L.p. Par. Instytucja zgłaszająca Uwaga Uzasadnienie uwagi Stanowisko MNiSW

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie szkoleń, praktyk i staży dla osób sprawujących opiekę nad zwierzętami utrzymywanymi w ośrodku, odpowiedzialnych za planowanie procedur i doświadczeń oraz za ich przeprowadzenie, wykonujących procedury, uczestniczących w wykonywaniu procedur, uśmiercających zwierzęta wykorzystywane w procedurach oraz odpowiedzialnych za nadzór nad osobami sprawującymi opiekę nad zwierzętami utrzymywanymi w ośrodku i ich dobrostanem L.p. Par. Instytucja zgłaszająca Uwaga Uzasadnienie uwagi Stanowisko MNiSW 1 1 KRASP 2 1 KRASP Rozporządzenie nie określa kto powinien poddać się szkoleniom, praktykom i stażom wymienionym w 1. Od dnia wejścia ustawy w życie czas na realizację szkolenia (dla wszystkich osób pracujących ze zwierzętami doświadczalnymi) powinien wynosić co najmniej 2 lata. Personel w tym okresie nadal mógłby bez konsekwencji prawnych wykonywać doświadczenia i sprawować opiekę nad zwierzętami. Brak dostatecznej liczby ośrodków prowadzących szkolenia dla osób sprawujących opiekę i wykonujących doświadczenia na zwierzętach laboratoryjnych. Rozporządzenie wskazuje osoby zatrudnione u hodowcy, dostawcy lub użytkownika, które muszą odbyć stosowne szkolenia, praktyki i staże przed pełnieniem określonych funkcji w ośrodku tj. osoby sprawujące opiekę nad zwierzętami utrzymywanymi w ośrodku, osoby odpowiedzialne za planowanie procedur i doświadczeń oraz za ich przeprowadzanie, osoby uczestniczące w wykonywaniu procedur, osoby wykonujące czynności techniczne związane z obsługą zwierząt, odpowiedzialne za uśmiercanie zwierząt oraz osoby nadzorujące. Ustawa o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych nie przewiduje okresu przejściowego dla personelu zatrudnionego w ośrodku hodowcy, dostawcy oraz użytkownika. Zgodnie z art. 78 ustawy doświadczenia, na które została wydana zgoda przed dniem wejścia w życie ustawy przeprowadza się na podstawie dotychczasowych przepisów (ustawy z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na

3 1 pkt 1 KRASP 4 1 pkt 1 KRASP 5 1 pkt 1 KRASP Osoba zatrudniana w ośrodku prowadzącym doświadczenia na zwierzętach przed rozpoczęciem pracy powinna przejść obowiązkowe szkolenia w zależności od zajmowanego przez nią stanowiska. Szkolenia powinny odbywać się okresowo uwzględniając zmieniające się przepisy dotyczące zwierząt laboratoryjnych. Szkolenia powinny być finansowane centralnie. Potrzebne uregulowanie prawne oceny/selekcji kompetencji osób zaangażowanych w badania wykorzystujące zwierzęta jest b. istotne dla dalszego rozwoju ochrony W jednostce odpowiedzialnej za prowadzenie obowiązkowych szkoleń dla osób sprawujących opiekę i wykonujących doświadczenia na zwierzętach powinny być zatrudnione osoby z danego ośrodka, które posiadają Dbałość o jak najlepsze kwalifikacje osób zajmujących się tą tematyką. Skuteczność ochrony zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych uzależniona jest od wysokich kompetencji osób, które są zaangażowane w cały proces, w tym w sprawowanie opieki nad zwierzętami. Niezbędne jest zatem prawne określenie wymogów, jakie powinny spełniać te osoby. Szkoleniowiec powinien być zatrudniony na pełnym etacie w jednostce odpowiedzialnej za prowadzenie obowiązkowych szkoleń. W przypadku braku możliwości zwierzętach) nie dłużej jednak niż do dnia 1 stycznia 2018 r. Zezwolenia indywidualne będą ważne w