SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH STE 01.01 INSTALACJE ELEKTRYCZNE Temat : Wewntrzna instalacja awaryjnego owietlenia ewakuacyjnego wiatem sztucznym, modernizacja tablicy ównej i podlicznikowej w obku nr 6 przy ul. Krowiej 1 we Wrocawiu Nr ewid. dz. 35/3 AM 27 obrb Stare Miasto Adres inwestycji: ul. Krowia 1, 50-149 Wrocaw Nr ewid. dz. 35/3 AM 27 obrb Stare Miasto Inwestor : Wrocawski Zespóobków ul. Fabryczna 15, 53-609 Wrocaw KOD CPV 45311000-0 Roboty w zakresie okablowania oraz instalacji elektrycznych 45314310-7 Ukadanie kabli 45316000-5 Instalowanie systemów owietleniowych i sygnalizacyjnych Projektowa: LC PROJECT ul. Pk. Dbka 8 p. 409 30-732 Kraków OPRACOWA: mgr in. Grzegorz Mazur Kwiecie 2012r. 1
Spistreci 1. SYSTEM AWARYJNEGO OWIETLENIA EWAKUACYJNEGO 3 1.1. PRZEDMIOT SPECYFIKACJI TECHNICZNEJ 3 1.2. ZAKRES STOSOWANIA SPECYFIKACJI TECHNICZNEJ 3 1.3. ZAKRES ROBÓT OBJTYCH SPECYFIKACJ TECHNICZN 3 1.4. OGÓLNE WYMAGANIA DOTYCZCE ROBÓT 3 1.5. OKRELENIA PODSTAWOWE 3 1.6. PROWADZENIE ROBÓT 4 1.7. ODBIÓR MIEJSCA INWESTYCJI 4 1.8 KOORDYNACJA ROBÓT INSTALACJI SYSTEMU Z INNYMI ROBOTAMI 4 2. MATERIAY 4 2.1. MATERIAY PODSTAWOWE 4 2.2. ODBIÓR MATERIAÓW 4 2.3. SADOWANIE MATERIAÓW 5 3. SPRZT 5 4. RODKI TRANSPORTU 5 5. WYKONANIE ROBÓT 5 6. KONTROLA JAKOCI ROBÓT 12 7. OBMIAR ROBÓT 12 8. ODBIÓR ROBÓT 13 8.1. ODBIÓR ROBÓT ZANIKAJCYCH I ULEGAJCYCH ZAKRYCIU 13 8.2. ODBIÓR CZCIOWY 13 8.3. ODBIÓR WSTPNY ROBÓT 13 8.4. DOKUMENTY DO ODBIORU WSTPNEGO 13 8.5. ODBIÓR KOCOWY 14 9. ROZLICZENIE ROBÓT 14 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA 14 11 DOKUMENTY ZWIZANE 15 2
1. System awaryjnego owietlenia ewakuacyjnego 1.1. Przedmiot specyfikacji technicznej Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej s wymagania dotyczce wykonania i odbioru robót w zakresie instalacji elektrycznych wewntrznych, w tym systemu wietlenia awaryjnego, przeciwpoarowych wyczników prdu w obku nr 6 zlokalizowanego przy ul. Krowiej 1 we Wrocawiu. Specyfikacja zgodna z wytycznymi Inwestora. 1.2. Zakres stosowania specyfikacji technicznej Specyfikacja techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy przy zlecaniu i realizacji robót. 1.3. Zakres robót objtych specyfikacj techniczn Przedmiotem szczegóowej specyfikacji technicznej s wymagania dotyczce wykonania i odbioru robót zwizanych z realizacj nastpujcych robót, urzdze rozdzielczych i instalacji elektrycznych wewntrznych: demonta istniejcej instalacji elektrycznej, wewntrzne linie zasilajce, ukadanie kabli, trasy kablowe, wyczenie poarowe, rozdzielnice gówne instalacj wewntrzn wraz z osprztem owietlenia ewakuacyjnego, ochron przeciwporaeniow w zakresie projektowanych rozwiza, ochron przepiciow w zakresie projektowanych rozwiza, roboty elektryczne pomiary zaprojektowanej instalacji elektrycznej, Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz zasad prowadzenia robót zwizanych z wykonaniem instalacji j.w. i obejmuj: wymagania wykonawcze, wymagania materiaowe, technologi montau, transport i rozadunek, skadowanie materiaów, nadzór i odbiory. 1.4. Ogólne wymagania dotyczce robót Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jako ich wykonania oraz za zgodno z dokumentacj projektow. Rodzaje (typy) urzdze, osprztu i materiaów pomocniczych zastosowanych do wykonywania instalacji powinny by zgodne z podanymi w dokumentacji projektowej. Zastosowanie do wykonania instalacji innych rodzajów (typów) urzdze i osprztu ni wymienione w projekcie dopuszczalne jest jedynie pod warunkiem spenienia parametrów technicznych urzdze lub podwyszenia wczeniej przewidywanych. 1.5. Okrelenia podstawowe Wszystkie okrelenia i nazwy uyte w niniejszej specyfikacji s zgodne lub równowane z Polskimi Normami zawartymi w rozporzdzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 2 wrzenia 2004r., a w przypadku ich braku z normami branowymi, warunkami technicznymi wykonania i odbioru wymienionymi indywidualnie, przy kadej pozycji dodatkowo. Roboty musz by wykonane zgodnie z wymaganiami obowizujcych przepisów, norm i 3
instrukcji. Nie wyszczególnienie jakichkolwiek z obowizujcych aktów prawnych nie zwalnia wykonawcy od ich stosowania. 1.6. Prowadzenie robót Obiekt jest w trakcie uytkowania i pozostanie podczas realizacji zadania. 1.7. Odbiór miejsca inwestycji Przed rozpoczciem robót instalacji systemu wykonawca powinien zapozna si z budynkiem. 1.8 Koordynacja robót instalacji systemu z innymi robotami Koordynacja robót montaowych poszczególnych rodzajów powinna by dokonana we wszystkich fazach procesu inwestycji. Koordynacj naley obj projekt organizacji, szczegóowy harmonogram robót instalacji oraz pomocnicze roboty. 