Komentarz tygodniowy DANE MAKROEKONOMICZNE Z POLSKI Wskaźnik II kw. 2012 I kw. 2013 II kw. 2013 PKB, zmiana r./r. 2,3 % 0,5 % 0,8 % Popyt krajowy, zmiana r./r. Produkt Krajowy Brutto -0,4 % -0,9 % -1,9 % Według danych GUS, wzrost PKB w II kwartale br. wyniósł 0,8 % r/r, wobec 0,5 % r/r wzrostu w I kwartale br. W danych GUS zwraca uwagę wyraźna słabość popytu krajowego, który w ujęciu rocznym odnotował spadek o 1,9 %. Tym samym miniony kwartał był piątym z rzędu, w którym odnotowany wzrost gospodarczy jest wynikiem pozytywnego wkładu eksportu netto w wypracowany PKB (2,5 pp. w II kwartale br., wobec 1,4 pp. w I kwartale). Innymi słowy, gdyby nie eksport, polska gospodarka znajdowałaby się w recesji. Spadek popytu krajowego jest charakterystyczny dla okresu słabszej koniunktury (poprzednio z taką sytuacją mieliśmy do czynienia w I-III kw. 2009 r.). Kształtowanie się popytu krajowego w kolejnych kwartałach stanowi istotny czynnik ryzyka dla prognozowanego ożywienia gospodarki. Bez wyraźnej poprawy m.in. nakładów inwestycyjnych (minus 3,8 % r/r w II kwartale br.) oraz spożycia indywidualnego (wzrost o 0,2 % r/r w II kw. br.) trudno będzie osiągnąć istotnie wyższe tempo wzrostu gospodarczego, na co wskazują dane porównawcze dla zmian PKB oraz popytu krajowego w ostatnich latach (wykres obok). WYDARZENIA W POLSCE W godzinach porannych w poniedziałek (2 września br.) Markit opublikował najnowsze dane dotyczące indeksu PMI dla Polski. W sierpniu br. indeks wyniósł 52,6 pkt, co jest najwyższym poziomem od lipca 2011 r., czyli od ponad dwóch lat. W raporcie zwraca się m.in. uwagę, iż odnotowana poprawa koniunktury w sektorze przemysłowym w sierpniu była konsekwencją wzrostu liczby nowych zamówień (również eksportowych), która sprzyjała wzrostowi produkcji oraz zatrudnienia. Dane są kolejnym symptomem ożywienia gospodarki w ostatnich miesiącach, które zwiększają jednocześnie szanse na dalszą poprawę koniunktury w drugim półroczu. Wysoki poziom indeksu PMI w sierpniu pozwala oczekiwać, iż również miesięczne dane GUS o produkcji przemysłowej w minionym miesiącu, które zostaną opublikowane 18 września, będą relatywnie dobre. Odnotowując pozytywne sygnały płynące z danych Markit należy jednocześnie zwrócić uwagę na to, iż nadal istotny wpływ na poprawę koniunktury ma eksport (w raporcie podkreśla się, iż liczba nowych zamówień eksportowych wzrosła w najszybszym tempie od kwietnia 2011 r.). Istotny wpływ eksportu na koniunkturę jest sygnalizowany nie tylko w miesięcznych raportach PMI, lecz również w kwartalnych danych GUS o PKB, gdzie widoczny jest pozytywny wkład eksportu netto w wypracowany wzrost gospodarczy. 1
DANE MAKROEKONOMICZNE ZE ŚWIATA DANE MAKROEKONOMICZNE Z POLSKI Strefa euro Inflacja konsumentów (dane wstępne) Wskaźnik VIII 2012 VII 2013 VIII 2013 Inflacja konsumentów, r/r 2,6 % 1,6 % 1,3 % Według wstępnych danych opublikowanych przez Eurostat inflacja konsumentów w sierpniu br. wyniosła 1,3 % r/r, wobec 1,6 % r/r w lipcu. Z wstępnych szacunków wynika, iż odnotowane spowolnienie inflacji było głównie konsekwencją spadku cen związanych z energią w ujęciu rocznym (minus 0,4 % r/r, wobec wzrostu o 1,6 % r/r w lipcu), przy jednoczesnej stabilizacji cen żywności (3,3 % r/r, wobec 3,5 % r/r wzrostu w lipcu). Tym samym poziom inflacji w sierpniu pozostawał poniżej celu inflacyjnego EBC, który wynosi nieznacznie poniżej dwóch procent w ujęciu rocznym, co powinno sprzyjać utrzymaniu dotychczasowej, wyjątkowo łagodnej polityki pieniężnej przez władze monetarne w strefie euro. Najbliższe