Przemoc domowa Zapewnienie dziecku bezpieczeństwa Nie ponosisz odpowiedzialności za zachowanie sprawcy przemocy. Ani Ty, ani Twoje dziecko nie zasługujecie na to, żeby doświadczać przemocy w jakiejkolwiek formie. Sprawca przemocy może obwiniać Ciebie albo okoliczności wpływ alkoholu, presję w pracy, bezrobocie a także bagatelizować swoje czyny lub zaprzeczać, że w ogóle miały miejsce. Być może starasz się inaczej zachowywać, mówić i ubierać, żeby nie pogarszać sytuacji. Jednak przemoc zazwyczaj się powtarza, zaś z czasem nasila się i występuje coraz częściej. Musisz zapewnić bezpieczeństwo sobie i swojemu dziecku. Nie jest łatwo zaakceptować, że osoba, którą kochamy, tak się zachowuje; wiele osób stara się naprawić swój związek. Przemoc domowa wpływa na dziecko na wiele sposobów. Zdarza się, że jest przestraszone, zamyka się w sobie, jest agresywne lub trudne, moczy się w nocy, ucieka z domu, ma problemy w szkole, trudności z koncentracją uwagi, zaburzenia emocjonalne. Przemoc domowa może wyrządzić dziecku ogromną szkodę, dlatego trzeba skorzystać z pomocy specjalisty. Najlepiej jest działać jak najszybciej, żeby zapobiec pogorszeniu się sytuacji. Zapewnienie dziecku bezpieczeństwa to Twój obowiązek. Nawet jeśli nie jest bezpośrednią ofiarą, nie powinno być uwięzione między młotem a kowadłem. Dzieci potrzebują okazji, żeby porozmawiać o tym, co myślą o przemocy domowej. Muszą wiedzieć, że nie są jej przyczyną i że związek pomiędzy ludźmi nie powinien tak wyglądać. Jest bardzo prawdopodobne, że powtarzające się akty przemocy wyrządzą trwałe szkody w psychice dziecka. Im dłużej jest ofiarą lub świadkiem przemocy, tym poważniejsze będą konsekwencje. Mogą one obejmować: brak szacunku w stosunku do tego z rodziców, które nie stosuje przemocy; brak pewności siebie (który w przyszłości utrudni im nawiązywanie relacji z ludźmi); nadopiekuńczość w stosunku do własnych dzieci; utrata dzieciństwa; problemy w szkole; ucieczki z domu. Czym jest przemoc domowa? Przemoc może przybierać różne formy: Fizyczna, w tym seksualna. Znęcanie się psychiczne i słowne. Kontrola finansowa. Despotyczne zachowanie. Fakty Przemoc domowa dotyka wiele rodzin. Kobietom są bardziej narażone w okresie ciąży i w pierwszym roku życia dziecka, nawet jeżeli wcześniej nie dochodziło do żadnych aktów przemocy. Ofiarami przemocy domowej bywają również mężczyźni. Nie należy się łudzić, że dzieci są nieświadome przemocy w rodzinie, nawet jeśli sprawiają takie pozory. Dzieci różnie reagują na przemoc. Badania sugerują zwiększone prawdopodobieństwo, że w przyszłości same staną się sprawcami lub ofiarami przemocy. Strona 1 z 2
Jeżeli jesteś ofiarą Wielu osobom trudno zrozumieć, dlaczego ktoś pozostaje w związku ze sprawcą przemocy. Strach, miłość, ryzyko utraty domu i niepewność finansowa sprawiają, że kobietom z dziećmi trudno jest odejść. Jeżeli jesteś ofiarą przemocy domowej, pamiętaj, że ofiarami są również Twoje dzieci. Możesz zgłosić przemoc domową każdemu specjaliście. W Nottingham działa wiele organizacji, które pomogą Ci uzyskać wsparcie. Informacji na ten temat udziela całodobowa infolinia Nottingham Women's Aid pod numerem 0808 800 0340. Nawet jeśli myślisz, że to pojedyncze zdarzenie, profesjonalne instytucje mogły zaobserwować inne niepokojące oznaki. Dlatego Twoje informacje mogą być bardzo ważne. 1 Jestem ofiarą przemocy domowej, co ma też wpływ na moje dziecko, ale jeżeli komuś o tym powiem, sytuacja może się pogorszyć. 2 Nie trzymaj tego w tajemnicy nie masz się czego wstydzić. Im dłużej tolerujesz przemoc, tym trudniej będzie Ci podjąć działanie. 3 Nie musisz cierpieć w samotności! Poproś o pomoc osobę, której ufasz, albo skontaktuj się z jedną z wymienionych organizacji. Nie poddawaj się walcz o życie bez przemocy. Strona 2 z 2
Astma Poznaj objawy Astma to powszechna choroba przewlekła, którą u większości dzieci można skutecznie kontrolować. Natężenie objawów astmy jest różne u różnych dzieci, od bardzo łagodnych po bardzo ciężkie. Astma ma wiele przyczyn i nierzadko zdarza się, że u jednego dziecka wywołuje ją kilka czynników. Świszczący oddech nie jest jedynym objawem. Kaszel, nawracające zapalenie oskrzeli i zadyszka, szczególnie podczas aktywności fizycznej, również mogą być symptomami astmy. Dwa bodźce, które najczęściej wywołują astmę u dzieci, to przeziębienia i alergie. Po okresie niemowlęcym trzeba zwrócić szczególną uwagę na alergie; unikanie alergenów, na które uczulone jest dziecko, może złagodzić objawy astmy. Nagłe pojawienie się silnych objawów nazywane jest atakiem astmy, może zagrażać życiu i może wymagać natychmiastowej hospitalizacji. Astma często występuje u więcej niż jednej osoby w rodzinie. Rodzice powinni unikać palenia tytoniu w domu i w pobliżu dzieci. Poinformuj szkołę, że dziecko ma astmę, i co należy zrobić w razie ataku. W razie wystąpienia u dziecka ostrych objawów astmy, zadzwoń pod numer 999 i poproś o natychmiastową pomoc medyczną. Lekarz mówi Żeby zdiagnozować astmę, lekarz rodzinny zazwyczaj musi zapytać o objawy, zbadać klatkę piersiową dziecka i posłuchać, jak oddycha. Rodzice powinni regularnie odwiedzać najbliższą poradnię leczenia astmy i uzyskać stałą pomoc w kontrolowaniu astmy w domu. Oszczędzi to niepotrzebnych wizyt w szpitalu. Wszystkim dzieciom mającym astmę, które muszą stale lub regularnie stosować sterydowy inhalator prewencyjny lub sterydowe leki doustne, oferuje się szczepionki przeciw grypie sezonowej. Ponadto szczepionkę tę należy zaoferować każdemu dziecku przyjętemu do szpitala z infekcją dolnych dróg oddechowych, jak zapalenie oskrzelików, zapalenie płuc czy krup. Poproś o radę w poradniu lub w przychodni rejonowej. Pielęgniarka ds. astmy mówi Żeby skutecznie kontrolować astmę, rodzice i dzieci muszą jak najwięcej wiedzieć o tej chorobie i o tym, co wywołuje jej ataki. Upewnij się też, że personel szkoły wie o astmie Twojego dziecka. Poradnie leczenia astmy oferują porady i leczenie. Zapytaj lekarza rodzinnego o szczepienie przeciw grypie sezonowej. Objawy ciężkiej astmy Do objawów należy przewlekły kaszel, świszczący oddech, zadyszka i odkrztuszanie wydzieliny. Objawy często są silniejsze w nocy. Strona 1 z 2
1 Moje dziecko ma świszczący oddech i często kaszle, szczególnie w nocy. 2 Czy możesz zmniejszyć ilość kurzu w domu? Czy palisz papierosy? 3 Jeżeli objawy utrzymują się, skontaktuj się z lekarzem rodzinnym. W razie silnego ataku astmy zadzwoń pod numer 999. Źródło: Ministerstwo Zdrowia, Birth to Five 2009. Strona 2 z 2
