Najciekawsze witryny poświęcone muzyce i bazy nutowe w internecie. Barbara Świderska, Biblioteka Instytutu Muzykologii
Kilka słów wstępu... Z istniejących obecnie w internecie obszernych zasobów nutowych większość obejmuje zeskanowane w formacie pdf stare wydania, do których prawa autorskie już wygasły. Są to źródła dość wiarygodne, jeśli nie zależy nam na owocach pracy redaktorów nowszych wydań. W tej grupie szczególnie cenne są pierwsze wydania dzieł niejednokrotnie autorskie i bardziej wartościowe od późniejszych, przy których majstrowali nie zawsze kompetentni redaktorzy (jak to miało na przykład miejsce w przypadku wydań Bacha z I połowy XX wieku).
Grupę drugą stanowią utwory przepisane przez entuzjastów w jednym z edytorów pisma nutowego, np. w Finale i następnie przekonwertowane do pdf. Ich zaletą jest praktyczny charakter (głosy orkiestrowe). Znajdziemy tu wiele niezwykle ciekawych, niespotykanych gdzie indziej kompozycji. Wadą są, zdarzające się niestety, błędy (przesunięcia o tercję, znaki chromatyczne). Trzecią grupę stanowią utwory udostępniane przez współczesnych kompozytorów, którzy nie mogą liczyć na zainteresowanie wydawców, albo udostępniają swoje dzieła z innych pobudek.
Ostatnią, nieliczną grupę stanowią nowe wydania objęte prawem autorskim, takie jak udostępnione przez Mozarteum nowe wydanie dzieł wszystkich Mozarta NMA online, z którego możemy korzystać po uprzednim złożeniu deklaracji, że robimy to w celach niekomercyjnych. Wykonawców, którzy wykorzystaliby to wydanie podczas koncertu czekałyby w razie złapania nieprzyjemne skutki finansowe. Jednak dla celów prywatnych możemy nie tylko oglądać utwory Mozarta online, ale także ściągnąć pdf (dostępny z poziomu spisu treści) i wydrukować go. Ciekawą możliwością jest też słuchanie utworu online z jednoczesnym śledzeniem tekstu nutowego, który otwiera się sam po rozpoczęciu nagrania. Strona oferuje znakomite możliwości wyszukiwania przez nr KV, tytuł, gatunek, a nawet tonację.
Mozart online widok strony startowej Rozwinąć listę utworów
Mozart online widok spisu treści PDF nagranie
Zapisz na dysku drukuj Mozart online - widok pdf
Przyjrzyjmy się zatem kilku najciekawszym bibliotekom nutowym, mającym w swoich zasobach zdigitalizowane stare wydania i kompozycje przepisane w edytorach nutowych. Uwaga ogólna: Nieocenionym źródłem linków do zasobów nutowych jest angielska (a czasem niemiecka) wikipedia czyli hasła poświęcone poszczególnym kompozytorom w rozdziale Music scores. Pomocne są również strony Bibliotek Narodowych i uczelni muzycznych.
Najobszerniejszą jest zapewne stworzona na bazie Wikipedii IMSLP (International Music Score Library Project). Zawiera ona obecnie (maj 2010) ok. 60000 pozycji. Biblioteka ta powstała kilka lat temu i po przejściowych trudnościach, czyli konflikcie o prawa autorskie z Universal Edition, który spowodował jej czasowe zamknięcie, przeniosła się na inny serwer, zmieniła nieco koncepcję (wprowadziwszy linki do nagrań poszczególnych utworów w sklepie Amazon) i stale powiększa swoje bogate zasoby. Oprócz możliwości wyszukiwania przez tytuł utworu, epokę czy nazwisko kompozytora ma ona znakomite listy utworów na poszczególne składy i instrumenty. Zawiera również nieco pozycji książkowych związanych z muzyką.