posiedzenie decyzyjne, na którym prawdopodobnie władze monetarne odniosą się m.in. do wstępnych danych o inflacji, zaplanowano na 5 września (czwartek). Konsensus rynkowy oczekuje pozostawienia głównej stopy procentowej EBC bez zmian. WYDARZENIA NA ŚWIECIE Strefa euro Według danych opublikowanych przez Eurostat stopa bezrobocia w strefie euro w lipcu br. pozostała na rekordowo wysokim poziomie (12,1 %). Spośród państw członkowskich, krajami o największym bezrobociu były Grecja, gdzie stopa bezrobocia wyniosła 27,6 % (dane na koniec maja br.) oraz Hiszpania, gdzie poziom bezrobocia na koniec lipca br. osiągnął 26,3 %. Z drugiej strony najniższe bezrobocie spośród krajów strefy euro (oraz całej Unii Europejskiej) odnotowano w Austrii (4,8 %) oraz w Niemczech (5,3 % na koniec lipca). Wraz z danymi dla strefy euro, Eurostat opublikował również dane porównawcze dla wszystkich państw należących do Unii Europejskiej. Z danych wynika, iż wg metodologii unijnej stopa bezrobocia w Polsce na koniec lipca wyniosła 10,4 %, czyli poniżej średniego poziomu dla całej Unii (11,0 %). W danych z rynku pracy duży niepokój mogą budzić statystyki dotyczące bezrobocia wśród osób młodych (do 25 roku życia). W tej grupie wiekowej w Grecji blisko dwie trzecie osób (62,9 %) pozostaje bez pracy, podczas gdy np. w Niemczech jest to zaledwie 7,7 % (w Polsce bezrobocie w tej grupie wiekowej jest na poziomie 26,1 %). Tak wysoki poziom bezrobocia w Grecji stwarza ryzyko, iż wychodzenie tego kraju z kryzysu finansów publicznych może być wyjątkowo trudne. 2
DANE MAKROEKONOMICZNE RYNKI FINANSOWE Z POLSKI RYNEK STÓP PROCENTOWYCH Miniony tydzień był kolejnym, w którym rynkowe stawki WIBOR pozostały stabilne. Opublikowane 30 sierpnia dane GUS o PKB potwierdziły tempo wzrostu gospodarczego w II kwartale br., które wskazywał tzw. szybki szacunek GUS (opublikowany 14 sierpnia), stąd nie były zaskoczeniem dla rynku i nie miały większego wpływu na poziom stawek WIBOR. W warunkach dużej stabilizacji rynkowych oczekiwań odnośnie kształtowania się stóp procentowych w najbliższych miesiącach, najważniejszym czynnikiem ryzyka jest środowa decyzja w sprawie stóp oraz jej uzasadnienie przez RPP. Ewentualne zmiany w opiniach prezentowanych przez poszczególnych przedstawicieli RPP mogłyby sprzyjać większym zmianom poziomu stawek WIBOR w drugiej połowie tygodnia. Średnie rynkowe stopy procentowe w okresie 26 30.08.2013 r. Okres WIBOR EURIBOR LIBOR-USD LIBOR-CHF LIBOR-GBP 1M 2,61% 0,13% 0,18% 0,00% 0,49% 3M 2,71% 0,22% 0,26% 0,02% 0,51% 6M 2,73% 0,34% 0,39% 0,08% 0,59% 1Y 2,77% 0,55% 0,67% 0,25% 0,87% RYNEK WALUTOWY Wyszczególnienie 23.08.2013 30.08.2013 Zmiana 1 USDPLN 3,1673 3,2209 1,69% 1 EURPLN 4,2323 4,2654 0,78% W minionym tygodniu złoty pozostawał słaby wobec głównych walut. Biorąc za punkt odniesienia kurs ustalany na fixingu NBP, złoty stracił w ujęciu tygodniowym 1,7 % wobec dolara i 0,8 % wobec euro (tabela obok). O kierunku zmian na rynku walutowym w ostatnich dniach decydowały spekulacje odnośnie zaostrzenia polityki pieniężnej przez władze monetarne w USA już na wrześniowym posiedzeniu decyzyjnym (17-18 września). Wśród czynników sprzyjających umocnieniu dolara oraz osłabieniu walut uważanych za ryzykowne (w tym złotego) w ostatnim tygodniu należy również wymienić rosnące ryzyko międzynarodowej interwencji wojskowej w Syrii. Ze względu na skomplikowaną sytuację wewnętrzną w tym kraju oraz istniejące różnice w ocenie tego co się dzieje w Syrii przez przedstawicieli Rady Bezpieczeństwa ONZ, trudno przewidzieć skutki ewentualnej interwencji, szczególnie jeśli miałaby się odbyć bez mandatu ONZ. 3
