EkoTechProdukt Newsletter Wydanie 6, wrzesień2010 r. Szanowni Czytelnicy, w tym wydaniu: techniki aplikacji środków ochrony roślin, nawozów i biostymulatorów popularyzacja Projektu Zespółredakcyjny Techniki aplikacji środków ochrony roślin, nawozów i biostymulatorów dla sadowniczej produkcji ekologicznej Rozwój upraw ekologicznych, związany z podniesieniem prozdrowotnych właściwości owoców, stawia nowe wymagania maszynom mającyn zastosowanie w tych uprawach. Głównymi czynnikami modyfikującymi kryteria doboru maszyn są: prawie całkowita eliminacja preparatów ochrony roślin stosowanych w uprawach tradycyjnych i wprowadzenie nowych środków ochrony roślin opartych na biologicznie czynnych substancjach, a niektóre także z żywymi organizmami, odejście od stosowania nawozów mineralnych na rzecz nawozów i substratów nawozowych pochodzenia organicznego, wprowadzenie preparatów mikoryzowych stymulujących rozwój systemów korzeniowych roślin. Czynniki te powodują, że w przypadku aparatury ochrony roślin należy w znacznie większym stopniu zwrócićuwagę na dostosowanie opryskiwacza do wielkości uprawianych roślin i wymagańzwiązanych z aplikacjąstosowanych preparatów. Mając do wyboru szerokągamęaparatury do sadów standardowych (rozstawy między rzędami 4-5 m i drzewa wysokości do 3,5 m) rekomenduje się opryskiwacze wyposażone w przystawki wentylatorowe z deflektorami, a do sadów intensywnych (rozstawy między rzędami 3-3,5 m i drzewa wysokości do 2,5 m ) opryskiwacze o ukierunkowanym strumieniu powietrza lub tunelowe. Dla drzew wysokich (powyżej 3,5 m) korzystne jest stosowanie opryskiwaczy dwuwentylatorowych. W ochronie krzewów jagodowych najlepiej sprawdzająsięopryskiwacze o ukierunkowanym strumieniu powietrza, natomiast w ochronie truskawek - specjalistyczne belki do upraw rzędowych lub opryskiwacze z PSP, wyposażone w giętkie kierowane przewody powietrzne doprowadzające strumień preparatów ochronnych do roślin. Celem podjętych badańbyło ustalenie warunków aplikacji preparatów z żywymi organizmami. Ich wynik sprecyzuje wymagania techniczne, jakie musi spełniaćaparatura ochrony. Na potrzeby doświadczalne opracowano i wykonano specjalistyczne stanowisko badawcze.
2 Fot. 1. Opryskiwacz deflektorowy Fot. 2. Opryskiwacz o ukierunkowanym strumieniu powietrza Fot. 3. Opryskiwacz tunelowy Fot. 4. Specjalistyczna belka do truskawek Fot. 5. Opryskiwacz rzędowy z ukierunkowanym strumieniem powietrza Fot. 6. Opryskiwacz dwuwentylatorowy
3 Stanowisko do badania przeżywalności żywych organizmów, zawartych w środkach ochrony roślin, podczas opryskiwania upraw ekologicznych Stosowanie środków ochrony roślin pochodzenia biologicznego, w tym szczególnie z wykorzystaniem żywych organizmów, stawia przed technikąopryskiwania nowe wyzwania. Zadaniem opryskiwacza jest bowiem równomierne rozłożenie cieczy z zawiesiną mikroorganizmów (np. bakterii, grzybów) na chronionych roślinach, przy zachowaniu możliwie najwyższej aktywności biologicznej tych organizmów. Najważniejsze jest opracowanie konstrukcji