EUROPEAN STANDARD EN 14413-2 grudzień 2003 Obsługa nurkowania rekreacyjnego minimalne wymagania związane z bezpieczeństwem w szkoleniu instruktorów płetwonurkowania Część 2: Poziom 2 Członkowie CEN muszą przyjąć opisane standardy bez żadnych zmian. Członkowie CEN to narodowe organizacje standaryzujące: Anglii, Austrii, Belgii, Cypr, Czech, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Luksemburga, Irlandii, Islandii, Litwy, Łotwy, Malty, Niemiec, Norwegii, Polski (Polski Komitet Normalizacyjny), Portugalii, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Węgier, Włoch
Wprowadzenie Standardy Europejskie odnoszące się do obsługi nurkowania rekreacyjnego zostały przygotowane przez CENT/TC 329/WG 3 Recreational Diving Services w celu opracowania zasad bezpieczeństwa i warunków obsługi. Zatem standardy te podają: potrzebne poziomy doświadczenia oraz kompetencje płetwonurków i instruktorów płetwonurkowania, zasady bezpieczeństwa i wymagania dla operatorów nurkowania rekreacyjnego, właściwe dla różnych poziomów nurkowych. W żadnym wypadku nie mogą one ani zastąpić ani narzucić wymagań prawnych, których zmiana pozostaje poza kompetencjami członków CEN/CENELEC. Dokument Standard Europejski EN 14413 składa się z następujących części: EN 14413-1, Obsługa nurkowania rekreacyjnego minimalne wymagania związane z bezpieczeństwem w szkoleniu instruktorów płetwonurkowania Część 1: Poziom 1 EN 14413-2, Obsługa nurkowania rekreacyjnego minimalne wymagania związane z bezpieczeństwem w szkoleniu instruktorów płetwonurkowania Część 2: Poziom 2 Wymienione powyżej Standardy Europejskie stanowią narzędzie porównawcze dla istniejących (lub przyszłych) kwalifikacji instruktorów płetwonurkowania. W żadnym razie nie stanowią programu szkoleniowego kursu, ani nie zakładają, że programy szkoleniowe kursów i certyfikaty instruktorów płetwonurkowania wydawane w poszczególnych krajach lub organizacjach muszą koniecznie nawiązywać do tych poziomów. 1 Zakres Niniejszy Standard Europejski podaje minimalne wymagane kwalifikacje dla instruktorów płetwonurkowania rekreacyjnego na poziomie 2. Niniejszy Standard Europejski ma zastosowanie jedynie do szkolenia kontraktowego i certyfikacji w nurkowaniu rekreacyjnym. 2 Odnośniki do innych norm Niniejszy Standard Europejski zawiera, w postaci datowanego lub nie datowanego odnośnika, postanowienia z innych publikacji. Odnośniki te umieszczone są w odpowiednich miejscach w tekście, a publikacje podane są zaraz po nich. W przypadku odnośników datowanych, późniejsze poprawki lub zmiany jakiejkolwiek z tych publikacji mają zastosowanie do tego Standardu Europejskiego tylko wtedy, gdy zostały wprowadzone do niego poprawką lub zmianą. W przypadku odnośników nie datowanych zastosowanie ma ostatnie wydanie publikacji. EN 14153-1, Obsługa nurkowania rekreacyjnego minimalne wymagania związane z bezpieczeństwem w szkoleniu płetwonurków rekreacyjnych Część 1: Poziom 1 Nurek wymagający nadzoru EN 14153-2, Obsługa nurkowania rekreacyjnego minimalne wymagania związane z bezpieczeństwem w szkoleniu płetwonurków rekreacyjnych Część 2: Poziom 2 Nurek samodzielny EN 14153-3, Obsługa nurkowania rekreacyjnego minimalne wymagania związane z bezpieczeństwem w szkoleniu płetwonurków rekreacyjnych Część 3: Poziom 3 Nurek lider EN 14413-1, Obsługa Nurkowania Rekreacyjnego minimalne wymagania związane z bezpieczeństwem w szkoleniu instruktorów płetwonurkowania Część 1: Poziom 1
