Warsztaty Informacyjne Gospodarownie odpadami medycznymi zostały przygotowane w ramach unijnego projektu EU-HCWM:

Warsztaty Informacyjne Gospodarownie odpadami medycznymi zostały przygotowane w ramach unijnego projektu EU-HCWM: OPRACOWANIE STANDARDÓW KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH W ZARZĄDZANIU ODPADAMI MEDYCZNYMI Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Projekt lub publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną.

Projekt EU-HCWM ma na celu ustanowienie jednolitego podejścia przy tworzeniu Krajowych Standardów Kwalifikacji Zawodowych (KSKZ) oraz programów szkoleń zawodowych związanych z zarządzaniem odpadami medycznymi w podmiotach świadczących usługi medyczne w państwach członkowskich UE Projekt EU-HCWM rozpoczął się w 01.2014 r. i potrwa do 31.12.2016 r.

W projekcie uczestniczy 12 partnerów z 11 krajów Unii Europejskiej oraz dwa europejskie stowarzyszenia przemysłowe. Wśród partnerów projektu znajdują się przedstawiciele zainteresowanych podmiotów posiadających wysoki poziom wiedzy technicznej, w tym szpitali państwowych i prywatnych.

W trakcie trwania projektu poprzez wykorzystanie strony internetowej projektu http://www.hcwm.eu/ oraz serwisu LinkedIn tworzona jest europejska sieć interesariuszy. Członkowie sieci mogą brać udział w przygotowaniu pakietu szkoleń, jak również mają dostęp do materiałów szkoleniowych oraz wyników projektu. Dodatkowo członkowie sieci otrzymują regularnie newslettera projektu. Członkowie sieci będący profesjonalistami z branży, będą mieli okazję do oceny materiałów szkoleniowych przygotowanych przez partnerów przed ich zatwierdzeniem, przez co będą mogli mieć wkład w ich ostateczną formę. Sieć jest platformą dla ludzi podobnie myślących, stworzoną aby skonfrontować i omówić bieżące problemy w sektorze gospodarki odpadami medycznymi. Mamy nadzieję, że sieć będzie się dynamicznie rozwijać w trakcie realizacji projektu, jak również po jego zakończeniu. Aby przyłączyć się do sieci, wystarczy wysłać e-maila pod adres eu-hcwm@ios.edu.pl lub wyszukać grupę EU-HCWM w serwisie

Działania w ramach projektu Ocena dostępności kształcenia i szkolenia zawodowego w krajach UE reprezentowanych przez partnerów w programie. Ocena podstawowych umiejętności wymaganych do pełnienia roli zarządzających odpadami medycznymi. Przygotowanie ustandaryzowanych unijnych programów szkoleń zawodowych dla zarządzających odpadami medycznymi. Przygotowanie materiałów szkoleniowych będących podstawą w przygotowaniu programów szkoleniowych. Przygotowanie platformy internetowej w celu ułatwienia przekazywana programów szkoleniowych. Ustanowienie Europejskiej sieci zrzeszającej specjalistów w zarządzaniu odpadami medycznymi.

Zapraszamy serdecznie do odwiedzenia strony internetowej projektu: http://www.hcwm.eu oraz do przyłączenie się do sieci interesariuszy projektu wysyłając e-mail na adres: eu-hcwm@ios.edu.pl Pawel Wowkonowicz Zakład Chemii Środowiska i Ocen Ryzyka, IOŚ-PIB p.wowkonowicz@ios.edu.pl

Krajowe Standardy Kwalifikacji Zawodowych (KSKZ) dla zarządzających odpadami medycznymi Bartosz Malowaniec Instytut Ochrony Środowiska Państwowy Instytut Badawczy Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Projekt lub publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną.

KSKZ Standard kwalifikacji (kompetencji) zawodowych jest rodzajem normy opisującej zakres i poziom wiedzy, umiejętności oraz cech psychofizycznych, które są konieczne do wykonywania typowych zadań zawodowych, zgodnie z wymaganiami podstawowych stanowisk pracy w zawodzie.

Przygotowane KSKZ W projekcie przygotowano pakiet 28 modułów (jednostek szkoleniowych), które wchodzą w skład Ramy Kwalifikacji zawodowych dla zarządzających odpadami medycznymi. Dla każdego jednostkowego modułu 11 partnerów projektu przygotowało 28 Krajowych Standardów Kwalifikacji Zawodowych

Budowa KSKZ Szkielet standardu tworzy zestaw umiejętności zawodowych (U-1, U-2,, U-i ) dla danej kwalifikacji, które określają co dokładnie jest oczekiwane od osoby, oraz zestaw wiadomości i zrozumienia (W-1, W-2,, W-i ), które osoba musi wiedzieć/rozumieć by posiadać wymienione umiejętności. Dodatkowymi elementami są odpowiednie cechy psychofizyczne.

KSKZ przygotowane przez IOŚ-PIB Wdrażanie programu minimalizacji odpadów, w tym sortowania i magazynowania materiałów pochodzących z recyklingu w zakładzie opieki zdrowotnej. Zapewnienie ochrony środowiska w zakładzie opieki zdrowotnej, zakładzie przetwarzania odpadów medycznych lub podczas transportu odpadów.

KRYTERIA UMIEJĘTNOŚCI Wdrażać systemy do właściwej identyfikacji i postępowania z zagrożeniami dla środowiska. Musi być w stanie: U1 - wdrażać i utrzymywać procedury systemu jakości zapewniające bezpieczne postepowanie z zagrożeniami środowiskowymi U2 - wdrażać systemy monitorowania i zapisu (ewidencji), by kontrolować właściwe wykonanie procedur U3 - wdrażać procedury systemu jakości w celu zapewnienia ochrony środowiska w zakładach opieki zdrowotnej, w których odpady medyczne są utylizowane U4 - wdrażać procedury systemu jakości w celu ochrony środowiska przed zanieczyszczeniem przez odpady niebezpieczne podczas transportu z zakładów opieki zdrowotnej, U5 - rozwijać i promować świadomość ekologiczną wśród personelu w ramach działalności związanej z przekazywaniem lub unieszkodliwianiem odpadów niebezpiecznych U6 - wykonywać szkolenia podnoszące świadomość ekologiczną w celu wsparcia działań związanych z przekazywaniem lub unieszkodliwianiem odpadów niebezpiecznych U7 - zapewnić że istnieje skuteczny system badania zdarzeń, które mogą stanowić zagrożenie dla środowiska

Zapewnić środowisko pracy, promujące postawy i działania pro-środowiskowe Musi być w stanie: U8 - zapoznawać wszystkich pracowników z procedurami środowiskowymi, zgodnie z procedurami organizacyjnymi U9 - promować zaangażowanie organizacji na rzecz ochrony środowiska i zachęcić pracowników do wykazania swojego zaangażowania poprzez przegląd pod kątem środowiskowym obowiązujących praktyk i procedur na ich stanowiskach. KRYTERIA UMIEJĘTNOŚCI U10 - zapewnić że pracownicy zostali odpowiednio przeszkoleni w zakresie wdrażania procedur środowiskowych oraz eliminować wszelkie zidentyfikowane niedociągnięcia. U11 - sprawdzać i korygować wszelakie niezgodności z procedurami ochrony środowiska

Korzystanie i przekazywanie danych oraz informacji Musi być w stanie: U12 - raportować o zdarzeniach mogących wpływać na środowisko zgodnie z procedurami i praktykami w organizacji KRYTERIA UMIEJĘTNOŚCI U13 - raportować do odpowiednich osób niewłaściwe praktyki środowiskowe U14 - przekazywać informacje zgodnie z procedurami operacyjnymi i organizacyjnymi U15 - prowadzić ewidencję/zapisy zgodnie z wymogami organizacyjnymi U16 - Sprawdzić z odpowiednim personelem w przypadku gdy informacja może nie być prawidłowa.

Rozwiązywanie problemów, które mogą mieć wpływ na środowisko Musi być w stanie: U17 -Rozwiązywanie codziennych problemów w zakresie swojej odpowiedzialności U18 - Przekierowywać problemy nie będące w zakresie odpowiedzialności do odpowiednich pracowników zgodnie z procedurami organizacyjnymi KRYTERIA UMIEJĘTNOŚCI U19 - raportować do odpowiednich pracowników wszelkie sytuacje, które wymagają dodatkowej interwencji U20 - raportować do odpowiednich osób o zdarzeniach powodujących zanieczyszczenia środowiska

WIEDZA I ZROZUMIENIE Ogólna wiedza w zakresie ochrony środowiska Musi znać i rozumieć: W1 - odpowiednie regulacje prawne i kodeksy postępowania dotyczące bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska W2 - główne obowiązki pracodawców i pracowników zgodnie z ustawodawstwem dotyczącym bezpieczeństwa i higieny pracy i ochrony środowiska W3 - zatwierdzone procedury i praktyki dotyczące bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska W4 - procedurę bezpiecznego postepowania z materiałami niebezpiecznymi W5 - organizacyjną politykę środowiskową oraz procedury mające zastosowanie w miejscu pracy W6 - zakres i stosowanie środków ochrony indywidualnej dla tego sektora oraz procedury w zakresie konserwacji i użytkowania tego sprzętu. W7 - organizacyjne procedury raportowania oraz prowadzenia zapisów w czasie wypadków oraz zdarzeń zagrażających środowisku. W8 - wymagania dotyczące analizy ryzyka w celu zminimalizowania zagrożenia dla personelu i środowiska w całym miejscu pracy

Zapewnienie ochrony środowiska Musi znać i rozumieć: W9 - przepisy mające zastosowanie do ochrony środowiska W10 - jak opracować i wdrażać systemy i procedury monitorowania środowiska W11 - zakres informacji oraz raportów wymaganych przepisami prawa oraz przez politykę organizacyjną W12 - możliwe zagrożenia dla środowiska, które mogą powstać w czasie transportu lub utylizacji odpadów niebezpiecznych W13 - mechanizmy postepowania z zagrożeniami środowiskowymi W14 - sprzęt ochrony osobistej oraz środki mające na celu zapewnienie przestrzegania przepisów bhp W15 - procedury raportowania i postepowania ze zdarzeniami, które mogą stanowić zagrożenie dla środowiska W16 - zarządzanie ryzykiem WIEDZA I ZROZUMIENIE

Zapewnienie ochrony środowiska Musi znać i rozumieć: W17 - politykę organizacyjną w zakresie ochrony środowiska naturalnego dotyczącą transferu operacji W18 - systemy i procedury w sytuacjach awaryjnych W19 - metody postepowania na wypadek zanieczyszczeń, wycieków i transportu W20 - sposoby interpretacji i oceny wyników monitorowania W21 jakie są istotne umiejętności interpersonalne niezbędne do współpracy z pracownikami na wszystkich szczeblach WIEDZA I ZROZUMIENIE W22 - jak rozwijać i utrzymać kulturę pro-środowiskową wśród personelu

Cechy psychofizyczne Pracuje w sposób, który: 1. pokazuje, że jest czujny na potencjalne ryzyka i zagrożenia 2. pokazuje, że potrafi odpowiednio różnie pokierować działaniem w zależności od indywidualnych okoliczności 3. zapewni kontrolę procesu i działania 4. zapewni zaangażowanie innych właściwych/zainteresowanych jednostek czy osób przy opracowywaniu procedur DODATKOWE ELEMENTY 5. pokazuje, że jest w stanie współdziałać z podmiotami zewnętrznymi zaangażowanymi w proces 6. pokazuje, że jest w stanie przejrzyście przekazać informacje innym jednostkom 7. zapewni raportowanie właściwych danych/informacji

Zapraszamy serdecznie do odwiedzenia strony internetowej projektu: http://www.hcwm.eu oraz do przyłączenie się do sieci interesariuszy projektu wysyłając e-mail na adres: eu-hcwm@ios.edu.pl Bartosz Malowaniec Zakład Weryfikacji Technologii Środowiskowych, IOŚ-PIB bartosz.malowaniec@ios.edu.pl

ŚCIEŻKI KWALIFIKACJI DLA ZARZĄDZAJĄCYCH ODPADAMI MEDYCZNYMI Anna Bojanowicz-Bablok Instytut Ochrony Środowiska Państwowy Instytut Badawczy Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Projekt lub publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną.