opryskiwacza, którego parametry pracy i podzespoły w najmniejszym stopniu będą uszkadzać lub wręcz zabijać mikroorganizmy. Pierwszym etapem zadania jest określenie progowych wartości czynników, z jakimi należy sięliczyćpodczas przetłaczania i rozpylania cieczy i które mogąmiećwpływ na przeżywalność mikroorganizmów (temperatura, ciśnienie, przepływ). Do przeprowadzenia koniecznych pomiarów wykonano stanowisko wyposażone w elementy układu cieczowego i systemy rozpylania, które w różny sposób oddziałująna przetłaczanąi rozpylanąciecz (rys. 1 i 2). Stanowisko to (fot. 7) pozwala na przetłaczanie cieczy pompą przeponową (fot. 8) (zakres ciśnienia roboczego 0-25 barów) lub wirową (fot. 9) (zakres ciśnienia roboczego 0-2 barów). Ciecz może byćrozpylana rozpylaczami ciśnieniowymi (fot. 10) pod ciśnieniem od 5 do 20 barów, lub rozpylaczmi pneumatycznymi (fot. 11) pod ciśnieniem od 0,5 do 2 barów, przy udziale strumienia powietrza wytwarzanego przez wentylator (fot. 12) o wydatku 2500 m 3 /h. Wszystkie podzespoły mogąbyćwłączane w obwód cieczowy według potrzeb. W obwodzie umieszczone są zintegrowane czujniki ciśnienia i temperatury (zakresy pomiarowe: ciśnienie do 100 barów, temperatura od -40 do 80 C), aby mierzyćte najważniejsze parametry przed pompą, za pompą, za zaworem regulacyjnym oraz za rozpylaczami. Elektroniczny system sterowania pracą stanowiska umożliwia automatyczny zapis parametrów pracy oraz wizualizację ich zmienności osobno dla każdego z układów cieczowych (rys. 1 i 2). Stanowisko posłuży do określania przeżywalności bakterii i grzybów przy różnych parametrach pracy instalacji cieczowej i zespołów rozpylających, dając wytyczne do opracowania instalacji opryskiwacza przeznaczonego do badańpolowych nad skutecznościąekologicznej ochrony roślin sadowniczych. Fot. 8 Pompa przeponowa Fot. 7. Stanowisko do badania przeżywalności organizmów Fot. 9. Pompa wirowa
4 Fot. 9. Rozpylacz ciśnieniowy Fot. 10. Rozpylacz pneumatyczny Fot. 11. Wentylator w układzie pneumatycznego rozpylania cieczy Rys. 1. Schemat systemu ciśnieniowego stanowiska badawczego Rys. 2. Schemat systemu pneumatycznego stanowiska badawczego Nawożenie Do nawożenia ekologicznych upraw sadowniczych możemy wykorzystać dostępne rozsiewacze nawozów mineralnych i rozrzutniki obornika. Ekologiczne nawozy w formie pylistej lub granulowanej mogąbyćaplikowane rozsiewaczami wyposażonymi w odpowiednie przystawki umożliwiające wysiew w rzędy roślin ( fot. 13, 14, 15). Przy czym należy pamiętać, że poprawny wysiew nawozów pylistych gwarantująrozsiewacze, których zbiorniki na nawozy są wyposażone w przenośniki taśmowe lub ślimakowe podające nawozy na tarcze rozsiewające. Glebę można pokrywaćnawozami płynnymi, stosując belki do nanoszenia herbicydów (fot. 16). Korzystne jest, by podane nawozy ekologiczne wymieszać lub przykryć glebą, co można uzyskać, stosując glebogryzarki sadownicze. Obornik lub substraty organiczne mogąbyć rozrzucane specjalistycznymi rozrzutnikami przystosowanymi do wysiewu w rzędy drzew (fot. 17).