zakresie tych doświadczeń. Ustawa wymaga, by wszystkie kategorie osób, o których mowa w art. 20, 21 i 24 odbyły obowiązkowe szkolenia. Zakres szkoleń proponowany w rozporządzeniu dostosowuje wymogi szkoleń do zmienionych przepisów dotyczących zwierząt laboratoryjnych. W przypadku ewentualnej kolejnej zmiany przepisów, jeśli zaistnieje taka potrzeba, regulacje dotyczące szkoleń zostaną stosownie zmienione. Uwaga w zakresie centralnego finansowania kosztów odrzucona. Co do zasady, koszty ponosi podmiot kierujący na szkolenie. Rozwiązanie zostało przesądzone na poziomie ustawy rozporządzenie nie dotyczy tej kwestii. Formalne kompetencje są określone w art. 20, 21 i 24 ustawy. Hodowca, dostawca lub użytkownik odpowiedzialny jest za weryfikację kompetencji personelu zatrudnionego w ośrodku. Przepisy ustawy (art. 24) wymagają, by w ośrodku była osoba odpowiedzialna za organizację szkoleń, której rolą jest między innymi wybór odpowiedniej do potrzeb oferty szkoleń. Nie jest

6 1 pkt 1 KRASP 7 1 pkt 1 Lokalna Komisja Etyczna w Łodzi staż i kwalifikacje pozwalające na przeszkolenie teoretyczne i praktyczne nowo zatrudnionych pracowników. W przypadku konieczności odbycia szkolenia poza miejscem zatrudnienia koszt szkolenia powinno pokrywać Ministerstwo. Kto ponosi odpowiedzialność za prowadzenie szkoleń? Kto zatwierdza programy szkoleń? Czy szkolenie teoretyczne może być eksternistyczne lub typu e-learning? Jakie będą zasady wynagradzania osób odpowiedzialnych za szkolenie? Wprowadzenie rozporządzenia w życie z dniem 27 maja 2015 r. przy tak wielu niejasnościach spowoduje zablokowanie realizacji projektów badawczych większości wykonawcom. Obowiązek zdobycia odpowiednich zezwoleń powinien być znacznie przesunięty w czasie. Zakres szkoleń zwłaszcza teoretycznych (25 godzin zał. 1 lub 17 godzin zał. 2) jest nadmiernie rozbudowany. Osoby ubiegające się o uzyskanie zezwoleń na wykonywanie badań na zwierzętach powinny móc skorzystać z odpowiednich materiałów szkoleniowych zaakceptowanych przez stworzenia odrębnej jednostki szkoleniowej szkolenia osób nieposiadających odpowiednich kwalifikacji do pracy ze zwierzętami mogłyby przeprowadzać osoby wcześniej przeszkolone z udokumentowanym stażem pracy. Trudności w pozyskaniu środków na szkolenia; wysokie koszty szkolenia, noclegu, dojazdu. uzasadnione, by oprócz osoby odpowiedzialnej za organizację szkoleń ośrodek zatrudniał osobę przeprowadzającą szkolenia. Podstawowe zakresy programów szkoleń określa rozporządzenie. Szkolenia w ośrodku mogą mieć charakter wewnętrzny i może je prowadzić dowolny pracownik, który dysponuje wiedzą i doświadczeniem umożliwiającymi ich przeprowadzenie. Uwaga odrzucona. Ustawa nie przewiduje możliwości finansowania szkoleń przez MNiSW. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych hodowca, dostawca lub użytkownik wyznaczają w swoich ośrodkach osoby odpowiedzialne za organizację szkoleń dla osób wymienionych w art. 20 i 21. Podstawowe zakresy programów szkoleń określa rozporządzenie. W przypadku zaistnienia takiej potrzeby program szkolenia może być odpowiednio zmodyfikowany. Odnośnie możliwości szkolenia eksternistycznego lub typu e-learning (w części teoretycznej szkolenia) nie ma przeszkód, aby organizujący szkolenie przedstawił zapotrzebowanie na taką formę szkolenia. Co do zasady, koszty ponosi podmiot kierujący na szkolenie. Rozwiązanie zostało przesądzone na poziomie ustawy rozporządzenie nie dotyczy tej kwestii.