Poznaj podstawowe informacje Przygotuj się i poznaj objawy Rodzice zazwyczaj dość szybko orientują się, że coś jest nie tak z niemowlęciem. Obawa, że nie rozpoznasz objawów choroby u swojego dziecka, jest zupełnie naturalna. Zaufaj intuicji znasz swoje dziecko najlepiej. Dowiedz się, jak objawiają się poważne choroby i co zrobić w razie wypadku. Kiedy poznasz podstawowe informacje i dobrze się przygotujesz, łatwiej sobie poradzisz i mniej zdenerwujesz. Przechowuj niewielki zapas przydatnych leków w zamkniętej na klucz szafce albo gdzieś wysoko, gdzie dziecko ich nie dosięgnie. Ramka po prawej stronie zawiera praktyczną listę rzeczy, które warto na wszelki wypadek mieć w domu. Upewnij się, że leki są dostosowane do wieku dziecka; zawsze przestrzegaj instrukcji i sprawdzaj daty przydatności. Uważnie przeczytaj informacje na etykiecie. W miarę możliwości wybierz wersję bez cukru. Jeżeli wydaje Ci się, że dziecko jest poważnie chore, jak najszybciej zwróć się o pomoc do specjalisty. Zajrzyj do książki Birth to Five, wydanej przez Ministerstwo Zdrowia www.dh.gov.uk. Farmaceuta mówi Przechowuj małą apteczkę przydatnych leków. Powinna zawierać m.in.: Termometr (patrz Rodzaje termometrów ) Plastry Środki przeciwbólowe w płynie (np. ibuprofen albo paracetamol dla niemowląt) Krem ochronny Naturalny olej, np. roślinny (do suchej skóry) Rodzaje termometrów Prawidłowa temperatura wynosi 36 36,8 C (96,8 98,24 F). Termometry elektroniczne są szybkie i precyzyjne; służą do pomiaru temperatury pod pachą (u dzieci poniżej 5 roku życia zawsze mierz temperaturę pod pachą). Delikatnie dociśnij ramię dziecka do jego ciała, tak aby termometr pozostawał we właściwym miejscu przez czas określony w instrukcji obsługi. Termometry douszne wkłada się do ucha dziecka. Temperaturę mierzą w kilka sekund, nie przeszkadzając dziecku, ale bywają drogie. Jeżeli nie zostaną dobrze włożone, pomiar może być zaniżony. Uważnie przeczytaj instrukcję obsługi. Termometry paskowe, przykładane do czoła dziecka, nie zawsze precyzyjnie mierzą temperaturę. Pokazują temperaturę skóry, nie ciała. Termometry rtęciowe są obecnie wycofywane z użycia. Zawierają tylko niewielką ilość rtęci, ale odradza się stosowanie ich. Źródło: www.nhs.uk Strona 1 z 2
1 Moje niemowlę płacze częściej niż zwykle, wydaje się rozdrażnione i rozgorączkowane. 2 Czy ma gorączkę? Zmierz mu temperaturę. Sprawdź normalną temperaturę po lewej stronie. Czy dostało paracetamol? Sprawdź na etykiecie, jaka dawka jest odpowiednia w tym wieku. 3 Jeśli powyższe podpowiedzi nie rozwiązały problemu, porozmawiaj z farmaceutą. Jeśli temperatura przekracza 38 C albo towarzyszy jej wysypka, natychmiast skontaktuj się z lekarzem rodzinnym. Źródło: NHS Choices Strona 2 z 2
Budowanie więzi z niemowlęciem Czasem miłość potrzebuje czasu Pierwszy rok życia to ważny okres, w którym buduje się emocjonalną więź z niemowlęciem. Badania wykazały, że taka więź tworzy fundament bezpieczeństwa, na którym dziecko będzie się opierać w późniejszym życiu. Dzięki niej jest bardziej odporne na stres i pewne siebie, ma lepsze umiejętności społeczne. Niemowlę potrafi komunikować swoje uczucia i potrzeby, ale trzeba rozpoznać wysyłane przez nie sygnały. Zachęcaj niemowlę, żeby patrzyło Ci w oczy. Znajdź czas na przytulanie niemowlęcia i kontakt skóra do skóry. Uśmiechaj się i okazuj dziecku miłość będzie naśladować Twoje zachowanie. Śpiewaj niemowlęciu i recytuj wierszyki dla dzieci. Razem oglądajcie obrazki i książeczki. Wykonując codzienne czynności, opowiadaj dziecku o tym, co robisz. Mów prostymi zdaniami. Nie okazuj gniewu w obecności dziecka. Niemowlęta orientują się, kiedy rodzice są spięci lub zdenerwowani. Reagowanie na płacz niemowlęcia i pocieszanie go nie spowoduje, że będzie płakać więcej wręcz przeciwnie! Obserwuj, czekaj, myśl. Pomoc jest w zasięgu ręki porozmawiaj z pielęgniarką środowiskową albo lekarzem rodzinnym. Dziecko mówi Rzeczy, których potrzebuję: Patrz na mnie Bądź ze mnie dumny Zrozum mnie Odpowiadaj mi Pocieszaj mnie Spędzaj ze mną czas Bądź cierpliwa Chroń mnie Tata jest ważny Ojcowie odgrywają ogromną rolę w rozwoju niemowlęcia. Wykształcenie więzi w pierwszych miesiącach życia pomaga w budowaniu bliskiej i pełnej miłości relacji z dzieckiem w późniejszym życiu. Czasem tatowie czują się zepchnięci na boczny tor. Warto zachęcić ich do spędzania cennego czasu z niemowlęciem. Czy masz trudności w nawiązaniu więzi uczuciowej z niemowlęciem? Czy czujesz się smutna, przygnębiona, w depresji? Strona 1 z 2
Czy oddzielono Cię od dziecka? Czy stale czujesz się wyczerpana? Czy miałaś trudny poród? Czy brakuje Ci wsparcia? Czy niemowlę jest drażliwe, trudne do uspokojenia? Czy rozumiesz konsekwencje przemocy domowej? Czy miewasz wrażenie, że Twoje dziecko Cię nie lubi albo Ty nie lubisz swojego dziecka? Strona 2 z 2
Karmienie piersią Na dobry początek Przytulenie się bezpośrednio skóra do skóry przez pierwszą godzinę po porodzie uspokaja i mamę, i noworodka. Takie kangurowanie reguluje czynność serca i temperaturę niemowlęcia, a jednocześnie stymuluje produkowanie przez organizm mamy hormonów, pomagających w budowaniu więzi z dzieckiem. Poczucie bezpieczeństwa należy do podstawowych potrzeb niemowlęcia, podobnie jak dostęp do pokarmu zawsze wtedy, gdy jest głodne. Przytulanie dziecka podczas karmienia i reagowanie na jego potrzeby stymuluje powstawanie zdrowych połączeń w mózgu. Większość tych połączeń wytwarza się w pierwszych dwóch latach życia. Dlatego wrażliwość na potrzeby niemowlęcia pomoże mu w zrealizowaniu swojego potencjału w przyszłości, nawiązywaniu zdrowych relacji i komunikowaniu się. To najlepszy start w życie. Sterylizacja i higiena butelek Zalecenia dotyczące mycia i sterylizacji są takie same w przypadku odciągniętego mleka z piersi i mleka modyfikowanego. Wszystkie akcesoria używane do karmienia niemowlęcia butelką trzeba umyć gorącą wodą z płynem do naczyń, wypłukać i wysterylizować. Sprzęt do karmienia trzeba sterylizować co najmniej przez pierwsze sześć miesięcy życia dziecka. Przypadki zakażeń (np. bakteryjnego zakażenia przewodu pokarmowego) są rzadkie, ale ich konsekwencje bywają bardzo poważne. Położna mówi Po czym poznać, że niemowlę pije wystarczająco dużo mleka: Dużo mokrych pieluszek zazwyczaj około 6 na dobę. Brudne pieluszki jedno wypróżnienie dziennie przez pierwszych 6 tygodni, a później 2 3 tygodniowo. Podczas karmienia i po nim niemowlę jest zadowolone i spokojne. Podczas karmienia słychać, jak dziecko połyka. Dziecko prawidłowo przybiera na wadze sprawdzi to położna lub pielęgniarka środowiskowa. Pamiętaj: mleko matki zaspokaja wszystkie potrzeby żywieniowe dziecka przez około 6 miesięcy. Potem oprócz mleka można wprowadzić inne pokarmy. Przez pierwszy rok życia nie należy podawać dziecku mleka krowiego. Pozycja do karmienia piersią Żeby ułatwić prawidłowe chwycenie piersi, przytul do siebie całe ciało niemowlęcia, tak aby jego nosek znalazł się na wysokości Twojej brodawki sutkowej. Pozwól, żeby główka dziecka odchyliła się lekko do tyłu, a jego górna warga musnęła Twoją brodawkę. Pomoże mu to szeroko otworzyć buzię. Strona 1 z 2
