I N S T R U K C J A O OCHRONIE PRZECIWPOŻAROWEJ W RESORCIE OBRONY NARODOWEJ

Załącznik do decyzji Nr 1 Spec./WOP Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 grudnia 2014 r. MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ WOJSKOWA OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA Ppoż. 3/2014 I N S T R U K C J A O OCHRONIE PRZECIWPOŻAROWEJ W RESORCIE OBRONY NARODOWEJ WARSZAWA 2014

SPIS TREŚCI WSTĘP... 6 DEFINICJE I OKREŚLENIA... 7 ROZDZIAŁ I... 11 1. ORGANIZACJA OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ... 11 1.1. PRZEDSIĘWZIĘCIA Z ZAKRESU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ... 11 1.2. ZASADY EKSPLOATACJI BUDYNKÓW, OBIEKTÓW BUDOWLANYCH I TERENÓW... 12 2. OBOWIĄZKI OSÓB FUNKCYJNYCH Z ZAKRESU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ... 13 2.1. ZARZĄDCA NIERUCHOMOŚCI... 13 2.2. ADMINISTRATOR NIERUCHOMOŚCI... 14 2.3. UŻYTKOWNIK NIERUCHOMOŚCI... 16 2.4. DOWÓDCA GARNIZONU... 17 2.5. SŁUŻBY DYŻURNE... 18 2.6. INSPEKTOR OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ... 18 2.7. OSOBY FUNKCYJNE NA OKRĘCIE (JEDNOSTCE PŁYWAJĄCEJ)... 20 3. PRZYGOTOWANIE ŻOŁNIERZY I PRACOWNIKÓW WOJSKA Z ZAKRESU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ... 20 3.1. SZKOLENIE PRZECIWPOŻAROWE... 20 3.2. ĆWICZEBNE ALARMY POŻAROWE... 21 3.3. PRAKTYCZNE SPRAWDZENIE ORGANIZACJI ORAZ WARUNKÓW EWAKUACJI... 23 4. DOKUMENTACJA Z ZAKRESU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ... 23 4.1. ZASADY OGÓLNE... 23 4.2. PLAN OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ I DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH... 24 5. ZAŁĄCZNIKI DO PLANU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ I DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH... 25 5.1. PLAN OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ OBSZARÓW LEŚNYCH... 25 5.2. PLAN RATOWNICZY LĄDOWISKA... 26 5.3. PLAN POSTĘPOWANIA NA WYPADEK ZAGROŻENIA ŻYCIA LUB ZDROWIA LUDZKIEGO, MIENIA LUB ŚRODOWISKA NATURALNEGO... 26 6. INNA DOKUMENTACJA Z ZAKRESU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ... 27 6.1. INSTRUKCJE BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO... 27 6.2. PLAN ZABEZPIECZENIA PRZECIWPOŻAROWEGO ĆWICZENIA WOJSK W WARUNKACH POLIGONOWYCH... 27 6.3. PLAN OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ ZGRUPOWANIA... 28 6.4. PLAN ZABEZPIECZENIA PRZECIWPOŻAROWEGO DROGOWEGO ODCINKA LOTNISKOWEGO... 28 6.5. INSTRUKCJA POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU... 29 6.6. INSTRUKCJA PRZECIWPOŻAROWA... 29 6.7. PLAN OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ OKRĘTU (JEDNOSTKI PŁYWAJĄCEJ)... 30 6.8. ROZKŁAD WALKI Z POŻAREM.... 32 7. PROCEDURY POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU LUB INNEGO MIEJSCOWEGO ZAGROŻENIA... 32 7.1. ZASADY POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU ZAUWAŻENIA POŻARU LUB INNEGO MIEJSCOWEGO ZAGROŻENIA... 32

8. WYPOSAŻENIE JEDNOSTEK WOJSKOWYCH I TECHNIKI WOJSKOWEJ W SPRZĘT POŻARNICZY I ŚRODKI GAŚNICZE... 34 8.1. GOSPODARKA SPRZĘTEM POŻARNICZYM... 34 9. WOJSKOWE STRAŻE POŻARNE... 35 9.1. POSTANOWIENIA OGÓLNE... 35 9.2. MIEJSCE PEŁNIENIA SŁUŻBY WOJSKOWYCH STRAŻY POŻARNYCH... 36 9.3. ZASADY PEŁNIENIA SŁUŻBY POGOTOWIA PRZECIWPOŻAROWEGO... 37 9.4. WYPOSAŻENIE I DOKUMENTACJA PUNKTU ALARMOWANIA WSP... 39 9.5. OBOWIĄZKI STRAŻAKÓW PEŁNIĄCYCH SŁUŻBĘ W WSP... 40 10. ORGANIZACJA AKCJI RATOWNICZYCH... 42 10.1. ZASADY DYSPONOWANIA SIŁ I ŚRODKÓW... 42 ROZDZIAŁ II... 44 11. PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO... 44 11.1. POSTANOWIENIA OGÓLNE... 44 11.2. ZACHOWANIE BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO W WARUNKACH POLOWYCH I POLIGONOWYCH... 45 11.3. PARKI SPRZĘTU TECHNICZNEGO... 51 11.4. BEZPIECZEŃSTWO POŻAROWE LOTNISK I LĄDOWISK... 51 11.5. BEZPIECZEŃSTWO POŻAROWE NA OKRĘTACH (JEDNOSTKACH PŁYWAJĄCYCH)... 54 11.6. ORGANIZACJA IMPREZY MASOWEJ... 59 11.7. PRACE NIEBEZPIECZNE POD WZGLĘDEM POŻAROWYM... 60 11.8. OCENA ZAGROŻENIA WYBUCHEM... 60 11.9. POMIESZCZENIE ZAGROŻONE WYBUCHEM... 61 11.10. WYMAGANIA DLA OBIEKTÓW ZAGROŻONYCH WYBUCHEM... 61 11.11. WYMAGANIA DLA OBIEKTÓW I POMIESZCZEŃ DO PRZECHOWYWANIA ŚRODKÓW BOJOWYCH... 61 ROZDZIAŁ III POSTANOWIENIA KOŃCOWE... 66 ZAŁĄCZNIKI... 67

WYKAZ ZAŁĄCZNIKÓW Załącznik nr 1 Wykaz aktów prawnych... str. 67 Załącznik nr 2 Tematyka szkolenia przeciwpożarowego żołnierzy i pracowników wojska.. str. 72 Załącznik nr 3 Metodyka przeprowadzania ćwiczebnego alarmu pożarowego... str. 73 Załącznik nr 4 Metodyka przeprowadzania praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji... str. 82 Załącznik nr 5 Skala ocen czasu dojazdu wsp str. 85 Załącznik nr 6 Przykładowy Plan ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych.. str. 86 Załącznik nr 7 Przykładowa Instrukcja postępowania na wypadek pożaru str. 91 Załącznik nr 8 Przykładowa Instrukcja przeciwpożarowa.. str. 92 Załącznik nr 9 Meldunek ze zdarzenia. str. 93 Załącznik nr 10 Tabele naliczeniowe sprzętu pożarniczego dla budynków, obiektów, terenów i wojskowego sprzętu technicznego oraz zapasów sprzętu pożarniczego i środków gaśniczych użytku bieżącego.... str. 95 Załącznik nr 11 Zestawienie należności sprzętu pożarniczego i środków gaśniczych. str. 109 Załącznik nr 12 Zestawienie należności sprzętu pożarniczego dla wojskowej straży pożarnej.. str. 111 Załącznik nr 13 Protokół zabezpieczenia prac niebezpiecznych pod względem pożarowym.. str. 120 Załącznik nr 14 Zezwolenie na przeprowadzenie prac niebezpiecznych pod względem pożarowym. str. 122