2. MATERIAY Do wykonania instalacji mog by stosowane wyroby producentów krajowych i zagranicznych. Parametry techniczne materiaów i wyrobów powinny by zgodne z wymaganiami podanymi w projekcie i powinny odpowiada wymaganiom obowizujcych norm pastwowych (PN) oraz przepisom dotyczcym instalacji elektrycznych. Przy wykonywaniu robót naley stosowa wyroby, które zostay dopuszczone do obrotu oraz powszechnego lub jednostkowego stosowania w budownictwie. Wyrobami, które speniaj te warunki s: Wyroby budowlane, dla których wydano certyfikat na znak bezpieczestwa, wiadectwo dopuszczenia (CNBOP) wykazujcy, e zapewniono zgodno z kryteriami technicznymi okrelonymi na podstawie Polskich Norm, aprobat technicznych oraz wciwych przepisów i dokumentów technicznych w odniesieniu do wyrobów podlegajcych tej certyfikacji. Wyroby oznaczone znakowaniem CE, dla których zgodnie z odrbnymi przepisami dokonano oceny zgodnoci z norm europejsk wprowadzon do Polskich Norm, z europejsk aprobat techniczn lub krajow specyfikacj techniczn pastwa czonkowskiego Unii Europejskiej uznan przez Komisj Europejsk za zgodn z wymaganiami podstawowymi. Wyroby budowlane znajdujce si w okrelonym przez Komisj Europejsk wykazie wyrobów majcych niewielkie znaczenie dla zdrowia i bezpieczestwa, dla których producent wyda deklaracj zgodnoci z uznanymi reguami sztuki budowlanej. Dopuszczone do jednostkowego stosowania s równie wyroby wykonane wedug indywidualnej dokumentacji technicznej sporzdzonej przez projektanta lub z nim uzgodnionej, dla których dostawca wyda owiadczenie zgodnoci wyrobu z t dokumentacj oraz przepisami i obowizujcymi normami. 2.1. Materiay podstawowe Specyfika materiaów zostaa wyszczególniona w dokumentacji projektowej. 2.2. Odbiór materiaów Dostarczone na miejsce inwestycji materiay naley sprawdzi pod wzgldem iloci, kompletnoci i zgodnoci z danymi wytwórcy. Ka dostaw towaru naley potwierdzi pisemnie. W przypadku stwierdzenia niezgodnoci, wad lub nasuwajcych si wtpliwoci mogcych mie wpyw na jako wykonania robót, naley skontaktowa si z dostawc i wyjani zaistniae wtpliwoci, a materiay przed ich zabudowaniem 4
podda badaniom okrelonym przez dozór techniczny ze strony producenta lub wykonawcy robót. 2.3. Skadowanie materiaów Skadowanie materiaów powinno odbywa si w warunkach zapobiegajcych zniszczeniu, uszkodzeniu lub pogorszeniu si wciwoci technicznych na skutek wpywu czynników atmosferycznych lub fizykochemicznych. Naley zachowa wymagania wynikajce ze specjalnych wciwoci materiaów oraz wymagania w zakresie bezpieczestwa przeciwpoarowego. Naley zastosowa si do zalece producenta w w/w zakresie. Naley zwróci szczególn uwag na warunki rodowiskowe (wilgotno, temperatura) w jakich skadowane s urzdzenia. 3. SPRZT Wykonawca jest zobowizany do uywania takiego sprztu, który nie spowoduje niekorzystnego wpywu, na jako wykonywanych robót. Urzdzenia pomocnicze, transportowe i ochronne stosowane przy robotach powinny odpowiada ogólnie przyjtym wymaganiom, co do ich jakoci oraz wytrzymaci oraz bezpieczestwa uytkowania. Maszyny, urzdzenia i sprzt zmechanizowany uywane w trakcie wykonywania zadania, powinny mie ustalone parametry techniczne i powinny by ustawione zgodnie z wymaganiami producenta oraz stosowane zgodnie z ich przeznaczeniem. Urzdzenia i sprzt zmechanizowany podlegajce przepisom o dozorze technicznym, eksploatowane na budowie, powinny mie aktualnie wane dokumenty uprawniajce do ich eksploatacji. 4. RODKI TRANSPORTU rodki i urzdzenia transportowe powinny by odpowiednio przystosowane do transportu materiaów, elementów, konstrukcji urzdze itp. niezbdnych do wykonywania danego rodzaju robót elektrycznych. W czasie transportu naley zabezpieczy przemieszczane przedmioty w sposób zapobiegajcy ich uszkodzeniu. W czasie transportu, zaadunku i wyadunku oraz skadowania elementów systemu i urzdze naley przestrzega zalece wytwórców. Naley zastosowa si do zalece producenta. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Wykonawca przedstawi do akceptacji projekt organizacji i harmonogram robót uwzgldniajcy wszystkie warunki, w jakich b wykonywane roboty instalacyjne. 5.2. Trasowanie przewodów elektrycznych naley wykona uwzgldniajc konstrukcj budynku oraz zapewniajc bezkolizyjno z innymi instalacjami. Trasa instalacji winna by przejrzysta, prosta i dostpna do prawidowej konserwacji i remontów. Wskazane jest, aby w miar moliwoci trasa przebiegaa w liniach pionowych i poziomych. Przy trasowaniu cigów instalacji naley d do jak najmniejszej liczby skrzyowa i zbli z cigami instalacji elektromagnetycznych i innymi instalacjami. Szeroko bruzd pod wszystkie przewody elektryczne naley dostosowa do rednicy przewodu z uwzgldnieniem rodzaju i gruboci tynku. W przypadku ukadania w jednej brudzie wicej ni jednego przewodu jej szeroko winna by taka, by odstpy midzy przewodami wynosiy nie mniej ni 5 mm. Przewody naley ukada jednowarstwowo. 5
