Sprawozdanie 2016 Monitoring zmian zdolności chorobotwórczych populacji organizmów szkodliwych i kwarantannowych ziemniaka PW Zadanie 3.1. Cel 3.1.3. Cel szczegółowy 3. Monitorowanie i ocena zmian w populacjach najważniejszych gospodarczo patogenów pochodzenia wirusowego i grzybowego oraz szkodników na potrzeby zrównoważonej i efektywnej ochrony ziemniaka dr Tomasz Erlichowski dr Jerzy Osowski mgr Hanna Gawińska-Urbanowicz IHAR-PIB Radzików, 13. 12. 2016
1. Punkty badawcze w rejonach największej koncentracji produkcji ziemniaka w Polsce, miejsca odłowów mszyc do żółtych szalek w sezonie wegetacyjnym 2016 r. Rumsko Sławutówko Karwno Bonin Szymankowo Czarnoszyce Partnerami w realizacji celu 3, byli producenci ziemniaka w wybranych miejscowościach: Bonin (punkt własny w Zakładzie Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka IHAR-PIB), Czarnoszyce (gospodarstwo indywidualne), Karwno (gospodarstwo indywidualne), Rumsko (Grupa Producentów Rolnych NATURA Sp. z o.o.), Sławutówko (gospodarstwo indywidualne), Szymankowo (Agriana Sp. z o.o.),
2. Monitoring mszyc w północnych rejonach kraju na podstawie ich odłowów do żółtych naczyń i identyfikacja gatunków w 2016 r. Ha Ha Ap Cg, Ca Api Ha Mszyce ziemniaczane mszyca brzoskwiniowa-ziemniaczana (M. persicae) mszyca szakłakowo-ziemniaczana (A. nasturtii) Mszyce nieziemniaczane mszyca komosowa (H. atriplicis) -Ha mszyca grochowa (A.pisum)- Api mszyca jabłoniowa (A. pomi)- Ap mszyca porzeczkowo-poziewnikowa (C. galeopsidis) - Cg mszyca wierzbowo-marchwiowa (C. aegopodi) - Ca
3. Ocena presji infekcyjnej PVY, PLRV, PVS, PVM i PVX na podstawie badań diagnostycznych pobranych prób bulw ziemniaka w próbie oczkowej z wykorzystaniem testu D-ELISA Porażenie wirusami prób pobranych z 2 odmian ziemniaka w roku 2016 w 6 miejscowościach % porażenia roślin 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Bonin Czarnoszyce Karwno Rumsko Sławutówko Szymankowo miejscowości PVY PVM PVS PLRV PVX % porażenia roślin 100 95 90 85 80 75 70 65 60 55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Bonin Czarnoszyce Karwno Rumsko Sławutówko Szymankowo miejscowości PVY PVM PVS PLRV PVX Porażenie bulw odmiany Vineta (odpornej) Porażenie bulw odmiany Innovator (podatnej)
4. Występowanie pierwszych infekcji zarazowych w 2016 roku na wybranych plantacjach ziemniaka w Polsce Województwo Gmina Miejscowość Odmiana BBCH Termin wystąpienia Łódzkie Burzenin Witów Irga 39 17.05.2016 Wróblew Sędzice Madeleine 69 20.07.2016 Małopolskie Dobrzyce Skrzynka Denar 70 19.07.2016 Nowa Wieś Lęborska Nowa Wieś Lęborska Innovator 69 20.07.2016 Pomorskie Zachodniopomorskie Główczyce Stowięcino Innovator 69 22.07.2016 Nowa Wieś Lęborska Janowice Innovator 70 22.07.2016 Damnica Bobrowniki Ivory Russet 69 26.07.2016 Debrzno Strzeczona Lady Rosetta 72 27.07.2016 Będzino Ziębrze Gala 61 27.06.2016 Manowo Bonin Jelly 39 22.06.2016 Świeszyno Dunowo Bryza 69 28.07.2016 Dane publikowano na bieżąco na stronie http://ziemniak-bonin.pl w zakładce Monitoring.