WYKAZ UŻYTYCH SKRÓTÓW CPPS centralna płaszczyzna postoju samolotów DOL drogowy odcinek lotniskowy LP Lasy Państwowe MON Ministerstwo Obrony Narodowej MW OSP PA PN PPS PSP Marynarka Wojenna Ochotnicza Straż Pożarna Punkt Alarmowania Polska Norma; Polskie Normy płaszczyzna postoju samolotów Państwowa Straż Pożarna WOP Wojskowa Ochrona Przeciwpożarowa wsp wojskowa straż pożarna

WSTĘP Instrukcja o ochronie przeciwpożarowej w resorcie obrony narodowej jest przeznaczona dla komórek i jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych. Treść i forma Instrukcji... wynika z konieczności przekazania do wiadomości zarządców nieruchomości, administratorów, użytkowników oraz stanów osobowych jednostek wojskowych, podstawowych zasad zachowania bezpieczeństwa pożarowego w obiektach i na terenach użytkowanych przez komórki i jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowane. Postanowienia Instrukcji... dotyczące zachowania zasad bezpieczeństwa pożarowego obowiązują wszystkich żołnierzy i pracowników wojska oraz inne osoby przebywające lub wykonujące prace na terenach użytkowanych przez komórki i jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowane. Podane w treści Instrukcji liczby w nawiasach kwadratowych [ ] określają pozycję, pod którą w wykazie aktów prawnych, stanowiących załącznik nr 1 do niniejszej instrukcji, wskazano akt prawny. Postanowienia Instrukcji odnoszące się do aktów prawnych i norm wymienionych w załączniku nr 1, należy rozpatrywać ze wszystkimi zmianami obowiązującymi od daty ich wejścia w życie, ogłoszonymi w trybie określonym odrębnymi przepisami. 6

Użyte w instrukcji określenia oznaczają: DEFINICJE I OKREŚLENIA 1) administrator podmiot, któremu zarządca nieruchomości wojskowej przekazał protokolarnie nieruchomości do wykorzystania w określonym przez niego zakresie; 2) alarm pożarowy ostrzeżenie o pożarze zainicjowane przez osobę lub urządzenie automatyczne; 3) bezpieczeństwo pożarowe stan eliminujący zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, uzyskiwany przez funkcjonowanie systemu norm prawnych i technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego oraz prowadzonych działań zapobiegawczych przed pożarem; 4) bezpieczeństwo pożarowe w lasach stan eliminujący prawdopodobieństwo wystąpienia pożaru lasu, uzyskiwany przez funkcjonowanie systemu norm prawnych i technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego; 5) budowla każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury wyszczególniony w przepisach ustawy Prawo budowlane [4]; 6) budynek, budynek produkcyjno magazynowy, budynek użyteczności publicznej, budynek zamieszkania zbiorowego budynki o przeznaczeniu określonym w przepisach techniczno-budowlanych [28]; 7) czas reakcji czas mierzony od momentu zaalarmowania wojskowej straży pożarnej w celu podjęcia interwencji, do pierwszej interwencji pojazdu lub pojazdów ratowniczogaśniczych, zapewniających podanie co najmniej 50% wymaganego wydatku środków gaśniczych, w warunkach dobrej widzialności, w dzień, przy braku opóźnień w podejmowaniu działań i nawierzchniach pozbawionych wody, lodu lub śniegu; 8) ćwiczebny alarm pożarowy ostrzeżenie o pożarze wywołane w celu sprawdzenia przygotowania jednostki wojskowej do podjęcia działań ratowniczych w przypadku powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia, w tym również sprawdzenia reakcji sił i środków przewidzianych do działań ratowniczych; 9) dowódca dowódca, szef, komendant, dyrektor lub kierownik komórki, jednostki organizacyjnej podległej Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanej, również dowódca okrętu lub innej jednostki pływającej marynarki wojennej; 10) droga ewakuacyjna droga w rozumieniu przepisów techniczno-budowlanych[28]; 11) droga pożarowa droga zapewniająca dojazd jednostek ochrony przeciwpożarowej o parametrach określonych w przepisach w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych [20]; 12) ewakuacja zorganizowane działanie w celu wyprowadzenia ze strefy zagrożonej ludzi, zwierząt i mienia; 13) gotowość operacyjna zdolność wojskowej straży pożarnej do podjęcia działań ratowniczych; 7

14) impreza masowa impreza masowa artystyczno-rozrywkowa lub impreza masowa sportowa spełniająca kryteria określone w przepisach o bezpieczeństwie imprez masowych [6]; 15) inne miejscowe zagrożenie zdarzenie wynikające z rozwoju cywilizacyjnego i naturalnych praw przyrody (np.: wybuchy, eksplozje, katastrofy techniczne, chemiczne, ekologiczne), nie będące pożarem ani klęską żywiołową, a stanowiące zagrożenie życia, zdrowia, mienia lub środowiska, któremu zapobieżenie lub którego usunięcie skutków nie wymaga zastosowania nadzwyczajnych środków; 16) inwestor komórka lub jednostka organizacyjna podległa lub nadzorowana przez Ministra Obrony Narodowej, która posiada środki finansowe na realizację określonej inwestycji budowlanej, organizująca proces jej powstawania, mająca prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane; 17) jednostka wojskowa komórka lub jednostka organizacyjna podległa Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowana, również okręt lub inna jednostka pływająca marynarki wojennej; 18) jednostki ochrony przeciwpożarowej jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej (PSP), jednostki organizacyjne Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej (WOP), zakładowa straż pożarna, zakładowa służba ratownicza, gminna zawodowa straż pożarna, powiatowa (miejska) zawodowa straż pożarna, terenowa służba ratownicza, Ochotnicza Straż Pożarna (OSP), Związek Ochotniczych Straży Pożarnych, inne jednostki ratownicze; 19) kierujący działaniem ratowniczym osoba kierująca działaniami sił i środków wojskowych straży pożarnych i innych podmiotów ratowniczych w trakcie działań ratowniczych; 20) klęska żywiołowa katastrofa naturalna lub awaria techniczna, których skutki zagrażają życiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem; 21) lądowisko wojskowe lądowisko lub drogowy odcinek lotniskowy, wykorzystywany przez resort obrony narodowej dla celów obronności i bezpieczeństwa Państwa; 22) lotnisko wojskowe lotnisko wykorzystywane przez resort obrony narodowej dla celów obronności i bezpieczeństwa Państwa oraz lotnisko współużytkowane w rozumieniu przepisów prawa lotniczego [7]; 23) materiały niebezpieczne pożarowo materiały wskazane w przepisach o ochronie przeciwpożarowej [22]; 24) obiekt pożarowo niebezpieczny obiekt o zwiększonym ryzyku powstania pożaru, w którym są używane lub przechowywane materiały niebezpieczne pożarowo, albo w którym występuje zagrożenie wybuchem; 25) operacja lotnicza start lub lądowanie statku powietrznego, w których za początek operacji uważa się uruchomienie silnika albo silników, a za zakończenie wyłączenie silnika albo silników; 8