Zabrania si kucia bruzd w elementach konstrukcyjnych oraz w cienkich cianach dziaowych. Korytka naley mocowa do uprzednio wykonanych konstrukcji poprzez przykrcanie, w miejscu zmiany kierunku naley wykonauk. 5.3. Konstrukcje wsporcze i uchwyty przewidziane do uenia na nich instalacji elektrycznych, bez wzgldu na rodzaj instalacji, powinny by zamocowane do poda w sposób trway, uwzgldniajcy warunki lokalne i technologiczne, w jakich dana instalacja dzie pracowa, oraz sam rodzaj instalacji. 5.4. Przejcia przez ciany i stropy powinny spenia nastpujce wymagania: wszystkie przejcia obwodów instalacji elektrycznych przez ciany, stropy itp. musz by chronione przed uszkodzeniami, przejcia te naley wykonywa w przepustach rurowych, przejcia pomidzy pomieszczeniami o rónych atmosferach powinny by wykonywane w sposób szczelny, zapewniajcy nie przedostawanie si wyziewów, przejcia pomidzy strefami poarowymi zabezpiecza ochron biern. Przepusty instalacyjne w elementach oddzielania przeciwpoarowego powinny mie klas odpornoci ogniowej (EI) wymagan dla tych elementów. obwody instalacji elektrycznych przechodzc przez podogi musz by chronione do wysokoci bezpiecznej przed przypadkowymi uszkodzeniami. Jako osony przed uszkodzeniami mechanicznymi naley stosowa rury stalowe, rury z tworzyw sztucznych, korytka blaszane itp. 5.5. Sprzt i osprzt instalacyjny naley mocowa do poda w sposób trway zapewniajcy mocne i bezpieczne jego osadzenie. Do mocowania sprztu i osprztu mog konstrukcje wsporcze, konsolki osadzone na podu, przyspawane do stalowych elementów konstrukcji budowlanych, przykrcone do poda za pomoc koków, rub rozporowych, koków wstrzeliwanych a w przypadku osprztu wtynkowego mocowa naley w wczeniej obsadzonych puszkach instalacyjnych. 5.6. Podejcia instalacji elektrycznych do odbiorników naley wykonywa w miejscach bezkolizyjnych, bezpiecznych oraz w sposób estetyczny. Podejcia do przewodów onych w pododze naley wykonywa w rurach stalowych, zamocowanych pod powierzchni podogi, albo w specjalnie do tego celu przewidzianych kanaach. Rury i kanay musz spenia odpowiednie warunki wytrzymaciowe i by wyprowadzone ponad podog do wysokoci koniecznej dla danego odbiornika. Do odbiorników zasilanych od góry naley stosowa podejcia zwieszakowe. S to najczciej oprawy owietleniowe. Podejcia zwieszakowe naley wykonywa jako sztywne, lub elastyczne w zalenoci od warunków technologicznych i rodzaju wykonywanej instalacji. Do odbiorników zamocowanych na cianach, stropach lub konstrukcjach podejcia naley wykonywa przewodami uonymi na tych cianach, stropach lub konstrukcjach budowlanych, a take na innego rodzaju podach np. ksztatowniki, korytka itp. 5.7. Rury naley ukada na przygotowanej i wytrasowanej trasie na uchwytach osadzonych w podu, a dla instalacji wtynkowych wczeniej przygotowanych bruzdach. Koce rur przed poczeniem powinny by pozbawione ostrych krawdzi. Zalenie od przyjtej technologii montau i rodzaju tworzywa czenie rur ze sob oraz sprztem i osprztem naley wykonywa przez: wsuwanie w otwory lub kielichy z równoczesnym uszczelnianiem pocze, - wkrcanie nagwintowanych koców rur, wkrcanie nagrzanych koców rur. 6
uki na rurach naley wykonywa tak, aby spaszczenie przekroju nie przekraczao 15% wewntrznej rednicy. Promie gicia powinien zapewnia swobodne wciganie przewodów. Caa instalacja rurowa powinna by wykonana ze spadkiem 0,1 % aby umoliwi odprowadzenie wody powstaej z ewentualnej kondensacji. Zabrania si ukadania rur z wcignitymi w nie przewodami. 5.8. Przed przystpieniem do wcigania przewodów naley sprawdzi prawidowo wykonanego rurowania, zamocowania sprztu i osprztu, jego pocze z rurami oraz przelotowo. Wciganie przewodów naley wykona za pomoc specjalnego osprztu montaowego. Nie wolno do tego celu stosowa przewodów, które póniej zostan uyte w instalacji. czenie przewodów wykona przez skrcanie na listwach lub takich technologii eliminujcej starzenie si poczenia. 5.9. W zalenoci od rodzaju pomieszcze instalacj naley wykona: - w wykonaniu zwykym, - w wykonaniu szczelnym. 5.10. Wykonanie instalacji p/t wymaga bdzie: enia przewodów i zainstalowania osprztu przed wykonaniem tynkowania. W przypadku wykonywania instalacji na istniejcych cianach niezbdne bdzie wykucie odpowiednich bruzd oraz po ueniu przewodów ich zatynkowanie. 