W takiej pozycji, z odchyloną do tyłu główką i szeroko otwartą buzią, niemowlę dotyka piersi najpierw brodą, zaś jego dolna warga styka się z piersią 2 3 cm poniżej brodawki sutkowej. Kiedy bródka niemowlęcia mocno styka się z piersią, zaś nosek nie jest zatkany, jego buzia jest szeroko otwarta, a nad jego górną wargą widać dużo więcej ciemnej skóry piersi niż pod dolną wargą. Podczas karmienia policzki dziecka wyglądają na pełne i okrągłe. Karmić piersią można w wielu różnych pozycjach. Musisz tylko sprawdzić, czy spełnione są poniższe warunki. Raz Czy głowa i ciało niemowlęcia są w linii prostej? Jeżeli nie, dziecko może mieć problemy z przełykaniem. Czy trzymasz niemowlę blisko siebie? Wspieraj jego szyję, ramiona i plecy. Powinno być w stanie z łatwością odchylić głowę. Czy bolą Cię brodawki piersiowe? Jeżeli tak, jak najszybciej poszukaj pomocy. Dwa Czy pokazano Ci, jak ręcznie odciągać mleko? To bardzo pożyteczna umiejętność i nic nie kosztuje! Trzy Idź na spotkanie lokalnej grupy wsparcia dla matek karmiących piersią. Inne karmiące mamy chętnie udzielą Ci porady; niektóre przeszły szkolenie w zakresie wspierania karmienia piersią. Źródło: Ministerstwo Zdrowia, Birth to Five 2009. Strona 2 z 2
Guzy i siniaki Element dorastania Drobne skaleczenia, guzy i siniaki to normalna część dorastania. Poznając otaczający je świat (pod nadzorem), dziecko rozwija się i uczy. W większości przypadków malca, który uderzył się w głowę, wystarczy po prostu przytulić. Szybko nauczysz się rozpoznawać po odgłosie uderzenia, reakcji dziecka i barwie uderzonego miejsca, które stłuczenia są poważniejsze. Jeżeli wydaje się, że w stłuczonym miejscu rośnie guz, można przyłożyć do niego okład ze zmoczonej zimną wodą ściereczki albo z lodu (ale nie przykładaj lodu bezpośrednio do skóry), żeby ograniczyć opuchliznę i przynajmniej przez kilka minut ochłodzić to miejsce. Jeżeli dziecko uderzyło się w głowę i sytuacja wygląda poważnie albo objawy nasilają się, zadzwoń do NHS 111. Przeczytaj część poświęconą obrażeniom głowy. Jeżeli niemowlę w pierwszym roku życia mocno uderzyło się w głowę, natychmiast zabierz je na oddział ratunkowy szpitala. Obrażenia głowy Jedna z oznak poważnego obrażenia głowy to nienaturalna senność. Nie oznacza to, że dziecku nie wolno spać. Zwróć się o pomoc do specjalisty, jeżeli dziecko: Wymiotuje. Skarży się na ból. W ogóle nie reaguje. Jeżeli dziecko jest zmęczone wypadkiem i płaczem, pozwól mu się przespać. Jeżeli martwisz się, że jego senność jest nienaturalna, wówczas obudź je godzinę po zaśnięciu. Upewnij się, że nic mu nie jest, i że w nocy reaguje normalnie. W trosce o bezpieczeństwo Małe dzieci odkrywają otaczający je świat. Rezultatem są często guzy i siniaki. Chociaż niemożliwe jest uniknięcie wszystkich wypadków, wielu z nich można zapobiec. Pomyśl o bramkach ochronnych i osłonie kominka, nakładkach na narożniki mebli, zamkach do szafek i okien oraz macie antypoślizgowej do kąpieli. Strona 1 z 2
1 Moje dziecko dość mocno uderzyło się w głowę. Dostało okład z zimnego ręcznika. 2 Jest zmęczone. Zasnęło. To normalne po stresującym przeżyciu. 3 Regularnie sprawdzaj, czy nic mu nie jest i czy zachowuje się normalnie. Jeżeli się martwisz, zadzwoń pod numer NHS 111 albo skontaktuj się z pielęgniarką lub lekarzem. Jeżeli to niemożliwe, zabierz dziecko na oddział ratunkowy szpitala. Strona 2 z 2
Oparzenia Wiedz, jak zareagować Oparzenie to uszkodzenie skóry w wyniku bezpośredniego kontaktu z czymś gorącym. Oparzenia mogą również powodować niektóre środki chemiczne, elektryczność i tarcie. Oparzenia gorącym płynem lub parą leczy się tak samo, jak inne rodzaje oparzeń. Na każde oparzenie trzeba natychmiast zareagować w domu, po czym zabrać dziecko do szpitala, chyba że oparzeniu uległ tylko bardzo maleńki fragment skóry. Dziecięca skóra jest bardzo delikatna i nieleczone oparzenia mogą pozostawić na niej blizny. Oparzone miejsce trzeba włożyć pod chłodną bieżącą wodę na co najmniej 10 minut. Po ochłodzeniu oparzenia należy je okryć sterylnym opatrunkiem, przezroczystą folią do żywności albo plastikową torebką. Nie owijaj go za mocno. Następnie zabierz dziecko do szpitala. Pamiętaj, żeby nie stawiać gorących napojów w zasięgu rąk dziecka. Jak zareagować Trzymaj oparzone miejsce pod zimną bieżącą wodą przez co najmniej 10 minut. Okryj oparzenie czystą, niepuszystą szmatką, zmoczoną zimną wodą. Nie smaruj oparzonego miejsca maściami, masłem ani innymi tłustymi substancjami. Nic to nie da, zmarnuje zaś czas pracowników szpitala, którzy przed przystąpieniem do leczenia będą musieli oczyścić oparzenie. 1 Natychmiast po wypadku zajmij się oparzeniem. 2 Nie smaruj oparzonego miejsca kremem, balsamem ani maścią. 3 Zawsze zabierz dziecko do szpitala. Jeżeli się martwisz, zadzwoń pod numer NHS 111 albo skontaktuj się z lekarzem (np. w przychodni lub ośrodku pomocy doraźnej). Jeżeli to niemożliwe, zabierz dziecko na oddział ratunkowy szpitala. Strona 1 z 1