26) operacje na lotnisku rozumie się przez to operacje lotnicze oraz inne działania prowadzone na lotnisku z uruchomieniem silników statków powietrznych (np. próby silników, próby silników statków powietrznych na uwięzi, ćwiczenie procedur przerwanego startu itp.); 27) pas ochronny pas o szerokości minimum 2m i nawierzchni wykonanej z materiałów niepalnych lub gruntowej oczyszczonej do warstwy gleby mineralnej, wykonany wokół placów składowych, składowisk, przy obiektach o konstrukcji palnej oraz wokół obiektów pożarowo niebezpiecznych lub znajdujących się na terenach leśnych; 28) pas przeciwpożarowy system drzewostanów różnej szerokości poddanych specjalnym zabiegom gospodarczym i porządkowym lub powierzchni wylesionych i oczyszczonych do warstwy mineralnej; 29) podręczny sprzęt gaśniczy przenośny lub przewoźny sprzęt gaśniczy uruchamiany ręcznie, służący do zwalczania pożarów w zarodku; 30) pogotowie przeciwpożarowe zmiana służbowa wojskowej straży pożarnej, pełniąca służbę zgodnie z regulaminem funkcjonowania wsp; 31) pomieszczenie zagrożone wybuchem pomieszczenie, klasyfikowane zgodnie z przepisami przeciwpożarowymi [22]; 32) pożar niekontrolowany proces spalania w miejscu do tego nie przeznaczonym; 33) prace niebezpieczne pod względem pożarowym prace, których prowadzenie może powodować bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania pożaru lub wybuchu, zgodnie z definicją określoną w przepisach przeciwpożarowych [22]; 34) rejon operacyjny lotniska teren lotniska i obszar wokół niego, na którym służby lotniskowe oraz inne podmioty udzielają pomocy statkowi powietrznemu będącemu w niebezpieczeństwie, zgodnie z zasadami określonymi w instrukcji operacyjnej lotniska. 35) rejon pomocy wzajemnej obszar poza terenem jednostki wojskowej, uzgodniony między dowódcą jednostki, właściwym terytorialnie szefem delegatury WOP oraz komendantem powiatowym (miejskim) PSP, na którym przewidziany jest udział wsp w działaniach ratowniczych; 36) służba dyżurna służby, o których mowa w Regulaminie Ogólnym SZ RP oraz dyżurne służby operacyjne lub inne osoby, którym dowódca jednostki zlecił wykonywanie obowiązków lub części obowiązków tych służb (np. dowódca SUFO, lekarz dyżurny, portier, itp.); 37) sprzęt pożarniczy przenośny lub przewoźny specjalny sprzęt służący do gaszenia pożarów, prowadzenia akcji ratowniczej oraz specjalny sprzęt ochronny stosowany przez straże pożarne; 38) sprzęt ratowniczy sprzęt pożarniczy służący do prowadzenia akcji ratownictwa technicznego oraz do ratowania ludzi i dóbr materialnych; 9

39) stanowisko (punkt) czerpania wody miejsce do ustawienia samochodów i pomp pożarniczych służących do poboru wody, spełniające wymagania przepisów w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych [20]; 40) strażak wsp żołnierz, funkcjonariusz Państwowej Straży Pożarnej lub pracownik wojska pełniący służbę lub zatrudniony w wojskowej straży pożarnej; 41) strażnica obiekt zapewniający wojskowej straży pożarnej warunki utrzymania należytej gotowości operacyjnej, właściwego zakwaterowania stanu osobowego i przechowywania sprzętu; 42) strefa pożarowa budynek albo jego część oddzielona od innych budynków lub innych części budynków elementami oddzielenia przeciwpożarowego, bądź też pasami wolnego terenu zgodnie z przepisami techniczno budowlanymi [28]; 43) strefa zagrożenia wybuchem przestrzeń, w której może występować mieszanina wybuchowa substancji palnych z powietrzem lub innymi gazami utleniającymi, o stężeniu zawartym między dolną i górną granicą wybuchowości; 44) substancja niebezpieczna substancja spełniająca kryteria wynikające z przepisów o ochronie środowiska [9]; 45) środki bojowe partie, zbiory i pojedyncze sztuki wszelkiego rodzaju amunicji, rakiet i ich elementów, min, środków zapłonowych, zapalających, oświetlających, dymnych oraz innych zawierających materiały wybuchowe i substancje o podobnym przeznaczeniu; 46) wojskowa straż pożarna pododdział jednostki wojskowej, umundurowany i wyposażony w specjalistyczny sprzęt pożarniczy, zdolny do podjęcia bezzwłocznych działań ratowniczych; 47) wojskowy sprzęt techniczny (technika wojskowa) samochody, transportery i pojazdy specjalne (kołowe lub gąsienicowe, przyczepy i platformy transportowe, kolejowe pojazdy szynowe, samodzielne zespoły spalinowo elektryczne i pompy z wyłączeniem pomp pożarniczych), statki powietrzne, okręty i jednostki pływające oraz inny podobny sprzęt mechaniczny, nie mieszczący się w definicji obiektu budowlanego; 48) urządzenia przeciwpożarowe urządzenia wskazane w przepisach o ochronie przeciwpożarowej [22]; 49) użytkownik komórka lub jednostka organizacyjna podporządkowana lub nadzorowana przez Ministra Obrony Narodowej, bezpośrednio użytkująca przydzielone obiekty i tereny na podstawie rozkazów organizacyjnych oraz protokołów przyjęcia; 50) zarządca właściwa terytorialnie jednostka organizacyjna sprawująca trwały zarząd lub władająca nieruchomością wojskową na podstawie innego tytułu prawnego; 51) zastęp pożarniczy pododdział liczący od 3 do 6 ratowników, w tym dowódca, wyposażony w pojazd przystosowany do realizacji zadań ratowniczych. 10

ROZDZIAŁ I 1. ORGANIZACJA OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ 1.1. PRZEDSIĘWZIĘCIA Z ZAKRESU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ 1.1.1. Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez: a) zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia; b) zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia; c) prowadzenie działań ratowniczych. 1.1.2. Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie przeciwpożarowej w komórkach i jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych sprawuje Wojskowa Ochrona Przeciwpożarowa na zasadach określonych w odrębnych przepisach [16]. 1.1.3. Zapewnienie ochrony przeciwpożarowej jest obowiązkiem dowódców wszystkich szczebli dowodzenia. 1.1.4. Za realizację zadań z zakresu ochrony przeciwpożarowej w użytkowanych obiektach i na terenach odpowiada dowódca wykonując zadania użytkownika. 1.1.5. Dowódca w rozkazie organizacyjnym (decyzji) określa sposób organizacji ochrony przeciwpożarowej w użytkowanych obiektach, pomieszczeniach i na terenach oraz zadania dla osób funkcyjnych jednostki wojskowej. 1.1.6. Do realizacji zadań związanych z ochroną przeciwpożarową w jednostce wojskowej oraz pododdziałach wchodzących w skład jednostek wojskowych (składy materiałowe, obiekty techniczne, itp.), których miejsce dyslokacji znajduje się poza terenem macierzystej jednostki wojskowej oraz doraźnie dla obozowisk, zgrupowań i na czas ćwiczeń, dowódca może wyznaczyć lub zatrudnić inspektora ochrony przeciwpożarowej. 1.1.7. Inspektorem ochrony przeciwpożarowej może być jedynie osoba spełniająca wymagania określone odrębnymi przepisami [1]. 1.1.8. Inspektor ochrony przeciwpożarowej podlega bezpośrednio dowódcy, a w sprawach merytorycznych właściwemu terytorialnie szefowi delegatury WOP. 1.1.9. Osoba wykonująca funkcję inspektora ochrony przeciwpożarowej nieetatowo otrzymuje dodatkowe wynagrodzenie określone odrębnymi przepisami [12 i 17]. 1.1.10. Żołnierze, funkcjonariusze PSP i pracownicy wojska pełniący służbę i zatrudnieni w jednostkach organizacyjnych WOP i wsp są zwolnieni od pełnienia innych służb i obowiązków niezwiązanych z zajmowanym stanowiskiem. 11