Kwalifikacje Zawodowe W ramach projektu zaproponowany został model brytyjski do przygotowania propozycji kwalifikacji zawodowych dla zarządzających odpadami medycznymi. W Wielkiej Brytanii wykorzystuje się analizę funkcjonalną do wyodrębniania modułów w ramach usankcjonowanych prawnie Krajowych Kwalifikacji Zawodowych (ang. National Vocational Qualification - NVQ). Z kolei kwalifikacje te oparte są na Krajowych Standardach zawodowych (ang. National Occupational Standards - NOS). Stanowią one definicję tego, co dana osoba kompetentna w określonej dziedzinie powinna potrafić wykonać. Kwalifikacje te można zdobywać przez zaliczanie kursów modułowych obejmujących krótkie wycinki procesu uczenia się, które są oddzielnie oceniane i certyfikowane, i mogą być, po pewnym czasie, łączone w większe kursy lub całe (pełne) kwalifikacje.

Kształcenie modułowe W Polsce model brytyjski jest wdrażany w postaci kształcenia modułowego. W kształceniu modułowym przyjmuje się założenie, że podstawą nabywania umiejętności powinno być wykonywanie różnorodnych czynności i operacji praktycznych w sytuacjach rzeczywistych bądź symulowanych. Jedno z podejść dotyczących kształcenia modułowego opisuje zawód jako określoną całość. Zawód jest dzielony na samodzielne, logiczne części (mogą nimi być zadania zawodowe, zakresy pracy lub kwalifikacje - tu rozumiane jako umiejętności - dla zawodu), które mogą stanowić treść kształcenia (kurs lub pełny cykl kształcenia w zawodzie), co w efekcie prowadzi, po końcowej ocenie, do uzyskania certyfikatu lub dyplomu potwierdzającego określone kwalifikacje w zawodzie.

Kształcenie modułowe Moduły (określane często jako moduły umiejętności zawodowych) są to zintegrowane elementy, które składają się na zawód i mogą być wyrażone poprzez zadania zawodowe, zakresy pracy lub umiejętności dla zawodu. W kształceniu moduł to samodzielna jednostka dydaktyczna, złożona z jednostek modułowych. Określa kwalifikacje niezbędne do wykonywania czynności na danym stanowisku pracy. Inaczej, to wyodrębniona część programu nauczania, która doprowadza uczących się do uzyskania określonych kompetencji zawodowych. Modułowy program szkolenia zawodowego może odnosić się do fragmentu danego zawodu (określonego wycinka pracy czy też wyodrębnionej kwalifikacji) lub zadań zawodowych należących do różnych zawodów.

Kształcenie modułowe Jednostka modułowa to wydzielona część modułu kształcenia w zawodzie, obejmująca logiczny i możliwy do wykonania wycinek pracy o wyraźnie określonym początku i zakończeniu, który nie podlega zwykle dalszym podziałom, a jego rezultatem jest produkt, usługa lub istotna decyzja. Jednostka modułowa ma umożliwić uczącemu się opanowanie konkretnej umiejętności czy grupy umiejętności. Np. Jednostka modułowa kwalifikacji dotyczącej obrazowania za pomocą rezonansu magnetycznego.

Kształcenie modułowe Programy modułowe pozwalają na tworzenie elastycznych, dostosowanych do oczekiwań pracodawców ofert nabywania kwalifikacji i kompetencji zawodowych. Każdy moduł (jednostka modułowa) jest oceniany i zaliczany osobno, co umożliwia uczącemu się uzyskanie zaświadczenia potwierdzającego uzyskanie kompetencji właściwych danemu modułowi.

Kształcenie modułowe Podział treści kształcenia na moduły i jednostki modułowe występuje zarówno w programach modułowych rekomendowanych do użytku szkolnego przez MEN (zgodnie z klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego), jak i w programach szkoleniowych rekomendowanych przez MPiPS (zgodnie z klasyfikacją zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy).

Ścieżki kwalifikacji dla zarządzających odpadami medycznymi W ramach projektu opracowano zestaw 28 kursów zawodowych (jednostek szkoleniowych) obejmujących zakres działań/czynności wykonywanych w ramach gospodarki odpadami powstającymi w placówkach opieki zdrowotnej. Bazują one na zestawie opracowanych 28 standardów zawodowych. W zależności od pełnionej funkcji/stanowiska powyższe jednostki szkoleniowe można realizować na trzech różnych ścieżkach kwalifikacji. Ścieżki te odzwierciedlają kluczowe funkcje pracowników odpowiedzialnych za gospodarkę odpadami w sektorze opieki zdrowotnej. Jednostki szkoleniowe składające się na daną ścieżkę zostały przygotowane dla pracowników pełniących funkcje zarządzające lub nadzorujące. Aby uzyskać kwalifikację kandydat musi ukończyć wszystkie obowiązkowe jednostki wyszczególnione w wybranej ścieżce kwalifikacji.

Ścieżka 1: Zarządzanie odpadami medycznymi w placówce opieki zdrowotnej Nr Tytuł jednostki szkoleniowej Obowiązkowa/ Fakultatywna 1 Przestrzeganie przepisów gospodarki odpadami Obowiązkowa 2 Opracowanie polityki oraz planu gospodarki odpadami Obowiązkowa 3 Wdrażanie planu gospodarki odpadami, prowadzenie ewidencji odpadów i raportowanie Obowiązkowa 4 Organizacja zbierania odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne na terenie zakładu opieki zdrowotnej Obowiązkowa 5 Organizacja przemieszczania, sortowania i magazynowania odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne Obowiązkowa 6 Monitorowanie procedur ograniczania zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa związanych z pełnieniem funkcji zarządzającego odpadami w Obowiązkowa zakładzie opieki zdrowotnej/zakładzie przetwarzania odpadów medycznych 7 Zarządzanie procesem usprawniania procesów/praktyk gospodarowania odpadami na terenie zakładu opieki zdrowotnej, w zakładzie Obowiązkowa przetwarzania odpadów medycznych lub podczas transportu odpadów 8 Wdrażanie programu minimalizacji odpadów, w tym sortowania i magazynowania materiałów pochodzących z recyklingu w zakładzie opieki Obowiązkowa zdrowotnej 9 Zapewnienie ochrony środowiska w zakładzie opieki zdrowotnej, zakładzie przetwarzania odpadów medycznych lub podczas transportu odpadów Obowiązkowa 10 Zarządzanie działaniami związanymi z odbiorem i transportem odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne w zakładzie opieki zdrowotnej Obowiązkowa (Doradca ds. Transportu Towarów Niebezpiecznych, ang. Dangerous Goods Safety Adviser, DGSA) 11 Zarządzanie budżetem w celu efektywnego wykorzystania zasobów Obowiązkowa 12 Przygotowanie dokumentacji przetargowych/ofertowych, wybór, wdrażanie i zarządzanie usługami podwykonawców Obowiązkowa 16 Przygotowanie i realizacja wewnętrznych szkoleń w zakresie gospodarki odpadami medycznymi Obowiązkowa 17 Przeprowadzanie wewnętrznego audytu zarządzania odpadami i audytu wstępnego odbioru odpadów medycznych w zakładzie przetwarzania Obowiązkowa odpadów medycznych 18 Zarządzanie odpadami o ostrych końcach i krawędziach oraz zapewnienie bezpieczeństwa biologicznego w zakładzie opieki zdrowotnej Obowiązkowa 19 Zapewnienie bezpieczeństwa podczas zastrzyków Obowiązkowa 20 Skuteczne zarządzanie wypadkami i nagłymi zdarzeniami środowiskowymi Obowiązkowa

Ścieżka 1: Zarządzanie odpadami medycznymi w placówce opieki zdrowotnej Nr Tytuł jednostki szkoleniowej Obowiązkowa/ Fakultatywna 21 Przygotowanie instalacji z pozwoleniami środowiskowymi na wizytę kontrolną Fakultatywna 22 Audytowanie i raportowanie działań dostosowawczych do zmian klimatu w zakładzie opieki zdrowotnej Fakultatywna 13 Przydzielanie obowiązków personelowi Fakultatywna 14 Ocenianie wyników zespołów oraz indywidualnych pracowników Fakultatywna 15 Tworzenie dobrych stosunków interpersonalnych Fakultatywna 23 Gospodarowanie odpadami w Systemie Zarządzania Środowiskowego Fakultatywna 24 Zarządzanie przyjmowaniem odpadów zakaźnych w zakładzie przetwarzania odpadów medycznych Fakultatywna 25 Zarządzania przetwarzaniem odpadów zakaźnych w instalacjach przetwarzania odpadów zlokalizowanych w zakładzie opieki zdrowotnej Fakultatywna 26 Zarządzanie zagospodarowaniem pozostałości oraz materiałów wyjściowych z procesów przetwarzania odpadów medycznych lub transportu Fakultatywna odpadów medycznych w zakładzie opieki zdrowotnej 27 Zarządzanie dozorem inżynieryjnym i technicznym (urządzeń do przetwarzania odpadów) w zakładzie opieki zdrowotnej, zakładzie Fakultatywna unieszkodliwiania odpadów medycznych lub podczas transportu odpadów medycznych 28 Monitorowanie procedur w celu kontroli zagrożeń dla zdrowia i higieny podczas transportu odpadów medycznych Fakultatywna

Ścieżka 2: Zarządzanie przetwarzaniem odpadów medycznych - odpady zakaźne Nr Tytuł jednostki szkoleniowej Obowiązkowa/ Fakultatywna 1 Przestrzeganie przepisów gospodarki odpadami Obowiązkowa 6 Monitorowanie procedur ograniczania zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa związanych z pełnieniem funkcji zarządzającego odpadami w Obowiązkowa zakładzie opieki zdrowotnej/zakładzie przetwarzania odpadów medycznych 7 Zarządzanie procesem usprawniania procesów/praktyk gospodarowania odpadami na terenie zakładu opieki zdrowotnej, w zakładzie Obowiązkowa przetwarzania odpadów medycznych lub podczas transportu odpadów 8 Wdrażanie programu minimalizacji odpadów, w tym sortowania i magazynowania materiałów pochodzących z recyklingu w zakładzie opieki Obowiązkowa zdrowotnej 9 Zapewnienie ochrony środowiska w zakładzie opieki zdrowotnej, zakładzie przetwarzania odpadów medycznych lub podczas transportu odpadów Obowiązkowa 11 Zarządzanie budżetem w celu efektywnego wykorzystania zasobów Obowiązkowa 12 Przygotowanie dokumentacji przetargowych/ofertowych, wybór, wdrażanie i zarządzanie usługami podwykonawców Obowiązkowa 16 Przygotowanie i realizacja wewnętrznych szkoleń w zakresie gospodarki odpadami medycznymi Obowiązkowa 18 Zarządzanie odpadami o ostrych końcach i krawędziach oraz zapewnienie bezpieczeństwa biologicznego w zakładzie opieki zdrowotnej Obowiązkowa 19 Zapewnienie bezpieczeństwa podczas zastrzyków Obowiązkowa 20 Skuteczne zarządzanie wypadkami i nagłymi zdarzeniami środowiskowymi Obowiązkowa 24 Zarządzanie przyjmowaniem odpadów zakaźnych w zakładzie przetwarzania odpadów medycznych Obowiązkowa 25 Zarządzania przetwarzaniem odpadów zakaźnych w instalacjach przetwarzania odpadów zlokalizowanych w zakładzie opieki zdrowotnej Obowiązkowa 26 Zarządzanie zagospodarowaniem pozostałości oraz materiałów wyjściowych z procesów przetwarzania odpadów medycznych lub transportu Obowiązkowa odpadów medycznych w zakładzie opieki zdrowotnej 27 Zarządzanie dozorem inżynieryjnym i technicznym (urządzeń do przetwarzania odpadów) w zakładzie opieki zdrowotnej, zakładzie Obowiązkowa unieszkodliwiania odpadów medycznych lub podczas transportu odpadów medycznych