8 1 Krajowa Izba Lekarsko- Weterynaryjna komisję etyczną. Zapoznawanie się z materiałami teoretycznymi może mieć charakter samokształcenia. W wypadku szkoleń zorganizowanych, zarówno teoretycznych, jak i praktycznych, należy przewidzieć wynagrodzenie dla osób je prowadzących. To są dodatkowe obowiązki. Rozporządzenie określa jedynie zakres szkoleń i wzory dokumentów. Nie ma w nim określenia osób prawnych lub fizycznych, które mogą prowadzić wspomniane szkolenia. Tym samym rozporządzenie nie wymienia, kto może stosowne zaświadczenia podpisywać. Nieokreślenie osób prawnych lub fizycznych mogących prowadzić szkolenia w zakresie określonym w rozporządzanie spowoduje, że szkolenia będą mogły prowadzić praktycznie wszystkie podmioty lub osoby fizyczne wyrażające ochotę na prowadzenie takich szkoleń. Brak ograniczeń do instytucji, w szczególności zaś do osób przygotowanych merytorycznie i mających odpowiednie doświadczenie (merytoryczne i dydaktyczne) wydaje się nieporozumieniem. Tymczasem w kraju są lek. wet. specjaliści w dziedzinie Użytkowania i patologii zwierząt doświadczalnych, którzy zostali przeszkoleni w ramach programu 249 h przez 2 lata i zdali państwowy egzamin. Program na str. int. http://www.piwet.pulawy.pl/kslw/?page=06 i w tym rozporządzeniu powinni być wymienieni jako osoby mogące szkolić i jednocześnie powinni być zwolnieni z obowiązku szkoleń narzucanym tym aktem Forma szkolenia jest dowolna. Istotne jest to, aby szkolenie realizowało program określony w rozporządzeniu. Uwaga odrzucona. Rozporządzenie nie określa, kto może prowadzić szkolenia, ponieważ intencją jest aby mógł je prowadzić każdy, kto dysponuje odpowiednią wiedzą i doświadczeniem także inny pracownik zatrudniony w ośrodku. Wzór załącznika nr 7 (zaświadczenie o ukończeniu szkolenia) przewiduje podpis osoby odpowiedzialnej za przeprowadzenie szkolenia oraz pieczęć i podpis kierownika jednostki prowadzącej szkolenie.

9 1 i 2 Lokalna Komisja Etyczna w Łodzi Czy indywidualne zezwolenia będą obowiązywały zgodnie z terminem ich ważności, czy też osoby je posiadające i będące w trakcie realizacji projektu będą musiały odbyć szkolenia? Kto jest/będzie uprawniony do prowadzenia takich szkoleń, od kiedy i gdzie (lokalnie czy centralnie) będą się odbywały, skąd środki na nie. normatywnym na osoby przeprowadzające doświadczenia na zwierzętach. Zakres godzinowy tych szkoleń jest bardzo wysoki; czy jest taka potrzeba aby osoby od lat pracujące eksperymentalnie odbywały szkolenia, a na pewno nie w takim/podobnym zakresie jak osoby rozpoczynające pracę. Zgodnie z art. 78 ustawy doświadczenia, na które została wydana zgoda przed dniem wejścia w życie ustawy przeprowadza się na podstawie dotychczasowych przepisów (ustawy z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach) nie dłużej jednak niż do dnia 1 stycznia 2018 r. Zezwolenia indywidualne będą ważne w zakresie tych doświadczeń. Przepisy ustawy (art. 24) wymagają, by w ośrodku była osoba odpowiedzialna za organizację szkoleń, której rolą jest między innymi wybór odpowiedniej do potrzeb oferty szkoleń. Szkolenia będzie mógł prowadzić każdy, kto dysponuje odpowiednią wiedzą i doświadczeniem także inny pracownik zatrudniony w ośrodku. Co do zasady, koszty ponosi podmiot kierujący na szkolenie. Rozwiązanie zostało przesądzone na poziomie ustawy rozporządzenie nie dotyczy tej kwestii. 10 2 II Lokalna Komisja Etyczna w Lublinie Brak precyzyjnych zapisów dotyczących zasad realizacji szkoleń, m.in. kompetencji i zasad powoływania prowadzących szkolenia. Proponuje się doprecyzowanie zasad realizacji szkoleń oraz uszczegółowienie kompetencji powoływania szkolących. Zgodnie z delegacją ustawową projektowane rozporządzenie określa zakres programów szkoleń, którym mają być poddane wszystkie kategorie osób określone w art. 20, 21 i 24 ustawy. Zadaniem osoby odpowiedzialnej za organizację szkoleń w ośrodku jest między innymi wybór odpowiedniej do