RYNEK TOWAROWY Cena Cena Cena Cena ropy Data miedzi złota srebra (USD/bbl) (USD/lb) (USD/oz.) (USD/oz.) 23.08 111,04 3,35 1396,35 23,06 26.08 110,73 3,32 1404,40 23,06 27.08 114,36 3,33 1416,04 24,29 28.08 116,61 3,31 1417,64 24,74 29.08 115,16 3,24 1407,64 24,11 30.08 114,01 3,23 1395,69 23,64 W ostatnim tygodniu sierpnia cena ropy Brent wzrosła o 2,7 %, kształtując się na koniec miesiąca nieznacznie powyżej poziomu 114 dolarów za baryłkę (tabela obok). Podobnie, jak na pozostałych rynkach finansowych głównym czynnikiem decydującym o kierunku zmian cen ropy w minionym tygodniu pozostawał rozwój wydarzeń na Bliskim Wschodzie. Z drugiej strony czynnikiem ograniczającym dalszy wzrost cen surowców było umocnienie dolara na rynku walutowym. Należy również podkreślić, iż dla inwestorów amerykańskich piątek (30 sierpnia) był ostatnim dniem handlu przed długim weekendem (poniedziałek, 2 września jest w USA dniem wolnym od pracy). Z tego względu koniec minionego tygodnia został przez część uczestników rynku wykorzystany do realizacji zysków, co przyniosło niewielką korektę cen głównych surowców (m.in. ropy i metali szlachetnych). Skrócony tydzień handlu w USA powinien sprzyjać niewielkiej aktywności na rynkach finansowych w najbliższych dniach. Kluczowe znaczenie dla kierunku zmian pod koniec tygodnia będą miały miesięczne dane z amerykańskiego rynku pracy (piątek, 6 września). RYNEK KAPITAŁOWY W ujęciu tygodniowym indeks WIG20 stracił 1,4 %. Spadkom cen największych spółek notowanych na GPW w Warszawie sprzyjała m.in. korekta głównych indeksów na giełdach w USA (w ujęciu tygodniowym amerykański Dow Jones stracił 1,3 %). Należy podkreślić, iż akcje należą do grupy aktywów uważanych za ryzykowne, stąd przecena głównych indeksów w warunkach powracających spekulacji o możliwym zaostrzeniu polityki pieniężnej przez władze monetarne w USA we wrześniu oraz ryzyko interwencji wojskowej w Syrii były głównymi czynnikami sprzyjającymi spadkom cen akcji. Na GPW w Warszawie dodatkowym czynnikiem ryzyka pozostaje ryzyko związane z ostatecznym kształtem zmian w funkcjonowaniu Otwartych Funduszy Emerytalnych. Decyzja rządu w tej sprawie prawdopodobnie zostanie opublikowana w najbliższych dniach. 4
KALENDARIUM Najważniejszą publikacją na rynku krajowym w najbliższych dniach jest decyzja Rady Polityki Pieniężnej w sprawie stóp procentowych. Departament Planowania i Analiz oczekuje, iż stopy procentowe NBP pozostaną bez zmian. Na rynku europejskim istotne znaczenie będzie miała decyzja władz monetarnych w sprawie stóp procentowych w strefie euro, z kolei w USA najważniejszym wydarzeniem będzie piątkowa (6 września) publikacja miesięcznych danych z rynku pracy (m.in. stopa bezrobocia oraz zmiana zatrudnienia w sektorze pozarolniczym w sierpniu br.). Kalendarium na najbliższy tydzień (02-06.09.2013 r.) Data Kraj Wskaźnik makro Okres Prognoza BPS Wartość poprzednia 4 września Polska Decyzja w sprawie stóp procentowych IX 2,50 % 2,50 % 5 września Strefa euro Decyzja w sprawie stóp procentowych IX 0,50 % 6 września Polska Aktywa rezerwowe NBP VIII 82,88 mld EUR DEPARTAMENT PLANOWANIA I ANALIZ Piotr Lebiedziński Wicedyrektor Departamentu Planowania i Analiz, tel.: 22 539-52-62 Daniel Piekarek Analityk Makroekonomiczny, tel.: 22 539-54-97 Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BPS S.A. przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BPS S.A. i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. 5