INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE TECHNIK PAPIERNICTWA kod 311601 Zakres tematyczny informacji 1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny zawodu 2) Sytuacja zawodu na rynku pracy 3) Prognozy na rynku pracy barometr zawodów 4) Kształcenie i doskonalenie w zawodzie 5) Informacje dodatkowa 6) Możliwości i warunki zatrudnienia w zawodzie w krajach Unii Europejskiej, ANEKS Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy, Aktualizacja: Bydgoszcz, czerwiec 2017 r.
1. ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY Technik papiernictwa (kod 311601) to jeden z 2455 zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 1145z późn, zm.). W poprzedniej wersji klasyfikacji, obowiązującej w okresie od 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r., zawód ten miał tę samą nazwę i kod. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik papiernictwa powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) przygotowywania surowców, półproduktów oraz materiałów pomocniczych do produkcji mas włóknistych i wytworów papierniczych; 2) organizowania produkcji mas włóknistych; 3) organizowania produkcji wytworów papierniczych; 4) organizowania i nadzorowania przebiegu procesów przetwórstwa papierniczego. 1 PROFIL KOMPETENCYJNY dla grupy Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych (grupa duża 2 31) Przykładowe zawody dla grupy Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych: technik automatyk sterowania ruchem kolejowym, technik awionik, technik budownictwa wodnego, technik chłodnictwa i klimatyzacji, technik cyfrowych procesów graficznych, technik elektronik, technik elektryk, technik energetyk, technik gazownictwa, technik inżynierii środowiska i melioracji, technik mechanik lotniczy, technik ogrodnik, technik papiernictwa, technik prac biurowych, technik procesów drukowania, technik procesów introligatorskich, technik rolnik, technik teleinformatyk, technik telekomunikacji, technik transportu kolejowego, technik urządzeń chłodniczych, technik urządzeń i systemów energii odnawialnej, technik wiertnik, itp. Kompetencje to cechy/dyspozycje osoby, w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie/efekty. Kompetencje są obserwowalne i mierzalne dzięki temu, że przejawiają się w zachowaniu. Podlegają procesowi uczenia się, są dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijają się w ramach zdobywanego doświadczenia. Pozwalają określić, w jakich zadaniach, na jakim stanowisku, przyszły pracownik będzie mógł efektywnie wykorzystać swój potencjał. Tempo ich rozwoju zależy od zmiennych zewnętrznych (otoczenia) oraz względnie trwałych dyspozycji (osobowość, inteligencja). 3 Są uniwersalne (transferowalne), wykorzystywane w różnych zadaniach i różnych obszarach funkcjonowania. Dla grupy Średni personel nauk fizycznych, matematycznych i technicznych określono 4 kompetencje, tj.: Kompetencja 1 Sprawność motoryczna: wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną 1 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. 2017, poz. 860) 2 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DZ.U. z 2014r. poz.1145 3 Jurek P., Analiza wybranych metod oceny kompetencji zawodowych, artykuł w książce pod red. A. Witkowski, T. Listwan, Kompetencje a sukces zarządzania organizacją, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008
wpływają: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjna (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). Kompetencja 2 Sumienność w dążeniu do rezultatów: rozumiana jako wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Kompetencja 3 Zdolności analityczne i podejmowanie decyzji: to rozumienie złożonych sytuacji relacji zachodzących pomiędzy różnymi elementami. Analizowanie informacji i danych, dostrzeganie zależności, wyciągania na ich podstawie wniosków i podejmowanie trafnych decyzji. Kompetencja 4 Obsługa komputera z wykorzystaniem Internetu: to korzystanie z dostępnych urządzeń technicznych (np. komputerów, drukarek, skanerów) i aplikacji komputerowych do usprawnienia realizacji zadań. Swobodne przeglądanie stron internetowych w celu szybkiego dotarcia do informacji przydatnych ze względu na wykonywane obowiązki. Skuteczne wyszukiwanie w sieci potrzebnych wiadomości, formułowanie poleceń wyszukiwania w taki sposób, aby zapewniały szybkie dotarcie do źródeł na odpowiednim poziomie merytorycznym, bez konieczności sprawdzania przypadkowych rezultatów wyszukiwania. Zestaw kompetencji może się różnić od podanych wyżej kompetencji, w zależności od wymagań pracodawcy w konkretnym zawodzie i na konkretnym stanowisku. Zróżnicowane będzie również natężenie każdej z kompetencji. 4 2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY 4 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych, Warszawa 2014 r.