1.1.11. Zapewnienie spełnienia przez budynki, obiekty budowlane i tereny wymagań bezpieczeństwa pożarowego, określonych w przepisach przeciwpożarowych i technicznobudowlanych jest obowiązkiem zarządcy nieruchomości, administratora i użytkownika. 1.1.12. Użytkownik odpowiada za przestrzeganie zasad bezpieczeństwa pożarowego w powierzonych mu obiektach, na terenach i sprzęcie technicznym oraz zgłasza administratorowi zauważone niedociągnięcia związane z ich utrzymaniem technicznym. 1.1.13. Wszyscy żołnierze i pracownicy wojska są obowiązani do ścisłego przestrzegania zasad bezpieczeństwa pożarowego. W razie powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, mają obowiązek: a) niezwłocznie zawiadomić (zaalarmować) osoby znajdujące się w strefie zagrożenia; b) powiadomić służby ratownicze i osoby funkcyjne zgodnie z instrukcją postępowania na wypadek pożaru oraz przystąpić do ratowania ludzi i mienia; c) w miarę możliwości przystąpić do gaszenia pożaru podręcznym sprzętem gaśniczym; d) podporządkować się zarządzeniom kierującego działaniem ratowniczym. 1.1.14. Dla niezwłocznego podjęcia działań ratowniczych przez określone siły i środki w jednostce wojskowej zarządza się alarm pożarowy. 1.1.15. Sposób ogłaszania alarmu pożarowego oraz alarmowania sił i środków określa się w planie ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych. 1.1.16. Jednostki organizacyjne WOP oraz wsp, wyposaża się w sprzęt informatyczny i łączności bezprzewodowej. 1.2. ZASADY EKSPLOATACJI BUDYNKÓW, OBIEKTÓW BUDOWLANYCH I TERENÓW 1.2.1. Wymagania ochrony przeciwpożarowej uwzględnia się na wszystkich etapach procesu inwestycyjnego i eksploatacji obiektów, terenów, urządzeń oraz techniki wojskowej. 1.2.2. Rozpoczęcie eksploatacji nowego, przebudowanego, nadbudowanego, odbudowanego, rozbudowanego obiektu budowlanego lub terenu, maszyny, urządzenia lub instalacji albo innego wyrobu oraz przy zmianie sposobu użytkowania budynków oraz budowli nadziemnych i podziemnych spełniających funkcje użytkowe budynków, może nastąpić wyłącznie, gdy: a) zostały spełnione wymagania przeciwpożarowe, określone w warunkach technicznych, PN oraz dokumentacji projektowej i fabrycznej; b) sprzęt, instalacje, urządzenia przeciwpożarowe i ratownicze zapewniają skuteczną ochronę przeciwpożarową. 1.2.3. Zarządca, administrator i użytkownik nieruchomości ściśle ze sobą współpracują i koordynują realizację zaleceń pokontrolnych wydanych przez WOP, szczególnie w zakresie planowania i wydatkowania środków finansowych na zadania remontowo inwestycyjne w kompleksach wojskowych. 1.2.4. Inwestor jest obowiązany zapewnić uzgodnienie lub zaopiniowanie dokumentacji projektowej inwestycji realizowanych na terenach pozostających w zarządzie MON, na zasadach określonych odrębnymi przepisami [23, 36]. 12

1.2.5. Inwestor w stosunku, do którego nałożono obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu, jest obowiązany zawiadomić właściwą terytorialnie delegaturę WOP o zamiarze przystąpienia do użytkowania obiektów, pomieszczeń i terenów według zasad określonych w odrębnych przepisach [4]. 1.2.6. W przypadku wynajmowania nieruchomości lub lokalu należy w umowie najmu ściśle określić obowiązki i odpowiedzialność najemcy i wynajmującego w zakresie ochrony przeciwpożarowej. 2. OBOWIĄZKI OSÓB FUNKCYJNYCH Z ZAKRESU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ 2.1. ZARZĄDCA NIERUCHOMOŚCI 2.1.1. Zarządca nieruchomości ponosi odpowiedzialność za utrzymanie budynków, obiektów budowlanych i terenów zgodnie z wymaganiami przepisów budowlanych i o ochronie przeciwpożarowej. Jest on obowiązany między innymi do: 1) przestrzegania przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych; 2) zapewnienia osobom przebywającym w budynku, innym obiekcie budowlanym i na terenie bezpieczeństwa i możliwości ewakuacji; 3) przygotowania budynku, innego obiektu budowlanego i terenu do prowadzenia akcji ratowniczej; 4) uwzględniania w planach finansowych środków niezbędnych na zapewnienie właściwej ochrony przeciwpożarowej w zarządzanych obiektach, w szczególności na zapewnienie spełnienia wymagań bezpieczeństwa pożarowego w istniejących budynkach, uznanych za zagrażające życiu ludzi; 5) realizacji inwestycji w budynkach z uwzględnieniem wymagań ochrony przeciwpożarowej wynikających z obowiązujących przepisów; 6) wyposażenia obiektów i terenów w wymagane urządzenia przeciwpożarowe; 7) znajomości i stosowania obowiązujących wymagań w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej; 8) występowania do właściwego terytorialnie Szefa Delegatury WOP z wnioskiem o uzyskanie zgody na spełnienie wymagań ochrony przeciwpożarowej, w inny sposób niż przedstawiony w przepisach techniczno - budowlanych i przeciwpożarowych [20,22,28]; 9) przestrzegania czasookresów użytkowania środków ochrony indywidualnej, przedmiotów ekwipunku osobistego, sprzętu ratowniczego i innego sprzętu mającego istotny wpływ na bezpieczeństwo ratowników (np. linki ratownicze, aparaty izolacyjne dróg oddechowych, drabiny); 10) utrzymywania zapasów sprzętu pożarniczego i środków gaśniczych; 13