3 Terminy i definicje Dla celów tego Standardu Europejskiego mają zastosowanie następujące terminy i definicje: 3.1 organizacja szkoleniowa jednostka zapewniająca system szkolenia nurkowego i certyfikację. 3.2 wody zamknięte (basenopodobne) basen o odpowiedniej głębokości lub akwen oferujący podobne warunki. 3.3 wody otwarte akwen znacznie większy niż basen, oferujący warunki typowe dla naturalnego akwenu spotykanego w danym regionie 4 Kompetencje instruktora płetwonurkowania poziomu 2 Instruktor płetwonurkowania poziomu 2 powinien być uprawniony do: planowania, organizowania i prowadzenia nurkowań oraz do prowadzenia innych nurków rekreacyjnych wszystkich poziomów w wodach otwartych, z zajęciami z ratownictwa włącznie, nauczania i oceniania wiedzy teoretycznej nurków rekreacyjnych poziomu 1, zgodnie z EN 14153-1, poziomu 2, zgodnie z EN 14153-2 i poziomu 3, zgodnie z EN 14153-3, nadzorowania instruktorów płetwonurkowania poziomu 1, zgodnie z EN 14413-1, planowania, organizowania i prowadzenia kursów nurkowania, planowania, organizowania i prowadzenia odpowiednich kursów specjalizacji lub form aktywności nurkowej, posiadając odpowiednie, dodatkowe wyszkolenie lub doświadczenie. Jeśli warunki nurkowania i środowiska znacząco różnią się od tych, których doświadczył wcześniej, instruktor nurkowania poziomu 2 powinien, w celu osiągnięcia powyższych kompetencji, zdobyć odpowiednie rozeznanie ze szczególnym uwzględnieniem lokalnych warunków środowiska. 5 Wymagania wstępne i praktyczne doświadczenie Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien być co najmniej nurkiem poziomu 3 Nurkiem liderem, posiadającym praktyczne doświadczenie uzyskane po certyfikacji na nurka poziomu 3, zgodnie z EN 14153-3. 5.1 Wymagania zdrowotne Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien posiadać orzeczenie lekarskie, stwierdzające, że jest zdolny do nurkowania, wydane zgodnie z procedurami ustanowionymi przez kompetentny czynnik medyczny. Jeśli takie procedury nie są ustalone, kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien dostarczyć zaświadczenie o poddaniu się badaniom lekarskim, nie starsze niż jeden rok, jeśli lekarz przeprowadzający badania nie podał dłuższej ważności. 6 Informacje dla kandydata na instruktora płetwonurkowania
Przed przystąpieniem do kursu należy udostępnić kandydatom na instruktorów płetwonurkowania następujące informacje: wymagania wstępne, zgodnie z punktem 5, limity ewentualnych kwalifikacji, zakres kursu, procedury kursu, koszty, wymagania co do ubezpieczenia i kontraktu zgodne z rozporządzeniami państwowymi, wymagania sprzętowe, wymagania certyfikacyjne, zgodnie z punktem 12, odnoszące się do nurkowania wymagania prawne i rozporządzenia, warunki i czynniki środowiska lokalnego. Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien zostać poinformowany, że dokumentacja, zawierająca jego dane osobowe, jest przechowywana i może ona zostać udostępniona organizacji szkoleniowej. 7 Wiedza teoretyczna Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien posiadać rozległą wiedzę teoretyczną na temat umiejętności nurkowych, zgodnie z EN 14153-1 do 3 oraz umiejętność prezentacji wykładów, jak to jest przedstawione w punkcie 10. Dodatkowo kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien posiadać odpowiednią wiedzę na następujące tematy: medyczne i psychiczne przeciwwskazania do uprawiania nurkowania, standardy szkoleniowe dla nurka poziomu 1 do 3, zgodnie z EN 14153-1, EN 14153-2, EN 14153-3 oraz instruktora płetwonurkowania poziomu 1, zgodnie z EN 14413-1, obowiązek dołożenia starań instruktora płetwonurkowania, rozporządzenia na temat bezpieczeństwa mające wpływ na warunki obsługi rynku nurkowego (np. szkoły, centra, kluby, organizacje), metody bezpiecznego napełniania butli, włącznie ze stosownymi regulacjami prawnymi, dotyczącymi ciśnień roboczych i wymagań atestowych, wzajemne powiązania i współpraca ze stosownymi przedstawicielami administracji publicznej (np. policja, cło, służby ratownicze, straż pożarna), administrowanie centrum nurkowym / klubem / organizacją, z uwzględnieniem działalności nurkowej i szkoleniowej, zasady nauczania i metodologia, zasady wyboru miejsc nurkowań przy użyciu odpowiednich środków nawigacyjnych (np.: map, map nawigacyjnych, tabel pływów).