5.11.czenie przewodów. W instalacjach elektrycznych wntrzowych czenia przewodów naley dokonywa w sprzcie i osprzcie instalacyjnym i w odbiornikach. Nie wolno stosowa pocze skrcanych. W przypadku, gdy odbiorniki elektryczne maj wyprowadzone fabrycznie na zewntrz przewody, a samo ich podczenie do instalacji nie zostao opracowane w projekcie, sposób podczenia naley uzgodni z projektantem lub kompetentnym przedstawicielem Inyniera. Przewody musz by uone swobodnie i nie mog by naraone na nacigi i dodatkowe naprenia. Do danego zacisku naley przyczy przewody o rodzaju wykonania, przekroju i liczbie, dla jakich zacisk ten jest przygotowany. W przypadku zastosowania zacisków, do których przewody s przyczone za pomoc oczek, pomidzy oczkiem a nakrtk oraz pomidzy oczkami powinny znajdowa si pod- adki metalowe zabezpieczone przed korozj w sposób umoliwiajcy przepyw prdu. ugo odizolowanej y przewodu powinna zapewnia prawidowe przyczenie. Zdejmowanie izolacji i oczyszczenie przewodu nie moe powodowa uszkodze mechanicznych. W przypadku stosowania ocynowanych proces czyszczenia nie powinien uszkadza warstwy cyny. Koce przewodów miedzianych z ami wielodrutowymi (linek) powinny by zabezpieczone zaprasowanymi tulejkami lub ocynowane (zaleca si zastosowanie tulejek zamiast cynowania). 5.12. Miejsca pocze przewodów z zaciskami odbiorników powinny by dokadnie oczyszczone. Samo poczenie musi by wykonane w sposób pewny, pod wzgldem elektrycznym i mechanicznym oraz zabezpieczone przed osabieniem siy docisku, korozj itp. Poczenia mog by wykonywane jako sztywne lub elastyczne w zalenoci od konstrukcji odbiornika i warunków technologicznych. Przyczenia sztywne naley wykonywa rurach sztywnych wprowadzonych bezporednio do odbiorników oraz przewodami kabelkowymi i kablami. Poczenia elastyczne stosuje si gdy odbiorniki naraone s na drgania o duej amplitudzie lub przystosowane s do przesuni lub przemieszcze. Poczenia te naley wykona: przewodami izolowanymi wieloowymi gitkimi lub oponowymi, 7
przewodami izolowanymi jednoowymi w rurach elastycznych, przewodami izolowanymi wieloowymi gitkimi lub oponowymi w rurach elastycznych. 5.13. Kabel prowadzony od wycznika gównego oraz rozdzielni gównej powinien mie nadwy dugoci niezbdn do wykonania pocze. Przewód neutralny powinien by nieco dszy ni przewody fazowe. Pode pod kabel winno by gadkie. Zagicia i uki w paszczynie przewodu powinny byagodne. Zabrania si ukadania kabla bezporednio w betonie, w warstwie wyrównawczej podogi, w zczach pyt itp. bez zastosowania oson w postaci rur osonowych. Kabla nie naley ukada, jeeli jego temperatura jest nisza ni 0 0 C. 5.14. Monta tablic rozdzielczych Przed przystpieniem do montau urzdze przykrcanych na konstrukcjach wsporczych dostarczanych oddzielnie naley konstrukcje te mocowa do poda w sposób podany w dokumentacji. Urzdzenia skrzynkowe dostarczone na miejsce montau wraz z przykrcon do nich konstrukcj wsporcz naley wstawi w przygotowane otwory i zala betonem. Tablice w obudowie naciennej lub zagbionej naley przykrca do kotew lub konstrukcji wsporczych zamocowanych w podu. Po zamontowaniu urzdzenia naley: zainstalowa aparaty zdjte na czas transportu i dostarczone w oddzielnych opakowaniach, dokrci w sposób pewny wszystkie ruby i wkrty w poczeniach elektrycznych i mechanicznych, za osony zdjte w czasie montau, podczy obwody zewntrzne, podczy przewody ochronne. 5.15. Awaryjne owietlenie ewakuacyjne Awaryjne owietlenie ewakuacyjne naley stosowa na drogach ewakuacyjnych w budynkach przeznaczonych przede wszystkim do uytku osób o ograniczonej zdolnoci poruszania si. Awaryjne owietlenie ewakuacyjne powinno dzia przez co najmniej 1 godzin od zaniku wietlenia podstawowego. Oprawy owietleniowe zgodnie z Polskimi Normami dotyczcymi wymaga w tym zakresie. - PN-EN 6598-2-22:2004 Oprawy owietleniowe. Cz 2-22: Wymagania szczegóowe. Oprawy owietleniowe do owietlenia awaryjnego. Monta instalacji owietleniowej naley prowadzi zgodnie z PN-HD 60364-5-559:2010 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych - Dobór i monta wyposaenia elektrycznego - Inne wyposaenie - Oprawy owietleniowe i instalacje owietleniowe. Z kadego miejsca w obiekcie, zapewnia si odpowiednie warunki ewakuacji z zastosowaniem technicznych rodków zabezpieczenia przeciwpoarowego, polegajcych na zapewnieniu owietlenia awaryjnego (ewakuacyjnego i zapasowego) w pomieszczeniach i na drogach ewakuacyjnych wymienionych w przepisach techniczno budowlanych. Oprzewodowanie znajdujce si w obrbie dróg ewakuacyjnych nie powinno by zlokalizowane w zasigu rki lub powinno by zabezpieczone przed mechanicznym uszkodzeniem mogcym wystpi w czasie ewakuacji. Zgodnie z PN-EN 1838:1999 W celu zapewnienia wciwej widzialnoci umoliwiajcej ewakuacj wymaga si, aby byy owietlone strefy przestrzeni. Z wymagania tego wynika wskazanie umieszczenia opraw owietleniowych co najmniej 2m nad podog. Znaki przy wszystkich wyjciach awaryjnych i wzd dróg ewakuacyjnych powinny by tak wietlone, aby jednoznacznie wskazyway drog ewakuacji do bezpiecznego miejsca. 8