11) uzgodnienia z komendantem powiatowym (miejskim) PSP w porozumieniu z właściwym terytorialnie Szefem Delegatury WOP sposobu połączenia urządzeń sygnalizacyjnoalarmowych, systemu sygnalizacji pożarowej z obiektem komendy PSP lub obiektem, wskazanym przez tego komendanta; 12) zawiadamiania właściwego terytorialnie Szefa Delegatury WOP o zakończeniu inwestycji, na które nałożono obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu, zgodnie z właściwością wynikającą z przepisów szczególnych [4]; 13) realizowania poleceń pokontrolnych wynikających z protokołów z czynności kontrolnorozpoznawczych, prowadzonych przez WOP w zakresie kompetencji oraz składanie pisemnych informacji do właściwego terytorialnie Szefa Delegatury WOP o ich wykonaniu; 14) zapewnienia użytkowania obiektów budowlanych zgodnie z ich przeznaczeniem, w należytym stanie technicznym, zgodnie z wymaganiami przepisów budowlanych i przeciwpożarowych [4,22]. 2.2. ADMINISTRATOR NIERUCHOMOŚCI 2.2.1. Administrator w zakresie ochrony przeciwpożarowej jest obowiązany do: 1) utrzymywania obiektów budowlanych zgodnie z ich przeznaczeniem, w należytym stanie technicznym, zgodnie z wymaganiami przepisów budowlanych i przeciwpożarowych [4,22]; 2) uwzględniania w planach finansowych środków niezbędnych dla zapewnienia właściwej ochrony przeciwpożarowej w administrowanych obiektach; 3) wyposażenia obiektów, terenów, urządzeń i techniki w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i podręczny sprzęt gaśniczy; 4) prowadzenia ewidencji sprzętu pożarniczego i urządzeń przeciwpożarowych z uwzględnieniem terminów przeglądów i konserwacji wynikających z przepisów [22], PN i zaleceń producentów; 5) opracowania procedur eksploatacji oraz przeprowadzania przeglądów i czynności konserwacyjnych zamontowanych w obiekcie urządzeń przeciwpożarowych, wskazania w procedurach czynności i obowiązków spoczywających na użytkownikach obiektów oraz udostępnienia opracowanych procedur użytkownikowi lub podmiotowi odpowiedzialnemu za opracowanie instrukcji bezpieczeństwa pożarowego; 6) opracowania w uzgodnieniu z użytkownikiem harmonogramów przeprowadzania przeglądów i czynności konserwacyjnych urządzeń przeciwpożarowych i sprzętu pożarniczego; 7) zapewnienia dokonywania okresowych konserwacji, przeglądów i badań technicznych instalacji i urządzeń, według zasad określonych w obowiązujących przepisach o eksploatacji instalacji i urządzeń oraz udokumentowania wyników tych czynności stosownymi protokółami; 8) realizacji zaleceń wynikających z przeprowadzonych przeglądów i kontroli instalacji i urządzeń użytkowych oraz w razie konieczności wykonania ponownych prób i badań; 9) prowadzenia stosownej dokumentacji z czynności konserwacyjnych urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic; 14

10) informowania użytkowników o wynikach przeprowadzonych badań, czynności przeglądowych i konserwacyjnych urządzeń i instalacji technicznych oraz urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic; 11) dokonywania okresowych kontroli obiektów budowlanych w zakresie zgodnym z ustawą Prawo budowlane [4]; 12) utrzymania dróg pożarowych zgodnie z warunkami określonymi w przepisach dotyczących przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych [20]; 13) uzyskiwania i przechowywania dokumentów potwierdzających dopuszczenie do obrotu i stosowania wyrobów i materiałów budowlanych w budownictwie i ochronie przeciwpożarowej (deklaracji właściwości użytkowych, świadectw dopuszczenia, certyfikatów, itp.); 14) uzyskiwania i przechowywania dokumentacji technicznej potwierdzającej właściwości w zakresie reakcji na ogień i odporności ogniowej wykonywanych lub zabezpieczanych przeciwpożarowo elementów budowlanych; 15) zawierania w umowach z firmami lub instytucjami wykonującymi jakiekolwiek prace na terenach jednostek wojskowych informacji o obowiązku przestrzegania przez pracowników tych wykonawców przepisów przeciwpożarowych oraz niniejszej instrukcji; 16) nadzoru nad przestrzeganiem przez podległych pracowników oraz pracowników firm lub instytucji wykonujących prace na terenie jednostek wojskowych obowiązujących zasad i przepisów przeciwpożarowych; 17) znajomości i stosowania obowiązujących przepisów przeciwpożarowych, w szczególności dotyczących prawidłowego utrzymania i eksploatacji budynków, urządzeń technicznych i instalacji, jak również kontrolowania przestrzegania tych przepisów; 18) nadzoru nad działalnością pracowników technicznych w zakresie: a) zapewnienia prawidłowego stanu bezpieczeństwa pożarowego instalacji i urządzeń technicznych oraz podejmowania działań zmierzających do systematycznej poprawy w tym zakresie; b) zapewnienia przestrzegania wymagań ochrony przeciwpożarowej przy prowadzeniu prac stwarzających zagrożenie pożarowe oraz przy remontach, pracach adaptacyjnych i modernizacyjnych w budynkach i innych obiektach; 19) rozpatrywania zgłaszanych przez użytkowników obiektów uwag dotyczących bezpieczeństwa pożarowego oraz egzekwowania niezwłocznego usuwania usterek i wszelkich nieprawidłowości mających wpływ na bezpieczeństwo ludzi i mienia; 20) wydawania zezwoleń na wykonywanie prac niebezpiecznych pod względem pożarowym oraz przechowywania dokumentacji w tym zakresie; 21) zapewnienia niezbędnych środków do udzielania pierwszej pomocy, zwalczania pożarów i ewakuacji; 22) wyposażenia budynków, na podstawie zapotrzebowania użytkownika, w znaki bezpieczeństwa i oznakowanie dróg i wyjść ewakuacyjnych, wyłączników prądu elektrycznego, 15

miejsc lokalizacji kluczy do wyjść ewakuacyjnych, miejsc przechowywania materiałów niebezpiecznych pożarowo oraz znaki zakazu używania ognia otwartego itp.; 23) opracowania zbiorczych zestawień należności sprzętu pożarniczego i środków gaśniczych zgodnie ze wzorem określonym w załączniku nr 11 do instrukcji; 24) utrzymywania zapasu sprzętu pożarniczego i środków gaśniczych; 25) wyznaczenia i przygotowania placu ćwiczeń dla wsp; 26) ustalania sposobu i trybu zabezpieczenia logistycznego długotrwałych akcji ratowniczych; 27) planowania i organizowania wymiany środków gaśniczych w stałych urządzeniach gaśniczych oraz gaśnicach; 28) prowadzenia dokumentacji eksploatacyjnej urządzeń przeciwpożarowych (książki pracy, rejestry, itp.); 29) realizowania poleceń pokontrolnych wynikających z protokołów z czynności kontrolnorozpoznawczych przeprowadzonych przez WOP w zakresie kompetencji oraz składania pisemnych informacji do właściwego terytorialnie Szefa Delegatury WOP o ich realizacji; 2.3. UŻYTKOWNIK NIERUCHOMOŚCI 2.3.1. Obowiązkiem użytkownika jest planowanie, organizowanie i kontrolowanie realizacji zadań mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa pożarowego ludziom oraz powierzonemu mieniu, a w szczególności: 1) użytkowanie obiektów budowlanych zgodnie z ich przeznaczeniem i zapewnienie przestrzegania przepisów przeciwpożarowych; 2) zapewnienie warunków ochrony przeciwpożarowej, w zakresie bezpieczeństwa osób i mienia, w tym możliwości ewakuacji na wypadek powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia stałym użytkownikom oraz osobom czasowo przebywającym w budynkach i na terenie kompleksu; 3) ustalenie sposobów postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia; 4) wyznaczenie pracowników do udzielania pierwszej pomocy oraz wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników i zapewnienie ich przeszkolenia; 5) wdrożenie instrukcji bezpieczeństwa pożarowego oraz aktualizowanie jej przynajmniej raz na dwa lata, a także po takich zmianach sposobu użytkowania obiektu, które wpływają na zmianę warunków ochrony przeciwpożarowej; 6) nadzorowanie przestrzegania przez żołnierzy i pracowników postanowień zawartych w instrukcji bezpieczeństwa pożarowego oraz w przepisach przeciwpożarowych i przedmiotowej instrukcji; 7) zgłaszanie administratorowi potrzeb w zakresie oznakowania znakami bezpieczeństwa, oznakowania dróg i wyjść ewakuacyjnych, wyłączników prądu elektrycznego, miejsc 16