Fot. 12. Wysiew nawozów w rzę dy drzew Fot. 14. Rozsiewacz przystosowany do truskawek Fot. 16. Rozrzutnik obornika i organicznych substratów nawozowych 5 Fot. 13. Widok rozsianych nawozów Fot. 15. Podawanie nawozów ciekł ych Fot. 17. Widok substratów nawozowych rozrzucanych w rzę dach drzew
6 Preparaty mikoryzowe rozstawienie sekcji od 2,0 do 3,6 m, objętoś ćdozowanych Osobny problem stanowi aplikacja wprowadzanych do upraw ekologicznych preparatów mikoryzowych, które powinno sięaplikowaćw strefęsystemu korzeniowego pod powierzchnię gleby. Maszyny takie wymagają opracowania i wdroż enia do praktyki. Wprawdzie istnieją urządzenia do zadawania substancji mikoryzowych (fot. 18), jednak moż liwoś ć ich stosowania w towarowych uprawach ekologicznych jest ograniczona ze względu na mał ąwydajnoś ćpracy. Aplikacja preparatu mikoryzowego pod jedno drzewo trwa okoł o 5 min. Opracowano wi ę c ciągnikowy dozownik preparatów mikoryzowych ( rys. 3), którego model jest na ukończeniu. Waż niejsze dane techniczne dozownika będą preparatów do 1000 l/ha, ciś nienie robocze do 15 bar ów. Dozownik jest tak skonstruowany, ż e moż na zamontowaćsekcje podające preparaty o stał ej konsystencji (granulowane). Szybko rosną ca liczba biopreparatów ochrony roś lin oraz organicznych nawozów do ekologicznej produkcji owoców bę dzie w dostę pnych najbliż szym na specjalistycznych czasie rynku lub maszyn wymagał a adaptacji opracowania sadowniczych nowych do ich stosowania w produkcji towarowej. dr PawełWawrzyńczak, dr Grzegorz Doruchowski Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pieniąż ka nastę pujące: pojemnoś ćzbiornika 300 l, liczba sekcji Zakł ad Agroinż ynierii dozują cych 2 szt., gł ę bokoś ć dozowania do 20 cm, Fot. 18 na jego ramie Rys. 3
7 XXVIII Mię dzynarodowy Kongres Ogrodniczy Nauka i ogrodnictwo dla ludzi (Science and Horticulture for People). Lizbona, Portugalia, 22-27 sierpnia 2010 r. Kongres zorganizowali: Mię dzynarodowe Towarzystwo XLVI Ogólnopolska Naukowa Konferencja Sadownicza Nauka Praktyce Skierniewice, 29 30 wrześ nia 2010 r.. W dniach 29 30 wrześ nia 2010 r. odbył a się XLVI Ogólnopolska Naukowa Konferencja Sadownicza Nauka Praktyce, zorganizowana przez Instytut Sadownictwa Nauk Ogrodniczych (International Society for Horticultural i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pieniąż ka i Komitet Nauk Science ISHS), Portugalskie Stowarzyszenie Ogrodnicze Ogrodniczych PAN. (Portuguese Horticultural Association APH) i Hiszpańskie Towarzystwo Nauk Ogrodniczych (Spanish Society for Horticultural Science SACH). W Kongresie uczestniczył o ponad 2000 badaczy z cał ego ś wiata. Prezentacje i plakaty realizowane w ramach projektu EkoTechProdukt przedstawiono na Sesji Sympozjum Organic Hort. W ramach Konferencji pracownicy naukowi biorący udział w projekcie badawczym EkoTechProdukt przygotowali odrę bnąsesjępt. Ekologiczne metody produkcji Projekt badawczy EkoTechProdukt, na której został y omówione Informacje ogólne o projekcie został y przedstawione nowe technologie ekologicznej uprawy roś lin sadowniczych. w postaci plakatu zatytuł owanego A holistic research project on innovative technologies and products for organic fruit production. Badania wpł ywu nawozów organicznych na fizjologię roś lin truskawek był y przedstawione w formie prezentacji wygł oszonej przez dr Eligio Malusa nt. The Effect of Organic Fertilizers and Amendments on Photosynthesis and N Metabolism in Strawberry. Badania wpł ywu nawozów organicznych na mikroorganizmy glebowe zaprezentowano w formie plakatu pt. Influences of different organic fertilizers and amendments on nematode trophic groups and soil microbial communities during strawberry growth. Dwa inne plakaty przedstawiał y ekonomiczną analizę ekologicznej produkcji owoców: Consumer preference for organic apple and strawberry in Skierniewice i Production costs and profitability of organic apple and strawberry production in Poland. W ramach tej sesji odbył a sięrównieżdebata Problemy i perspektywy rozwoju sadownictwa ekologicznego w Polsce.