8 Indywidualne umiejętności nurkowe Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien umieć wykonać w jakości demonstracyjnej wszystkie indywidualne umiejętności nurkowe od nurka poziomu 1 do poziomu 3, zgodnie z EN 14153-1, EN 14153-2 i EN 14153-3. 9 Prezentacja wykładu Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien umieć przygotować, zaplanować i poprowadzić prezentację wykładu teoretycznego na tematy podane w EN 14153-1 do 3, punkt 7. 10 Nauczanie umiejętności nurkowych i ich nadzór Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien umieć poprowadzić zajęcia w wodzie dla nurków poziomu 1 do 3, z tematów podanych w EN 14153-1 do 3, w odpowiednich warunkach. Ocenie powinna podlegać demonstracja umiejętności w wodzie basenopodobnej i wodzie otwartej. Umiejętności w wodzie otwartej powinny być wykonywane w miejscu nurkowym reprezentatywnym dla warunków lokalnych. Ocenie powinny podlegać następujące elementy zajęć: przygotowanie, plan, odprawa początkowa i końcowa, kontrola i nadzór nad grupą, demonstracja ćwiczeń, rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów, ocena uczestników. 11 Procedury ratownicze 11.1 Ratownictwo Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien ukończyć szkolenie w zakresie nurkowych umiejętności ratowniczych. Ćwiczenia ratownicze powinny obejmować: rozpoznawanie sytuacji niebezpiecznych (np. utrata mieszaniny oddechowej, brak reakcji partnera) kontrolowane wydobycie poszkodowanego nurka na powierzchnię, efektywne udzielenie pomocy na powierzchni, wyciągnięcie poszkodowanego nurka na brzeg, zarządzanie podczas sytuacji niebezpiecznej, włącznie ze współpracą ze służbami ratowniczymi stosownie do lokalnych procedur ratowniczych.