Ospa wietrzna Łapie ją większość dzieci Ospa wietrzna to łagodna choroba, którą przechodzi większość dzieci. Objawy pojawiają się po 10 21 dniach od infekcji. Jeżeli masz pewność, że to ospa, nie musisz zabierać dziecka do lekarza, chyba że bardzo źle się czuje. Dzieci zazwyczaj przechodzą ospę wietrzną pomiędzy drugim a ósmym rokiem życia. Jest zaraźliwa od około dwóch dni przed pojawieniem się wysypki do pięciu dni po jej wystąpieniu. Wysypka najczęściej pojawia się na klatce piersiowej i plecach. Ty i Twoje dziecko powinniście trzymać się z dala od ludzi, aż wszystkie pęcherzyki w pełni pękną i wyschną, co następuje zazwyczaj pięć siedem dni po pojawieniu się pierwszego z nich. Jeżeli dziecko dobrze się czuje, może wychodzić na dwór, ale powinno unikać kontaktu z ludźmi. Po pęknięciu i wyschnięciu ostatniego pęcherzyka chore dziecko prawdopodobnie nikogo nie zarazi. Ospą można zarazić się od chorego drogą kropelkową przez ślinę, kichanie i kaszel. Lekarz mówi Po przejściu ospy wietrznej jej wirus zostaje w organizmie. W późniejszym życiu może powrócić w innej formie, znanej pod nazwą półpasiec. Ospą łatwo zarazić osobę, która jej nie przechodziła. Jeżeli Twoje dziecko ma ospę, trzymaj je z dala od innych. Jeżeli jesteś w ciąży, poproś o radę położną. Pielęgniarka środowiskowa mówi Ważne jest, żeby dziecku nie było gorąco rozgrzana skóra bardziej swędzi. Wypróbuj balsam kalaminowy (zwłaszcza w nocy), który zmniejsza swędzenie i zapobiega zdrapywaniu krostek, co może zostawić blizny. Raz Czy dziecko ma swędzącą wysypkę (wyglądającą jak pęcherzyki), głównie na klatce piersiowej i plecach? Dwa Ospa to powszechna choroba wieku dziecięcego, szczególnie poniżej ósmego roku życia. Trzy Do wyschnięcia pęcherzyków unikaj kontaktu z ludźmi. Strona 1 z 1
Zatwardzenie Problem łatwy do wyleczenia Zatwardzenia (zaparcia) to bardzo częsty problem u dzieci. U wielu z nich wypróżnienia raz na kilka dni są zupełnie normalne; pomimo to twarde, trudne do wydalenia kupki oraz załatwianie się raz na trzy dni lub rzadziej należy traktować jak zatwardzenie. Niemowlęta karmione piersią zazwyczaj załatwiają się częściej, zaś częstotliwość wypróżnień może być bardziej zróżnicowana niż u niemowląt karmionych butelką. Niemowlęta karmione piersią załatwiają się od 5 do 40 razy tygodniowo, podczas gdy dzieci karmione butelką od 5 do 28 razy. Zmiana rodzaju mleka modyfikowanego również może spowodować zatwardzenie. Zaparcia wywoływane są przez wiele czynników, nie powinny jednak pojawiać się u niemowląt i dzieci, których dieta jest zrównoważona. Zapytaj pielęgniarkę środowiskową, czy pomocny byłby środek przeczyszczający. Jeśli to nie rozwiąże problemu, porozmawiaj z lekarzem pierwszego kontaktu. W rzadkich przypadkach zaparcie u dzieci i niemowląt może mieć podłoże chorobowe, więc jeśli problem nie zniknie po paru dniach, trzeba zwrócić się do lekarza rodzinnego. Pielęgniarka środowiskowa mówi Żeby uniknąć zaparć, postaraj się zapewnić dziecku pełnowartościowe posiłki, zawierające dużo błonnika, który znajduje się między innymi w owocach, warzywach, fasoli i pełnoziarnistych płatkach śniadaniowych. Nie zaleca się nieprzetworzonych otrębów (składnik niektórych produktów żywnościowych), bowiem mogą one powodować wzdęcia i gazy (wiatry) oraz utrudnić przyswajanie mikroelementów. Podawaj dużo płynów. Jeżeli niemowlę karmione butelką dostanie zatwardzenia, spróbuj pomiędzy posiłkami podawać mu wodę (nigdy nie rozcieńczaj mleka modyfikowanego). Jeżeli problem nie zniknie, ponownie porozmawiaj z pielęgniarką środowiskową lub lekarzem pierwszego kontaktu. 1 Czy dieta mojego dziecka jest zrównoważona? 2 Jeżeli dziecko ma zaparcie, wypróżnianie się może sprawiać mu ból. 3 Zapytaj pielęgniarkę środowiskową lub farmaceutę, czy pomocny byłby środek przeczyszczający. Źródło: wytyczne NICE 2009, zatwardzenia u dzieci. Strona 1 z 1
Kaszel i przeziębienia Zazwyczaj nic poważnego Kiedy Twoje dziecko pójdzie do żłobka albo przedszkola, prawdopodobnie często będzie miało kaszel, katar lub przeziębienia. Ma to swoje dobre strony, gdyż pomaga w rozwoju naturalnego systemu odpornościowego. W większości przypadków przeziębienie nie ma poważniejszych konsekwencji i przechodzi bez leczenia. Można jednak pomóc dziecku w domu: Dawaj dziecku dużo napojów. Jeżeli źle się czuje, wypróbuj ibuprofen lub paracetamol w płynie (nie aspirynę). Chroń dziecko przed dymem papierosowym; niech nikt nie pali w domu ani w pobliżu dziecka i nie zbliża się do niego, jeśli niedawno palił. Zachowaj spokój dziecko poczuje się lepiej, kiedy je przytulisz. Porozmawiaj z farmaceutą, ale pamiętaj, że kaszel to sposób, w jaki organizm oczyszcza płuca. Jeżeli niemowlę ma mniej niż trzy miesiące albo coś szczególnie Cię martwi, skontaktuj się z lekarzem. Farmaceuta mówi Jeżeli dziecko odczuwa dyskomfort lub stres, można mu podać środki przeciwbólowe dostępne bez recepty. Pomocny bywa paracetamol w płynie. Uważnie przeczytaj etykietę i zawsze dokładnie przestrzegaj instrukcji na opakowaniu. Jeżeli nie masz pewności, czy lek jest odpowiedni dla dziecka, przed podaniem go skonsultuj się z farmaceutą. Sprawdź, jaką powinno dostać dawkę. Paracetamol paracetamol w płynie może pomóc w razie bólu i gorączki. Upewnij się, że dany produkt, dawka i stężenie są odpowiednie do wieku dziecka. Uważnie przeczytaj informacje na opakowaniu. Ibuprofen ibuprofen w płynie dla dzieci można podawać dzieciom powyżej 3 miesiąca życia, które ważą ponad 5 kg. Uważnie przeczytaj informacje na opakowaniu. Pamiętaj, że ibuprofen nie jest zalecany dla dzieci, u których rozpoznano astmę. Aspiryna nie należy podawać dzieciom. Źródło: Ministerstwo Zdrowia, Birth to Five 2009. Nie zarażaj: Złap! Zarazki łatwo się roznoszą. Zawsze noś przy sobie chusteczki i używaj ich, kaszląc i kichając. Wyrzuć! Zarazki mogą przeżyć na chusteczce wiele godzin. Jak najszybciej wyrzuć zużytą chusteczkę. Zabij! Zarazki z rąk mogą przedostać się na wszystko, czego dotykasz. Jak najszybciej umyj ręce. Strona 1 z 2
1 Moje dziecko ma kaszel, katar i lekką gorączkę oraz sprawia wrażenie chorego. 2 Czy niedawno poszło do przedszkola? Przeziębienia łapie się bardzo często. Warto zapytać farmaceutę o paracetamol w płynie i syrop na kaszel. 3 Jeżeli objawy utrzymują się ponad 72 godziny albo dziecko wykrztusza żółtą wydzielinę, może mieć infekcję. Skontaktuj się z lekarzem rodzinnym. Strona 2 z 2