11 12 2 KRASP 2 III Lokalna Komisja Etyczna w Warszawie W pkt. 1-3 odesłanie do programów skróconych szkoleń (np. zał. 1a, 2a, 3a) dla osób wykonujących procedury o niskim stopniu inwazyjności (1-2) i do rozbudowanych programów szkoleń (np. Programy szkoleń dla osób odpowiedzialnych za planowanie i przeprowadzenie procedur o niskim stopniu inwazyjności (1-2) powinny być skrócone w stosunku do szkoleń dla osób które wykonują procedury o inwazyjności (3-X), oraz powinny uwzględniać grupy taksonomiczne zwierząt (np. płazy, gdy, ptaki, ssaki), na jakich będą prowadzone doświadczenia. Wymóg udziału w nadmiernie rozbudowanych szkoleniach w stosunku do zakresu prowadzonych doświadczeń oraz nieadekwatnych do obiektu doświadczeń będzie: zał. 1b, 2b, 3b) dla osób które wykonują 1. - zwiększał biurokratyzację i procedury o wysokiej inwazyjności (3- X). Brak okresu przejściowego. Nie jest wyjaśnione, czy uprawnienia, które były nabyte dotychczas są ważne. wydłużał czas na zaplanowanie i wykonanie prostych i mało inwazyjnych doświadczeń, 2. - zwiększał obciążenie czasowe osób uczestniczących w doświadczeniu czas szkolenia jest większy niż czas przetrzymywania zwierząt czy wykonania całego doświadczenia, 3. - w przypadku prostych i mało inwazyjnych badań, 4. generował koszty uczestnictwa w szkoleniach nieadekwatnych do prowadzonych doświadczeń. Uwaga dotyczy szczególnie grupy osób planujących doświadczenia. W dniu wejścia w życie rozporządzeń nie będzie w Polsce potrzeb oferty szkoleń. Uwaga odrzucona. Zgodnie z przepisami artykułów 23 i 24 dyrektywy 2010/63/UE państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić, aby personel zatrudniony u hodowców, dostawców oraz użytkowników był odpowiednio wykształcony, wyszkolony i kompetentny przed podjęciem którejkolwiek z funkcji polegających na wykonywaniu procedur, planowaniu procedur i doświadczeń, opiece nad zwierzętami czy uśmiercaniu zwierząt. W motywie 28 dyrektywy podkreśla się również, że dobrostan zwierząt wykorzystywanych w procedurach w dużym stopniu zależy od jakości i kwalifikacji zawodowych personelu. W związku z powyższym, wymagania dotyczące szkoleń powinny zapewnić uzyskanie szerokiej wiedzy na temat zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych, a zakres tych szkoleń powinien być zgodny z załącznikiem V dyrektywy. Wprowadzenie zróżnicowania szkoleń ze względu na stopień dotkliwości spowodowałoby dodatkową komplikację przy wykonywaniu procedur. Zmiana dotkliwości procedury na wyższą uniemożliwiałaby personelowi jej wykonanie i powodowała konieczność ponownego szkolenia. Zgodnie z art. 78 ustawy doświadczenia, na które została wydana zgoda przed dniem wejścia w życie ustawy,