Gdy nie jest moliwe bezporednie dostrzeenie wyjcia awaryjnego, to w celu jego wskazania powinien by umieszczony owietlony znak kierunkowy (lub szereg znaków). W celu zapewnienia odpowiedniego natenia owietlenia, oprawy owietleniowe do wietlenia ewakuacyjnego, zgodnie z EN 60598-2-22, powinny by usytuowane w pobliu kadych drzwi wyjciowych oraz w takich miejscach, gdy to konieczne, aby zwróci uwag na potencjalne niebezpieczestwo lub umieszczony sprzt bezpieczestwa. Zatem oprawy powinny by umieszczane: o Przy kadych drzwiach wyjciowych przeznaczonych do wyjcia ewakuacyjnego; o W pobliu schodów, tak by kady stopie by owietlony bezporednio; o W pobliu kadej zmiany poziomu; o Obowizkowo przy wyjciach ewakuacyjnych i znakach bezpieczestwa; o Przy kadej zmianie kierunku; o Przy kadym skrzyowaniu korytarzy; o Na zewntrz i w pobliu kadego wyjcia kocowego; o W pobliu kadego punktu pierwszej pomocy; o W pobliu kadego urzdzenia przeciwpoarowego i przycisku alarmowego. wietlenie ewakuacyjne powinno dzia, przez co najmniej 1 godzin od zaniku wietlenia podstawowego. 5.16 Rozmieszczenie opraw Znaki wskazujce drog ewakuacji i kierunek powinny by owietlone wiatem bezporednim (z lampy owietlenia ewakuacyjnego, a nie podstawowego) lub podwietlone. Stosowanie naklejek fluorescencyjnych jest niedopuszczalne z powodu zaniku ich widocznoci po ok. 10 minutach, co zostao potwierdzone badaniami, Urzdzenia przeciwpoarowe powinny by poddawane przegldom technicznym i czynnociom konserwacyjnym nie rzadziej ni raz w roku Projekt powykonawczy musi by uzgodniony z rzeczoznawc do spraw zabezpiecze przeciwpoarowych. W obiekcie musz znajdowa si aktualne rysunki systemu wietlenia awaryjnego, które powinny identyfikowa wszystkie oprawy awaryjne i gówne komponenty.system owietlenia awaryjnego musi by zgodny z wymaganiami przepisów i norm (wedug PN-EN 50172:2005). Urzdzenia przeciwpoarowe powinny by poddawane przegldom technicznym i czynnociom konserwacyjnym zgodnie z zasadami okrelonymi w polskich normach dotyczcych urzdze przeciwpoarowych, w odpowiedniej dokumentacji technicznoruchowej oraz instrukcjach obsugi (Dz.U. nr 80, poz. 563, z dnia 21 kwietnia 2006 r.). Przegldy techniczne i czynnoci konserwacyjne nie mog odbywa si rzadziej ni raz w roku i powinny by przeprowadzone w sposób zgodny z instrukcj ustalon przez producenta (Dz.U. nr 80,poz. 563, z dnia 21 kwietnia 2006 r.). Zgodnie z zapisem Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie, jakim wymaganiom powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie (Dz.U. nr 75, poz. 690, z dnia 15 czerwca 2002 r. - Dzia IV, Roz. 8, 181, ust. 5), czas dziaania wietlenia ewakuacyjnego nie moe by krótszy ni jedn godzin. Zanik zasilania opraw podstawowych na drogach ewakuacyjnych musi spowodowa czenie owietlenia ewakuacyjnego na tych drogach (wedug PN-EN 1838:2005). Musi istnie moliwo testowania opraw owietlenia awaryjnego bez wyczania zasilania. Oprawy owietlenia awaryjnego z wasnym ródem zasilania powinny by wyposaone w wewntrzny ukad testujcy. wietlenie ewakuacyjne (wedug PN-EN 1838:2005 Zastosowanie owietlenia - wietlenie awaryjne) musi spenia nastpujce warunki: o W osi drogi ewakuacyjnej natenie owietlenia E musi wynosi min. 1 lx. o Na poziomie podogi na niezabudowanym polu czynnym strefy otwartej natenie wietlenia E musi wynosi min. 0,5 lx. 9
o W strefie wysokiego ryzyka eksploatacyjne natenie owietlenia ewakuacyjnego na aszczynie odniesienia nie powinno by mniejsze ni 10% eksploatacyjnego natenia podstawowego, wymaganego dla danych czynnoci, i musi wynosi min. 15 lx. W celu zapewnienia odpowiedniego natenia owietlenia oprawy do owietlenia ewakuacyjnego powinny by umieszczane, co najmniej 2 m nad podog: o przy kadych drzwiach wyjciowych przeznaczonych do wyjcia ewakuacyjnego, o w pobliu schodów, tak, aby kady stopie by owietlony bezporednio, o w pobliu kadej zmiany poziomu, o obowizkowo przy wyjciach ewakuacyjnych i znakach bezpieczestwa, o przy kadej zmianie kierunku, o przy kadym skrzyowaniu korytarzy, o na zewntrz i w pobliu kadego wyjcia kocowego, o w pobliu kadego punktu pierwszej pomocy, o w pobliu kadego urzdzenia przeciwpoarowego i przycisku alarmowego. Znaki przy wszystkich wyjciach awaryjnych i wzd dróg ewakuacyjnych powinny by tak podwietlone, aby jednoznacznie wskazyway drog ewakuacji do bezpiecznego miejsca. Uwaga:, jeeli punkty pierwszej pomocy oraz urzdzenia przeciwpoarowe i przyciski alarmowe nie znajduj si na drodze ewakuacyjnej ani w strefie otwartej, to powinny one by owietlone w taki sposób, aby natenie owietlenia na pododze w ich pobliu wynosio minimum 5 lx ( w pobliu" oznacza w obrbie 2 m, mierzonych w poziomie). Instalacje owietlenia ewakuacyjnego w obiektach (wedug PN--EN 50172:2005 powinny gwarantowa, aby owietlenie ewakuacyjne speniao nastpujce wymagania: o wietlao znaki ewakuacyjne. o Zapewniao owietlenie dróg umoliwiajcych bezpieczn ewakuacj do miejsc bezpiecznych (stref bezpieczestwa). o Zabezpieczao czytelne zlokalizowanie miejsc sygnalizacji poaru, a take rozmieszczenia i uycia sprztu przeciwpoarowego. o Posiadao moliwo testowania poprzez symulacj zaniku zasilania owietlenia podstawowego. o czao si w przypadku awarii dowolnej czci zasilania podstawowego. Gwarantowao, e lokalne (miejscowe) owietlenie ewakuacyjne bdzie pracowa w przypadku awarii zasilania podstawowego w danym miejscu. o Zabezpieczao przed ciemnoci na drodze ewakuacyjnej w razie awarii jednej oprawy awaryjnej. Rejestrowanie zdarze i raportowanie (wedug PN-EN 50172:2005). o Rysunki owietlenia ewakuacyjnego powinny by zabezpieczone i przechowywane w obiekcie. Rysunki musz jednoznacznie identyfikowa wszystkie oprawy awaryjne i gówne komponenty o W obiekcie powinien by przechowywany rejestr, dostpny dla kontroli prowadzonej przez ka upowanion osob. Rejestr powinien by prowadzony w formie rkopisu lub w formie elektronicznej, wygenerowany przez urzdzenie do automatycznego testowania. o Rejestr powinien si znajdowa pod opiek osoby wyznaczonej przez wciciela obiektu i zawiera, co najmniej nastpujce informacje: Dat odbioru systemu z zaczeniem stosownych wiadectw (certyfikatów). Dat kadej kontroli okresowej i testu. Dat i skrócony opis kadego serwisu, inspekcji i wykonane go testu. Dat i skrócony opis kadego defektu i podjtych rodków zaradczych. Dat i skrócony opis kadej zmiany wprowadzonej do instalacji owietlenia awaryjnego. 10
W przypadku uywania urzdze do automatycznego testowania naley opisa podstawowe parametry i tryb pracy tych urzdze. Serwis i testowanie owietlenia ewakuacyjnego w obiektach (wedug PN-EN 50172:2005): o W przypadku uywania automatycznego urzdzenia testujcego informacje powinny by rejestrowane, co miesic. o W przypadku wszystkich innych systemów testy wraz z zarejestrowaniem ich wyników powinny by wykonywane w nastpujcy sposób: Comiesicznie - wczy w trybie pracy awaryjnej ka opraw i kady wewntrznie owietlany znak ewakuacyjny, poprzez symulacj awarii zasilania owietlenia podstawowego, na okres wystarczajcy do sprawdzenia, czy kada oprawa wieci. W tym czasie naley sprawdzi prawidowe funkcjonowanie wszystkich opraw owietlenia awaryjnego i podwietlanych znaków. Corocznie - wykona ten sam test, co comiesicznie, a take test peno okresowy, poczony z pomiarem czasu pracy awaryjnej i zarejestrowaniem jego wyników. 5.17. Przeciwpoarowy wycznik prdu W instalacjach elektrycznych naley stosowa przeciwpoarowy wycznik prdu. Przeciwpoarowy wycznik prdu, odcinajcy dopyw prdu do wszystkich obwodów, z wyjtkiem obwodów zasilajcych instalacje i urzdzenia, których funkcjonowanie jest niezbdne podczas poaru, naley stosowa w strefach poarowych o kubaturze przekraczajcej 1000 m3 lub zawierajcych strefy zagroone wybuchem. Przeciwpoarowy wycznik prdu powinien by umieszczony w pobliu gównego wejcia do obiektu lub zcza i odpowiednio oznakowany. Oznakowanie wycznika zgodnie z PN- 92 N-01256/01. Odcicie dopywu prdu przeciwpoarowym wycznikiem prdu nie moe powodowa samoczynnego zaczenia drugiego róda energii elektrycznej, w tym zespou prdotwórczego, z wyjtkiem róda zasilajcego owietlenie awaryjne, jeeli ono wystpuje w budynku. 5.18. Wykonanie rozdzielni gównej RG z wyposaeniem Rozdzielnic RG wyposa m.in. w: rozcznik izolacyjny z bezpiecznikiem, rozcznik trójbiegunowy, sygnalizator faz, wyczniki rónicowo prdowe, wyczniki nadprdowe, ogranicznik przepi i wycznik gówny. 5.19. Próby montaowe Zakres nadzoru prób i pomiarów nad robotami elektrycznymi powinien by wykonywany zgodnie ze szczegóami podanymi w niniejszej specyfikacji oraz z ogólnymi Warunkami Technicznymi Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych. Zakres podstawowych prób obejmuje: sprawdzi ci i powok instalacyjnych sprawdzenie zgodnoci faz pomiar rezystancji izolacji instalacji, pomiar rezystancji izolacji odbiorników, wykona prób napiciow, dla owietlenia awaryjnego i ewakuacyjnego wykona pomiar natenia owietlenia, pomiary impedancji ptli zwarciowych, pomiary rezystancji uziemie, Badanie rezystancji izolacji instalacji elektrycznej powinno by zakoczone protokoem i zawiera: miejsce wykonania pomiarów, dat wykonania, dat wanoci pomiarów oraz rodzaj, typ i numer miernika, zakres pomiarów, napicie pomiarowe, wyniki pomiarów 11
poddane analizie, ocen stanu instalacji oraz informacje, które wedug Wykonawcy mog mie znaczenie w ocenie stanu faktycznego. 6. KONTROLA JAKOCI ROBÓT Odbiór odbywa si na nastpujcych paszczyznach: weryfikacja struktury systemu weryfikacja doboru komponentów weryfikacja jakoci wykonania prac wykoczeniowych. Weryfikacja jakoci wykonania prac wykoczeniowych Polega ona na wizualnym sprawdzeniu wszelkich prac wykoczeniowych, wczajc w to sprawdzenie zgodnoci dokumentacji powykonawczej ze stanem rzeczywistym instalacji. Prace wykoczeniowe Naley oznaczy wszystkie zainstalowane elementy zgodnie z zasadami administrowania systemem, wykorzystujc opracowany wczeniej otwarty system oznacze, pozwalajcy na póniejsz rozbudow instalacji. Elementami, które naley oznacza s: kable obwody oprawy urzdzenia Oznaczenia powinny by trwae, wyrane i widoczne. Po zakoczeniu instalacji naley przygotowa dokumentacj powykonawcz zawieraj nastpujce elementy: podstawa opracowania informacje o inwestorze, inwestorze zastpczym, generalnym wykonawcy, wykonawcy rozpatrywanej instalacji opis wykonanej instalacji wraz z zainstalowanym opisem wybranej technologii lista zainstalowanych komponentów: Lp. / Producent Dostawca / Numer katalogowy / Nazwa elementu / Ilo schemat pocze elementów instalacji rzuty z naniesionymi elementami instalacji Naley podkreli, e informacje zawarte w dokumentacji powykonawczej musz zgadza si z rzeczywistoci. 