lokalizacji kluczy do wyjść ewakuacyjnych, miejsc przechowywania materiałów niebezpiecznych pożarowo oraz znakami zakazu używania ognia otwartego itp.; 8) przeprowadzanie praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji w budynkach zgodnie z przepisami przeciwpożarowymi [22]; 9) posiadanie wymaganej dokumentacji z zakresu ochrony przeciwpożarowej; 10) zgłaszanie administratorowi braków w wyposażeniu budynków, obiektów i terenów w urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice oraz ich niesprawności technicznej; 11) zgłaszanie niedoborów w wyposażeniu wsp w sprzęt pożarniczy, środki gaśnicze, przedmioty odzieży specjalnej, środki ochrony osobistej oraz przedmioty ekwipunku osobistego strażaków wsp, zgodnie z tabelami należności wskazanymi w odrębnych przepisach [35]; 12) przygotowanie stanu osobowego jednostki wojskowej do prowadzenia akcji ratowniczej; 13) zapewnienie wymaganego przeszkolenia z zakresu ochrony przeciwpożarowej wszystkich żołnierzy i pracowników wojska; 14) znajomość zagrożenia pożarowego i innych miejscowych zagrożeń w obiektach jednostki wojskowej, wynikających z charakteru działalności, właściwości stosowanych substancji palnych oraz eksploatacji urządzeń i instalacji; 15) egzekwowania, aby przy zmianie sposobu użytkowania oraz adaptacjach pomieszczeń w budynkach były uwzględniane wymagania obowiązujących przepisów bezpieczeństwa pożarowego; 16) wyciąganie konsekwencji służbowych i dyscyplinarnych w stosunku do żołnierzy i pracowników winnych nieprzestrzegania przepisów przeciwpożarowych; 17) rozpatrywanie wniosków z okresowych analiz stanu ochrony przeciwpożarowej w jednostce wojskowej; 18) wyposażenie budynków w wykazy telefonów alarmowych i instrukcje postępowania na wypadek pożaru; 19) realizowanie poleceń pokontrolnych wynikających z protokołów z czynności kontrolnorozpoznawczych przeprowadzonych przez WOP w zakresie swoich kompetencji oraz składanie pisemnych informacji do właściwego terytorialnie Szefa Delegatury WOP o ich realizacji. 2.4. DOWÓDCA GARNIZONU 2.4.1. Organizuje funkcjonowanie ochrony przeciwpożarowej na terenie garnizonu poprzez: 1) wyznaczenie rozkazem jednego z dowódców odpowiedzialnego za organizację i funkcjonowanie ochrony przeciwpożarowej całego kompleksu wojskowego lub poszczególnych budynków, w przypadku gdy w kompleksie lub budynku rozmieszczonych jest kilka jednostek wojskowych mających różnych przełożonych; 2) w celu koordynacji przedsięwzięć z zakresu ochrony przeciwpożarowej na terenie garnizonu dowódca garnizonu może wyznaczyć inspektora ochrony przeciwpożarowej. 17

2.5. SŁUŻBY DYŻURNE 2.5.1. Służby dyżurne niezależnie od obowiązków określonych w Regulaminie Ogólnym Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane znać i przestrzegać postanowienia dokumentów określających sposób zabezpieczenia przeciwpożarowego obiektów i terenów. 2.5.2. Oficer dyżurny (lub inna służba realizująca zadania oficera dyżurnego) jest obowiązany: a) znać postanowienia planu ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych; b) sprawdzać u żołnierzy i pracowników wchodzących w skład warty i służb wewnętrznych znajomość obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej; c) reagować w czasie prowadzenia kontroli służb, pododdziałów i wart na przypadki nieprzestrzegania zasad bezpieczeństwa pożarowego; d) kontrolować pogotowie przeciwpożarowe w miejscu pełnienia służby; e) nie dopuszczać do obecności po godzinach pracy bez zgody przełożonych osób w budynkach, obiektach i na terenach pożarowo niebezpiecznych wskazanych w planie ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych. 2.5.3. W przypadku powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia na terenie jednostki wojskowej oficer dyżurny jest obowiązany podjąć działania zgodne z ustaleniami określonymi w planie ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych. 2.5.4. Oficer dyżurny jednostki wojskowej ma prawo w razie potrzeby otworzyć wszystkie pomieszczenia bezpośrednio zagrożone pożarem lub innym miejscowym zagrożeniem i przystąpić do ich ewakuacji z uwzględnieniem ustalonych procedur, wynikających z odrębnych przepisów dotyczących ochrony informacji niejawnych; 2.5.5. Polecenia oficera dyżurnego dotyczące przestrzegania zasad bezpieczeństwa pożarowego obowiązują osoby, którym zostały wydane. 2.5.6. W przypadku wezwania wsp w rejon pomocy wzajemnej przez powiatowe (miejskie) stanowisko kierowania PSP oficer dyżurny ma obowiązek dysponować wsp do wyjazdu po uprzednim przerwaniu lub zabezpieczeniu w inny sposób trwających procesów technologicznych. 2.6. INSPEKTOR OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ 2.6.1. Inspektor ochrony przeciwpożarowej wykonuje zadania, określone przez właściwego dowódcę, do których należy w szczególności: 1) prowadzenie kontroli stanu ochrony przeciwpożarowej z częstotliwością określoną przez dowódcę; 2) kontrolowanie przestrzegania przepisów przeciwpożarowych i techniczno budowlanych; 3) kontrolowanie sprawności systemu alarmowania i powiadamiania na wypadek pożaru lub innego miejscowego zagrożenia; 4) meldowanie dowódcy o stanie bezpieczeństwa pożarowego i przypadkach nieprzestrzegania przepisów oraz o wykonaniu poleceń pokontrolnych; 18

5) szkolenie żołnierzy zawodowych i pracowników wojska z zakresu ochrony przeciwpożarowej; 6) udzielanie instruktażu dowódcom pododdziałów do szkolenia przeciwpożarowego podległego stanu osobowego; 7) opracowywanie lub uczestniczenie w opracowywaniu dokumentacji z zakresu ochrony przeciwpożarowej; 8) opracowywanie dokumentacji praktycznych przedsięwzięć szkoleniowych w zakresie ochrony przeciwpożarowej; 9) inicjowanie przedsięwzięć w zakresie organizowania współdziałania z jednostkami ochrony przeciwpożarowej; 10) znajomość specyfiki obiektów (terenów), pomieszczeń, urządzeń i przechowywanych materiałów pod względem ich zagrożenia pożarowego; 11) sprawowanie nadzoru nad właściwym zabezpieczeniem przeciwpożarowym prac niebezpiecznych pod względem pożarowym zgodnie z przyjętymi procedurami i wydanymi dokumentami (protokoły, zezwolenia) oraz wstrzymanie tych prac w razie stwierdzenia rażących nieprawidłowości; 12) opracowywanie wykazów i zestawień należności sprzętu pożarniczego dla budynków, obiektów, terenów oraz wojskowego sprzętu technicznego; 13) meldowanie dowódcy o wynikach kontroli okresowych obiektów budowlanych, instalacji, urządzeń, itp., mających wpływ na stan ochrony przeciwpożarowej; 14) opracowywanie dla dowódcy nie rzadziej niż raz w roku analizy stanu ochrony przeciwpożarowej w jednostce wojskowej; 15) udział w odprawach, szkoleniach, kursach, itp. przedsięwzięciach z zakresu ochrony przeciwpożarowej. 2.6.2. Inspektor ochrony przeciwpożarowej powinien posiadać: a) zakres obowiązków określony przez dowódcę; b) roczny plan pracy; c) kopie zarejestrowanych w kancelarii meldunków z przeprowadzonych kontroli stanu ochrony przeciwpożarowej lub zarejestrowaną książkę prowadzonych kontroli; d) dokumentację szkolenia przeciwpożarowego; e) wykazy należności sprzętu pożarniczego dla budynków, obiektów, terenów oraz wojskowego sprzętu technicznego; f) egzemplarz planu ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych; g) dokumentację z ćwiczebnych alarmów pożarowych; h) inną niezbędną dokumentację wynikającą ze specyfiki jednostki wojskowej; i) kopię zarejestrowanej w kancelarii analizy stanu ochrony przeciwpożarowej za ubiegły rok. 2.6.2. W razie stwierdzenia zagrożenia pożarowego lub innego miejscowego zagrożenia stwarzającego niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia, inspektor ochrony przeciwpożarowej 19

