PRZEPISY PUBLIKACJA NR 22/P BADANIE WPŁYWU NA SPAWALNOŚĆ, NIE USUWANYCH FARB GRUNTOWYCH 1994 Publikacje P (Przepisowe) wydawane przez Polski Rejestr Statków są uzupełnieniem lub rozszerzeniem Przepisów i stanowią wymagania obowiązujące tam, gdzie mają zastosowanie. GDAŃSK
WYJAŚNIENIE Polski Rejestr Statków wydaje Publikacje P (Przepisowe) mające moc Przepisów osobno jeżeli albo interesują one małe grono użytkowników Przepisów PRS, albo stanowią uzupełnienie różnych przepisów wydawanych przez PRS, albo cykliczność wydawania jest z jakichś powodów różna od cykliczności wydawania Przepisów PRS. Użytkownik Przepisów Polskiego Rejestru Statków jest informowany o konieczności posłużenia się odpowiednią Publikacją P (Przepisową) odwołaniem w tekście Przepisów podającym jej numer i tytuł.
Unieważnia się poprzednie wydanie niniejszej Publikacji o tym samym numerze i tytule z 1988 r. Wydanie z roku 1992 zachowuje swoją aktualność. Copyright by Polski Rejestr Statków, 1994 PRS/TW, 04/94
SPIS TREŚCI Str. 1. Postanowienia ogólne... 4 2. Program prób... 4 3. Próbki do badań... 8 4. Sprawozdanie z badań... 8 5. Ocena wyników... 10 3
1 POSTANOWIENIA OGÓLNE 1.1 Wpływ na spawalność farb gruntowych nie usuwanych przed spawaniem powinien być zbadany na złączach próbnych. Farba gruntowa może uzyskać uznanie tylko dla tych metod spawania i tych materiałów dodatkowych, dla których wyniki prób nie wykazały ujemnego wpływu tej farby na proces spawalniczy i własności mechaniczne spoiny. Badania uznaniowe farb gruntowych należy przeprowadzać na złączach teowych. PRS w uzasadnionych przypadkach może zażądać dodatkowych badań na złączach doczołowych. 1.2 Próby powinny być przeprowadzone pod nadzorem PRS. Zgłoszenie prób może być dokonane zarówno przez wytwórcę farby gruntowej, jak i stocznię. 1.3 Zgłoszenie do prób farby gruntowej powinno zawierać następujące dane: wytwórca i rodzaj (gatunek) farby gruntowej; charakterystyka farby gruntowej; zakres zastosowania farby gruntowej; instrukcje zastosowania (przygotowanie powierzchni, sposób malowania, grubość warstwy farby, itp.); metody spawania; dokumentacja dotycząca poprzednich badań, uznań, itp.; propozycja przeprowadzenia badań (miejsce i data). 2 PROGRAM PRÓB 2.1 Program prób powinien być opracowany przez zgłaszającego zgodnie z niżej podanymi wytycznymi i powinien być uzgodniony z PRS. 2.2 Próby powinny być wykonane na stali najwyższej kategorii z danej grupy stali, dla których przewiduje się stosowanie danej farby gruntowej. Próby powinny być przeprowadzone dla tych metod spawania, które będą stosowane. 2.3 Badania farby powinny być przeprowadzone na próbkach określonych na Rys. 2.3. Długość złącza próbnego powinna być wystarczająca do wykonania wszystkich wymaganych próbek. Farbę gruntową należy nanieść na jednej połowie złącza próbnego łącznie z krawędziami płyt próbnych. PRS w uzasadnionych przypadkach może zażądać dodatkowych badań. 4