7. OBMIAR ROBÓT Obmiar robót polega na okreleniu faktycznego zakresu robót oraz podaniu rzeczywistych iloci zuytych materiaów. Obmiar robót obejmuje roboty objte umow oraz ewentualne dodatkowe i nieprzewidziane, których konieczno wykonania uzgodniona bdzie w trakcie trwania robót pomidzy wykonawc, a inspektorem nadzoru. Jednostk obmiarowi dla przewodów elektrycznych jest 1m. Jednostk obmiarowi dla osprztu i urzdze jest 1 sztuka (1 komplet). Obmiaru robót dokonuje wykonawca w sposób okrelony w warunkach kontraktu. Sporzdzony obmiar robót wykonawca uzgadnia z inspektorem nadzoru w trybie ustalonym w umowie. Wyniki obmiaru robót naley porówna z dokumentacj technicznokosztorysow w celu okrelenia ewentualnych rozbienoci w iloci robót. 12
8. ODBIÓR ROBÓT W zalenoci od ustale odpowiednich specyfikacji technicznych, roboty podlegaj nastpujcym etapom odbioru: odbiorowi robót zanikajcych i ulegajcych zakryciu, odbiorowi czciowemu, odbiorowi wstpnemu, odbiorowi kocowemu. 8.1. Odbiór robót zanikajcych i ulegajcych zakryciu Odbiór robót zanikajcych i ulegajcych zakryciu polega na finalnej ocenie iloci i jakoci wykonywanych robót przed ich zanikiem lub zakryciem. Odbiór robót zanikajcych i ulegajcych zakryciu bdzie dokonany w czasie umoliwiajcym wykonanie ewentualnych korekt i poprawek bez wstrzymywania ogólnego postpu robót. Odbioru robót dokonuje Inwestor. Gotowo danej czci robót do odbioru zgasza Wykonawca. Odbiór bdzie przeprowadzony niezwocznie, nie póniej jednak ni w cigu 3 dni od daty zgoszenia wpisem do dziennika budowy i powiadomienia o tym fakcie Inwestora. Jako i ilo robót ulegajcych zakryciu ocenia Inwestor na podstawie dokumentów zawierajcych komplet wyników bada laboratoryjnych i w oparciu o przeprowadzone pomiary i próby, w konfrontacji z dokumentacj projektow, specyfikacjami technicznymi i uprzednimi ustaleniami. 8.2. Odbiór czciowy Odbiór czciowy polega na ocenie iloci i jakoci wykonanych czci robót. Odbioru czciowego robót dokonuje si wedug zasad jak przy odbiorze wstpnym robót. Odbioru czciowego robót dokonuje Inwestor. 8.3. Odbiór wstpny robót Odbiór wstpny polega na finalnej ocenie rzeczywistego wykonania robót w odniesieniu do ich iloci, jakoci i wartoci. Cakowite zakoczenie robót oraz gotowo do odbioru wstpnego bdzie stwierdzona przez Wykonawc wpisem do dziennika budowy z bezzwocznym powiadomieniem na pimie o tym fakcie Inwestora. Odbiór wstpny robót nastpi w terminie ustalonym w dokumentach kontraktowych liczc od dnia potwierdzenia przez Inwestora zakoczenia robót i przyjcia dokumentów. Odbioru wstpnego robót dokona komisja wyznaczona przez Inwestora w obecnoci Wykonawcy. Komisja odbieraj roboty dokona ich oceny jakociowej na podstawie przedonych dokumentów, wyników bada i pomiarów, oceny wizualnej oraz zgodnoci wykonania robót z dokumentacj projektow i specyfikacjami technicznymi. W toku odbioru wstpnego robót komisja zapozna si z realizacj ustale przyjtych w trakcie odbiorów robót zanikajcych i ulegajcych zakryciu, zwaszcza w zakresie wykonania robót uzupeniajcych i robót poprawkowych. W przypadkach niewykonania wyznaczonych robót poprawkowych, robót uzupeniajcych lub robót wykoczeniowych komisja przerwie swoje czynnoci i ustali nowy termin odbioru wstpnego. 8.4. Dokumenty do odbioru wstpnego Podstawowym dokumentem do dokonania odbioru wstpnego robót jest protokó odbioru wstpnego robót sporzdzony wedug wzoru ustalonego przez Inwestora. Do odbioru wstpnego wykonawca jest zobowizany przygotowa nastpujce dokumenty: Dokumentacj projektow podstawow z naniesionymi zmianami oraz dodatkow, jeli zostaa sporzdzona w trakcie realizacji kontraktu, Specyfikacje techniczne (podstawowe z kontraktu i ewentualnie uzupeniajce lub zamienne), 13