W analizowanym okresie dla zawodu technik papiernictwa odnotowano jednostkowe rejestracje osób bezrobotnych i zgłoszenia wolnych miejsc pracy i aktywizacji zawodowej w urzędach pracy w województwie kujawsko-pomorskim. Nie zarejestrowano osób z tym zawodem będących w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia szkoły. Z uwagi na mniejszą liczbę zgłoszonych wolnych miejsc pracy i aktywizacji zawodowej niż zarejestrowanych bezrobotnych w 2012 r. zawód ten został sklasyfikowany jako zawód nadwyżkowy. 5 W 2013 roku zawód ten sklasyfikowany został jako zrównoważony. Z uwagi na brak rejestracji w 2014 roku osób bezrobotnych jak również brak zgłoszonych wolnych miejsc pracy i aktywizacji zawodowej w tym okresie nie możliwe jest określenie wskaźnika intensywności deficytu dla zawodu technik papiernictwa. Od 2015 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniło metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. 6 Według nowej metodologii zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/deficytu zawodów dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależy do żadnej z grup, ponieważ żaden ze wskaźników nie osiągnął wymaganego poziomu. W 2015 i w 2016 roku zawód technik papiernictwa nie został sklasyfikowany do zawodów deficytowych, zrównoważonych lub nadwyżkowych. 7 3. PROGNOZY RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW Z badania Barometr zawodów prognozującego zapotrzebowanie na pracowników w 2017 r. wynika, że w grupie zawodów Specjaliści ds. organizacji produkcji na terenie województwa kujawsko-pomorskiego występuje duży deficyt poszukujących pracy. Deficyt osób poszukujących pracy prognozowany jest w powiatach: świeckim, bydgoskim, mieście Bydgoszcz, toruńskim, mieście Toruniu, brodnickim, aleksandrowskim, włocławskim i mieście Włocławku. Równowaga podaży i popytu na rynku pracy dotyczy powiatów: nakielskiego, wąbrzeskiego, rypińskiego i inowrocławskiego. Dla pozostałych powiatów zapotrzebowanie na zawód jest trudne do ustalenia. 8 5 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego, jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 6 Wskaźnik dostępności ofert pracy: iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia: iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu. Wskaźnik płynności bezrobotnych: iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie. 7 Źródła danych: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy. 8 Źródło: www.barometrzawodów.pl
Wykres 2. Prognoza na 2017 w Polsce. Relacja między dostępną siłą roboczą a zapotrzebowaniem na pracowników SPECJALIŚCI DS. ORGANIZACJI PRODUKCJI. Wykres 3. Prognoza na 2017 w województwie kujawsko pomorskim. Relacja między dostępną siłą roboczą a zapotrzebowaniem na pracowników SPECJALIŚCI DS. ORGANIZACJI PRODUKCJI. 4. KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE Według Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. z 2017 r. poz. 622) zawód technik papiernictwa można uzyskać kształcąc się w czteroletnim technikum (od roku
szkolnego 2019/2020 będzie to pięcioletnie technikum) oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie. Według danych Systemu Informacji Oświatowej 9 w województwie kujawskopomorskim istnieje jedna szkoła kształcąca w zawodzie technik papiernictwa: Technikum Nr 2 w Świeciu adres: Wojska Polskiego 85, 86-105 Świecie telefon: 523333140 faks: 523333140 Jest to szkoła publiczna. W województwie kujawsko-pomorskim kształcenie dla zawodu technik papiernictwa rozpoczęto w roku szkolnym 2013/2014. Od tego czasu obserwujemy systematyczny wzrost liczby uczniów, nie odnotowano natomiast do tej pory osób, które ukończyły naukę w tym zawodzie. Aktualna informacja o szkoleniach przydatnych dla zawodu technik elektronik, dostępna jest w Rejestrze Instytucji Szkoleniowych: http://ris.praca.gov.pl, przez wyszukiwarkę, w obszarze: Górnictwo i przetwórstwo przemysłowe, w tym: przemysł spożywczy, przemysł lekki, chemiczny. 5. INFORMACJE DODATKOWE http://www.spp.pl - Stowarzyszenie Papierników Polskich http://inpap.p.lodz.pl/ - Instytut Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej 9 Dane z Systemu Informacji Oświatowej, stan na dzień 08.06.2017: https://sio.men.gov.pl/index.php/rspo