Płacz Zrozum przyczyny, zachowaj spokój, poproś o pomoc Wszystkie niemowlęta płaczą, szczególnie w pierwszych tygodniach życia. Płacząc dają Ci znak, że czegoś potrzebują albo jest im niewygodnie. Może trzeba je przewinąć, nakarmić albo po prostu przytulić. Płacz niemowlęcia może być bardzo stresujący i frustrujący dla rodziców, szczególnie jeśli nie dosypiają po nocach. Najważniejsze jest zachowanie spokoju; nie wahaj się też prosić o pomoc. Bez względu na to, jak silne jest Twoje zmęczenie i frustracja, nigdy nie potrząsaj niemowlęciem. Porozmawiaj z kimś bliskim albo z pielęgniarką środowiskową. Jeżeli niemowlę, które jest szczęśliwe i zdrowe, zaczyna płakać nagle i często, przyczyną może być kolka. Kolka jest powszechnie spotykana i choć przykra dla dziecka, nie jest poważna i zazwyczaj ustępuje po kilku miesiącach. Najczęstszym objawem kolki jest stały płacz, zazwyczaj późnym popołudniem albo wieczorem. Do innych oznak należą zaróżowione policzki, podciąganie nóżek do piersi, zaciskanie piąstek, wiatry i problemy ze spaniem. Płacz (zwłaszcza podczas karmienia lub tuż po nim) może być spowodowany refluksem żołądkowo-przełykowym (zgagą). Niemowlę zazwyczaj z niego wyrasta. Jeżeli problem utrzymuje się, porozmawiaj z pielęgniarką środowiskową. Lekarz mówi Jeżeli płacz dziecka wydaje się inny niż zazwyczaj (np. ma bardzo wysoki ton lub przypomina kwilenie), skontaktuj się ze specjalistą. Czasem płacz może być objawem choroby. Zaufaj intuicji znasz swoje dziecko najlepiej. Infolinia Cry-sis Cry-sis oferuje wsparcie rodzinom niemowląt nadmiernie płaczących, niesypiających i wymagających. Zadzwoń pod numer 08451 228 669 lub odwiedź witrynę www.cry-sis.org.uk Pielęgniarka środowiskowa mówi Poznaj swoje dziecko. Spróbuj zrozumieć, czego mu potrzeba. Żeby ustalić, dlaczego niemowlę płacze, często trzeba rozważyć wszystkie możliwości. Przede wszystkim trzeba sprawdzić: Czy może mieć kolkę? Czy ma brudną pieluszkę? Czy jest głodne? Czy jest mu za gorąco? Czy jest mu za zimno? Czy płacze inaczej niż zwykle? Czy ząbkuje? Te powszechne problemy mogą być przyczyną płaczu dziecka. Strona 1 z 2
Raz Moje dziecko płacze więcej niż zwykle. Dwa Czy postępujesz zgodnie z radami pielęgniarki środowiskowej? Zastanów się, co dziecko próbuje Ci powiedzieć. Trzy Jeżeli żadna z powyższych wskazówek nie działa, porozmawiaj z pielęgniarką środowiskową albo z lekarzem rodzinnym, jeśli się martwisz. Strona 2 z 2
Problemy z uszami O uszy niemowlęcia trzeba dbać Niekiedy niemowlęta miewają problemy z uszami. Do ukończenia siedmiu lat większość dzieci wyrasta z infekcji uszu. Są one najczęściej wirusowe i przechodzą same, nie wymagając leczenia antybiotykiem. W pierwszych tygodniach życia niemowlęta są do pewnego stopnia uodpornione na infekcje szczególnie jeżeli są karmione piersią. U niemowląt i małych dzieci bakterie łatwo przenoszą się z nosa do uszu. Infekcje ucha bywają bolesne i dziecko może potrzebować częstego przytulania oraz środków przeciwbólowych, dostępnych w aptece. Gruczoły szyjne mogą być opuchnięte w ten sposób organizm walczy z infekcją. Dzieci mieszkające w domach, w których pali się papierosy (bierne palenie), lub mające dużo kontaktu z innymi dziećmi, częściej cierpią na infekcje uszu. Zachowaj ostrożność, czyszcząc uszy niemowlęcia. Delikatnie przemyj zewnętrzną część każdego ucha osobnym, czystym, wilgotnym gazikiem. Wskazówki pielęgniarki środowiskowej Uszy niemowlęcia trzeba czyścić bardzo ostrożnie. Nigdy nie wkładaj do ucha dziecka patyczków kosmetycznych. Kiedy dziecko ma gorączkę, z ucha może wyciekać woskowina. Delikatnie przemyj zewnętrzną część każdego ucha osobnym, czystym, wilgotnym gazikiem. Jakie są objawy infekcji ucha? Objawy to podwyższona temperatura, ogólna drażliwość, ból i dyskomfort. Niekiedy występuje ropna wydzielina, która może powodować uczucie zatkania ucha lub pogorszenie słuchu. Chociaż większość infekcji ucha przechodzi bez poważnych konsekwencji, słuch może być osłabiony przez krótki czas (dwa do trzech tygodni). 1 Dziecko jest rozgrzane, marudne, ma opuchnięte gruczoły, straciło apetyt i wydaje się przeziębione. 2 Twoje dziecko często ma kontakt z innymi dziećmi. Być może cierpi na infekcję ucha. 3 Idź do pielęgniarki lub lekarza rodzinnego, który zbada uszy dziecka, żeby ustalić przyczynę problemu. Powyższe informacje nie zastąpią specjalistycznego leczenia. Jeżeli się martwisz, zadzwoń pod numer NHS 111 albo skontaktuj się z pielęgniarką lub lekarzem. Strona 1 z 1
Powszechne choroby wieku dzieci cego Nottingham City Gorączka Częsty problem u małych dzieci Mówimy, że dziecko ma gorączkę, kiedy jego temperatura przekracza 38 C. Może też czuć się zmęczone, być blade, mieć słaby apetyt, być rozdrażnione, mieć ból głowy albo innych części ciała i ogólnie złe samopoczucie. Gorączka to naturalna reakcja organizmu na infekcję i często nie trzeba jej zbijać, o ile dziecko dużo pije i dobrze się czuje. Jeżeli dziecko mało pije, obniżenie temperatury może pomóc. Nie należy dopuścić do odwodnienia organizmu, ponieważ może to prowadzić do poważniejszych problemów. Można kierować się ogólną zasadą, że mocz powinien być jasnożółty ciemniejszy może świadczyć o tym, że dziecko powinno więcej pić. Gorączka to częsty problem u małych dzieci. Przyczyną jest zazwyczaj infekcja wirusowa, która przechodzi bez leczenia. Niekiedy jednak gorączka może być objawem poważniejszej choroby, jak ostre bakteryjne zakażenie krwi (sepsa), infekcja dróg moczowych, zapalenie płuc lub zapalenie opon mózgowych. Zawsze skonsultuj się ze specjalistą, jeśli gorączka wystąpi u dziecka wkrótce po operacji lub po powrocie z zagranicy. Lekarz mówi W domu można pomóc dziecku na kilka sposobów: Gorączkujące dziecko nie powinno być ani za lekko, ani za ciepło ubrane. Trzeba upewnić się, że jak najwięcej pije. Powinno przebywać w dobrze wentylowanym pomieszczeniu. Do 6. miesiąca życia: Zawsze należy skontaktować się z pielęgniarką, lekarzem lub pielęgniarką środowiskową, jeżeli niemowlę oprócz podwyższonej temperatury ma inne objawy choroby lub jeżeli jego temperatura przekracza 38 C. Starsze dzieci: Lekko podwyższona temperatura zazwyczaj nie stanowi powodu do zmartwień. Skontaktuj się z lekarzem rodzinnym, jeśli dziecko wydaje się chore albo od dawna ma wysoką temperaturę. Trzeba upewnić się, że jak najwięcej pije. Utrzymuj komfortową temperaturę w pokoju (18 C). Podawaj paracetamol w płynie w dawce zalecanej dla danego wieku. Bólu i gorączki u dzieci nie należy leczyć aspiryną. Informacji na temat leków udzielają farmaceuci w lokalnych aptekach. Strona 1 z 2
Powszechne choroby wieku dzieci cego Nottingham City 1 Moje dziecko jest rozgrzane i marudne. 2 Czy dostało paracetamol w płynie? Czy dużo pije? 3 Jeżeli temperatura nie spadnie poniżej 38 C, skontaktuj się z lekarzem rodzinnym. Źródło: Ministerstwo Zdrowia, Birth to Five 2009. Strona 2 z 2