13 2 pkt 3 KRASP Propozycja zmiany: 3) uczestniczących w wykonywaniu procedur dotyczących zwierząt laboratoryjnych określa załącznik nr 3 do rozporządzenia; ani jednej osoby uprawnionej do złożenia wniosku do lokalnej komisji etycznej. Brak zapisu, czy zezwolenia indywidualne są ważne np. do czasu trwania wniosku, na który prowadzący dostał wcześniej zgodę, spowodują całkowite zatrzymanie badań. Proponowany program szkolenia dotyczy wyłącznie hodowli zwierząt laboratoryjnych takich jak: mysz domowa, szczur wędrowny, świnka morska, królik europejski. Udział w tym szkoleniu dla osób uczestniczących w wykonywaniu procedur na innych zwierzętach jest nieadekwatny do prowadzonych przez nie badań. przeprowadza się na podstawie dotychczasowych przepisów (ustawy z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach) nie dłużej jednak niż do dnia 1 stycznia 2018 r. Zezwolenia indywidualne będą ważne w zakresie tych doświadczeń. Do czasu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia nadal mogą być składane wnioski w oparciu o dotychczas obowiązujące przepisy, natomiast zadaniem osoby odpowiedzialnej za organizację szkoleń w ośrodku jest między innymi wybór odpowiedniej do potrzeb oferty szkoleń i organizacja szkolenia. Przy sprawnym działaniu osób odpowiedzialnych za organizację szkoleń w stosunkowo krótkim okresie można zapewnić przeszkolenie personelu zatrudnionego przy planowaniu doświadczeń i procedur oraz ich wykonywaniu. Uwaga odrzucona. Wskazane w programie szkolenia gatunki zwierząt laboratoryjnych uwzględniają gatunki zwierząt najczęściej wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych w Polsce. Organizujący szkolenie może wziąć pod uwagę inne gatunki zwierząt, jeśli istnieje takie zapotrzebowanie. Szkolenia w zakresie zwierząt innych gatunków lub grup zwierząt są możliwe w razie potrzeby i zostały przewidziane w projekcie rozporządzenia. 14 2 pkt 3 KRASP Zasady bezpieczeństwa pracy ze zwierzętami - 1 godzina w formie wykładowej. Zakres programu szkoleń dla 1) osób wykonujących procedury, 2) uczestniczących w Uwaga odrzucona. 2 pkt 3 dotyczy osób uczestniczących w wykonywaniu procedur, a nie jak

15 2 pkt 4. Fundacja na Rzecz Prawnej Ochrony Zwierząt i Kontroli Obywatelskiej "LEX NOVA" Brak szkolenia z zakresu rozpoznawania właściwych dla gatunku oznak dystresu, bólu i cierpienia u zwierząt laboratoryjnych. wykonywaniu procedur, 3) uśmiercających zwierzęta wykorzystywane w procedurach, 4) sprawującymi opiekę nad zwierzętami utrzymywanymi w ośrodku, 5) odpowiedzialnych za nadzór nad osobami sprawującymi opiekę nad zwierzętami utrzymywanymi w ośrodku oraz ich dobrostanem - obejmuje zasady bezpieczeństwa pracy ze zwierzętami, natomiast dla osób odpowiedzialnych za planowanie procedur i ich przeprowadzanie nie uwzględniono istotnej kwestii bezpieczeństwa pracy. Zgodnie z uzasadnieniem projektu Dobrostan zwierząt wykorzystywanych w procedurach w dużym stopniu zależy od kwalifikacji personelu odpowiedzialnego za planowanie doświadczeń, wykonującego procedury, a także personelu sprawującego opiekę nad zwierzętami oraz osób nadzorujących personel sprawujący codzienną opiekę nad zwierzętami. Następnie prawodawca odwołując się do tego dobrostanu zwierząt wyjaśnia, że określone w rozporządzeniu programy szkoleń obejmują swoim zakresem zagadnienia dotyczące poszczególnych kwestii, w tym zasady etyczne postępowania ze podano w wyjaśnieniu, odpowiedzialnych za planowanie procedur i ich przeprowadzanie. W tym zakresie programu uwzględniono zajęcia obejmujące zasady bezpieczeństwa pracy ze zwierzętami. Odnośnie podniesionego w wyjaśnieniu braku zajęć z zasad bezpieczeństwa pracy ze zwierzętami w zakresie programu szkolenia dla osób odpowiedzialnych za planowanie procedur i ich przeprowadzanie - określone zakresy programów stanowią niezbędne minimum programowe i mogą zostać rozszerzone w zależności od potrzeb. Uwaga przyjęta. W załączniku nr 4 zostanie dodany wskazany blok tematyczny.