11.2 Pierwsza pomoc Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien ukończyć kurs/kursy Pierwszej Pomocy i Resuscytacji (CPR) oraz posiadać ważne uprawnienia lub certyfikat. 11.3 Podawanie tlenu w razie wypadku Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien ukończyć szkolenie w zakresie podawania tlenu w razie wypadku. Szkolenie to powinno obejmować część teoretyczną, dotyczącą zasad właściwego postępowania medycznego oraz praktyczne użycie zestawu tlenowego. 12 Instruktor Trener płetwonurkowania Instruktorzy Trenerzy są odpowiedzialni za szkolenie i certyfikację instruktorów. Instruktor Trener to Instruktor płetwonurkowania o wyższym stopniu i umiejętnościach niż Instruktor poziomu 2, który odbył odpowiednie szkolenie w nauczaniu i pracy nad rozwojem instruktorów płetwonurkowania. Instruktor Trener płetwonurkowania powinien posiadać rozległą wiedzę na temat pedagogiki i stosownych systemów edukacyjnych oraz zostać certyfikowanym i uznanym przez organizację szkoleniową lub kompetentny organ administracji publicznej za zdolnego nauczać i oceniać instruktorów płetwonurkowania. Instruktor Trener płetwonurkowania może pełnić rolę trenera lub egzaminatora kandydatów na instruktorów płetwonurkowania, zgodnie z procedurami określonymi przez organizacje szkoleniowe lub kompetentne organy administracji publicznej. 13 Wymagania certyfikacyjne 13.1 Minimalny wiek Minimalny wiek pozwalający na certyfikację jako instruktor płetwonurkowania poziomu 2 wynosi 18 lat. 13.2 Minimalne doświadczenie praktyczne Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien zdobyć doświadczenie w nauczaniu poprzez asystowanie przy serii sesji szkoleniowych (zarówno na sali wykładowej, jak i w wodzie basenopodobnej i na wodach otwartych), stawiających go w sytuacjach obejmujących szeroki zakres obowiązków, których wykonywania będzie się od niego oczekiwać po uzyskaniu certyfikacji. Sytuacje, w których będzie uczestniczył powinny obejmować symulowane sytuacje awaryjne w wodzie, dynamikę grup i problemy z podejściem uczestników oraz typowe trudności szkoleniowe. Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien zdobyć wystarczające doświadczenie nurkowe, by wykazywać kompetencję we wszystkich umiejętnościach opisanych w niniejszym standardzie. 13.3 Wiedza teoretyczna Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien odpowiednio zademonstrować instruktorowi-trenerowi płetwonurkowania wiedzę o nauczaniu nurkowania, podejmując i zdając egzamin. Egzamin ten powinien sprawdzić wiedzę teoretyczną, zgodnie z punktem 7 i znajomość umiejętności, zgodnie z punktami 8, 9, 10 i 11. 13.4 Techniki szkoleniowe Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien zademonstrować instruktorowi-trenerowi płetwonurkowania umiejętność przygotowania i poprowadzenia teoretycznych i praktycznych prezentacji, które charakteryzują się poprawnością techniczną, odpowiednią treścią i efektywnym sposobem prowadzenia, dostosowanym do potrzeb studentów.
Przykład oceny technik szkoleniowych jest przedstawiony w aneksie A. 13.5 Szkolenie i nadzór umiejętności nurkowych Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien zademonstrować instruktorowi-trenerowi płetwonurkowania umiejętność prezentacji, nauczania i oceny ćwiczeń nurkowych, zgodnie z EN 14153-1. Ocena ta powinna obejmować zarówno ćwiczenia w wodzie basenopodobnej, jak i w wodzie otwartej, a kandydaci na instruktorów nie powinni być informowani przed ocenianymi zajęciami jakie konkretne ćwiczenie będą prezentować. Przykład oceny technik szkoleniowych jest przedstawiony w aneksie A. 13.6 Nadzór i przewodnictwo podczas działalności nurkowej Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien zademonstrować instruktorowi-trenerowi płetwonurkowania umiejętność sprawowania kontroli i nadzoru nad grupą w czasie działalności nurkowej, obejmującą właściwy osąd ważnych kryteriów oceny miejsca, takich jak pogoda, głębokość, widoczność, ruchy wody i wymagany poziom nadzoru. 13.7 Procedury ratownicze Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien zademonstrować instruktorowi-trenerowi płetwonurkowania umiejętności ratownicze, zgodnie z punktem 11, zaliczając co najmniej jedno symulowane ćwiczenie ratownicze na wodach otwartych.