http://www.wip.pw.edu.pl - Wydział Inżynierii Produkcji Politechniki Warszawskiej LITERATURA LITERATURA: Celma-Panek Jerzy, Libiszowski Stefan [red]., Współczesne polskie introligatorstwo i papiernictwo : mały słownik encyklopedyczny, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, 1986 Jakucewicz S., Papier do drukowania właściwości i rodzaje, Michael Huber Polska, Warszawa, 2010 Jakucewicz S. Papier w poligrafii, INICJAŁ, Warszawa, 1999 Libiszowski Stefan, Sarnecki Kazimierz, Co trzeba wiedzieć o papierze, Wiedza Powszechna [Czytelnik], 1951 Maleczyńska Kazimiera, Dzieje starego papieru, Wydawnictwo Ossolineum, 1974 CZASOPISMA: Papierniczy Świat - czasopismo branżowe - http://www.papierniczyswiat.pl Przegląd Papierniczy miesięcznik - http://www.przegl-pap.com.pl 6. MOZLIOWŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie technik papiernictwa w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako technik papiernictwa w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód technik papiernictwa jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie zawód technik papiernictwa nie jest regulowany w żadnym z krajów EOG.
W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm Zapotrzebowanie na osoby z zawodem technik papiernictwa wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z tym zawodem zgłoszonych zostało 227 ofert pracy z 12 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy dla techników papiernictwa znajduje się w Niemczech (45 ofert), Francji (58 ofert), Słowacji (41 ofert) i Republice Czeskiej (27 oferty) - dane wg stanu na dzień 18.05.2017 r. Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie technika papiernictwa w krajach EOG powinny mieć wykształcenie średnie techniczne kierunkowe oraz dysponować 2-3 letnim udokumentowanym doświadczeniem zawodowym. Często wymagane jest posiadanie wiedzy technicznej z zakresu budowy maszyn i urządzeń produkcyjnych oraz procesu technologicznego. Ważna jest także znajomość zagadnień BHP i PPOŻ w środowisku produkcyjno przemysłowym. Trzeba pamiętać, że najczęściej pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę. Przykładowe stawki płacy w zawodzie technik papiernictwa w wybranych krajach: Niemcy: 11 euro/godz. (brutto), Francja: 9-12 euro/godz. brutto, Francja 9,61 /godz. (brutto). Opracował: Jacek Paśniewski pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP w Bydgoszczy
ANEKS Tabela 1. BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE TECHNIK PAPIERNICTWA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2012-2016 Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani W OKRESIE OGÓŁEM Bezrobotni według stanu NA KONIEC OKRESU Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki W OKRESIE OGÓŁEM Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki NA KONIEC OKRESU Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej OGÓŁEM Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej NA KONIEC OKRESU 2016 0 0 0 0 2 0 2015 0 0 0 0 0 0 2014 0 1 0 0 0 0 2013 2 1 0 0 2 0 2012 2 1 0 0 0 0 Tabela 2. ABSOLWENCI I UCZNIOWIE KSZTAŁCĄCY SIĘ W ZAWODZIE TECHNIK PAPIERNICTWA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM Wyszczególnienie / rok szkolny Liczba absolwentów, stan na rok szkolny: Liczba uczniów, stan na rok szkolny: 2016/2017 0 90 2015/2016 0 80 2014/2015 0 53 2013/2014 0 29 2012/2013 0 0