zwierzętami, stosowanie zasad zastąpienia, ograniczenia, udoskonalenia, oraz zachowanie zwierząt oraz sposób postępowania ze zwierzętami, z uwzględnieniem metod rozpoznawania u zwierząt oznak dystresu, bólu i cierpienia oraz metody znieczulenia i uśmierzania bólu. Tymczasem liczba godzin przeznaczonych na program szkolenia w tym zakresie jest znikoma, a programy obejmują inne zagadnienia. Proporcje ilościowe tych zagadnień nie odpowiadają ani uzasadnieniu do projektu rozporządzenia, ani założeniom dyrektywy w sprawie ochrony zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych, której regulacje są wdrażane poprzez ustawę zawierającą upoważnienie ustawowe do wydania tego rozporządzenia. 16 17 2 pkt 4 Krajowa Izba Lekarsko- Weterynaryjna 2 pkt 5 III Lokalna Komisja Etyczna w Warszawie Brak szkolenia z zakresu rozpoznawania właściwych dla gatunku oznak dystresu, bólu i cierpienia u zwierząt laboratoryjnych. Brak uwzględnienia osób opiekujących się i odpowiedzialnych za zwierzęta gospodarskie i zwierzęta dzikie. Należy uwzględnić szkolenie w zakresie metod rozpoznawania u zwierząt oznak dystresu, bólu i cierpienia oraz metody znieczulenia i uśmierzania. Wiedza w tym zakresie jest bardzo istotna podczas wykonywania doświadczeń na zwierzętach. Jak przeprowadzić szkolenie osób odpowiedzialnych za opiekę nad zwierzętami gospodarskimi? Czy Ministerstwo przewiduje Uwaga przyjęta. W załączniku nr 4 zostanie dodany wskazany blok tematyczny. Przepisy rozporządzenia dotyczą osób zajmujących się zwierzętami u hodowców, dostawców, użytkowników

18 3 III Lokalna Komisja Etyczna w Warszawie Praktyki dla osób opiekujących się i odpowiedzialnych za zwierzęta gospodarskie i zwierzęta dzikie. wysyłanie kierowników czy właścicieli ferm oraz obsługi zwierząt gospodarskich na te szkolenia? Kto ponosiłby koszty tych szkoleń? Co w sytuacji, jeśli projekt z danej jednostki wykonywany jest na fermie na drugim końcu Polski? Gdzie mieliby przechodzić te praktyki, skoro sami są praktykami? na podstawie ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych, nie wszystkimi zwierzętami (te kwestie regulują odmienne akty prawne). Przepisy rozporządzenia dotyczą osób zajmujących się zwierzętami u hodowców, dostawców, użytkowników na podstawie ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych, nie wszystkimi zwierzętami (te kwestie regulują odmienne akty prawne). 19 20 4 4 III Lokalna Komisja Etyczna w Warszawie III Lokalna Komisja Etyczna w Warszawie, KRASP Staż osób opiekujących się i odpowiedzialnych za zwierzęta gospodarskie i zwierzęta dzikie. W staż pracy, o którym mowa w tym paragrafie rozporządzenia, powinny być wliczone dotychczasowe lata pracy doświadczalnej z wykorzystaniem zwierząt, co zasadniczo ograniczy liczbę osób poddanych szkoleniu. Rozporządzenie nie określa, kto ma prowadzić szkolenia, jakie instytucje będą pokrywały koszty tych szkoleń, jak będzie okres szkolenia uznawany