Ścieżka 2: Zarządzanie przetwarzaniem odpadów medycznych - odpady zakaźne Nr Tytuł jednostki szkoleniowej Obowiązkowa/ Fakultatywna 13 Przydzielanie obowiązków personelowi Fakultatywna 14 Ocenianie wyników zespołów oraz indywidualnych pracowników Fakultatywna 15 Tworzenie dobrych stosunków interpersonalnych Fakultatywna 21 Przygotowanie instalacji z pozwoleniami środowiskowymi na wizytę kontrolną Fakultatywna 22 Audytowanie i raportowanie działań dostosowawczych do zmian klimatu w zakładzie opieki zdrowotnej Fakultatywna 23 Gospodarowanie odpadami w Systemie Zarządzania Środowiskowego Fakultatywna

Ścieżka 3: Zarządzanie transportem odpadów medycznych Nr Tytuł jednostki szkoleniowej Obowiązkowa/ Fakultatywna 1 Przestrzeganie przepisów gospodarki odpadami Obowiązkowa 4 Organizowanie zbierania odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne na terenie zakładu opieki zdrowotnej Obowiązkowa 7 Zarządzanie procesem usprawniania procesów/praktyk gospodarowania odpadami na terenie zakładu opieki zdrowotnej, w zakładzie Obowiązkowa przetwarzania odpadów medycznych lub podczas transportu odpadów 9 Zapewnienie ochrony środowiska w zakładzie opieki zdrowotnej, zakładzie przetwarzania odpadów medycznych lub podczas transportu odpadów Obowiązkowa 10 Zarządzanie działaniami związanymi z odbiorem i transportem odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne w zakładzie opieki zdrowotnej Obowiązkowa (Doradca ds. Transportu Towarów Niebezpiecznych, ang. Dangerous Goods Safety Adviser, DGSA) 11 Zarządzanie budżetem w celu efektywnego wykorzystania zasobów Obowiązkowa 12 Przygotowanie dokumentacji przetargowych/ofertowych, wybór, wdrażanie i zarządzanie usługami podwykonawców Obowiązkowa 16 Przygotowanie i realizacja wewnętrznych szkoleń w zakresie gospodarki odpadami medycznymi Obowiązkowa 18 Zarządzanie odpadami o ostrych końcach i krawędziach oraz zapewnienie bezpieczeństwa biologicznego w zakładzie opieki zdrowotnej Obowiązkowa 19 Zapewnienie bezpieczeństwa podczas zastrzyków Obowiązkowa 20 Skuteczne zarządzanie wypadkami i nagłymi zdarzeniami środowiskowymi Obowiązkowa 27 Zarządzanie dozorem inżynieryjnym i technicznym (urządzeń do przetwarzania odpadów) w zakładzie opieki zdrowotnej, zakładzie Obowiązkowa unieszkodliwiania odpadów medycznych lub podczas transportu odpadów medycznych 28 Monitorowanie procedur w celu kontroli zagrożeń dla zdrowia i higieny podczas transportu odpadów medycznych Obowiązkowa

Ścieżka 3: Zarządzanie transportem odpadów medycznych Nr Tytuł jednostki szkoleniowej Obowiązkowa/ Fakultatywna 13 Przydzielanie obowiązków personelowi Fakultatywna 14 Ocenianie wyników zespołów oraz indywidualnych pracowników Fakultatywna 15 Tworzenie dobrych stosunków interpersonalnych Fakultatywna 22 Audytowanie i raportowanie działań dostosowawczych do zmian klimatu w zakładzie opieki zdrowotnej Fakultatywna

Zapraszamy serdecznie do odwiedzenia strony internetowej projektu: http://www.hcwm.eu oraz do przyłączenie się do sieci interesariuszy projektu wysyłając e-mail na adres: eu-hcwm@ios.edu.pl Anna Bojanowicz-Bablok Zakład Chemii Środowiska i Ocen Ryzyka, IOŚ-PIB anna.bojanowicz-bablok@ios.edu.pl

Zmiany w przepisach związanych z gospodarką odpadami medycznymi Anna Rolewicz-Kalińska Politechnika Warszawska Wydział Inżynierii Środowiska ul. Nowowiejska 20, 00-653 Warszawa anna_rolewicz-kalinska@is.pw.edu.pl

Plan prezentacji Wprowadzenie do zagadnienia Aktualny stan formalno-prawny Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi 2

Aktualny stan formalno-prawny 3

Obowiązujące w Polsce akty prawne Chronologiczny układ obowiązujących przepisów dotyczących wprost gospodarki odpadami medycznymi. ROK USTAWA/ROZPORZĄDZENIE NAJWAŻNIEJSZE ZAPISY 2002 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów medycznych i weterynaryjnych, których poddawanie odzyskowi jest zakazane (Dz.U. 2003 nr 8 poz. 103) Określa wg kodów rodzaje odpadów medycznych i weterynaryjnych, których nie można poddawać procesom odzysku. 2002 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych (Dz.U. 2003 nr 8 poz. 104 ze zm.) Określa metody (termiczne przekształcanie, autoklawowanie, dezynfekcja termiczna, działanie mikrofalami, obróbka fizyczno-chemiczna) i warunki unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych. 2010 2013 2014 2015 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi ( Dz.U. 2010 nr 139 poz. 940) ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2013 nr 0 poz. 21) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 stycznia 2014 r. w sprawie dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie zakaźnych odpadów medycznych lub zakaźnych odpadów weterynaryjnych (Dz.U. 2014 poz. 107) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. 2014 poz. 1923) Określa zasady postępowania z poszczególnymi rodzajami odpadów medycznych Ogólne zasady postępowania z odpadami, definicja odpadów medycznych, zasada bliskości w odniesieniu do odpadów medycznych, unieszkodliwianie zakaźnych odpadów medycznych Wzór formularza potwierdzającego unieszkodliwienie zakaźnych odpadów medycznych i weterynaryjnych Klasyfikacja odpadów medycznych na rodzaje oraz wskazanie odpadów potencjalnie niebezpiecznych 4

Omówienie najważniejszych zmian prawnych 5

Rozporządzenie MŚ w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. 2014 poz. 1923) katalog odpadów 2014 katalog odpadów 2001 18 18 01 18 01 01 18 01 02* 18 01 03* 18 01 04 18 01 06* 18 01 07 Odpady medyczne i weterynaryjne (z wyłączeniem odpadów kuchennych i restauracyjnych niezwiązanych z opieką zdrowotną lub weterynaryjną) Odpady z opieki okołoporodowej, diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej Narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 01 03) Części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty służące do jej przechowywania (z wyłączeniem 18 01 03) Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady), z wyłączeniem 18 01 80 i 18 01 82 Inne odpady niż wymienione w 18 01 03 (np. opatrunki z materiału lub gipsu, pościel, ubrania jednorazowe, pieluchy) Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione w 18 01 06 18 01 08* Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 18 01 09 Leki inne niż wymienione w 18 01 08 18 01 10* Odpady amalgamatu dentystycznego 18 01 80* 18 01 82* Zużyte peloidy po zabiegach wykonywanych w ramach działalności leczniczej o właściwościach zakaźnych Pozostałości z żywienia pacjentów oddziałów zakaźnych 18 Odpady medyczne i weterynaryjne 18 01 18 01 01 18 01 02* 18 01 03* 18 01 04 18 01 06* Odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej Narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 01 03) Części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty służące do jej przechowywania (z wyłączeniem 18 01 03) Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady), z wyłączeniem 18 01 80 i 18 01 82 Inne odpady niż wymienione w 18 01 03 Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne 18 01 07 Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione w 18 01 06 18 01 08* Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 18 01 09 Leki inne niż wymienione w 18 01 08 18 01 10* Odpady amalgamatu dentystycznego 18 01 80* Zużyte kąpiele lecznicze aktywne biologicznie o właściwościach zakaźnych 18 01 81 Zużyte kąpiele lecznicze aktywne biologicznie inne niż wymienione w 18 01 80 18 01 82* Pozostałości z żywienia pacjentów oddziałów zakaźnych 6

Katalog odpadów w odniesieniu do europejskiego katalogu odpadów 18 18 01 18 01 01 18 01 02* 18 01 03* 18 01 04 18 01 06* Odpady medyczne i weterynaryjne (z wyłączeniem odpadów kuchennych i restauracyjnych niezwiązanych z opieką zdrowotną lub weterynaryjną) Odpady z opieki okołoporodowej, diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej Narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 01 03) Części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty służące do jej przechowywania (z wyłączeniem 18 01 03) Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady), z wyłączeniem 18 01 80 i 18 01 82 Inne odpady niż wymienione w 18 01 03 (np. opatrunki z materiału lub gipsu, pościel, ubrania jednorazowe, pieluchy) Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne 18 01 07 Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione w 18 01 06 18 01 08* Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 18 01 09 Leki inne niż wymienione w 18 01 08 18 01 10* Odpady amalgamatu dentystycznego 18 01 80* 18 01 81 Zużyte peloidy po zabiegach wykonywanych w ramach działalności leczniczej o właściwościach zakaźnych Zużyte peloidy po zabiegach wykonywanych w ramach działalności leczniczej, inne niż wymienione w 18 01 80 18 18 01 01 18 01 02* 18 01 03* 18 01 04 18 01 06* 18 01 07 Wastes from human or animal health care and/or related research (except kitchen and restaurant wastes not arising from immediate health care) Wastes from natal care, diagnosis, treatment or prevention of disease in humans Sharps (except 18 01 03) Body parts and organs including blood bags and blood preserves (except 18 01 03) Wastes whose collection and disposal is subject to special requirements in order to prevent infection Wastes whose collection and disposal is not subject to special requirements in order to prevent infection (for example dressings, plaster casts, linen, disposable clothing, diapers) Chemicals consisting of or containing dangerous substances Chemicals other than those mentioned in 18 01 06 18 01 08* 18 01 08* Cytotoxic and cytostatic medicines 18 01 09 medicines other than those mentioned in 18 01 08 18 01 10* Amalgam waste from dental care 7

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi Obowiązujące Rozporządzenie 1. 1. Rozporządzenie dotyczy odpadów: - 18 01 02*, 18 01 03*, 18 01 82* (odpady potencjalnie infekcyjne) - 18 01 06*, 18 01 08*, 18 01 10* (odpady niebezpieczne, inne niż infekcyjne) - 18 01 01, 18 01 04, 18 01 07, 18 01 09 (odpady inne niż niebezpieczne) Projekt 1. 1. Rozporządzenie dotyczy odpadów: - 18 01 02*, 18 01 03*, 18 01 80*, 18 01 82* (odpady potencjalnie infekcyjne) - 18 01 06*, 18 01 08*, 18 01 10* (odpady niebezpieczne, inne niż infekcyjne) - 18 01 01, 18 01 04, 18 01 07, 18 01 09, 18 01 81 (odpady inne niż niebezpieczne) 2. Rozporządzenie określa szczegółowy sposób postępowania z odpadami medycznymi, w tym: 1) postępowanie z odpadami medycznymi powstałymi w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania; 2) zasady zbierania i czasowego magazynowania odpadów medycznych przed poddaniem odpadów procesowi unieszkodliwiania, a w przypadku braku takich możliwości przed ich przetransportowaniem do miejsca unieszkodliwiania; 3) warunki transportu wewnętrznego odpadów medycznych w obiektach, w których udziela się świadczeń zdrowotnych lub prowadzi badania i doświadczenia naukowe w zakresie medycyny, zwanego dalej transportem wewnętrznym odpadów medycznych. 2. Rozporządzenie określa szczegółowy sposób postępowania z odpadami medycznymi, w tym: 1) postępowanie z odpadami medycznymi powstałymi w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania; 2) zasady zbierania i czasowego magazynowania odpadów medycznych przed poddaniem odpadów procesom odzysku albo unieszkodliwiania, a w przypadku braku takich możliwości przed ich przetransportowaniem do miejsca odzysku lub unieszkodliwiania 3) warunki transportu wewnętrznego odpadów medycznych w obiektach, w których udziela się świadczeń zdrowotnych lub prowadzi badania i doświadczenia naukowe w zakresie medycyny, zwanego dalej "transportem wewnętrznym odpadów medycznych". 8

