (1%), płuco (10%), trzon macicy (6,2%), jajnik i szyjka macicy (po 5,8%). Rachtan i wsp. [10] podają, że w województwie małopolskim, dominującym nowotworem wśród kobiet był również rak piersi, który stanowił około 20% ogółu rejestrowanych nowotworów. Z badań Wojtyś i wsp. [11] wynika natomiast, że w latach 1999-2001 w Wielkopolsce nowotwory złośliwe ogółem diagnozowane były przeciętnie o 28% częściej u mężczyzn niż u kobiet. Wykazano również, że najczęściej występującymi nowotworami u kobiet

90 Probl Hig Epidemiol 2010, 91(1): 87-91 w latach 1999-2001 były nowotwory piersi, które stanowiły 22,9% wszystkich zarejestrowanych przypadków. W tym samym okresie badań zdiagnozowano także 4648 nowotworów złośliwych płuca (C33-C34), z czego 968 wystąpiło u kobiet, a 3680 u mężczyzn i odpowiadało to 6,1% oraz 23,7% wszystkich wykrytych zachorowań na nowotwory odpowiednio u kobiet i mężczyzn. Równie wysoka była liczba zarejestrowanych nowych przypadków zachorowań na raka jelita grubego i odbytnicy (C18-C21). Wykazano 3386 zachorowań u mężczyzn (11,2%) oraz 1637 u kobiet (10,3%). Ponadto w latach 1999-2001 zarejestrowano w Wielkopolsce 1365 nowych przypadków zachorowań na nowotwory złośliwe gruczołu krokowego (C61), co stanowiło 8,8% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe w męskiej populacji województwa. Interesujące wydają się dane dotyczące najczęściej występujących umiejscowień nowotworów w Niemczech. Z danych niemieckiego rejestru zachorowań na raka wynika, że w 2002 r. na nowotwory złośliwe zachorowało 206 000 kobiet oraz 218 250 mężczyzn [12]. Najczęściej występującym nowotworem wśród kobiet był gruczoł piersiowy (27%) natomiast u mężczyzn prostata (22,5%). Na drugim miejscu pod względem rozpowszechnienia, odpowiednio w 17,5% u kobiet oraz około 16% u mężczyzn, wystąpił nowotwór jelita grubego. Trzecie miejsce zajmował nowotwór złośliwy płuca, który wystąpił w 6% u kobiet i 15,5% u mężczyzn. Na czwartym miejscu pod względem umiejscowienia znalazł się u kobiet nowotwór złośliwy macicy, natomiast u mężczyzn nowotwór pęcherza moczowego. Częstość występowania tych nowotworów wynosiła odpowiednio 5,5 oraz 8%. Z danych Narodowego Rejestru Raka [13] wynika, że w 2000 roku wśród ukraińskich kobiet najczęstszymi umiejscowieniami nowotworów były piersi (19,3%), trzon macicy oraz żołądek (odpowiednio w 7,5%), okrężnica (6,2%) szyjka macicy (6,0%) oraz jajnik (5,1%). Spośród ogółu zgłoszonych nowotworów złośliwych u mężczyzn najczęstsze były nowotwory płuca (22,1%), żołądka (11%), prostaty (6,2%) oraz odbytnicy (5,4%) i okrężnicy (5,3%). W 2005 roku dominującym nowotworem wśród kobiet był nowotwór gruczołu piersiowego (19,8%) natomiast wśród mężczyzn oskrzela lub płuca (19,1%). Na drugim miejscu pod względem rozpowszechnienia, odpowiednio w 14,4% u kobiet oraz 11,3% u mężczyzn, wystąpiły nowotwory skóry (C44 C46). Trzecie miejsce u kobiet zajmował nowotwór trzonu macicy, który wystąpił w 9% natomiast u mężczyzn nowotwór żołądka (9,8%). Na czwartym miejscu pod względem umiejscowienia znalazł się u kobiet nowotwór złośliwy okrężnicy, natomiast u mężczyzn nowotwór prostaty. Częstość ich występowania wynosiła odpowiednio 6,4 oraz 7,4% [14]. Podsumowanie i wnioski 1. Spośród 28 rodzajów nowotworów wykrytych u kobiet leczonych w latach 1999 2006 w bialskim szpitalu najczęściej występującymi okazały się nowotwory złośliwe sutka oraz jajnika. Średnia częstość ich występowania wynosiła odpowiednio ponad 31% i ponad 12%. 2. Najbardziej rozpowszechnionymi nowotworami u mężczyzn okazały się nowotwory złośliwe oskrzela lub płuca, które występowały w około 42%. W dalszej kolejności lokalizowane były nowotwory gruczołu krokowego oraz odbytnicy, odpowiednio w 6,7% oraz 5,6%. 3. Wykazano tendencje wskazujące na podobne umiejscowienie nowotworów w populacji kobiet i mężczyzn z północnej części województwa lubelskiego do mieszkańców z innych regionów kraju oraz Niemiec i Ukrainy. Piśmiennictwo / References 1. Ferlay J, Bray F, Pisani P, et al. GLOBOCAN 2000. Cancer incidence, mortality and prevalence worldwide. Version 1.0. Lyon: IARC Cancer Base No. 5, IARC Press 2001. 2. Wojciechowska U, Didkowska J, Tarkowski W i wsp. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2003 roku. Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawa, 2005. 3. Wojciechowska U, Didkowska J, Tarkowski W i wsp. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2004 roku. Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawa, 2006. 4. Zatoński W, Pukkala E, Didkowska J i wsp. Atlas umieralności na nowotwory złośliwe w Polsce w latach 1986-1990, Centrum Onkologii Instytut, Warszawa 1993. 5. Zatoński W, Smans M, Tyczyński J, et al. Atlas of Cancer Mortality in Central Europe, IARC Scientific Publications No. 134, Lyon, 1996. 6. Kościańska B (red). Zachorowania i zgony z powodu nowotworów złośliwych w Regionie Lubelskim w 2004 roku. Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej. Lubelski Rejestr Nowotworowy. Lublin 2006, 99. 7. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius, Kraków 1994. 8. Kokosza Z, Banasik TR, Zemła BFP. Nowotwory złośliwe w województwie śląskim w 2003 roku. Zakład Epidemiologii Nowotworów, Regionalny Rejestr Nowotworów Centrum Onkologii Instytut, Gliwice 2004. 9. Błaszczyk J, Pudełko M, Cisarz K. Nowotwory złośliwe w województwie dolnośląskim w roku 2002. Dolnośląski Rejestr Nowotworów, Wrocław 2006.

Czeczelewska E, Karczewski JK. Występowanie nowotworów w populacji zamieszkującej północną części województwa... 91 10. Rachtan J, Sokołowska A, Galeta M i wsp. Zachorowalność na nowotwory złośliwe piersi u kobiet w województwie małopolskim w latach 1999-2001. Współ Onkol 2004, 8,9: 425-428. 11. Wojtyś P, Gryczka R, Godlewski D. Zachorowalność na nowotwory złośliwe w powiatach Wielkopolski w latach 1999-2001. Współ Onkol 2005, 9,5: 199-206. 12. Katalinic A, Hense HW, Becker N. Krebsregistrierung in Deutschland. Onkologie 2006, 12: 1084-1093. 13. Leading sites in cancer incidence Ukraine, 2000 (% of total new cancer cases). www. ucr.gs.com.ua/dovida0/pdf_e/04_ stru_zs.pdf 14. The relative frequency of the 5 most common cancer sites by age, Ukraine, 2005, incidence. www.ucr.gs.com.ua/dovida5/ pdf_e/05_06_age.pdf