przez pracodawcę. j.w. Przepisy rozporządzenia dotyczą osób zajmujących się zwierzętami u hodowców, dostawców, użytkowników na podstawie ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych, nie wszystkimi zwierzętami (te kwestie regulują odmienne akty prawne). Zgodnie z przepisami artykułów 23 i 24 dyrektywy 2010/63/UE państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić, aby personel zatrudniony u hodowców, dostawców oraz użytkowników był odpowiednio wykształcony, wyszkolony i kompetentny przed podjęciem którejkolwiek z funkcji polegających na wykonywaniu procedur, planowaniu procedur i doświadczeń, opiece nad

21 4 pkt 1 KRASP 22 5 KRASP W związku z powyższym zawarte w innym dokumencie (Ocena Skutków Regulacji) uwagi są nie do zrealizowania, a koszt ich wprowadzenia będzie miał wpływ negatywny zarówno na sektor finansów publicznych (zakres szkoleń, czas potrzebny na ich odbycie kosztem pracy zawodowej, dodatkowe wynagrodzenia dla prowadzących szkolenia), jak i rynek pracy (należy przypuszczać, że pociągnie za sobą redukcję etatów) i zmieni obciążenia regulacyjne. Dodanie lub w pkt a a) wykonywanie procedur, lub b) uczestniczenie w przygotowywaniu projektów procedur i doświadczeń; Rozporządzenie powinno uzależniać dopuszczalność wydania zaświadczeń określonych w 5 od uzyskania zatwierdzenia przez Komisję programu szkolenia oraz osób mających je przeprowadzać. Obecnie w ramach stażu pracy wymaga się spełnienia obu przesłanek: z pkt a i pkt b. Realność szkoleń wymaga nadzoru nad ich rzetelnym przygotowaniem i przeprowadzeniem. Odpowiedzialność za taki nadzór sprawować powinna Komisja, weryfikując program i osoby mające go realizować. Ponadto Komisja powinna mieć możliwość cofnięcia takiego zatwierdzenia w razie ujawnienia się uchybień w sposobie organizacji i prowadzenia szkoleń zwierzętami czy uśmiercaniu zwierząt. Za organizację szkoleń odpowiedzialna jest wyznaczona w ośrodku osoba, której rolą jest między innymi wybór odpowiedniej do potrzeb oferty szkoleń. Osoba ta będzie mogła wybrać dowolny podmiot a nawet innego pracownika zatrudnionego w ośrodku, który przeprowadzi szkolenie w sposób zapewniający realizację programu szkolenia. Co do zasady, koszty ponosi podmiot kierujący na szkolenie. Rozwiązanie zostało przesądzone na poziomie ustawy rozporządzenie nie dotyczy tej kwestii. Uwaga odrzucona. Osoba odpowiedzialna za planowanie procedur i doświadczeń oraz za ich przeprowadzenie musi posiadać odpowiednią wiedzę zarówno w zakresie wykonywania procedur (głównie wiedza praktyczna), jak i wiedzę teoretyczną dotyczącą przygotowywania projektów procedur i doświadczeń. Uwaga odrzucona. Ustawa nie przewiduje systemu autoryzacji szkoleń. Projektowane rozporządzenie określa podstawowe zakresy programów szkoleń dla wszystkich osób, które powinny zostać objęte szkoleniem. Zakresy tych programów wynikają z dyrektywy, nie jest zatem zasadne ich autoryzowanie.