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi Obowiązujące Rozporządzenie 2. 1. Odpady medyczne, z zastrz. ust. 2, zbiera się w miejscach ich powstawania, uwzględniając ich właściwości, sposób unieszkodliwiania lub odzysku. Projekt 2. 1. odpady medyczne zbiera się selektywnie zarówno w miejscach ich powstawania, jak i magazynowania, uwzględniając ich właściwości, sposób ich unieszkodliwiania lub odzysku. 2. Odpady medyczne powstałe w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania powinny zostać usunięte przez osoby udzielające świadczeń zdrowotnych i z zachowaniem odpowiednich środków ostrożności bezzwłocznie przekazane do pomieszczenia lub urządzenia do magazynowania odpadów medycznych, o którym mowa w 5. 2. Odpady medyczne powstałe w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania są usuwane przez osoby udzielające świadczeń zdrowotnych i z zachowaniem odpowiednich środków ostrożności bezzwłocznie przekazane do pomieszczenia lub urządzenia do magazynowania odpadów medycznych, o którym mowa w 6, w szczelnie zamkniętych pojemnikach przeznaczonych wyłącznie do tego celu. 9

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi Obowiązujące Rozporządzenie 3. 1. Odpady medyczne, o których mowa w 1 ust. 1 pkt 1, z wyjątkiem odpadów o ostrych końcach i krawędziach, zbiera się do worków jednorazowego użycia z folii polietylenowej, koloru czerwonego, nieprzezroczystych, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci i środków chemicznych, z możliwością jednokrotnego zamknięcia. Projekt 3. 1. Odpady medyczne, o których mowa w 1 ust. 1 pkt 1, z wyjątkiem odpadów o ostrych końcach i krawędziach, zbiera się w miejscu powstawania do pojemników lub worków jednorazowego użycia z folii polietylenowej, koloru czerwonego, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci i środków chemicznych, z możliwością jednokrotnego zamknięcia. 2. Odpady medyczne, o których mowa w 1 ust. 1 pkt 2, z wyjątkiem odpadów o ostrych końcach i krawędziach, zbiera się do worków jednorazowego użycia z folii polietylenowej, koloru żółtego, nieprzezroczystych, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci i środków chemicznych, z możliwością jednokrotnego zamknięcia. 3. Odpady medyczne, o których mowa w 1 ust. 1 pkt 3, z wyjątkiem odpadów o ostrych końcach i krawędziach, zbiera się do worków jednorazowego użycia z materiału nieprzezroczystego w kolorze innym niż czerwony lub żółty, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci i środków chemicznych, albo do pojemników wielokrotnego użycia. 2. Odpady medyczne, o których mowa w 1 ust. 1 pkt 2, z wyjątkiem odpadów o ostrych końcach i krawędziach, zbiera się w miejscu powstawania do pojemników lub worków jednorazowego użycia z folii polietylenowej, koloru żółtego, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci i środków chemicznych, z możliwością jednokrotnego zamknięcia. 3. Odpady medyczne, o których mowa w 1 ust. 1 pkt 3, z wyjątkiem odpadów o ostrych końcach i krawędziach, zbiera się w miejscu powstawania do pojemników lub worków jednorazowego użycia z materiału w kolorze innym niż czerwony lub żółty, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci i środków chemicznych, albo do pojemników wielokrotnego użycia. 10

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi Obowiązujące Rozporządzenie 3. 4. Worki jednorazowego użycia umieszcza się na stelażach lub w sztywnych pojemnikach (jednorazowego lub wielokrotnego użycia) w sposób pozwalający na uniknięcie zakażenia osób mających kontakt z workiem lub pojemnikiem. Odpady medyczne poszczególnych rodzajów, określonych w ust. 1 3, należy w miarę możliwości grupować. Projekt 3. 4. Worki jednorazowego użycia umieszcza się na stelażach lub w sztywnych pojemnikach jednorazowego lub wielokrotnego użycia) w sposób pozwalający na uniknięcie zakażenia osób mających kontakt z workiem lub pojemnikiem. Stelaże i pojemniki są wyposażone w pokrywy otwierane za pomocą nożnej dźwigni pedałowej oraz oznaczone kodami zbieranych odpadów, do których są przeznaczone. Odpady medyczne poszczególnych rodzajów, określonych w ust. 1-3, należy, jeżeli to możliwe, grupować. 5. Odpady medyczne o ostrych końcach i krawędziach zbiera się w pojemnikach jednorazowego użycia, sztywnych, odpornych na działanie wilgoci, mechanicznie odpornych na przekłucie bądź przecięcie. Zasady oznaczania kolorami poszczególnych rodzajów odpadów medycznych stosuje się odpowiednio, w sposób pozwalający na jednoznaczne zidentyfikowanie przeznaczenia pojemnika. 6. Pojemniki lub worki należy zapełniać do 2/3 ich objętości w sposób umożliwiający ich bezpieczne zamknięcie. Niedopuszczalne jest otwieranie raz zamkniętych pojemników lub worków jednorazowego użycia. 5. Odpady medyczne o ostrych końcach i krawędziach zbiera się w miejscu powstawania w pojemnikach jednorazowego użycia, sztywnych, odpornych na działanie wilgoci, mechanicznie odpornych na przekłucie bądź przecięcie. Zasady oznaczania kolorami poszczególnych rodzajów odpadów medycznych stosuje się odpowiednio, w sposób pozwalający na jednoznaczne zidentyfikowanie przeznaczenia pojemnika. 6. Pojemniki lub worki należy zapełniać co najwyżej do 2/3 ich objętości w sposób umożliwiający ich bezpieczne zamknięcie. Niedopuszczalne jest otwieranie raz zamkniętych pojemników lub worków jednorazowego użycia. 11

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi Obowiązujące Rozporządzenie 3. 7. Pojemniki lub worki powinny być wymieniane tak często, jak pozwalają na to warunki przechowywania oraz właściwości odpadów medycznych w nich gromadzonych, nie rzadziej niż co 72 godziny. Projekt 3. 7. Pojemniki lub worki są wymieniane tak często, jak pozwalają na to warunki przechowywania oraz właściwości odpadów medycznych w nich gromadzonych, nie rzadziej niż co 24 godziny. 8. W przypadku uszkodzenia worka lub pojemnika należy go w całości umieścić w innym większym nieuszkodzonym worku lub pojemniku. 8. W przypadku uszkodzenia pojemnika lub worka należy go w całości umieścić w innym większym nieuszkodzonym worku lub pojemniku. 12

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi Obowiązujące Rozporządzenie Projekt. 4. Odpady medyczne, o których mowa w 1 ust.1pkt 1, w których zidentyfikowano lub co do których istnieje uzasadnione podejrzenie, że zawierają biologiczne czynniki chorobotwórcze wymienione w załączniku do rozporządzenia, zwane dalej "wysokozakaźnymi odpadami medycznymi", zbiera się w miejscu powstawania do: 1) opakowania wewnętrznego, które jest złożone z: a) worka jednorazowego użycia z folii polietylenowej, koloru czerwonego, wytrzymałego, odpornego na działanie wilgoci i środków chemicznych, z możliwością jednokrotnego zamknięcia, który po wypełnieniu i zamknięciu jest umieszczany w drugim worku spełniającym te same wymagania, lub b) sztywnego, odpornego na działanie wilgoci, mechanicznie odpornego na przekłucie bądź przecięcie pojemnika koloru czerwonego - w przypadku odpadów o ostrych końcach i krawędziach; 2) opakowania zewnętrznego, które stanowi pojemnik koloru czerwonego, wytrzymały, odporny na działanie wilgoci i środków chemicznych, z możliwością jednokrotnego zamknięcia. 13

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi Obowiązujące Rozporządzenie 4. Każdy pojemnik i każdy worek z odpadami medycznymi powinien posiadać widoczne oznakowanie identyfikujące zawierające: 1) kod odpadów w nich przechowywanych; 2) adres zamieszkania lub siedzibę wytwórcy odpadu; 3) datę zamknięcia. Projekt 5. 1. Każdy pojemnik lub worek z odpadami medycznymi w miejscu powstawania odpadów medycznych posiada widoczne oznakowanie identyfikujące, które zawiera: 1) kod odpadów w nich przechowywanych; 2) adres zamieszkania lub siedzibę wytwórcy odpadu oraz dane identyfikujące jednostkę, w której zbierane są odpady medyczne; 3) datę i godzinę otwarcia (rozpoczęcia użytkowania); 4) datę i godzinę zamknięcia. 2. W przypadku wysokozakaźnych odpadów medycznych oznakowanie, o którym mowa w ust. 1, jest umieszczone na pojemniku, o którym mowa w 4 pkt 2. Pojemnik jest dodatkowo oznaczony znakiem ostrzegającym przed zagrożeniem biologicznym określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 222 1 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 i 1662) oraz umieszczonym poniżej napisem "MATERIAŁ ZAKAŹNY DLA LUDZI". 14

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi Obowiązujące Rozporządzenie Projekt 5. 6. 1. Dopuszczalne jest magazynowanie odpadów medycznych, o których mowa w 1 ust. 1 pkt 1 i 2, w odpowiednio przystosowanych do tego celu pomieszczeniach albo stacjonarnych lub przenośnych urządzeniach chłodniczych, przeznaczonych wyłącznie do magazynowania odpadów medycznych. Przenośne urządzenie chłodnicze jest przeznaczone do magazynowania niewielkiej ilości odpadów. 2. Pomieszczenie do magazynowania odpadów medycznych powinno: 1) posiadać niezależne wejście; 2) być zabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych; 3) posiadać ściany i podłogi wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umożliwiających dezynfekcję; 4) być zabezpieczone przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt; 5) posiadać drzwi wejściowe bez progu, których szerokość i wysokość powinna gwarantować swobodny dostęp; 6) posiadać wydzielone boksy i miejsca w zależności od rodzajów magazynowanych odpadów medycznych, zgodne z zasadami ich sortowania w miejscach powstawania; 1. Odpady medyczne, o których mowa w 1 ust. 1pkt 1 i 2, są magazynowane w odpowiednio przystosowanych do tego celu pomieszczeniach albo stacjonarnych lub przenośnych urządzeniach chłodniczych, przeznaczonych wyłącznie do magazynowania odpadów medycznych. Przenośne urządzenie chłodnicze jest przeznaczone do magazynowania niewielkiej ilości odpadów. 2. Pomieszczenie do magazynowania odpadów medycznych: 1) posiada niezależne wejście; 2) jest zabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych; 3) posiada ściany i podłogi wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umożliwiających dezynfekcję; 4) jest zabezpieczone przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt; 5) posiada drzwi wejściowe bez progu, których szerokość i wysokość gwarantuje swobodny dostęp; 6) posiada wydzielone miejsca lub boksy w zależności od rodzaju magazynowanych odpadów, a w przypadku magazynowania odpadów w oznakowanych, szczelnie zamkniętych pojemnikach lub kontenerach dopuszcza się brak wydzielonych boksów; 15

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi Obowiązujące Rozporządzenie Projekt 5. 6. 2. Pomieszczenie do magazynowania odpadów medycznych powinno: 7) posiadać wentylację zapewniającą podciśnienie, z zapewnieniem filtracji odprowadzanego powietrza. Dopuszcza się zastosowanie wentylacji grawitacyjnej pod warunkiem magazynowania odpadów w szczelnie zamkniętych pojemnikach lub kontenerach i oznakowanych w zależności od rodzaju magazynowanych odpadów medycznych. 2. Pomieszczenie do magazynowania odpadów medycznych: 7) jest wyposażone w termometr do pomiaru temperatury wewnątrz pomieszczenia; 8) posiada wentylację zapewniającą podciśnienie, z zapewnieniem filtracji odprowadzanego powietrza; dopuszcza się zastosowanie wentylacji grawitacyjnej pod warunkiem magazynowania odpadów w szczelnie zamkniętych pojemnikach lub kontenerach i oznakowanych w zależności od rodzaju magazynowanych odpadów medycznych; 9) posiada systemy odpowiednio do odprowadzania lub gromadzenia ścieków i wycieków. 16