Ustalenia technologiczne, Dokumenty zainstalowanego wyposaenia, Rejestry obmiarów (oryginay), Wyniki pomiarów kontrolnych (przewodów elektrycznych, natenia owietlenia), prób oraz bada i oznacze laboratoryjnych, zgodnie ze specyfikacjami technicznymi, Deklaracje zgodnoci lub certyfikaty zgodnoci wbudowanych materiaów zgodnie z specyfikacjami technicznymi, Opini technologiczn sporzdzon na podstawie wszystkich wyników bada i pomiarów zaczonych do dokumentów odbioru, wykonanych zgodnie ze specyfikacjami technicznymi, Rysunki (dokumentacje) na wykonanie robót towarzyszcych oraz protokoy odbioru i przekazania tych robót wcicielom urzdze, Instrukcje eksploatacyjne. W przypadku, gdy wedug komisji roboty pod wzgldem przygotowania dokumentacyjnego nie b gotowe do odbioru wstpnego, komisja w porozumieniu z Wykonawc, wyznaczy ponowny termin odbioru wstpnego robót. Wszystkie zarzdzone przez komisj roboty poprawkowe lub uzupeniajce b zestawione wedug wzoru ustalonego przez Zamawiajcego. Termin wykonania robót poprawkowych i robót uzupeniajcych wyznaczy komisja. 8.5. Odbiór kocowy Odbiór kocowy - pogwarancyjny polega na ocenie wykonanych robót zwizanych z usuniciem wad stwierdzonych przy odbiorze wstpnym i zaistniaych w okresie gwarancyjnym. Odbiór kocowy pogwarancyjny bdzie dokonany na podstawie oceny wizualnej obiektu z uwzgldnieniem zasad opisanych. Wykonawca przedstawi Inwestorowi do akceptacji projekt organizacji i harmonogram robót uwzgldniajcy wszystkie warunki, w jakich b wykonywane roboty instalacyjne, jak równie terminu realizacji. 9. ROZLICZENIE ROBÓT Rozliczanie robót okrela umowa. 10. DOKUMENTY ODNIESIENIA Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane (z póniejszymi zmianami). Rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010r. w sprawie ochrony przeciwpoarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie (zmiany z dn. 12 marca 2009r. Dz.U. nr 56), PN-87/E-90056. Przewody elektroenergetyczne ogólnego przeznaczenia do ukadania na stae. Przewody o izolacji i powoce polwinitowej, okre. PN-87/E-90054. Przewody elektroenergetyczne ogólnego przeznaczenia do ukadania na stae. Przewody jednoowe o izolacji polwinitowej. PN- 76/E-90301. Kable elektroenergetyczne i sygnalizacyjne o izolacji z tworzyw termoplastycznych i powoce polwinitowej na napicie znamionowe 0.6/1 kv. PN-91/E-05010 Ochrona przeciwporaeniowa. PN-IEC 60364-4-41:2000 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa. Ochrona przeciwporaeniowa. 14
PN-IEC 60364-4-42:1999 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa. Ochrona przed skutkami oddziaywania cieplnego. PN-HD 60364-4-43:2010 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa. Ochrona przed prdem przeteniowym. PN-IEC 60364-4-47:2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa. Stosowanie rodków ochrony dla zapewnienia bezpieczestwa. Postanowienia ogólne. rodki ochrony przed poraeniem prdem elektrycznym. PN-IEC 60364-4-443:2006 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa. Ochrona przed przepiciami. Ochrona przed przepiciami atmosferycznymi lub czeniowymi. PN-HD 60364-5-51:2011 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i monta wyposaenia elektrycznego. Postanowienia ogólne. PN-IEC 60364-5-52:2002 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i monta wyposaenia elektrycznego. Oprzewodowanie. PN-IEC 60364-5-523:2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i monta wyposaenia elektrycznego Obcialno prdowa dugotrwaa przewodów. PN-IEC 60364-5-54: 1999 Instalacja elektryczna w obiektach budowlanych Dobór i monta wyposaenia elektrycznego Instalacje bezpieczestwa PN-EN 50171:2007 Niezalene systemy zasilania, oraz art.61 64 Ustawy z dnia 07.07.1994 r. (Dz. U. nr 89 poz. 414 ze zm.), PN-HD 60364-5-54:2010 Instalacje elektryczne niskiego napicia. Cz 5-54: Dobór i monta wyposaenia elektrycznego. Uziemienia, przewody ochronne i przewody pocze ochronnych. PN-HD 60364-5-56:2010 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i monta wyposaenia elektrycznego. Instalacje bezpieczestwa, PN-EN 12464-1:2004. wiato i owietlenie. Owietlenie miejsc pracy. Cz 1: Miejsca pracy we wntrzach. PN-EN 1838:2005 Zastosowania owietlenia Owietlenie awaryjne. PN-EN 50172:2005 Systemy awaryjnego owietlenia ewakuacyjnego. PN-EN 50310: Stosowanie pocze wyrównawczych i uziemiajcych w budynkach z zainstalowanym sprztem informatycznym. Zarzdzenia Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 17.07.1987 r. w sprawie szczegóowych zasad eksploatacji sieci elektroenergetycznych (M. P. nr 25 z dnia 04.09.1987 r. poz. 200) Rozporzdzenia Ministra Gospodarki z dnia 17.09.1999 r. w sprawie bezpieczestwa i higieny pracy przy urzdzeniach i instalacjach energetycznych (Dz. U. z 1999 r. nr 80 poz. 912) PN-EN 50110-1:2005 eksploatacja urzdze elektrycznych, Rozporzdzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28 kwietnia 2006 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz. U. Nr 83, poz. 578 z pón. zm.), stanowi podstaw do projektowania pracami budowlanymi w specjalnoci instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urzdze elektrycznych i elektrotechnicznych. N SEP-E-004:2004 Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe. Projektowanie i budowa. Instrukcje montau i obsugi urzdze. 11 Dokumenty zwizane Projekt budowlany, wykonawczy z czci rysunkow. Przedmiar robót. 15