EkoTechProdukt Newsletter wydanie 6 wrzesień2010 8 XXXIII Święto Kwiatów Owoców i Warzyw XIII Targi Ogrodniczo Rolne Skierniewice, 18 19 wrześ nia 2010 r. W dniach 18 19 wrześ nia 2010 r. odbył o sięxxxiii produktów i technologii dla ekologicznej uprawy roś lin skierniewickie Świę to Kwiatów Owoców i Warzyw oraz sadowniczych. Przybyli goś cie mogli zapoznać się XIII Targi Ogrodniczo Rolne. W ramach wystawy pod z hasł em Skierniewice miasto uzdrowisko odbywają cej porozmawiać z pracownikami naukowymi, którzy go się w realizują, jak Hali Oś rodka zaprezentowany EkoTechProdukt Sportu unijny i Rekreacji projekt Opracowanie został badawczy trwają cym od 2009 roku projektem, również zasię gną ć fachowej osobiś cie porady dotyczą cej ekologii. innowacyjnych Projekt EkoTechProdukt na Szlaku Unijnych Projektów Skierniewice, 21 i 28 wrześ nia 2010 r. Departament Urzę du Wycieczki przebiegał y dwiema trasami przez region Marszał kowskiego w Łodzi w dnich 21 i 28 wrześ nia Polityki Regionalnej ł ódzki: trasa Poł udnie przebiegał a przez Łódź 2010 r. zorganizowałwycieczki po województwie ł ódzkim, Pabianice Piotrków Trybunalski Łódź, natomiast których celem był a prezentacja wybranych projektów trasa regionu ł ódzkiego realizowanych w ramach programów Skierniewice Rawa Mazowiecka Rogów Nowosolna Narodowej Strategii Spójnoś ci na lata 2007-2013. Projekt Łódź. EkoTechProdukt zostałwybrany do zaprezentowania uczestnikom wycieczki pod hasł em Szlakiem Unijnych Projektów, w której województwa ł ódzkiego. wzię li udział mieszkańcy Wschód obejmował a Łódź Stryków
Kalendarium najbliższych wydarzeń I Ogólnopolski Festiwal Jabł ka Pał ac Chojnata, 3 paź dziernika 2010 r. 9 Seminarium Rozwój rolnictwa ekologicznego w ramach PROW 2007-2013 Warszawa, 3 grudnia 2010 r. Europejskie Forum Gospodarcze Łódzkie 2010 Łódź, 6-7 grudnia 2010 r. IV Międzynarodowa Warszawska Wystawa Innowacji IWIS 2010 r. Warszawa, 20-22 paź dziernika 2010 r. Konferencja Transfer technologii w rozwoju gospodarczym na przykł adzie sektora rolnospożywczego Łodź, 25 paź dziernika 2010 r. Kontakt Kierownik projektu: dr Lidia Sas-Paszt, tel.: 046 834 5235, e-mail: Lidia.Sas@insad.pl Koordynator projektu: dr Eligio Malusa, e-mail: malusa@inrete.it Biuro projektu: mgr Agnieszka Peł ka, tel. 046 834 53 06, e-mail: Agnieszka.Pelka@insad.pl mgr Barbara Klimczyk, tel. 046 834 53 06, e-mail: Barbara.Klimczyk@insad.pl Działpromocji i upowszechniania projektu: dr Barbara Michalczuk, tel.: 046 832 57 50, e-mail: Barbara.Michalczuk@insad.pl Egzemplarz bezpł atny współ finansowany przez UnięEuropejskąze ś rodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Dział ania 1.3. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Poddział anie 1.3.1.