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi Obowiązujące Rozporządzenie Projekt 5. 6. 3. Stacjonarne urządzenie chłodnicze do magazynowania odpadów medycznych powinno: 1) być zabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych; 2) posiadać ściany i podłogi wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umożliwiających dezynfekcję; 3) być zabezpieczone przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt; 4) posiadać drzwi wejściowe bez progu, których szerokość i wysokość powinna gwarantować swobodny dostęp; 5) być wyposażone w termometr wewnętrzny; 6) posiadać zamknięcie drzwi wejściowych umożliwiające ich otwarcie od wewnątrz; 7) posiadać pomieszczenie izolujące przed wejściem do urządzenia. 4. Przenośne urządzenie chłodnicze powinno: 1) posiadać wnętrze wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umożliwiających dezynfekcję; 2) być zabezpieczone przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt; 3) być zabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych. 3. Stacjonarne urządzenie chłodnicze do magazynowania odpadów medycznych: 1) jest zabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych; 2) posiada ściany i podłogi wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umożliwiających dezynfekcję; 3) jest zabezpieczone przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt; 4) posiada drzwi wejściowe bez progu, których szerokość i wysokość powinna gwarantować swobodny dostęp; 5) jest wyposażone w termometr do pomiaru temperatury wewnątrz urządzenia; 6) posiada zamknięcie drzwi wejściowych umożliwiające ich otwarcie od wewnątrz; 7) posiada pomieszczenie izolujące przed wejściem do urządzenia. 4. Przenośne urządzenie chłodnicze do magazynowania odpadów medycznych: 1) posiada wnętrze wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umożliwiających dezynfekcję; 2) jest zabezpieczone przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt; 3) jest zabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych; 4) jest wyposażone w termometr do pomiaru temperatury wewnątrz urządzenia. 17

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi Obowiązujące Rozporządzenie Projekt 5. 6. 5. W sąsiedztwie pomieszczenia lub stacjonarnego urządzenia chłodniczego powinna znajdować się umywalka z ciepłą i zimną wodą, wyposażona w dozowniki z mydłem i środkiem do dezynfekcji rąk oraz ręczniki jednorazowego użytku. 5. Przy pomieszczeniu, stacjonarnym urządzeniu chłodniczym, a także w sąsiedztwie przenośnego urządzenia chłodniczego, o których mowa w ust. 1, w przedsionku, jeżeli jest, a w przypadku jego braku w innym miejscu, jest zapewniony dostęp do umywalki z bieżącą zimną i ciepłą wodą, zainstalowanej w sposób umożliwiający co najmniej umycie rąk bezpośrednio po wyjściu z pomieszczenia lub urządzenia, wyposażonej w dozowniki z mydłem i środkiem do dezynfekcji rąk oraz ręczniki jednorazowego użytku, oraz do wydzielonych miejsc odpowiednio do przechowywania czystych oraz zbierania brudnych ochraniaczy dla osób przebywających w miejscach przeznaczonych do magazynowania odpadów medycznych. 6. Pomieszczenia lub urządzenia, o których mowa w ust. I, po każdym usunięciu odpadów medycznych o właściwościach niebezpiecznych o kodach 18 01 06*, 18 01 08*, 18 01 10*, myje się, a w przypadku odpadów o właściwościach zakaźnych o kodach 18 01 02*, 18 01 03 *, 18 01 80* i 18 01 82* dezynfekuje się, a następnie myje. 18

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi Obowiązujące Rozporządzenie 6. 1. Magazynowanie odpadów medycznych o kodzie 18 01 02* może odbywać się tylko w temperaturze do 10 C, a czas ich przechowywania nie może przekroczyć 72 godzin. 1. Magazynowanie odpadów medycznych o kodach 18 01 03* 18 01 06*, 18 01 08*, 18 01 10* i 18 01 82* w temperaturze od 10 C do 18 C może odbywać się tak długo, jak pozwalają na to ich właściwości, jednak nie dłużej niż 72 godziny, natomiast w temperaturze do 10 C nie dłużej niż 30 dni. 2. Odpady medyczne o kodach wymienionych w 1 ust.1 pkt 3 mogą być magazynowane tak długo, jak pozwalają na to ich właściwości, jednak nie dłużej niż 30 dni. 3. Po każdym usunięciu odpadów medycznych pomieszczenie lub urządzenie, o których mowa w ust. 1, powinno być poddane dezynfekcji, a następnie umyte. Projekt 7. 1. Magazynowanie odpadów medycznych o kodzie 18 01 02* odbywa się tylko w temperaturze do I0 C, a czas ich przechowywania nie może przekroczyć 72 godzin. 2. Magazynowanie odpadów medycznych o kodach 18 01 03*, 18 01 06*, 18 01 08*, 18 01 10* i 18 01 82* odbywa się tylko w temperaturze do l8 C z tym, że od l0 C do l8 C może odbywać się tak długo, jak pozwalają na to ich właściwości, jednak nie dłużej niż 72 godziny, natomiast w temperaturze do l 0 C nie dłużej niż 30 dni. 3. Odpady medyczne o kodach wymienionych w 1 ust. 1 pkt 3 mogą być magazynowane tak długo, jak pozwalają na to ich właściwości, jednak nie dłużej niż 30 dni. 4. W przypadku prowadzenia czasowego magazynowania odpadów medycznych bezpośrednio przed poddaniem ich unieszkodliwianiu poprzez termiczne przekształcanie, czas magazynowania zakaźnych odpadów medycznych nie może przekraczać 48 godzin w temperaturze do l 0 C, a w przypadku awarii dopuszcza się magazynowanie w temperaturze poniżej 10 C, tak długo, jak pozwalają na to ich właściwości oraz warunki, w jakich są przechowywane, ale nie dłużej niż 30 dni. 19

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi Obowiązujące Rozporządzenie Projekt 7. 8. 1. Transport wewnętrzny odpadów medycznych z miejsca powstawania do miejsca magazynowania, unieszkodliwiania lub odbioru odbywa się środkami transportu przeznaczonymi wyłącznie do tego celu. 2. Do transportu wewnętrznego odpadów medycznych, o których mowa w 1 ust.1 pkt 1, używa się wózków zamykanych lub wózków przewożących pojemniki zamykane. W przypadku niewielkich ilości odpadów do transportu wewnętrznego można używać transportowych pojemników zamykanych. 3. Transport wewnętrzny odpadów medycznych wykonuje się w sposób uniemożliwiający uszkodzenie worka lub pojemnika. 4. Środki transportu wewnętrznego odpadów medycznych i pojemniki wielokrotnego użycia należy zdezynfekować i umyć po każdym użyciu. 5. Transport wewnętrzny odpadów medycznych odbywa się w sposób uniemożliwiający narażenie na bezpośredni kontakt z tymi odpadami. 1. Transport wewnętrzny odpadów medycznych z miejsca powstawania do miejsca magazynowania, unieszkodliwiania lub odbioru odbywa się środkami transportu przeznaczonymi wyłącznie do tego celu. 2. Do transportu wewnętrznego odpadów medycznych, o których mowa w 1 ust. 1 pkt l, używa się wózków zamykanych lub wózków przewożących pojemniki zamykane. W przypadku niewielkich ilości odpadów do transportu wewnętrznego można używać transportowych pojemników zamykanych. 3. Transport wewnętrzny odpadów medycznych wykonuje się w sposób uniemożliwiający uszkodzenie pojemnika lub worka. 4. Środki transportu wewnętrznego odpadów medycznych i pojemniki wielokrotnego użycia, służące do transportu odpadów medycznych, należy zdezynfekować i umyć po każdym użyciu. 5. Transport wewnętrzny odpadów medycznych odbywa się w sposób uniemożliwiający narażenie na bezpośredni kontakt z tymi odpadami oraz w sposób pozwalający na zachowanie warunków higienicznych, w tym wymaganej aseptyki. 20

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi Obowiązujące Rozporządzenie Projekt 8. 9. 1. W obiektach, gdzie udzielane są świadczenia zdrowotne lub prowadzone są badania i doświadczenia naukowe w zakresie medycyny, należy wyznaczyć miejsce przeznaczone do dezynfekcji, mycia i przechowywania wewnątrzzakładowych środków transportu wewnętrznego odpadów medycznych i pojemników wielokrotnego użycia. 2. Miejsce, o którym mowa w ust. 1, powinno posiadać: 1) ściany i podłogi wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umożliwiających dezynfekcję; 2) dostęp do wody bieżącej z możliwością jej odprowadzenia do kanalizacji; 3) możliwość swobodnego wjazdu i wyjazdu środka transportu wewnętrznego odpadów medycznych oraz dostępu pracowników obsługi. 1. W obiektach, gdzie są udzielane świadczenia zdrowotne lub są prowadzone badania i doświadczenia naukowe w zakresie medycyny należy wyznaczyć miejsce przeznaczone do dezynfekcji, mycia i przechowywania środków transportu wewnętrznego odpadów medycznych i pojemników wielokrotnego użycia, służących do transportu odpadów medycznych. 2. Miejsce, o którym mowa w ust. 1, posiada: 1) ściany i podłogi wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umożliwiających dezynfekcję; 2) dostęp do wody bieżącej ciepłej i zimnej z możliwością jej odprowadzenia do kanalizacji; 3) system wentylacji; 4) możliwość swobodnego wjazdu i wyjazdu środka transportu wewnętrznego odpadów medycznych oraz dostępu pracowników obsługi. 21

Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi Obowiązujące Rozporządzenie Projekt 9. 10. 1. Podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych lub prowadzące badania i doświadczenia naukowe w zakresie medycyny opracują szczegółową procedurę postępowania z odpadami medycznymi na stanowiskach pracy, gdzie wytwarza się odpady medyczne. 1. Procedura postępowania z odpadami medycznymi przez osoby udzielające świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania powinna także zawierać oznaczenie miejsca magazynowania odpadów medycznych przez te osoby. 1. Podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych lub prowadzące badania i doświadczenia naukowe w zakresie medycyny stosują, opracowaną przez siebie, szczegółową procedurę postępowania z odpadami medycznymi w zakresie selektywnego zbierania, transportu i magazynowania odpadów medycznych wraz z instrukcją zasad selektywnego zbierania w miejscu powstawania odpadów. 2. Procedura postępowania z odpadami medycznymi przez osoby udzielające świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania zawiera oznaczenie miejsca magazynowania odpadów medycznych przez te osoby. 22

Zapraszam do dyskusji 23

Zmiany w przepisach związanych z gospodarką odpadami medycznymi Anna Rolewicz-Kalińska Politechnika Warszawska Wydział Inżynierii Środowiska ul. Nowowiejska 20, 00-653 Warszawa anna_rolewicz-kalinska@is.pw.edu.pl

Problemy związane z gospodarką odpadami w podmiotach świadczących usługi medyczne Krzysztof Kanclerski

Na podstawie delegacji zawartych w ustawie ukazały się między innymi następujące akty prawne: rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów (2015r. poz1923.), rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie rodzaju odpadów, które mogą być składowane w sposób nieselektywny (Dz. U. z 1015 r, poz 110). Ponadto projekty rozporządzeń Ministra Zdrowia: w sprawie rodzaju odpadów medycznych i weterynaryjnych, których poddawanie odzyskowi dozwolone, w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych, w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi. Nadal obowiązują rozporządzenia opracowane na podstawie poprzedniej ustawy (dz. U poz. 103 i 104 z 2003 r. oraz nr162 poz..1153 z 2007 r).

Zasady postępowania z odpadami Odpady powinny być w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi lub unieszkodliwiane w miejscu ich powstawania Odpady powinny być zbierane w sposób selektywny. Unieszkodliwianiu poddaje się te odpady, z których uprzednio wydzielono odpady nadające się do odzysku.

Zakazuje się mieszania odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów oraz mieszania odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne. Dopuszcza się mieszanie odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów oraz mieszanie odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne, w celu poprawy bezpieczeństwa procesów odzysku lub unieszkodliwiania odpadów powstałych po zmieszaniu, jeżeli w wyniku prowadzenia tych procesów nie nastąpi wzrost zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi lub środowiska. W przypadku gdy odpady niebezpieczne uległy zmieszaniu z innymi odpadami

Odpady medyczne - odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny

WHO Odpady medyczne są to: wszystkie odpady powstałe w zakładach opieki medycznej, instytucjach naukowych oraz laboratoriach, odpady powstałe przy opiece nad chorym w domu. Odpady niebezpieczne stanowią 10% do 25% odpadów medycznych i tylko te wymagają specjalnych metod unieszkodliwiania.

EPA odpady medyczne - odpady powstające podczas diagnozowania, leczenia, szczepienia ludzi lub zwierząt, prowadzenia prac naukowych oraz produkcji i badania preparatów biologicznych.

