W związku z realizowanym w bieżącym roku szkolnym planem działań, którego głównym zadaniem jest obniżenie poziomu hałasu w szkole oraz podjęciem działań mających na celu wychowanie do poszanowania ciszy, przedstawiamy poniżej najważniejsze informacje na temat wpływu hałasu na zdrowie dziecka. Przygotowany plan działań przedstawiony był we wcześniejszym artykule w zakładce Szkoła Promująca Zdrowie. Wpływ hałasu na zdrowie dziecka. Już kilkaset lat temu wiedziano o szkodliwości hałasu na słuch człowieka. Świadczą o tym teksty Paracelsusa z 1597 roku i Ramaziniego z 1700. Nadmierny hałas wpływa negatywnie na organizm ludzki, co objawia się zmęczeniem, trudnością w nauce i koncentracji, zaburzeniami orientacji, rozdrażnieniem, wzrostem ciśnienia krwi, bólami i zawrotami głowy oraz w najgorszym przypadku czasowym lub trwałym uszkodzeniem słuchu. U małych dzieci hałas wywołuje niepokój, niepewność, poczucie zagubienia, płacz. Hałas przyspieszając i pogłębiając zmęczenie zmniejsza uwagę, tłumi słyszalność mowy i ostrzegawczych sygnałów akustycznych, przytępia ostrość widzenia, bystrość obserwacji co wpływa łącznie na opóźnienie przebiegu reakcji obronnych zwiększając znacznie możliwość nieszczęśliwych wypadków
Nie wszyscy są jednakowo wrażliwi na uszkodzenie słuchu powstałe w wyniku długotrwałego oddziaływania hałasu. Czynnikami zwiększającymi wrażliwość są czynniki genetyczne, ogólny stan zdrowia i warunki środowiska. Największą wrażliwość na działanie hałasu wykazują małe dzieci i młodzież. Szczególnie narażone są także osoby, u których w rodzinie występuje niedosłuch, osoby przebywające w głośnym otoczeniu przez dłuższy czas, osoby chore, które leczone są lekami potencjalnie uszkadzającymi słuch, osoby cierpiące na stany zapalne uszu, szumy uszne, nadwrażliwość słuchową, osoby z niedosłuchem, który w wyniku przebywania w hałasie może się jeszcze bardziej pogłębić.
PROF. HENRYK SKARŻYŃSKI mówi: Hałas jest to dźwięk nieprzyjemny i niepożądany, powodujący drażliwość, zmęczenie, szkodliwy dla całego organizmu, a szczególnie słuchu. Powoduje gorszą wydajność w nauce, trudności w skupieniu uwagi, zaburzenia orientacji, a nawet bóle i zawroty głowy, podwyższa też ciśnienie krwi. W codziennym życiu najbardziej odczuwamy hałas środowiskowy, a szczególnie komunikacyjny. Ten hałas został nam niejako zafundowany przez rozwój urbanizacji i komunikacji. Ale sami też nie postępujemy najrozsądniej. Szkodliwy wpływ na organizm ludzki ma również hałas, który powodujemy na własne życzenie. Mam tu na myśli hałas wytwarzany np.: przez użytkowników motocykli, tuningowanych samochodów czy hałas w szkołach. Ogromnym zagrożeniem jest słuchanie zbyt głośnej muzyki. Sam uwielbiam relaksować się w ten sposób i często słucham chorałów gregoriańskich, ale zawsze dbam o to, aby dźwięk nie przekraczał 50 60 db. Za szczególnie niebezpieczne uważam też używanie przenośnych odtwarzaczy muzyki. Słuch młodego człowieka ogłuszonego dźwiękiem płynącym ze słuchawek wetkniętych głęboko w kanał słuchowy lub dźwiękiem emitowanym przez wielkie kolumny głośnikowe na koncercie zapewne powróci do normy po pewnym czasie, ale z badań wynika niezbicie, że wielokrotna okresowa utrata czułości słuchu przechodzi stopniowo w jego permanentną utratę. Najbardziej wrażliwi na działanie hałasu mówi dalej profesor-są ludzie młodzi i małe dzieci. Często sami rodzice lekceważą szkodliwy wpływ hałasu, na jaki narażone są małe dzieci. Kiedy widzę, jak beztrosko młode mamy zabierają maluchy w głośne miejsca, takie jak np.: pikniki z muzyką, plenerowe koncerty, zawsze