jest uprawniony wydać polecenie natychmiastowego usunięcia zagrożenia i zameldować o tym dowódcy. 2.6.3. Z przeprowadzonych kontroli przestrzegania przepisów ochrony przeciwpożarowej, inspektor ochrony przeciwpożarowej sporządza meldunek (wpis w książce prowadzonych kontroli), którą przedstawia dowódcy. 2.6.4. Obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla dowódców pododdziałów wchodzących w skład jednostek wojskowych i mających miejsce dyslokacji poza terenem macierzystej jednostki wojskowej określa dowódca uwzględniając specyfikę tych pododdziałów. 2.7. OSOBY FUNKCYJNE NA OKRĘCIE (JEDNOSTCE PŁYWAJĄCEJ) 2.7.1 Dowódca okrętu (jednostki pływającej) odpowiada za organizację i stan ochrony przeciwpożarowej na okręcie, a w szczególności za: a) określenie zadań i obowiązków dla osób funkcyjnych z zakresu ochrony przeciwpożarowej z uwzględnieniem Regulaminu służby na okrętach Marynarki Wojennej; b) wyszkolenie przeciwpożarowe załogi; c) właściwe dowodzenie akcjami ratowniczo gaśniczymi; d) systematyczne prowadzenie kontroli stanu ochrony przeciwpożarowej. 2.7.2 Do zadań służby dyżurnej i wachtowej okrętu (jednostki pływającej) należy systematyczna kontrola okrętu oraz jego najbliższego otoczenia i nadzór nad przestrzeganiem instrukcji przeciwpożarowych i zasad bezpieczeństwa pożarowego przez załogę oraz osoby czasowo przebywające na okręcie. 2.7.3 Odpowiedzialność za przestrzeganie przepisów i instrukcji przeciwpożarowych ponoszą wszyscy członkowie załogi, każdy w zakresie swoich obowiązków służbowych i funkcji pełnionej na okręcie (jednostce pływającej). 3. PRZYGOTOWANIE ŻOŁNIERZY I PRACOWNIKÓW WOJSKA Z ZAKRESU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ 3.1. SZKOLENIE PRZECIWPOŻAROWE 3.1.1. Celem szkolenia przeciwpożarowego jest zapoznanie całego stanu osobowego jednostki wojskowej z: a) zagrożeniem pożarowym i innymi miejscowymi zagrożeniami, wynikającymi z charakteru jednostki wojskowej; b) sposobami eliminacji zagrożeń; c) przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej; d) zasadami postępowania w przypadku powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia; e) obsługą podręcznego sprzętu gaśniczego i urządzeń gaśniczych; f) warunkami przeprowadzania ewakuacji osób i mienia. 20

3.1.2 Za planowanie i organizację szkolenia przeciwpożarowego, w którym zobowiązani są wziąć udział wszyscy żołnierze i pracownicy wojska, odpowiedzialna jest osoba wyznaczona przez dowódcę. 3.1.3 Szkolenie przeciwpożarowe prowadzi się w formie: a) szkolenia wstępnego realizowanego zgodnie z odrębnymi przepisami [12]; b) szkolenia okresowego realizowanego raz na dwa lata zgodnie z Tematyką szkolenia przeciwpożarowego żołnierzy i pracowników wojska, stanowiącą załącznik nr 2 do instrukcji; c) ćwiczebnych alarmów pożarowych; d) praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji; e) ćwiczeń sprawdzających. 3.1.4 Okresowe szkolenie przeciwpożarowe prowadzi inspektor ochrony przeciwpożarowej lub inna osoba posiadająca wymagane kwalifikacje. 3.1.5 Dla załóg okrętów (jednostek pływających) Marynarki Wojennej szkolenie przeciwpożarowe prowadzi się dodatkowo w ramach szkolenia z zakresu obrony przeciwawaryjnej okrętu (jednostki pływającej), zgodnie z obowiązującym Regulaminem służby na okrętach Marynarki Wojennej, rozkładami bojowymi oraz z uwzględnieniem podręcznika normalizacji obronnej dotyczącego procedur działań morskich obrona przeciwawaryjna [48]. Udział w szkoleniu przeciwpożarowym określonym w punkcie 3.1.3 lit. c) do e) dotyczy załóg okrętów (jednostek pływających) użytkujących również obiekty budowlane oraz ujętych w planach ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych jednostki wojskowej. 3.1.6 Każdorazowe odbycie szkolenia potwierdza się: a) dokumentacją szkolenia wstępnego zgodnie z odrębnymi przepisami [12]; b) wpisem w dzienniku szkolenia lub listą obecności na szkoleniu w przypadku szkoleń, o których mowa w pkt. 3.1.3 lit b) do e), 3.2. ĆWICZEBNE ALARMY POŻAROWE 3.2.1. W celach szkoleniowych w jednostce wojskowej organizuje się i przeprowadza ćwiczebne alarmy pożarowe. 3.2.2. Wyróżnia się następujące rodzaje ćwiczebnych alarmów pożarowych: 1) dla kompleksów wojskowych objętych planem ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych z udziałem sił i środków wojska oraz udziałem lub powiadomieniem współdziałających sił ratowniczych co najmniej raz w roku, organizuje dowódca właściwy do opracowania planu ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych w uzgodnieniu z pozostałymi użytkownikami kompleksu; 2) dla wsp: a) z udziałem sił i środków jednostki wojskowej ujętych w planie ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych co najmniej dwa razy w roku; b) co najmniej 3 alarmy w roku dla każdego pogotowia przeciwpożarowego (w tym jeden w porze nocnej); 21