Nie wszystkie odpady pochodzące z zakładów udzielających świadczeń zdrowotnych są odpadami medycznym z grópy 18.. Część z nich można zakwalifikować jako: odpady z produkcji przygotowania obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii nieorganicznej grupa 6, odpady z produkcji przygotowania obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii nieorganicznej grupa 6, odpady z usług fotograficznych grupa 09, zużyte oleje - grupa 13, odpady opakowaniowe - grupa 15, odpady powstałe podczas remontów - grupa 17, odpady z instalacji i urządzeń służących do zagospodarowania odpadów - grupa 19 czy też z odpady komunalne - grupa 20 Ponadto należy uwzględnić fakt, że zaledwie 20 do 25 % odpadów powstających w zakładach świadczących usługi medyczne jest uznana za niebezpieczna i wymaga stosowania specjalnych metod postępowania.

1) odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, odpady powstające przy poszukiwaniu, wydobywaniu, fizycznej i chemicznej przeróbce rud oraz innych kopalin - 01, 2) rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności - 02, 3) odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury - 03, 4) odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego - 04, 5) odpady z przeróbki ropy naftowej, oczyszczania gazu ziemnego oraz pirolitycznej przeróbki węgla - 05, 6) odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii nieorganicznej - 06,

7. odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii organicznej - 07, 8. odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich - 08, 9. odpady z przemysłu fotograficznego i usług fotograficznych - 09, 10. odpady z procesów termicznych - 10, 11. odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali oraz innych materiałów i z procesów hydrometalurgii metali nieżelaznych - 11, 12. odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych - 12,

13. oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19) - 13, 14. odpady z rozpuszczalników organicznych, chłodziw i propelentów (z wyłączeniem grup 07 i 08) - 14, 15. odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne nie ujęte w innych grupach - 15, 16. odpady nie ujęte w innych grupach - 16, 17. odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych) - 17,

18. odpady medyczne i weterynaryjne - 18, 19. odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych - 19, 20. odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie - 20.

Załącznik nr 3 Właściwości odpadów, które powodują, że odpady są niebezpieczne

H4 drażniące : substancje nie żrące, które poprzez krótki, długotrwały lub powtarzający się kontakt ze skórą lub błoną śluzową mogą wywołać stan zapalny, H5 szkodliwe : substancje, które jeśli są wdychane lub dostają się drogą pokarmową lub wnikają przez skórę mogą spowodować ograniczone zagrożenie dla zdrowia, H6 toksyczne : substancje (w tym wysoce toksyczne substancje i preparaty), które jeśli są wdychane lub dostają się drogą pokarmową lub wnikają przez skórę mogą spowodować poważne, ostre lub chroniczne zagrożenie zdrowia, a nawet śmierć, H7 rakotwórcze : substancje, które jeśli są wdychane lub dostają się drogą pokarmową lub wnikają przez skórę mogą wywoływać raka lub też zwiększyć częstotliwość jego występowania, H8 żrące : substancje, które w zetknięciu z żywymi tkankami mogą spowodować ich zniszczenie,

H9 zakaźne : substancje zawierające żywe mikroorganizmy lub ich toksyny, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do przyjęcia, że powodują choroby człowieka lub innych żywych organizmów.

Odpady komunalne Odpady medyczne - odpady medyczne nie inne niż niebezpieczne - odpady medyczne niebezpieczne * odpady zakaźne * niebezpieczne niezakaźne Zaledwie 20 25 % odpadów medycznych zaliczane jest do odpadów niebezpiecznych

DZIAŁALNOŚĆ MEDYCZNA GENERUJĄCA ODPADY Diagnostyka medyczna Leczenie Profilaktyka Opieka nad osobami niepełnosprawnymi Badania naukowe związane z medycyną

NIEBEZPIECZNE ODPADY MEDYCZNE Materiały zakaźne Ostre narzędzia Przeterminowane leki Cytostatyki Chemikalia Metale ciężkie Pojemniki ciśnieniowe Substancje radioaktywne

Czy odpady pochodzące ze szpitali są niebezpieczne? Odpady medyczne zawierają mniejszą liczbę drobnoustrojów niż odpady komunalne Zawarte w odpadach medycznych drobnoustroje mogą charakteryzować się: wysoką chorobotwórczością wysoką opornością na leki Odpady medyczne mogą zawierać znaczne ilości krwi oraz innych płynów ustrojowych

Warszawa, dnia 22 stycznia 2015 r. Poz. 110 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 16 stycznia 2015 r. w sprawie rodzajów odpadów, które mogą być składowane na składowisku odpadów w sposób nieselektywny

1. 1. W sposobi nieselektywny mogą być składowane wyłącznie rodzaje odpadów określone w załączniku do rozporządzenia, z uwzględnieniem ust. 2. 2. W sposobi nieselektywny mogą być składowane: 1) odpady inne niż niebezpieczne w ramach poszczególnych grup albo

18 Odpady medyczne i weterynaryjne wyłączeniem odpadów kuchennych i restauracyjnych niezwiązanych z opieką zdrowotna. 18 01 Odpady z opieki okołoporodowej, diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej. 18 01 01 Narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 01 03) 18 01 02* Części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty służące do jej przechowywania (z wyłączeniem 18 01 03) 18 01 03* Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady), z wyłączeniem 18 01 80 i 18 01 82 18 01 04 Inne odpady niż wymienione w 18 01 03 (np. opatrunki z materiału lub gipsu, pościel, ubrania jednorazowe, pieluchy. 18 01 06* Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne 18 01 07 Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione w 18 01 06 18 01 08* Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 18 01 09 Leki inne niż wymienione w 18 01 08 18 01 10* Odpady amalgamatu dentystycznego 18 01 80* Zużyte peloidy po zabiegach wykonywanych w ramach działalności leczniczej o właściwościach zakaźnych 18 01 81 Zużyte peloidy po zabiegach wykonywanych w ramach działalności leczniczej inne niż wymienione w 18 01 80 18 01 82* Pozostałości z żywienia pacjentów oddziałów zakaźnych

Zakaźne odpady medyczne lub zakaźne odpady weterynaryjne unieszkodliwia się przez termiczne przekształcanie w spalarniach odpadów niebezpiecznych.

Przed wydaniem zezwolenia na przetwarzanie zakaźnych odpadów medycznych lub zakaźnych odpadów weterynaryjnych polegającego na unieszkodliwianiu tych odpadów właściwy organ wydający zezwolenie występuje do Głównego Inspektora Sanitarnego o zgodę na dopuszczenie funkcjonowania instalacji lub urządzenia do unieszkodliwiania tych odpadów. Główny Inspektor Sanitarny określi wymagania i metody dotyczące okresowej kontroli mikrobiologicznej skuteczności procesu unieszkodliwiania dla danego rodzaju i typu (modelu) instalacji lub urządzenia;

18 Odpady medyczne i weterynaryjne 18 01 Odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej 18 01 01 Narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem 18 01 03) 18 01 02* Części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty służące do jej przechowywania (z wyłączeniem 18 01 03) 18 01 03* Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady), z wyłączeniem 18 01 80 i 18 01 82 18 01 04 Inne odpady niż wymienione w 18 01 03 18 01 06* Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne 18 01 07 Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione w 18 01 06 18 01 08* Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 18 01 09 Leki inne niż wymienione w 18 01 08 18 01 10* Odpady amalgamatu dentystycznego 18 01 80* Zużyte kąpiele lecznicze aktywne biologicznie o właściwościach zakaźnych 18 01 81 Zużyte kąpiele lecznicze aktywne biologicznie inne niż wymienione w 18 01 80 18 01 82* Pozostałości z żywienia pacjentów oddziałów zakaźnych

Wewnętrzna karta przekazania odpadów niebezpiecznych z... komórka organizacyjna Nazwa odpadu:... Klasyfikacja odpadu **:... Kod odpadu **... Miejsce pochodzenia odpadu... Data przekazania... Ilość:... Uwagi... * niepotrzebne skreślić ** zgodnie z Ustawą o odpadach i Katalogiem odpadów Imię i nazwisko Data Podpis Kierownik komórki Przekazujący odpady Przyjmujący odpady

Warszawa, dnia 31 grudnia 2014 r. Poz. 1973 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 12 grudnia 2014 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów

Rozdział 9, Art. 27 ustawy o odpadach 3. Jeżeli wytwórca odpadów lub inny posiadacz odpadów przekazuje odpady następnemu posiadaczowi odpadów, który posiada decyzję wymienioną w ust. 2 pkt 1 lub 2 albo posiada wpis do rejestru w zakresie, o którym mowa w art. 50 ust. 1 pkt 5 lit. a, odpowiedzialność za gospodarowanie odpadami, z chwilą ich przekazania, przechodzi na tego następnego posiadacza odpadów.

5. Wytwórca zakaźnych odpadów medycznych lub zakaźnych odpadów weterynaryjnych jest zwolniony z odpowiedzialności za zbieranie lub przetwarzanie tych odpadów, z chwilą dokonania unieszkodliwienia tych odpadów przez następnego posiadacza odpadów przez termiczne przekształcenie zakaźnych odpadów medycznych lub zakaźnych odpadów weterynaryjnych w spalarni odpadów niebezpiecznych. 6. Potwierdzeniem przejścia odpowiedzialności za gospodarowanie odpadami na następnego posiadacza odpadów w przypadku, o którym mowa w ust. 5, jest dokument potwierdzający unieszkodliwienie.

Warszawa, dnia 22 stycznia 2014 r. Poz. 107 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 13 stycznia 2014 r. w sprawie dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie zakaźnych odpadów medycznych lub zakaźnych odpadów weterynaryjnych

Odpady pochodzące z podmiotów świadczących usługi medyczne Odpady medyczne Odpady komunalne Odpady niebezpieczne Inne odpady medyczne Unieszkodliwianie? Spalanie? Spalanie w spalarniach odpadów komunalnych Składowisko (spalarnie) odpadów komunalnych

Odpady pochodzące z podmiotów świadczących usługi medyczne Odpady medyczne Odpady komunalne Odpady niebezpieczne Inne odpady medyczne Unieszkodliwianie Składowisko (spalarnie) odpadów komunalnych

Dziękuję za uwagę

Dobre praktyki w gospodarce odpadami i ochronie środowiska w podmiotach świadczących usługi medyczne Warsztaty informacyjne EU HCWM Gospodarowanie odpadami medycznymi Warszawa, 10 czerwca 2015 Paweł Głuszyński

Służba zdrowia a środowisko Żywność Usługi Produkty i materiały Odpady Energia Emisje do atmosfery Woda Konstruowanie Ścieki

Podstawy dobrej praktyki w gospodarce odpadami Polityka i strategia Prawo Wytyczne BAT/BEP Infrastruktura Szkolenie Planowanie najmniej pożądany Unikanie u źródeł Redukcja Ponowne użycie Recykling Inny odzysk np. energii Monitoring Unieszkodliwianie Składowanie

Dobra praktyka gospodarki odpadami Dobra praktyka powinna obejmować wszystkie etapy gospodarowania odpadami: Przeciwdziałanie powstawaniu odpadów poprzez świadome nabywanie produktów, bez obniżania jakości i bezpieczeństwa świadczonych usług medycznych Prawidłową klasyfikację i segregację odpadów Wewnętrzny transport odpadów Magazynowanie odpadów Zewnętrzny transport odpadów Utylizację i unieszkodliwianie odpadów

Cele / korzyści działań pro-środowiskowych w służbie zdrowia Wypełnienie wymagań ustawowych Poprawa bezpieczeństwa pracy Zmniejszenie szkodliwego oddziaływania placówki na zdrowie i środowisko Zmniejszenie kosztów operacyjnych Integralny element systemu ISO i EMAS

Główne etapy usprawnienia systemu gospodarki odpadami Powołanie Zespołu ds. Odpadów Analiza obecnego systemu gospodarowania odpadami Opracowanie programu redukcji ilości i toksyczności odpadów, wraz ze standardowymi procedurami postępowania i instrukcjami stanowiskowymi Opracowanie wniosku do starostwa o wydanie decyzji na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych Szkolenie pracowników Wdrażanie i monitoring

Zespół ds. Odpadów Zespół ds. Kontroli Zakażeń Szpitalnych BHP ---- Laboratorium Administracja (Dyrekcja) Zespół ds. Jakości Zespół ds. Odpadów Pielęgniarka Epidemiologiczna / Epidemiolog Pielęgniarki oddziałowe (3 5) Farmaceuta Ekspert ds. substancji chemicznych (Lab) Przedstawiciel firmy sprzątającej

Zespół ds. Odpadów zadania Formułowanie i konsultowanie celów oraz zasad realizacji programu gospodarki odpadami Poszukiwanie nowych możliwości redukcji ilości i toksyczności odpadów oraz usprawnienia funkcjonowania systemu gospodarki odpadami Opracowanie oraz aktualizowanie programu redukcji i gospodarki odpadami (PGO) Pełnienie nadzoru nad prawidłowym postępowaniem z odpadami w poszczególnych komórkach organizacyjnych szpitala Prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych wśród pracowników szpitala, pacjentów i odwiedzających

Klasyfikacja odpadów

Odpady zakaźne w przeciętnym szpitalu? Jaki procent ogólnej masy wytwarzanych odpadów stanowią odpady, które mogą być klasyfikowane jako zakaźne? 8% 16% 24% 32% 40% 50%?