Tablica 2.3 Płyty próbne do badań farby gruntowej Typ płyty próbnej (po l płycie dla danego zakresu grubości materiału i dla każdej pozycji spawania) Grubość materiału (mm) Sposób spawania Przygotowanie brzegów Pozycja spawania ręczne 12 15 bez ukosowania* podolna pionowa łukiem krytym (automatycznie) w osłonie CO 2 (półautomatycznie) Teowa płyta próbna (Rys. 2.3) 18 20 bez ukosowania ** 12 15 bez ukosowania ** podolna podolna pionowa z dołu do góry pionowa z góry na dół * Należy stosować spoiny o średnicy 4 mm. ** Każda spoina pachwinowa jednowarstwowa o grubości 5-6 mm. 2.4 Grubość warstwy farby gruntowej na elementach płyt próbnych powinna być o 20 % większa od grubości określonej przez wytwórcę farby dla zastosowania przemysłowego. W żadnym przypadku grubość warstwy farby na płytach próbnych nie może być mniejsza niż 20 µm. Laboratorium wykonujące badania powinno posiadać przyrządy umożliwiające pomiar grubości warstwy farby z dostateczną dokładnością. 2.5 Płyty próbne określone na Rys. 2.3 powinny być wykonywane przy parametrach spawania normalnie stosowanych dla danego materiału dodatkowego. Złącza teowe wykonywane w pozycji pionowej w osłonie CO 2 należy spawać od dołu w górę i z góry w dół. 2.6 Badania powinny być przeprowadzone przez laboratorium uznane przez PRS do tego celu. 5
Rys. 2.3 Teowa płyta próbna 3 PRÓBKI DO BADAŃ 3.1 Z każdej teowej płyty próbnej należy pobrać komplet próbek z części pokrytej farbą i komplet z części nie pokrytej farbą. Każdy komplet powinien zawierać: l próbkę do badania przełomu spoiny spawanej w pierwszej kolejności; l próbkę do badania przełomu spoiny spawanej w drugiej kolejności; l poprzeczny makroszlif. 3.2 Próbka teowa na badanie przełomu powinna mieć długość mierzoną wzdłuż spoiny minimum 100 mm. Przełamaną spoinę poddaje się oględzinom celem wykrycia porowatości i ocenie jakości na podstawie wyglądu przełomu. 4 SPRAWOZDANIE Z BADAŃ 4.1 Sprawozdanie z badań przełomu złączy teowych powinno zawierać: sumaryczną ilość pęcherzy na długości przełomu badanego (ok. 100 mm); 6
sumaryczną powierzchnię pęcherzy na badanym przełomie (mm 2 ); sumaryczną powierzchnię pęcherzy odniesioną do powierzchni całkowitej przekroju badanego (%). 4.2 Zamieszczone w sprawozdaniu fotografie makroszlifów powinny być opisane z uwzględnieniem informacji wynikających z bezpośrednich oględzin. 4.3 Należy również podać wyniki pomiarów grubości farby gruntowej na badanych płytach przed spawaniem oraz metodę i parametry spawania. 4.4 Do sprawozdania należy dołączyć: atesty materiałów podstawowych badanych złączy spawanych; atesty materiałów dodatkowych do spawania (elektrody, kombinacje drut-topnik, drut-gaz). 5 OCENA WYNIKÓW 5.1 Makroszlify wykonane z pokrytej i nie pokrytej farbą gruntową części złącza próbnego powinny potwierdzić taką samą jakość spoiny. Nie powinno być pęknięć, pęcherzy, wtrąceń żużlowych, nieprzetopów, przyklejeń i innych wad. Należy zwrócić szczególną uwagę na prawidłowość przetopu w grani spoiny pachwinowej. 5.2 Na podstawie wyglądu powierzchni przełomu spoin pachwinowych powinna być przeprowadzona ocena skłonności do tworzenia się porowatości w złączach teowych. Porowatość i wygląd przełomu ocenia się oddzielnie dla pierwszej i drugiej spoiny. Ciągłą porowatość w grani spoiny należy uważać za oznakę nieprzydatności farby gruntowej dla spoin wykonywanych daną metodą spawania. Całkowite pole przekroju wad (pęcherzy) odniesione do przekroju przełamanej spoiny nie powinno przekroczyć 6%. 4 4.1 7