4. Występowanie pierwszych infekcji alternaryjnych w 2016 roku Województwo Gmina Miejscowość Odmiana BBCH Termin wystąpienia Nowa Wieś Lęborska Lędzieckowo Innovator 73 3.08.2016 Pomorskie Zachodniopomorskie Stegna Książęce Żuławy Lady Amarilla 65 14.07.2016 Człuchów Polnica Owacja 69 12.07.2016 Kobylnica Sycewice Zorba 68 19.07.2016 Kępice Przytocko Innovator 69 20.07.2016 Główczyce Damnica Słupsk Stowięcino Innovator 73 3.08.2016 Gorzysław Innovator 73 3.08.2016 Bobrowniki Słupsk Innovator 72 26.07.2016 Ivory Russet 69 26.07.2016 Ludmiła 71 26.07.2016 Markies 69 19.07.2016 Debrzno Strzeczona Innovator 72 27.07.2016 Biesiekierz Manowo Świeszyno Laski Koszalińskie Bonin Augusta 69 7.07.2016 Anuschka 68 7.07.2016 Anuschka 69 20.07.2016 Miłek 53 9.06.2016 Irga 70 12.07.2016 Kuras 67 12.07.2016 Bardzlino Ignacy 71 28.07.2016 Golica Magnolia 72 28.07.2016
5. Analiza składu gatunkowego grzybów z rodzaju Alternaria z porażonego materiału roślinnego, wykorzystanie technik diagnostyki molekularnej (PCR) w różnicowaniu gatunku grzyba, izolacje wybranych patogenów do kolekcji roboczych Zbiór izolatów w terminie od 16. 06. 2016 do 9. 09. 2016. Badania prowadzono w odstępach 7-dniowych. Ogółem zebrano 58 izolatów: 45 izolatów Alternaria alternata i 13 izolatów Alternaria solani Zgromadzone izolaty Alternaria alternata i Alternaria solani oceniono wstępnie metodą mikroskopową. Identyfikacja metodą PCR zostanie wykonana w terminie (I III. 2017). Odmiany Terminy wystąpienia alternariozy w doświadczeniach polowych i terenowych 16.06 21.06 29.06 4.07 12.07 19.07 26.07 2.08 9.08 16.08 24.08 6.09 Miłek Irga - - - Kuras - - - - Izolaty zebrane w terenie Izolaty grzybów z rodzaju Alternaria zebrane w 2016 roku (metoda mikroskopowa) Pomorskie 2x 4x Zach-pom. 7x 3x 7x 1x 2x 1x BRAK izolatów, naturalne zniszczenie roślin - Alternaria alternata, - Alternaria solani
Zebrano i oczyszczono 4 izolaty Phytophthora infestans (sprawca zarazy ziemniaka) i 3 izolaty grzyba Colletotrichum coccodes (sprawca antraknozy) do kolekcji roboczej. W sezonie 2016 przebadano izolaty zebrane w 2015 roku. Uzyskano pełną zgodność dla izolatów i dodatkowo stwierdzono obecność izolatów, których nie wykryto w badaniach mikroskopowych. Zróżnicowanie gatunkowe izolatów grzybów z rodzaju Alternaria zebranych w 2015 roku (metoda PCR) Odmiany Terminy wystąpienia alternariozy w sezonie 2015 29.06. 06.07. 13.07. 20.07. 27.07. 03.08. 10.08. 17.08. 24.08. 31.08. 07.09. 14.09. Miłek Irga - - BRAK izolatów, naturalne zniszczenie roślin Kuras - - - -
Najważniejsze osiągnięcia cel 3 w podzadaniu 3.1. 1. W 6 punktach obserwacyjnych na północy kraju określano na bieżąco rzeczywiste zagrożenie mszycami, a wyniki obserwacji przekazywano bezpośrednio partnerom oraz publikowano na stronie internetowej http://ziemniak-bonin.pl (zakładka Monitoring Mszyce). Łącznie wykonano 205 odłowów w odstępach 2-3 dniowych. Liczebność mszyc była niższa niż w 2015 r. 2. Wyniki 36 obserwacji pod kątem zagrożenia plantacji ziemniaka zarazą ziemniaka i alternariozą publikowano w miarę spływania informacji na stronie internetowej http://ziemniak-bonin.pl (zakładka Monitoring Zaraza ziemniaka lub Alternarioza). Z zebranego z plantacji materiału roślinnego uzyskano 58 izolatów grzyba z rodzaju Alternaria; z tego 78 % stanowił gatunek A. alternata. 3. Wykazano wysoką presję infekcyjną PVY, szczególnie na odmianie podatnej Innovator w 4 miejscowościach. Z kolei presja infekcyjna PVM i PVS była zróżnicowana, zależna od miejscowości i warunków lokalnych (źródeł infekcji, liczby oraz gatunków występujących mszyc). W materiale z bulw nie stwierdzono porażenia wirusami PLRV i PVX w środowisku. W roku 2016: zorganizowano 7 szkoleń dla pracowników PIORiN i ODR oraz dla producentów ziemniaka, w których wykorzystano wyniki prowadzonych badań. Przeszkolono 293 osoby; wyniki badań opublikowano w: Gawińska-Urbanowicz H., Łozowska A., Osowski J. 2016. Wykorzystanie pułapki Burkarda w monitorowaniu grzybów z rodzaju Alternaria. Ziemniak Polski nr 4: 28-32. Erlichowski T. 2016. Naloty mszyc przenoszących wirusy w 2016 r. i ich znaczenie dla zdrowotności materiałów nasiennych. Wiadomosci Rolnicze Polska nr 11/12. oraz w 2 posterach konferencyjnych (streszczenia z konferencji Ochrona Ziemniaka, Dźwirzyno 2016 r.).