Klasyfikacja odpadów medycznych [WHO] Odpady nie niebezpieczne 80% Skażone biologicznie 14% Surowce wtórne > 70% Inne odpady komunalne Odpady silnie zakaźne < 1% Odpady zakaźne Odpady medyczne Odpady niebezpieczne 20% Ostre 1% Patologiczne 1% Farmaceutyki < 1% Chemiczne < 3% Radioaktywne <1% Cytostatyki Inne niebezpieczne leki Pojemniki ciśnieniowe Odpady zawierające metale ciężkie Inne odpady chemiczne

Usystematyzowanie zasad klasyfikacji odpadów Przed przystąpieniem do analizy i oceny stanu gospodarki odpadami oraz badania składu odpadów, niezbędne jest uzgodnienie zasad ich klasyfikacji - do jakich grup i rodzajów są i będą segregowane dane odpady. pampersy, rękawiczki, fartuchy, ręczniki, etc. Przede wszystkim dotyczy to odpadów problemowych, które zależnie od sytuacji i źródła powstawania mogą być klasyfikowane odmiennie - np. jako komunalne lub zakaźne. Zasady te powinny być skonsultowane z SANEPIDem, operatorem lokalnego składowiska oraz odbiorcami odpadów.

Zasad klasyfikacji odpadów Główne problemy klasyfikacji odpadów w polskich szpitalach dotyczą pampersów i rękawic W zwykłych oddziałach odpady te stanowią od 20 30% wagowo zawartości worków z odpadami zakaźnymi W oddziałach dziecięcych, neurologicznych i opieki długoterminowej, pampersy stanowią ponad 80% wagowo wszystkich wytwarzanych odpadów Poza Polską odpady te nie są klasyfikowane jako zakaźne, o ile nie pochodzą z oddziałów zakaźnych podobnie jak: opatrunki opatrunki gipsowe fartuchy, czepki, maseczki ochronne 18 01 04

Odpady zakaźne: uniwersalne środki ostrożności Uniwersalne środki ostrożności stosują się do krwi i innych płynów ustrojowych zawierających widoczną krew, nasienie i wydzielinę pochwową. Uniwersalne środki ostrożności także stosują się do tkanki i do następujących płynów: mózgowordzeniowego, stawowego, opłucnego, otrzewnowego, osierdziowego oraz płynów owodniowych. Uniwersalne środki ostrożności nie stosują się do kał, wydzieliny z nosa, plwociny, potu, łez, uryny i wymiotów, jeżeli nie zawierają one widocznej krwi. Uniwersalne środki ostrożności nie stosują się do śliny z wyjątkiem, kiedy jest wyraźnie zanieczyszczona krwią lub pochodzi z praktyki dentystycznej, gdzie zanieczyszczenie krwią jest możliwe. Amerykańskie Centrum Kontroli i Prewencji Chorób

Odpady niebezpieczne: zbieranie Poszczególne rodzaje odpadów niebezpiecznych muszą być zbierane, w tym transportowane i magazynowane, oddzielnie w zależności od ich właściwości i głównego składnika. O ile to możliwe w oryginalnych opakowaniach lub innych odpowiednio oznakowanych. Art. 21. 1. ustawy o odpadach: Zakazuje się mieszania odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów, mieszania odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne, a także mieszania odpadów niebezpiecznych z substancjami, materiałami lub przedmiotami, w tym rozcieńczania substancji niebezpiecznych. Względy bezpieczeństwa: zapobieganie reakcji chemicznej; skuteczne działanie w razie awarii / wypadku Odpady zawierające metale ciężkie, a przede wszystkim rtęć, nie mogą być kierowane do spalenia

Główne rodzaje odpadów niebezpiecznych EKO Rodzaj odpadu Główne źródło 09 01 01* Wodne roztwory wywoływaczy i aktywatorów RTG 09 01 04* Roztwory utrwalaczy RTG 13 02 05* 15 01 10* 15 01 11* Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe nie zawierające związków chlorowcoorganicznych Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone Opakowania z metali zawierające niebezpieczne porowate elementy wzmocnienia konstrukcyjnego (np. azbest), włącznie z pustymi pojemnikami ciśnieniowymi Transport, zasilanie RTG, Lab. Apteka, Lab. 16 01 07* Filtry olejowe Transport, zasilanie 16 02 11* Zużyte urządzenia zawierające freony, HCFC, HFC Wszystkie 16 02 13* Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć Wszystkie 16 06 01* Baterie i akumulatory ołowiowe Transport, zasilanie 16 06 02* Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe D. techniczny 18 01 06* Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne Lab. 18 01 08* Leki cytotoksyczne i cytostatyczne Lab., onkologia

Odpady niebezpieczne: leki Do odpadów niebezpiecznych, wymagających specjalistycznego unieszkodliwiania zalicza się następujące grupy leków: Leki cytotoksyczne i cytostatyczne (18 01 08*) Leki przeciwwirusowe Antybiotyki Leki hormonalne Brak właściwego kodu w EKO: 18 01 09 Antydepresanty Leki immunosupresyjne Zwrot do dostawcy lub spalenie Środki antykoncepcyjne

Odpady niebezpieczne: leki Dotychczas zidentyfikowano ponad 200 leków, które mogą negatywnie oddziaływać na środowisko: trwałość w środowisku bioakumulatywność toksyczność szkodliwe dla organizmów żywych zwiększenie oporności bakterii na leki Główny problem to ścieki, gdyż od 10 do 90% substancji czynnej oraz pochodne produkty metaboliczne są wydalane przez pacjentów do systemu kanalizacji Większość nowoczesnych oczyszczalni ścieków nie jest przystosowana do odseparowania i unieszkodliwienia tego typu odpadów

Analiza istniejącego systemu gospodarki odpadami

Analiza dokumentacji Cel: czy wymagają aktualizacji, rozszerzenia, poprawek / zmian? Plan gospodarki odpadami Pozwolenie na wytwarzanie odpadów Standardowe procedury postępowania i instrukcje Wewnętrzny rejestr odpadów Umowy oraz karty przekazania odpadów Zarządzenia wewnętrzne Zarządzenia pokontrolne (SANEPID, IOŚ)

Świadomość i opinie pracowników Maks. 2 strony Anonimowe badanie ankietowe pracowników: klasyfikacja charakterystycznych i problemowych odpadów wiedza nt. istniejącego systemu gospodarki odpadami - rodzaje segregowanych odpadów, punkty gromadzenia, osoby odpowiedzialne np. za sytuacje awaryjne świadomość kosztów unieszkodliwiania odpadów potrzeby: szkolenie, materiały informacyjne uwagi, opinie, sugestie wypełniającego ankietę

Analiza ilości i składu wytwarzanych odpadów Rodzaje analiz: porównawcza porównanie ilości wytwarzanych odpadów w danej komórce organizacyjnej szpitala ze wskaźnikiem referencyjnym przeglądowa (screening) powierzchowny przegląd zawartości worków w trakcie zbiórki odpadów i przed zamknięciem worków dokładna jakościowe i ilościowe badanie zawartości worków z odpadami, z rozdzieleniem odpadów na poszczególne grupy i rodzaje

Obliczanie wskaźnika nagromadzenia odpadów masa odpadów w ciągu roku (szpital lub oddział) 365 dni x liczba łóżek x % wykorzystania łóżek w roku* * W formie dziesiętnej

Odpady zakaźne w przeciętnym szpitalu? Jaki jest prawidłowy średnik wskaźnik wytwarzania odpadów zakaźnych w przeliczeniu na kilogram/łóżko/dobę? 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8?

Prawidłowe wskaźniki wytwarzania odpadów zakaźnych Szpital ogólny Szpital zakaźny Szpital psychiatryczny Rehabilitacja Oddziały nieinwazyjne Oddziały inwazyjne OIOM Dializa Ambulatorium Przychodnia 0.30 kg/łóżko/doba 0.35 kg/łóżko/doba 0.01 kg/łóżko/doba 0.001 kg/łóżko/doba 0.20 kg/łóżko/doba 0.35 kg/łóżko/doba 1.00 kg/łóżko/doba 1.90 kg/stanowisko/doba 0.067 kg/pacjent 0.005 kg/pacjent

Realizacja WPGO w woj. mazowieckim Rok Liczba łóżek 18 01 03* + 18 01 02* [Mg/rok] Wskaźnik [kg/ł/d] 2010 24 186 7454.51 1.10 2011 24 353 6153.95 0.90 2012 25 246 6485.03 0.91 2013 25 553 3069.51 0.43 WPGO? 8000 0.9 Bardzo wysoki wskaźnik wytwarzanych odpadów Niewyjaśniony spadek ilości odpadów w 2013 r. Brak rzetelnych analiz w WPGO

Zawartość worków: Chirurgia

Zawartość worków: Chirurgia Medyczne 29.1% 50,17% Inne 0.9% Rękawice** 19.6% Ampułki 13.6% Pampersy 1.1% Opak. papier 5.9% Ręczniki 8.2% Opak. sterylne 6.8% Butle inf. 14.8%

Zawartość worka: Wewnętrzny

Zawartość worków: Wewnętrzny Medyczne 36.1% 35,54% Rękawice 9.1% Inne 0,6% Ampułki 8.2% Ręczniki 2.2% Pampersy 19.3% Opak. papier 5.5% Opak. sterylne 4.6% Butle inf. 14.5%

Zawartość 6 worków: Stomatologia

Odpady, które nie powinny być gromadzone wraz z zakaźnymi (przeciętny 300 łóżkowy szpital) Rodzaj odpadu Kod Mg/r Ampułki po lekach nie zawierających substancji niebezpiecznych Średnio 37 Mg/r 15 01 07 2,2 Butle i worki po płynach infuzyjnych 15 01 02 5,2 Gips nie zanieczyszczony krwią i/lub ropą 18 01 04 0,9 Lignina służąca do przecierania nieuszkodzonych powierzchni skórnych (np. z USG); ręczniki papierowe 18 01 04 0,4 Narzędzia chirurgiczne (po sterylizacji) 18 01 01 0,1 Opakowania jednostkowe po lekach nie zawierających substancji niebezpiecznych 15 01 01 15 01 02 15 01 07 Opakowania sterylne 15 01 05 2,5 Opakowania typu blister 15 01 05 0,4 Pieluchomajtki od chorych niezakaźnie 18 01 04 11,9 Resztki jedzenia z żywienia pacjentów chorych niezakaźnie 20 01 08 3,1 Rękawiczki nieskażone 18 01 04 2,0 8,0

Typowy skład frakcji komunalnej Głównie opakowania wielowarstwowe Pozostałe 26% Papier i tektura 45% Szkło 8% Żywność 8% Metale 3% Tworzywa 10%

Selektywna zbiórka surowców wtórnych Odpowiednie miejsca do ustawienia pojemników: dyżurki oddziałowe apteka / magazyn szpitalny administracja poradnie Możliwości odzysku surowców wtórnych z sal chorych są ograniczone i powinny być brane pod uwagę w końcowym etapie wdrażania programu. Ewentualnie pojemniki można umieścić w salach oddziałów nieinwazyjnych.