Zdrowe początki Troska o zdrowie Wprowadzając zdrowe nawyki od pierwszych chwil życia dziecka, budujesz fundamenty zdrowej i szczęśliwej przyszłości. Karmienie piersią idealnie zaspokaja potrzeby rosnącego niemowlęcia. Na wczesnym etapie życia łatwo jest wykształcić zdrowe nawyki żywieniowe. Dzieci lubią jedzenie, do którego przywykły. Jeżeli w pierwszych latach życia dostaną do spróbowania dużo różnych zdrowych potraw, jest bardziej prawdopodobne, że dorastając, wybiorą zróżnicowaną i zdrową dietę. Unikaj podawania niemowlętom soli, cukru, miodu, orzechów, tłuszczów nasyconych, produktów niskotłuszczowych, surowych skorupiaków i jajek. Aktywność fizyczna angażuje mózg i mięśnie, dlatego odgrywa ważną rolę w rozwoju dziecka. W miarę jak dziecko rośnie, możesz mu pomagać, bawiąc się z nim, pokazując nowe ruchy i wprowadzając w otaczający je świat. Ćwiczenia fizyczne pozytywnie wpływają na wszystkie aspekty zdrowia fizycznego i psychicznego i pomagają uniknąć otyłości. Dla dobra swojego i dziecka nie pal. Pielęgniarka środowiskowa mówi Zapewnienie dziecku wystarczającej ilości witaminy D w pożywieniu może być trudne (naturalnie występuje ona tylko w nielicznych produktach, jak tłuste ryby i jajka). Ministerstwo Zdrowia zaleca podawanie wszystkim dzieciom w wieku 6 miesięcy 5 lat suplementu witamin A, C i D w kroplach. Pielęgniarki środowiskowe udzielają informacji o witaminach w kroplach. Sprawdź, czy przysługują Ci darmowe witaminy w kroplach, na stronie www.healthystart.nhs.uk Źródło: NHS Choices Pregnancy and Baby. Otyłość u dzieci Wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy z tego, jak niebezpieczna jest otyłość u dzieci, jednak dzięki poniższym wskazówkom można pozytywnie wpłynąć na ich zdrowie. 1. Mniej cukru Zastąpienie słodkich przekąsek i napojów takimi, które zawierają mniej cukru, może wiele zmienić. 2. Regularne posiłki Dzieci powinny dostawać posiłki o ustalonych porach, gdyż rozwijający się organizm dobrze reaguje na stały harmonogram. 3. Przekąski Wiele przekąsek zawiera niezdrowe składniki cukier, sól, tłuszcz i kalorie. Dlatego zwróć uwagę, czy dziecko nie je ich za dużo. 4. Rozmiar posiłków Ilość jedzenia powinna być dostosowana do wieku dziecka. 5. 5 dziennie 5 porcji owoców i warzyw każdego dnia. 6. Ruch Większość z nas zbyt dużo czasu spędza w pozycji siedzącej. Bądźcie aktywni razem. Zachęć dziecko do chodzenia, być może korzystając ze specjalnych szelek dla bezpieczeństwa. Źródło: Change4Life Ministerstwo Zdrowia 2009 (www.dh.gov.uk/obesity). Strona 1 z 2
1 Moje dziecko jest niejadkiem; boję się, że za mało jada. 2 O ile jest aktywne, przybiera na wadze i widać, że nie jest chore, to znaczy, że je wystarczająco dużo. 3 O ile dziecko je produkty z każdej z czterech grup pokarmowych (mleko i nabiał, produkty skrobiowe, owoce i warzywa, białko), to nie ma powodu do zmartwień. Źródło: NHS Choices Fussy Eaters/Ministerstwo Zdrowia. Strona 2 z 2
Zespół dłoni, stóp i ust Powszechna, łagodna choroba Zespół dłoni, stóp i ust, nazywany też chorobą bostońską, wywołuje grupa wirusów, które najczęściej atakują małe dzieci. Objawia się wysypką (pęcherzykami) na dłoniach i stopach oraz wrzodami po wewnętrznej stronie policzków i na języku. Chory może mieć ból gardła i wysoką gorączkę. Objawy utrzymują się przez 7 10 dni. Infekcja ma zazwyczaj łagodny przebieg, a dziecko całkowicie dochodzi do zdrowia. Wirus rozprzestrzenia się przez kaszel i kichanie. Znajduje się także w stolcu osoby zakażonej. Przebieg zakażenia bywa bezobjawowy, ale mimo to zakażone dziecko może być źródłem zakażenia dla innych. Zespołu dłoni, stóp i ust nie leczy się; jest to zazwyczaj choroba łagodna, która sama przechodzi. Jeżeli dziecko źle się czuje, można mu podać paracetamol (np. Calpol lub Disprol). Dzieciom poniżej 16 roku życia nie należy podawać aspiryny. Ani antybiotyki, ani kremy i maści na wysypkę nie są skuteczne. Dzieci zdrowieją bez nich tak samo szybko. Pielęgniarka środowiskowa mówi Dzieci nie powinny chodzić do szkoły, dopóki objawy nie miną i nie poczują się lepiej. Wirus znajduje się w kale, dlatego trzeba zwracać szczególną uwagę na mycie rąk po skorzystaniu z toalety. Kiedy obecne są pęcherzyki, zarażona osoba nie powinna używać tych samych ręczników co inni. Ubrania, pościel i ręczniki zabrudzone odchodami trzeba prać w pralce osobno, w wysokiej temperaturze. 1 Dziecko ma pęcherzyki na dłoniach i stopach oraz wrzody wewnątrz policzków i na języku. 2 Choroby bostońskiej się nie leczy. Nie pomagają na nią ani antybiotyki, ani kremy i maści. 3 Infekcja ma zazwyczaj łagodny przebieg, a dziecko całkowicie dochodzi do zdrowia. Jeżeli nadal się martwisz, skontaktuj się z pielęgniarką środowiskową albo lekarzem rodzinnym. Strona 1 z 1
Szczepienia Chroń dziecko teraz i w przyszłości Szczepienia są zazwyczaj podawane w zastrzyku. W Wielkiej Brytanii dzieci są szczepione na wiele różnych chorób w ramach programu Zdrowe Dziecko. Informację o szczepieniach można uzyskać od lekarza rodzinnego albo pielęgniarki środowiskowej. Szczepienia zapisywane są w przechowywanej przez rodziców książeczce zdrowia dziecka ( czerwona książeczka ), zawierającej informacje o zdrowiu dziecka. Większość szczepień ma miejsce w pierwszych pięciu latach życia. Ważne jest szczepienie dzieci w określonym wieku, żeby do minimum ograniczyć ryzyko zachorowania. To normalne, że rodzice martwią się szczepieniami, dlatego bez wahania proś pielęgniarkę środowiskową lub lekarza o radę to ich praca! Szczepienia dzieci są bezpłatne i zazwyczaj odbywają się w przychodni. Niektóre szczepienia trzeba powtarzać, żeby dziecko nie utraciło ochrony. Są to tak zwane szczepienia przypominające ; nie zapomnij o nich. Szczepienie przeciw krztuścowi zaleca się wszystkim kobietom pomiędzy 28 a 38 tygodniem ciąży. Powinno zostać zaoferowane podczas rutynowej wizyty prenatalnej. Lekarz mówi Szczepienia chronią dzieci przed chorobami, które bywają bardzo poważne, a czasem nawet śmiertelne. Warto jest troszkę pocierpieć dla ochrony, którą dają szczepienia. Jeżeli nie masz pewności, czy szczepienia są bezpieczne, porozmawiaj o nich z lekarzem rodzinnym. Możliwe są lekkie skutki uboczne. Pielęgniarka środowiskowa mówi Przechowuj książeczkę zdrowia Twojego dziecka w bezpiecznym miejscu. Jest to jedyny pełny zapis szczepień wieku dziecięcego i często przydaje się w późniejszym życiu. Aktualnych informacji o przyszłych szczepieniach udzielają pielęgniarki środowiskowe. Kiedy szczepić Przeciw jakiej chorobie Dwa miesiące Błonica, tężec, krztusiec, choroba Heinego-Medina (polio), zakażenie bakteriami Haemophilus influenzae type b (Hib) Pneumokoki Rotawirusy (dawka przypominająca w wieku trzech miesięcy) Trzy miesiące Błonica, tężec, krztusiec, polio i Hib Meningokoki grupy C (MenC) Cztery miesiące Błonica, tężec, krztusiec, polio i Hib Pneumokoki Strona 1 z 2