3.2.3. Terminy przeprowadzenia ćwiczebnych alarmów pożarowych umieszcza się w planach zasadniczych przedsięwzięć jednostek wojskowych. 3.2.4. Ćwiczebny alarm pożarowy dla całego stanu osobowego jednostki wojskowej przeprowadza się według Metodyki przeprowadzania ćwiczebnego alarmu pożarowego stanowiącej załącznik nr 3 do instrukcji. 3.2.5. Ćwiczebny alarm pożarowy dla wsp przeprowadza osoba upoważniona przez dowódcę w oparciu o plan konspekt. 3.2.6. Wyniki ćwiczebnego alarmu pożarowego wsp ocenia się według: a) czasu dojazdu na miejsce pozorowanego pożaru, licząc od momentu przekazania sygnału do punktu alarmowania wsp do przybycia na miejsce pozorowanego pożaru i zatrzymania się pojazdu; b) zgodności stanu ratowników z obsadą wynikającą z regulaminu funkcjonowania wsp i wyznaczoną w rozkazie dziennym; c) zgodności wyposażenia ratowników i samochodów ratowniczo - gaśniczych z normatywami wyposażenia. 3.2.7. Ćwiczebny alarm pożarowy dla wsp ocenia się następująco: a) bardzo dobrze jeżeli wsp przybyła w ustalonym czasie i z wyposażeniem określonym w normatywach należności dla samochodów ratowniczo-gaśniczych i ratowników oraz stan ratowników zgadza się z obsadą wynikającą z regulaminu funkcjonowania wsp i wyznaczoną w rozkazie dziennym; b) niedostatecznie jeżeli przekroczony został ustalony czas przybycia lub występują braki w wyposażeniu lub występują niezgodności w obsadzie ratowników. Skalę ocen określa załącznik nr 5. 3.2.8. Przybycie na miejsce pozorowanego pożaru innych sił i środków wojska wskazanych w planie ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych, tj. pododdziału alarmowego, innych sił i środków przeznaczonych do reagowania, zabezpieczenia medycznego i technicznego ocenia się następująco: a) bardzo dobrze jeżeli przybyły w czasie ustalonym i z wyposażeniem dla nich przewidzianym w planie ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych; b) niedostatecznie jeżeli przekroczyły ustalony czas przybycia lub przybyły bez wyposażenia przewidzianego w planie ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych. 3.2.9. Sposób realizacji zaplanowanych przedsięwzięć podczas ćwiczebnych alarmów pożarowych ocenia się pisemnie, uwzględniając wszystkie elementy decydujące o organizacji i przebiegu alarmu. 3.2.10. Niezależnie od ćwiczebnych alarmów pożarowych, o których mowa w pkt. 3.2.2. w ośrodkach szkolenia poligonowego, co najmniej raz na trzy lata należy w uzgodnieniu z właściwym terytorialnie Szefem Delegatury WOP zorganizować i przeprowadzić ćwiczenia sprawdzające z udziałem sił i środków ujętych w planie ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych. 22

3.2.11. Niezależnie od ćwiczebnych alarmów pożarowych, o których mowa w pkt. 3.2.2. prowadzone są przez WOP sprawdziany gotowości operacyjnej wojskowych straży pożarnych zgodnie z wytycznymi Szefa WOP w tym zakresie. 3.3. PRAKTYCZNE SPRAWDZENIE ORGANIZACJI ORAZ WARUNKÓW EWAKUACJI 3.3.1. Praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji przeprowadza się zgodnie z przepisami przeciwpożarowymi [22]. 3.3.2. O terminie przeprowadzenia praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji dowódca, nie później niż tydzień przed jego przeprowadzeniem, powiadamia właściwego terytorialnie Szefa Delegatury WOP. 3.3.3. Praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji przeprowadza się według Metodyki przeprowadzania praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji stanowiącej załącznik nr 4 do instrukcji. 4. DOKUMENTACJA Z ZAKRESU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ 4.1. ZASADY OGÓLNE 4.1.1. Dla potrzeb ochrony przeciwpożarowej jednostki wojskowej (kompleksu wojskowego), a w szczególności właściwej organizacji akcji ratowniczej podczas pożarów lub innych miejscowych zagrożeń, opracowuje się plan ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych. 4.1.2. Na okrętach (jednostkach pływających) opracowuje się plan ochrony przeciwpożarowej okrętu (jednostki pływającej) i rozkłady walki z pożarem. 4.1.3. Plan, o którym mowa w pkt. 4.1.1. opracowuje się również dla pododdziałów wchodzących w skład jednostek wojskowych (składy materiałowe, obiekty techniczne, itp.), których miejsce dyslokacji znajduje się poza terenem macierzystej jednostki wojskowej. 4.1.4. Plan podlega aktualizacji przy każdej zmianie warunków organizacji alarmowania i działań ratowniczych nie rzadziej niż raz na dwa lata. 4.1.5. W jednostkach wojskowych, w zależności od realizowanych przedsięwzięć opracowuje się: a) plan zabezpieczenia przeciwpożarowego ćwiczeń wojsk w warunkach poligonowych; b) plan ochrony przeciwpożarowej zgrupowania; c) plan zabezpieczenia przeciwpożarowego drogowego odcinka lotniskowego (DOL). 4.1.6. Oprócz dokumentów, o których mowa powyżej w jednostkach wojskowych należy zapewnić: a) instrukcje bezpieczeństwa pożarowego; b) instrukcje postępowania na wypadek pożaru; c) instrukcje przeciwpożarowe. 23

4.1.7. W obiektach, dla których opracowano instrukcję bezpieczeństwa pożarowego, instrukcja postępowania na wypadek pożaru oraz instrukcje przeciwpożarowe powinny stanowić wyciąg z tej instrukcji. 4.1.8. Planu ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych można nie opracowywać w jednostkach wojskowych, których siedziba znajduje się w jednym obiekcie, dla którego istnieje obowiązek opracowania instrukcji bezpieczeństwa pożarowego. 4.1.9. W jednostkach wojskowych, o których mowa w pkt. 4.1.8. instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna dodatkowo zawierać postanowienia określone wpkt.4.2.6. ppkt.1), pkt. 4.2.7. ppkt. 3) lit. e) i f). 4.2. PLAN OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ I DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH 4.2.1. Plan ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych opracowuje się dla każdej jednostki wojskowej (kompleksu wojskowego), co najmniej w dwóch egzemplarzach, z czego jeden przechowuje się w pomieszczeniu służby dyżurnej, drugi u inspektora ochrony przeciwpożarowej. W jednostkach wojskowych, w których występuje wsp sporządza się dodatkowy egzemplarz planu, który przechowuje się w punkcie alarmowania wsp. Przykładowy plan ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych zawiera załącznik nr 6 do instrukcji. 4.2.2. Dla jednostek wojskowych mieszczących się w jednym kompleksie wojskowym (budynku) posiadających wspólną służbę dyżurną (ochronę) opracowuje się wspólny plan ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych. Każda jednostka wojskowa powinna posiadać własny egzemplarz planu. 4.2.3. W przypadku wskazanym w pkt. 4.2.2. odpowiedzialnym za opracowanie planu jest dowódca wyznaczony przez Dowódcę Garnizonu. W obiektach użytkowanych przez komórki organizacyjne Ministerstwa Obrony Narodowej za opracowanie planu odpowiedzialnym jest kierownik komórki organizacyjnej Ministerstwa Obrony Narodowej właściwej w zakresie zarządzania nieruchomościami. 4.2.4. Plan ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych sporządza inspektor ochrony przeciwpożarowej lub osoba wyznaczona przez dowódcę, przy udziale innych osób funkcyjnych jednostki wojskowej, a zatwierdza dowódca. 4.2.5. W przypadku wskazanym w pkt. 4.2.2. plan opracowuje inspektor ochrony przeciwpożarowej wyznaczonej jednostki wojskowej przy współudziale inspektorów jednostek wojskowych znajdujących się w danym kompleksie (budynku). 4.2.6. Plan ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych jednostki wojskowej składa się z następujących dokumentów: 1) zasad postępowania służby dyżurnej (innych służb) na wypadek powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia; 2) planu sytuacyjnego z legendą; 3) załączników wynikających z potrzeb i występującego zagrożenia w jednostce wojskowej, w tym między innymi: a) planu ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych; b) planu ratowniczego lądowiska; 24