podchodzę i tłumaczę zagrożenia. Badania wykazują, że przyczyną uszkodzeń słuchu mogą być nawet hałasujące zabawki, powszechnie dostępne w sklepach. Alarmujące wyniki uzyskali nasi naukowcy z Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu w Kajetanach współpracujący z inżynierami z Politechniki Gdańskiej podczas pilotażowych badań hałasu w polskich szkołach. Wyniki dowodzą, że hałas w szkołach przekroczył dopuszczalną dawkę bezpieczną dla słuchu i zdrowia. Dzięki bezobsługowej stacji monitorowania, zamontowanej w dwóch warszawskich szkołach, zdiagnozowano hałas dochodzący do 110 db głównie podczas przerw. A przecież za bezpieczne natężenie dźwięków uznawany jest poziom 85 db! Naukowcy wykazali, że hałas na poziomie 110 db już po godzinie pogarsza słuch, co utrzymuje się przez kolejnych 8 godzin i co w konsekwencji może doprowadzić do trwałych jego uszkodzeń. Pod wpływem takiego hałasu dzieci słyszące prawidłowo zachowują się tak, jakby miały centralne zaburzenia słuchu. Do dziecka nie dociera część informacji przekazywanych przez nauczyciela, co może zmniejszać jego koncentrację uwagi i wydajność nauki oraz powodować rozdrażnienie..
Jak zadbać o bezpieczne otoczenie dziecka? Katarzyna Lamparska -Terapeuta SI z Centrum Zdrowia Dziecka Istnieje wiele czynników emitujących hałas, których możemy uniknąć w życiu codziennym. Unikaj hałasu! Niepożądane dźwięki powodują rozdrażnienie i zmęczenie. Włączony przez cały dzień telewizor, głośne dźwięki gier komputerowych, nastawiona na cały regulator muzyka - takie i podobne czynniki można ominąć, wyciszając otoczenie dziecka. Im mniej dźwięków rozpraszających, tym łatwiej dziecku będzie uczyć się, odrabiać lekcje i rozmawiać z rodziną. Oszczędzaj uszy Zwróć uwagę, by twoje dziecko nie słuchało muzyki przez słuchawki. Udowodniono, że nie tylko upośledza to słuch, ale stwarza też ryzyko zamyślenia się i niezwracania uwagi na otoczenie, co może spowodować wypadek, na przykład podczas przechodzenia przez ulicę. Również długotrwałe słuchanie muzyki na cały regulator lub po prostu głośno, jest szkodliwe dla słuchu. Unikaj petard oraz fajerwerków. Odpalane blisko człowieka petardy emitują dźwięki niebezpieczne dla ucha i mogą spowodować głuchotę.
Nie krzycz do ucha dziecka Czasem rodzicom wydaje się, że to jedyny sposób, aby dziecko je usłyszało. Jest to jednak niebezpieczne dla ich uszu. Pamiętaj o higienie uszu Naucz dziecko, że uszy należy myć wodą z mydłem. Nie wkładamy żadnych przedmiotów do przewodu słuchowego. Patyczki z wacikami nie służą do czyszczenia uszu! Wpychana do wewnątrz woszczyna niszczy naturalny mechanizm oczyszczania. Można przy tym poważnie uszkodzić błonę bębenkową oraz ucho środkowe. Zadbaj o izolację mieszkania Nie każdy mieszka w spokojnej okolicy lub na wsi. Warto zainwestować w okna o lepszych parametrach akustycznych, które odgradzają nas od hałasów z zewnątrz. Podobne działanie mają także opuszczane żaluzje. Badaj słuch Konsultacja wymagana jest w sytuacjach, gdy dziecko skarży się na słyszane w uszach piski, gwizdy i szumy. Jeśli dziecko nie zawsze wszystko dobrze słyszy i rozumie. Gdy reaguje bólem na głośniejsze dźwięki oraz gdy często przechodzi zapalenie ucha. Hałas jest jednym z zagrożeń cywilizacji, które należy ograniczyć do minimum, a nawet eliminować z naszego otoczenia. Opracowała Halina Kowal na podstawie art. prof. H. Skarżyńskiego i terapeuty K. Lamparskiej /Słupsk J. Sadowski :, Akustyka w urbanistyce, architekturze i budownictwie, Z. Koszarny, Wpływ hałasu na zdrowie człowieka, Serwis PAP poświęcony polskiej nauce, Dziennik.pl