12 13 miesięcy (w przeciągu miesiąca po pierwszych urodzinach) Trzy lata i cztery miesiące (lub wkrótce potem) Hib/MenC Pneumokoki Odra, świnka i różyczka Błonica, tężec, krztusiec i polio Odra, świnka i różyczka Źródło: NHS Immunisation Information. Raz Pierwsze szczepienia mają miejsce w wieku dwóch miesięcy, kiedy zaczyna się obniżać naturalna odporność niemowlęcia na choroby. Dwa Pielęgniarka środowiskowa powie Ci, kiedy odbywają się lokalne sesje szczepień. Trzy Szczepienia chronią nie tylko w dzieciństwie, ale przez całe życie. Strona 2 z 2
Lekarstwa i zatrucia Jak chronić dzieci Każdego tygodnia około 500 dzieci poniżej piątego roku życia trafia do szpitali z podejrzeniem połknięcia jakiejś trującej substancji. W większości chodzi o zatrucie lekarstwami, środkami czystości lub kosmetykami. Najbardziej powszechne jest zatrucie lekami. Przechowuj lekarstwa dziecka, np. Calpol, wysoko i poza jego zasięgiem. Wszystkie trujące substancje w tym wszystkie lekarstwa i tabletki, środki czystości i produkty ogrodnicze trzymaj w miejscu niedostępnym dla dziecka, najlepiej w szafce zamykanej na klucz. Używaj pojemników z pokrywką utrudniającą otwarcie przez dzieci, ale pamiętaj, że już w wieku trzech lat wiele z nich potrafi poradzić sobie z takim zamknięciem. Wszystkie niebezpieczne substancje chemiczne przechowuj w oryginalnych pojemnikach nie przelewaj na przykład płynu chwastobójczego do butelki po napojach, gdyż dziecko może uznać, że jest to coś bezpiecznego do picia. Zniechęcaj dzieci do jedzenia roślin i grzybów w naturze niektóre są bardzo trujące, nawet śmiertelnie. Nie kupuj roślin o trujących liściach i owocach. Pielęgniarka środowiskowa mówi Zachowaj szczególną ostrożność, przyjmując gości lub idąc do kogoś z wizytą. Jeżeli Twoi przyjaciele i krewni nie mają małych dzieci, może im nie przyjść do głowy, żeby pewne rzeczy trzymać w trudno dostępnym miejscu. Nie spuszczaj dzieci z oka i grzecznie poproś gości, żeby rzeczy takie jak alkohol i papierosy trzymali poza ich zasięgiem. Przechowywanie lekarstw Przechowuj lekarstwa poza zasięgiem rączek i wzroku małych dzieci. Włóż je do szafki zawieszonej wysoko, zabezpieczonej blokadą lub zamykanej na klucz, albo nawet do zamykanej na kluczyk walizki. Nie trzymaj leków: 1 Na szafce przy łóżku dziecko może niepostrzeżenie wejść do Twojej sypialni. W torebce to właśnie tam maluchy najczęściej znajdują tabletki. Jeżeli lekarstwo musi być przechowywane w lodówce, postaw je w jak najwyższym i najmniej widocznym miejscu. Myślisz, że dziecko połknęło szkodliwe lekarstwo lub środek chemiczny. 2 Jadąc do szpitala zabierz ze sobą butelkę lub opakowanie. 3 Natychmiast skontaktuj się z farmaceutą, lekarzem rodzinnym, jedź do szpitala albo zadzwoń pod numer NHS 111. Strona 1 z 2
Powyższe informacje nie zastąpią specjalistycznego leczenia. Jeżeli nadal się martwisz, skontaktuj się z pielęgniarką środowiskową, lekarzem rodzinnym, zadzwoń pod numer NHS 111 albo jedź do szpitala na oddział ratunkowy. Strona 2 z 2
Zapalenie opon mózgowych Rzadko spotykane, ale poważne i zaraźliwe Najbardziej narażone są niemowlęta i małe dzieci, które nie są w stanie łatwo zwalczyć infekcji, gdyż ich system odpornościowy nie jest jeszcze w pełni wykształcony. Nie są w stanie opisać, jak się czują, a ich stan może się pogorszyć w bardzo szybkim tempie. Często sprawdzaj, jak się czują. Podczas zapalenia opon mózgowych dochodzi do obrzęku wokół mózgu. Jest to bardzo poważna choroba zakaźna, ale jeżeli leczenie rozpocznie się wcześnie, większość dzieci w pełni dochodzi do zdrowia. Każde podejrzenie zapalenia opon mózgowych trzeba traktować jak nagły wypadek. Wczesne objawy mogą przypominać przeziębienie albo grypę. Zapalenie opon mózgowych może postępować bardzo szybko, więc nie przegap jego oznak. Dziecko może mieć grupkę czerwonych albo fioletowych krostek. Przeprowadź test szklanki. Wysypkę trudniej jest zauważyć na ciemnej skórze, więc szukaj jej na całym ciele dziecka, ponieważ może zacząć się w dowolnym miejscu (zacznij od najjaśniejszych obszarów). Jednak wysypka nie zawsze jest obecna zwracaj uwagę na wszystkie oznaki/objawy. Połączenie gorączki i jednego z objawów wymienionych w ramce Lekarz mówi należy traktować nadzwyczaj poważnie. Nie wszystkie dzieci mają wszystkie wymienione objawy. Lekarz mówi W razie wystąpienia któregoś z poniższych objawów skontaktuj się z pielęgniarką albo lekarzem rodzinnym. Gorączka, zimne dłonie i stopy. Przelewa się przez ręce, nie reaguje. Senne, trudne do obudzenia. Wysypka. Przeprowadź test szklanki. Szybki oddech lub stękanie. Marudne, nie chce być dotykane. Nietypowy płacz lub jęczenie. Strona 1 z 3
Test szklanki Test szklanki to przydatny sposób wykrywania zapalenia opon mózgowych. Jeżeli Twoje dziecko ma grupkę czerwonych lub fioletowych krostek, mocno przyciśnij w tym miejscu przezroczystą szklankę. Natychmiast zabierz dziecko na oddział ratunkowy szpitala W tym przykładzie wysypkę nadal widać przez szklankę. Natychmiast skontaktuj się z lekarzem (np. w przychodni, poradni ambulatoryjnej lub ośrodku pomocy doraźnej). Jeżeli to niemożliwe, zabierz dziecko na oddział ratunkowy szpitala. W tym przykładzie wysypka pod szklanką praktycznie zniknęła. Prawdopodobnie nie jest to zapalenie opon, ale jeżeli nadal się martwisz, zadzwoń pod numer 111 albo skontaktuj się z lekarzem rodzinnym. Strona 2 z 3
Powszechne choroby wieku dzieci cego Nottingham City Więcej informacji: www.meningitis-trust.org 1 Moje dziecko ma niektóre objawy zapalenia opon mózgowych. 2 Przeprowadź test szklanki. 3 Każde podejrzenie zapalenia opon mózgowych traktuj jak nagły wypadek. Jeżeli wysypka nie znika pod naciskiem, zadzwoń pod numer 999 albo jedź na oddział ratunkowy szpitala. Strona 3 z 3