Szpital 300 łóżek redukcja odpadów Odpady zakaźne 99 33 t/r Odpady komunalne 120 101 t/r Surowce wtórne papier: 56 t/r tworzywa: 13 t/r żywność: szkło: 9 t/r 7 t/r 300 000 270 000 240 000 210 000 180 000 150 000 120 000 90 000 60 000 30 000 0 0-10% -20% -30% -50% -70%

Rezultat szkoleń zweryfikowane w oparciu o badania ankietowe (2002 2003) Działanie Liczba szpitali Liczba szpitali (I) (II) Nowy program gospodarki odpadami 11 20 Szkolenie personelu 24 24 Roczna redukcja odpadów zakaźnych 81.7 ton 37.8 ton (6 z 7 szpitali) (8 z 10 szpitali) Recykling odpadów komunalnych 13 21 Eliminacja termometrów rtęciowych 10 8 Eliminacja worków wykonanych z PCW 2 1 Zielone kryteria zamówień publicznych 6 13 Pozyskanie nowych odbiorców odpadów 5 9 Roczna redukcja kosztów gospodarowania odpadami 212 887 PLN (6 z 7 szpitali) 134 554 PLN (8 z 10 szpitali) Liczba otrzymanych zwrotnie ankiet: (I) 25 ze 103 szpitali; (II) 31 ze 107 szpitali

Przykład programów redukcji odpadów zrealizowanych przez lub we współpracy z OTZO (2002 2006) Szpital Liczba łóżek Redukcja odpadów zakaźnych [ton/rok] Wskaźnik kg/ł/d Roczne oszczędności Szpital Zakonu Bonifratrów w Krakowie 135 34 22.1 0.45 34 153 Szpital Powiatowy w Wołominie 330 51 27.8 0.30 109 392 SP ZOZ w Giżycku 276 32.5 26.5 0.34 18 000 Szpital Św. Anny w Miechowie 340 59 23 0.24 108 000 ZOZ w Oświęcimiu 541 46 40.5 0.27 25 000 SP ZOZ Szpital Grochowski w Warszawie 361 46 24 0.24 61 820 Szpital Wojewódzki w Opolu 309 79 39 0.45 187 583

Proekologiczna polityka zakupów

Proekologiczna polityka zakupów Proekologiczna polityka zakupów (ang. Environmentally Preferable Purchasing, EPP) jest system nabywania produktów i usług, których znany wpływ na środowisko oraz zdrowie ludzi jest mniejszy, niż ich konkurencyjnych odpowiedników. EPP powinna być integralna częścią podejścia i polityki placówki w odniesieniu do działań prewencyjnych w ochronie zdrowia i środowiska, pełnionych funkcji publicznych i komercyjnych.

Prawo zamówień publicznych Art. 2. ust. 5 najkorzystniejszej ofercie należy przez to rozumieć ofertę, która przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia publicznego Art. 91. ust. 1 Zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Art. 91. 2. Kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, aspekty środowiskowe, społeczne, innowacyjne, serwis, termin wykonania zamówienia oraz koszty eksploatacji.

Proekologiczne kryteria wyboru produktu i opakowania Ocena ujemna Ocena dodatnia Produkt / usługa nie jest wytwarzany / świadczona w ramach znanych standardów jakości Niedostateczna informacja i/lub oznakowanie Obecność substancji szkodliwych: metali ciężkich, substancji chlorowanych i bromowanych Większa waga produktu i/lub opakowania Jednokrotne użycie Większe zużycie środków czyszczących lub odkażających / energii Brak możliwość zwrotu produktu i/lub opakowania po wykorzystaniu Recykling utrudniony lub niemożliwy Wysokie koszty unieszkodliwiania odpadu Produkt / usługa jest wytwarzany / świadczona w ramach znanych standardów jakości Pełna informacja prawidłowe oznakowanie Brak lub obniżona obecność substancji szkodliwych Niższa waga produktu i/lub opakowania Wielokrotne użycie Mniejsze zużycie środków czyszczących lub odkażających / energii Możliwość zwrotu produktu i/lub opakowania po wykorzystaniu Łatwość recyklingu Niskie koszty unieszkodliwiania odpadu przy zachowaniu identycznego poziomu bezpieczeństwa personelu i pacjentów oraz jakości świadczonych usług

Polichlorek winylu (PCW / PVC)

Polichlorek winylu w służbie zdrowia PCW reprezentuje ponad 27% wszystkich stosowanych w medycynie tworzyw sztucznych. Są to przede wszystkim: zbiorniki na krew i jej produkty zbiorniki i systemy rurkowe stosowane w dializach zestawy do odżywiania cewniki kaniule rękawiczki Główną przyczyną popularności PCW jest niska cena produkcji i sprzedaży w porównaniu z innymi tworzywami.

Cykl życia PCW (produkty medyczne) DEHP Chlor DEHP DCE VC PCW Składowisko Unieszkodliwianie Etylen DCE, VC, dioksyny, furany, inne trwałe, bioakumulatywne substancje toksyczne DEHP Spalanie dioksyny, furany, HCl

Polichlorek winylu i DEHP Surowe PCW jest twardym, bezbarwnym, chemicznie nietrwałym materiałem chloro-organicznym; jest zatem pozbawione wartości użytkowej bez odpowiednich substancji pomocniczych, często toksycznych dla organizmu człowieka: antyutleniaczy, plastyfikatorów, pigmentów, stabilizatorów i środków przeciwpalnych: ołowiu, cynku, kadmu, cyny, baru. Wśród licznej grupy zmiękczaczy dodawanych do PCW najszersze zastosowanie znalazły estry ftalanowe, szczególnie dwuetyloheksyftalan, powszechnie znany jako DEHP. W produktach medycznych znajduje się od 29 do 81% wagowych tego estru.

Polichlorek winylu i DEHP DEHP nie jest trwale związany w matrycy PCW, dlatego ma zdolność migracji do otoczenia. Liczne badania wykazały, że ftalan jest wymywany z PCW przez krew i roztwory zwłaszcza z wysoką zawartością lipidów. Szczególnie narażeni na przyjmowanie zwiększonych dawek ftalanów są pacjenci odżywiani dożylnie, poddawani dializie, transfuzji krwi i osocza. PCW jest obecny także w inkubatorach i w urządzeniach respiracyjnych. DEHP jest sklasyfikowany jako substancja CMR, kat. 2. zaburza rozwój komórek, wywołuje zmiany w narządach rozrodczych, wątrobie i płucach oraz jest podejrzewany o działanie rakotwórcze.

Ekspozycja pacjentów na DEHP (US FDA) Zabieg Podanie leków (kroplówka) TDI DEHP mg/kg/d DEHP mg/kg/d 0.03 0.15 Hemodializa 0.36 Transfuzja uzupełniająca 0.3 0.6 Transfuzja wymienna 22.6 Odżywianie pozajelitowe (dorośli) 0.13 Odżywianie pozajelitowe (dzieci) 2.5 Odżywianie dojelitowe 0.04 0.14

Bezpieczeństwo stosowania tworzyw sztucznych PCW Poliuretan Polikarbonat EVA Silikon Polietylen Polipropylen Bio-tworzywa najgorszy najlepszy Informacje o alternatywnych produktach: www.safermedicaldevices.org www.subsport.eu www.pvcfreebloodbag.eu www.noharm.org

Program Gospodarki Odpadami

Program redukcji ilości i toksyczności odpadów W oparciu o przeprowadzone analizy i badanie składu odpadów należy określić: rodzaje i ilość odpadów, które mogą być traktowane jako nie niebezpieczne (niezakaźne) odpady, które mogą być przekazane do recyklingu produkty lub substancje, które mogą być zastąpione mniej toksycznymi i/lub mniej odpadotwórczymi koszty wdrażania

Wdrażanie PGO - potencjalne koszty Pojemniki do selektywnej zbiórki odpadów Zamykany wózek do transportu odpadów Przystosowanie centralnego punktu gromadzenia odpadów niebezpiecznych: urządzenie chłodzące zmywalne ściany i podłoga wentylacja Preskontener do odpadów komunalnych Prasa do makulatury i tworzyw sztucznych duże szpitale Szkolenia pracowników Materiały informacyjne - instrukcje stanowiskowe i ulotki

Zawartość Programu Gospodarki Odpadami [1] Ogólne dane dotyczące placówki Dane i adresy kontaktowe osoby lub osób odpowiedzialnych za gospodarkę odpadami w placówce Podstawa prawna: lista głównych aktów prawnych dotyczących gospodarowania odpadami Aktualne pozwolenia wynikające z przepisów ustawy o odpadach, rozporządzeń do niej oraz aktów pokrewnych Aktualni odbiorcy odpadów

Zawartość Programu Gospodarki Odpadami [2] Podsumowanie analizy aktualnego stanu gospodarki odpadami, w tym bilans odpadów i koszty operacyjne systemu Polityka i szczegółowe cele gospodarowania odpadami program redukcji odpadów Ogólne zasady klasyfikacji i segregacji poszczególnych grup i rodzajów odpadów, ze szczególnym uwzględnieniem odpadów stwarzających problemy Środki ochrony osobistej Transport wewnętrzny odpadów Tymczasowe magazynowanie odpadów

Zawartość Programu Gospodarki Odpadami [3] Procedury nadzoru / monitoringu realizacji PGO Zasady dokumentowania realizacji PGO Plan szkoleń pracowników Plan działania Załączniki: Zindywidualizowane procedury postępowania z poszczególnymi grupami i rodzajami odpadów w oddziałach placówki Procedury postępowania w sytuacjach awaryjnych i wypadkach Instrukcje stanowiskowe

Dokumentacja: PGO Program Gospodarki Odpadami: Dokument strategiczny Opracowany przez Zespół ds. Odpadów Zatwierdzany przed dyrekcję placówki Podstawa (załącznik) do wniosku o wytwarzanie odpadów niebezpiecznych Służy głównym zespołom organizacyjnym i monitorującym w placówce oraz personelowi kierowniczemu oddziałów Podstawa szkoleń pracowników

Dokumentacja: Standardowe Procedury Postępowania Standardowe Procedury Postępowania (SPP): Oparte o zasady określone w PGO Opracowane przez personel kierowniczy oddziałów, we współpracy z Zespołem ds. Odpadów Zatwierdzane przed Zespół ds. Odpadów Dostępne dla wszystkich pracowników Podstawa indywidualnych szkoleń pracowników w danym oddziale

Zasady segregacji Sposób gromadzenia Godziny odbioru Sytuacje awaryjne

Szkolenie pracowników Szkolenie powinno być przeprowadzone oddzielnie dla każdego oddziału, służb technicznych, sprzątających oraz administracji tak, aby uwzględnić specyfikę stanowisk pracy i wprowadzanych zmian Każde szkolenie powinno obejmować: podsumowania aktualnego stanu gospodarki odpadami przykłady najczęściej popełnianych błędów cele programu zasady klasyfikacji i segregacji odpadów uświadomienie kosztów ponoszonych na unieszkodliwianie odpadów

Wdrażanie i monitoring PGO Zaangażowanie: dyrekcja szpitala! Realizacja: pracownicy szpitala Monitoring powinien być prowadzony stale przez osobę odpowiedzialną za gospodarkę odpadami w szpitalu oraz inne wyznaczone osoby oddzielne ważenie odpadów z poszczególnych oddziałów okresowo przez Zespół ds. odpadów lub zewnętrznego audytora - raz do dwóch razy w ciągu pierwszego roku

Monitoring PGO Oznakowanie pojemników i worków Właściwa liczba i poprawność rozmieszczenia pojemników Odpowiednia pojemność pojemników i worków Zawartość pojemników / worków Godziny odbioru odpadów stopień wypełnienia worków oraz właściwe tempo odbioru Dezynfekcja i mycie pojemników / stelaży

Monitoring PGO: ryzyko dla personelu i zbędne koszty Wpychanie opakowań i strzykawek do pojemników o małym otworze stwarza ryzyko zakłucia. Powinny być używane tylko do zbiórki igieł. Przykład - szpital 481 łóżkowy: Pojemnik 2L Pojemnik 10L = 4 271 zł = 13 765 zł + unieszkodliwienie = 4 280 zł Razem = 22 316 zł