Aneks A (informacyjny) Zakres nauczania i oceny podczas szkolenia płetwonurków poziomu 3 Temat wykładu Czynniki podlegające ocenie u kandydata na instruktora płetwonurkowania Sprzęt: 1) Kandydat przedstawił się i podał temat wykładu oraz objaśnił Automaty jego znaczenie/wartość. 2) Kandydat określił cel wykładu (co studenci będą wiedzieć po wysłuchaniu wykładu). 3) Kandydat omówił treść wykładu i sposób udziału uczestników. Sposób sprawdzania Obserwacja symulowanego lub rzeczywistego wykładu przez instruktora-trenera płetwonurkowania 4) Treść wykładu (wg EN 14153-3, aneks A) kandydat powinien: a) Opisać, co rozumie się pod pojęciami: automat o obiegu otwartym, półzamkniętym i zamkniętym b) Wyjaśnić, jak działa automat o obiegu otwartym c) Opisać najpopularniejsze typy automatów oraz ich zalety i wady d) Opisać, co oznacza pojęcie bezpieczny w przypadku awarii w odniesieniu do automatów i zalety takiego rozwiązania e) Wyjaśnić cel zabezpieczenia automatu przed wpływem otoczenia i powiedzieć kiedy powinno się je stosować f) Opisać różnice między automatami odciążonymi i nie odciążonymi g) Określić, kiedy automat wymaga serwisu i sprawdzenia i ocenić jego podstawowe funkcje 5) Informacje były podawane w logicznej kolejności. 6) Kandydat nawiązał podawane nowo informacje do wiedzy posiadanej już przez uczestników. 7) Kandydat podsumował informacje podając punkty kluczowe, podkreślił wartość informacji i objaśnił, w jakich sytuacjach studenci je wykorzystają. 8) Kandydat użył odpowiednich pomocy szkoleniowych, włącznie z zaprezentowaniem przykładowego automatu. 9) Kandydat podał informacje w jasny sposób i aktywizował uczestników, zadając im pytania. 10) Kandydat dostosował metodę szkolenia do zaangażowania i potrzeb uczestników. 11) Kandydat sprawdził czy uczestnicy rozumieją podawane informacje. UWAGA Powyższy przykład można zastosować do każdego wykładu teoretycznego, z wyjątkiem punktu 4, który zmieni się w zależności od treści wykładu.
Temat ćwiczeń praktycznych Planowanie i przygotowanie nurkowania Czynniki podlegające ocenie u kandydata na instruktora płetwonurkowania 1) Kandydat przedstawił się i podał temat ćwiczeń oraz objaśnił ich znaczenie/wartość. 2) Kandydat określił cel ćwiczeń (co studenci będą umieli zrobić po zajęciach). 3) Kandydat opisał sposób prowadzenia sesji praktycznej i role uczestników podczas zajęć. 4) Kandydat opisał sposób komunikacji podczas sesji. 5) Kandydat podał stosowne zasady postępowania na wypadek niebezpieczeństwa. 6) Kandydat odpowiednio zademonstrował lub objaśnił jak: a) Ocenić środowisko i nurków oraz podjąć inne, odpowiednie dla właściwego nadzoru, kroki w oparciu o tę ocenę. b) Przygotować plan na wypadek niebezpieczeństwa odpowiedni dla lokalizacji nurkowania, kompetencji nurków i ich doświadczenia. c) Poprowadzić odprawę przed nurkowaniem, odpowiednią dla danego miejsca nurkowania i dla określonej grupy nurków. d) Właściwie reagować lub zapobiegać problemom. e) Wybrać i przygotować środki pomagające przy zanurzeniu/wynurzeniu. 7) Kandydat obserwował jak uczestnicy wykonują ćwiczenia z punktów 6 a e. 8) Kandydat reagował odpowiednio na problemy uczestników i poprawiał ich w razie potrzeby. 9) Kandydat upewnił się, że uczestnicy byli właściwie nadzorowani i monitorowani podczas sesji. 10) Kandydat przeprowadził odprawę końcową po zajęciach, zawierającą omówienie prezentacji ćwiczeń przez uczestników w porównaniu do celu nauki (sprzężenie zwrotne) i analizę zaistniałych problemów, wraz z podaniem sposobów ich rozwiązania oraz podkreślił wartość tematu i omówił jego zastosowanie. Sposób sprawdzania Obserwacja symulowanych lub rzeczywistych ćwiczeń przez instruktora-trenera płetwonurkowania UWAGA Powyższy przykład można zastosować do każdej prezentacji sesji praktycznej, z wyjątkiem punktu 6, który zmieni się w zależności od treści prezentacji.