Pieluszkowe zapalenie skóry Powszechny problem, łatwy do wyleczenia Pieluszkowe zapalenie skóry jest bardzo powszechne i dotyka wielu niemowląt. Zazwyczaj przyczyną jest kontakt skóry dziecka z moczem i kałem, które zbierają się w pieluszce. Zapalenie pieluszkowe powoduje podrażnienie skóry niemowlęcia. Dotknięty nim obszar może być pokryty czerwonymi kropkami lub plamami. Konieczna może być częstsza zmiana pieluszek. W większości przypadków do wyleczenia pieluszkowego zapalenia skóry wystarczy utrzymywanie skóry w czystości i smarowanie jej kremem kupionym w aptece. Nieznaczna wysypka zazwyczaj nie przysparza niemowlęciu zbyt wielkiego dyskomfortu. Sucha skóra Skóra niemowlęcia jest cienka i wymaga szczególnej opieki. Sucha, łuszcząca się skóra, przebarwienia, plamy i lekkie wysypki są u noworodków normalne i z czasem same przechodzą. Jeżeli niemowlę wydaje się zdrowe, ale ma wysypkę, która Cię niepokoi, skontaktuj się z pielęgniarką środowiskową. Farmaceuta mówi Wstąp do apteki, żeby porozmawiać o kremach dostępnych bez recepty. Istnieją dwa rodzaje kremów na odparzenia pieluszkowe. Jeden to krem ochronny, nie dopuszczający moczu do skóry dziecka. Drugi to krem leczniczy, który łagodzi podrażnienia, ale powinien być stosowany jedynie za radą specjalisty. Wskazówki pielęgniarki środowiskowej dotyczące pieluszkowego zapalenia skóry Rozbierz niemowlę, zdejmij mu pieluszkę i połóż je w ciepłym, bezpiecznym miejscu, żeby skóra miała kontakt z powietrzem. Używaj kremu ochronnego (patrz ramka Farmaceuta mówi ). Pamiętaj, żeby pieluszkę często sprawdzać i zmieniać. Wskazówki pielęgniarki środowiskowej dotyczące ciemieniuchy Objawia się ona żółtawymi, tłustymi, łuszczącymi się plamami na skórze głowy i zazwyczaj pojawia w pierwszych trzech miesiącach życia. Może wyglądać jak intensywny łupież i zazwyczaj znika, nie przysparzając dziecku dyskomfortu. Codziennie delikatnie myj główkę niemowlęcia ciepłą wodą. Posmaruj główkę niewielką ilością naturalnego oleju (np. oleju roślinnego) i pozostaw przez 15 minut, po czym zmyj ciepłą wodą. Ważne jest, żeby nie zrywać łusek, gdyż może to wywołać zakażenie. Strona 1 z 2
1 Skóra wokół pieluszki jest czerwona i podrażniona. Niemowlę odczuwa dyskomfort i często płacze. 2 Czy dziecko od dawna ma brudną pieluszkę? Czy postępujesz zgodnie z poradami pielęgniarki środowiskowej albo farmaceuty? 3 Często przewijaj niemowlę. Porozmawiaj z pielęgniarką środowiskową, a jeśli to nie rozwieje Twoich obaw, z lekarzem pierwszego kontaktu. Strona 2 z 2
Wysypki i sucha skóra Skóra niemowlęcia wymaga szczególnej opieki Skóra niemowlęcia jest cienka i wymaga szczególnej opieki. Sucha, łuszcząca się skóra, przebarwienia, plamy i lekkie wysypki są u noworodków normalne i z czasem same przechodzą. Jeżeli niemowlę wydaje się zdrowe, ale ma wysypkę, która Cię niepokoi, skontaktuj się z położną lub z pielęgniarką środowiskową. U niemowląt powszechne są również potówki. Są to maleńkie, czerwone krostki na głowie i szyi, nie stanowiące powodu do zmartwień. Staraj się, żeby dziecku było ciepło, ale nie zbyt gorąco, i ubieraj je w ubranka z naturalnej bawełny, pozbawione elementów mogących podrażniać skórę. Niemowlę może też mieć ciemieniuchę. Objawia się ona żółtawymi, tłustymi, łuszczącymi się plamami na skórze głowy i zazwyczaj pojawia w pierwszych trzech miesiącach życia. Może wyglądać jak intensywny łupież i jest nieszkodliwa; nie jest nieprzyjemna dla dziecka i zazwyczaj znika przed ukończeniem dwóch lat. Lekarz mówi Jeżeli Twoje dziecko ma wysypkę, która nie znika po przyciśnięciu do niej szklanki, natychmiast zabierz je na oddział ratunkowy szpitala. Może to być objaw zapalenia opon mózgowych i wymaga pomocy lekarskiej, nawet jeśli dziecko wydaje się zdrowe. Natychmiast skontaktuj się ze specjalistą, jeśli niemowlę ma wysypkę oraz wysoką temperaturę lub wymioty (patrz Zapalenie opon mózgowych ). Pielęgniarka środowiskowa mówi Skóra niemowlęcia jest delikatniejsza niż nasza. Staraj się stosować na jego skórze jak najmniej kosmetyków i nigdy nie pozostawiaj niemowlęcia na słońcu. Ciemieniucha nie wymaga leczenia, chociaż łagodne mycie włosów i skóry głowy dziecka może zapobiec gromadzeniu się łusek. Posmaruj główkę niemowlęcia niewielką ilością czystego, naturalnego oleju np. oleju roślinnego i pozostaw przez co najmniej 15 minut, po czym zmyj. Raz Skóra niemowlęcia łuszczy się i jest sucha. Dwa Noworodki często mają suchą skórę, ponieważ jest ona 15 razy cieńsza niż skóra dorosłych. Trzy Unikaj mydła i innych kosmetyków na skórze dziecka. Myj je czystą wodą. Powyższe informacje nie zastąpią specjalistycznego leczenia. Jeżeli się martwisz, zadzwoń pod numer NHS 111 albo skontaktuj się z lekarzem rodzinnym. Strona 1 z 1
Bezpieczny sen Ograniczanie ryzyka śmierci łóżeczkowej Przez pierwsze sześć miesięcy najbezpieczniejszym miejscem do spania jest dla niemowlęcia łóżeczko w Twojej sypialni. W łóżeczku powinien być porządek. Nie należy używać plastikowych prześcieradełek. Żeby niemowlę się nie przegrzało, temperatura w pokoju powinna wynosić 16 20 C. Przez pierwszy rok życia nie powinno mieć kołderki ani poduszeczki; nie należy też nigdy ogrzewać go termoforem ani kocem elektrycznym. Niemowlę trzeba zawsze układać w pozycji stópki w nogach ze stopami w nogach łóżeczka, żeby nie mogło przesunąć się pod kocykiem w dół. Niemowlę trzeba zawsze układać do snu na wznak, chyba że lekarz zaleci inaczej. Nie należy dopuścić, żeby zasypiało podparte poduszką, na kanapie albo fotelu, ani pozwolić, aby ktoś zasnął, trzymając dziecko w ramionach. Pamiętaj Twój dom powinien być miejscem wolnym od dymu papierosowego. O dodatkowe informacje lub pomoc można poprosić pielęgniarkę środowiskową lub lekarza, albo skontaktować się z Lullaby Trust (dawniej FSID) 0808 802 6869 www.lullabytrust.org.uk Pielęgniarka środowiskowa mówi Przez pierwsze sześć miesięcy życia dziecka najbezpieczniejszym miejscem do spania jest dla niego łóżeczko w Twojej sypialni. Jeśli zdecydujesz się wziąć dziecko ze sobą do łóżka, pamiętaj, żeby nie zażywać narkotyków, alkoholu ani żadnych leków o działaniu nasennym (dotyczy to również Twojego partnera lub partnerki). Otyłość może zwiększać zagrożenie. Pamiętaj też, że ryzyko jest większe, jeśli Ty lub Twój partner jesteście palaczami. Śpiąc koło Ciebie, niemowlęciu będzie cieplej, więc kiedy zaśnie, może się przegrzać. Zabieranie dziecka ze sobą do łóżka zawsze wiąże się z pewnym ryzykiem. Spłaszczenie główki Spłaszczenie główki może nastąpić jeszcze w łonie matki albo już po porodzie, jeżeli noworodek sypia, odpoczywa i bawi się zawsze w jednej pozycji. Wiele niemowląt w wieku kilku miesięcy ma płaską główkę, najczęściej dlatego, że śpią na plecach. Kiedy tył albo bok główki przez długi czas jest przyciśnięty do twardego materaca, miękkie kości czaszki w końcu ulegają spłaszczeniu. Spłaszczenie często samo przechodzi z czasem i nie warto się nim martwić. Wskazówki ułatwiające zasypianie Jak najwcześniej wprowadź stały wieczorny rytuał. Stwórz dziecku ciche, spokojne miejsce do spania. Nie zostawiaj włączonego telewizora. Ogranicz stymulację w razie potrzeby usuń z łóżeczka zabawki, które zamiast stanowić sygnał do spania, rozbudzają dziecko. Przeczytaj dziecku książeczkę. Upewnij się, że w pokoju dziecka nie jest za gorąco ani za zimno (zalecana temperatura to 16 20 C, czyli 61 68 F). Strona 1 z 2