IMSLP strona główna Wyszukiwanie przez nazwisko i narodowość kompozytora, epokę, instrumentację
Wydzielone gatunki Wg instrumentacji Wyszukiwarka
Aby otworzyć nuty utworu należy: Kliknąć w jego tytuł
Przyjąć do wiadomości, że prawa autorskie różnią się w poszczególnych krajach etc... Klikając ten link
Podobny charakter ma (również powstała na bazie wikipedii) ChoralWiki zawierająca głównie muzykę wokalno-instrumentalną. Ma ona kilka ciekawych opcji: Wyszukiwanie przez listy kompozytorów Wyszukiwanie zaawansowane przez gatunek, liczbę głosów, epokę, głos solowy, instrument akompaniujący
Kliknięcie w link Music scores przenosi nas do listy alfabetycznej poprzedzonej ciekawymi Music scores podkategoriami. podkategorie
Kolejne bardzo istotne źródło stanowią stale powiększające się zasoby nutowe zdigitalizowane przez duże biblioteki. Jedną z nich jest Bayerische Staatsbibliothek i jej Monachijskie Centrum Digitalizacji (Munich Digitisation Centre MDZ). ScanRobot zapewnia Bibliotece Bawarskiej szybkie tempo skanowania zbiorów. Źródło:Polskie Radio
Już teraz znajdują się tam ogromne zasoby nutowe, do których dotrzemy...klikając w Browsing index A następnie wybierając z listy sztuki piękne i podkategorię Music supplies (notes) Lub przeglądając poszczególne kolekcje
...i wtedy naszym oczom ukazuje się kolekcja obejmująca nie tylko nieznane rarytasy (druki i rękopisy), ale i wiele klasycznych pozycji, takich jak Dzieła Wszystkie (lub Wybrane) Schuberta,Händla, Mendelssohna, Beethovena, Schumanna, Liszta i innych czy niezwykle cenna seria Denkmäler deutscher Tonkunst (1. Folge) (Nawiasem mówiąc wygodny dostęp do tej i innych serii można też znaleźć w wikisource http://imslp.org/wiki/denkmaeler_der_tonkunst_in_oesterreich). (Niektóre tomy pokrewnej serii, Denkmaeler der Tonkunst in Oesterreich można znaleźć w IMSLP http://imslp.org/wiki/denkmaeler_der_tonkunst_in_oesterreich) Baza Monachijskiego Centrum Digitalizacji ma też możliwość wyszukiwania przez nazwisko autora, oś czasową lub (o czym już wspomniałam) poszczególne kolekcje. Znalezione nuty możemy szybko przeglądać online lub zapisać jako pdf. Bardzo wygodne są umieszczone z lewej strony linkujące spisy treści. pdf Przeglądanie online spis treści
Wiele ciekawych pozycji nutowych do praktycznego użytku zawiera komercyjna francuska strona Free-scores.com. Znajdziemy tam (obok oferty handlowej) darmowe pdf-y (przepisane w edytorze nutowym), nagrania mp3 w wykonaniu midi (mechanicznym) i ludzkim, a także pliki wideo. Bazę można wygodnie przeglądać przez listy instrumentów czy styl utworów, nazwisko kompozytora lub ostatnio dodane nowości. Jest tu obok klasyki bardzo dużo kompozycji amatorskich. Listy rozwijane: instrumenty, styl Nowości, kompozytorzy
Źródłem wielu niezwykle ciekawych linków (również do stron wymienionych wcześniej) jest http://library.msmnyc.edu/screens/freestuff.html. Znajdziemy tu między innymi wczesne wydania Chopina, nagrania na cylindrach, ogromną bazę mszy renesansowych w nagraniach midi, stronę z włoską muzyką baroku, linki do stacji radiowych, bazę dla śpiewaków, bazy poświęcone poszczególnym kompozytorom i wiele, wiele innych.
Kolejną ciekawą bazą jest Werner Icking Music Archive. (http://icking-music-archive.org/index.php) Powstała ona z dawnego Kantorei Archiv i zawiera bardzo dużo materiałów wykonawczych głosów orkiestrowych. Ponadto w dziale Other sheet music archives http://icking-music-archive.org/oth_mus_archives.php podaje linki do dużej liczby innych bibliotek nutowych i portali dla muzyków.
Kolejnymi ciekawymi miejscami w internecie są słowniki i encyklopedie muzyczne dostępne online: wielojęzyczny Dolmetsch online http://www.dolmetsch.com/musictheorydefs.htm, (wreszcie biblioteki cyfrowe z oferującą nagrania, teksty i ikonografię europeana http://www.europeana.eu/portal/ na czele. Te ostatnie zawierają bogaty wybór tekstów źródłowych z dziedziny muzyki dawnych traktatów, szkół gry, tabulatur i innych. Szczególnie ciekawa wydaje się coraz większa oferta google books http://books.google.pl/- jest tu wiele roczników dawnych czasopism i książek muzycznych. Internet oferuje wreszcie wiele bardzo specjalistycznych projektów, adresowanych do wąskiego grona zainteresowanych, takich jak...
The aria database, http://www.aria-database.com/w której po wpisaniu słowa z tekstu arii możemy zidentyfikować jej pochodzenie, a rezultaty wyszukiwania podają także skalę, streszczenie i linki do sklepów z nutami i nagraniem
computerized mensural music editing http://www.cmme.org/?page=database wychodząc z założenia, że możliwości edycji komputerowej są idealne dla oddania zawiłości rytmicznych i mnogości wariantów utworów menzuralnych naukowcy z Utrechtu zainicjowali projekt komputerowej edycji polifonii renesansowej
Wielbicieli chorału gregoriańskiego zainteresuje globalchant http://www.globalchant.org/ - po wpisaniu myszą na ekranie incipitu melodii znajdziemy chorały, które się od niego zaczynają
... zaś bacholodzy zaczynają dzień od Bach bibliography http://www.npj.com/bach/ i Bach cantatas webpage http://www.bach-cantatas.com/ - znakomitych portali poświęconych kompozytorowi.
Fora dyskusyjne Bibliografia, materiały źródłowe
Linki do bibliotek cyfrowych znajdują się w zakładkach Biblioteki cyfrowe i Nuty w internecie. Jeśli jakaś publikacja ma więcej niż 70 lat to albo już jest w internecie, albo lada moment tam trafi. życzymy owocnych poszukiwań!