Przykład oczekiwanego zakresu wiedzy posiadanej przez instruktora płetwonurkowania poziomu 2 Temat: Fizyka nurkowania Podtemat: światło, ciepło i dźwięk w wodzie Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien umieć odpowiedzieć na poniższe pytania. Kandydat na instruktora płetwonurkowania powinien również rozumieć, dlaczego zachodzą te zjawiska i jaki jest ich związek z nurkowaniem: 1) Dlaczego woda szybciej odbiera ciepło ciała niż powietrze i w jakim tempie to następuje? 2) Jaki wpływ na nurka ma zjawisko rozpraszania ciepła w wodzie? 3) Jak zachowuje się promień światła, kiedy przechodzi z powietrza do wody, lub odwrotnie, i jaki wpływ na nurka ma to zjawisko? 4) Co to jest refrakcja? 5) Dlaczego dźwięk rozchodzi się szybciej w wodzie niż w powietrzu i ile razy szybciej? 6) Jak prędkość rozchodzenia się dźwięku w wodzie wpływa na proces słyszenia? 7) Jak zmącenie wody wpływa na widoczność? 8) Jak widoczność wody otwartej wpływa na zakres zasady nadzoru uczestników? 9) Jakich pomocy szkoleniowych można użyć do zademonstrowania powyższych zjawisk? Przykład zakresu nadzoru nad instruktorem płetwonurkowania poziomu 1 Nadzorując instruktora płetwonurkowania poziomu 1 podczas zajęć szkoleniowych w wodzie, instruktor płetwonurkowania poziomu 2 powinien obserwować instruktora płetwonurkowania poziomu 1 i upewnić się, że poniżej wymienione aspekty zajęć są właściwie prowadzone. Każdy błąd, który wpływa na bezpieczeństwo musi zostać natychmiast poprawiony, a odprawa końcowa dla instruktora płetwonurkowania poziomu 1 powinna zawsze być prowadzona w duchu konstruktywnego krytycyzmu. Instruktor płetwonurkowania poziomu 1 może zostać poproszony o: 1) Zorganizowanie zmontowania sprzętu dla uczestników przed nurkowaniem, na potrzeby szkolenia w wodzie basenopodobnej i wodzie otwartej. 2) Koordynowanie działań uczestników i kontrolę podczas nurkowań szkoleniowych na wodach basenopodobnych i wodach otwartych. 3) Nadzorowanie uczestników pozostających poza bezpośrednim nadzorem instruktora nurkowania podczas nurkowań szkoleniowych na wodach otwartych. 4) Nadzorowanie zespołów wchodzących i wychodzących z wody poprzez policzenie ich w momencie wejścia i wyjścia z wody. 5) Pomoc uczestnikowi, który ma kłopoty z nauczeniem się jakiejś umiejętności w wodzie basenopodobnej. 6) Pomoc w przygotowaniu miejsca szkolenia na wodach otwartych. 7) Przedstawienie nadzorowanym nurkom oceny środowiska i nurków, nie dotyczącej szkolenia, a zawierającej uwagi oparte na ocenie przedstawionej podczas odprawy przed nurkowaniem oraz podjęcie innych odpowiednich kroków w oparciu o tę ocenę. 8) Poprowadzenie odprawy przed nurkowaniem, odpowiedniej dla miejsca nurkowego.