23 6 KRASP 24 6 KRASP Projekt nie zakłada czasu na uzupełnienie kwalifikacji pracowników (okres przejściowy pozwalający na wprowadzenie w życie zmian), co może mieć poważny wpływ na terminowość toczących się i zaplanowanych w najbliższej przyszłości projektów. Należałoby sprecyzować czy dotychczasowe zaświadczenia będą aktualne i respektowane wymaganych ustawą. Projekt nie precyzuje, jak będą rozwiązane sytuacje, w których dana jednostka nie posiada pracownika z wymaganymi kwalifikacjami w dniu wejścia w życie ustawy. Czy wszystkie badania zostaną wstrzymane do czasu uzyskania pełnych kwalifikacji wskazanych w ustawie czy badania będą mogły być kontynuowane przez personel pracujący nad danym projektem do OKmomentu wejścia w życie ustawy? Zgodnie z art. 78 ustawy doświadczenia, na które została wydana zgoda przed dniem wejścia w życie ustawy, przeprowadza się na podstawie dotychczasowych przepisów (ustawy z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach) nie dłużej jednak niż do dnia 1 stycznia 2018 r. Zgodnie z powyższym, rozpoczęte doświadczenia nie zostaną wstrzymane. Zadaniem osoby odpowiedzialnej za organizację szkoleń w ośrodku jest między innymi wybór odpowiedniej do potrzeb oferty szkoleń i organizacja szkolenia. Przy sprawnym działaniu osób odpowiedzialnych za organizację szkoleń w stosunkowo krótkim okresie można zapewnić przeszkolenie personelu planującego i przeprowadzającego procedury. Zgodnie z art. 78 ustawy doświadczenia, na które została wydana zgoda przed dniem wejścia w życie ustawy przeprowadza się na podstawie dotychczasowych przepisów (ustawy z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach) nie dłużej jednak niż do dnia 1 stycznia 2018 r. Zezwolenia indywidualne będą ważne w zakresie tych doświadczeń. 25 Załącznik 1 Fundacja na Rzecz Prawnej Ochrony Zwierząt i Kontroli Obywatelskiej "LEX NOVA" W załączniku nr 1 na zagadnienia dotyczące kwestii etycznych związanych z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych oraz wartości życia zwierząt przeznaczona jest zaledwie 1 Zgodnie z uzasadnieniem projektu Dobrostan zwierząt wykorzystywanych w procedurach w dużym stopniu zależy od Uwaga odrzucona. Podstawowym sposobem zapewnienia właściwego wykonywania procedur, a więc praktycznego uwzględnienia problemów etycznych, jest

godzina na 25 wszystkich zaplanowanych godzin szkolenia. Konieczne jest zwiększenie liczby godzin wykładowych dotyczących zagadnień zasad etycznych dotyczących relacji ludzi ze zwierzętami i wartości życia zwierząt oraz argumentów za i przeciw wykorzystywaniu zwierząt do celów naukowych lub edukacyjnych.. kwalifikacji personelu odpowiedzialnego za planowanie doświadczeń, wykonującego procedury, a także personelu sprawującego opiekę nad zwierzętami oraz osób nadzorujących personel sprawujący codzienną opiekę nad zwierzętami. Następnie prawodawca odwołując się do tego dobrostanu zwierząt wyjaśnia, że określone w rozporządzeniu programy szkoleń obejmują swoim zakresem zagadnienia dotyczące poszczególnych kwestii, w tym zasady etyczne postępowania ze zwierzętami, stosowanie zasad zastąpienia, ograniczenia, udoskonalenia, oraz zachowanie zwierząt oraz sposób postępowania ze zwierzętami, z uwzględnieniem metod rozpoznawania u zwierząt oznak dystresu, bólu i cierpienia oraz metody znieczulenia i uśmierzania bólu. Tymczasem liczba godzin przeznaczonych na program szkolenia w tym zakresie jest znikoma, a programy obejmują inne zagadnienia. Proporcje ilościowe tych zagadnień nie odpowiadają ani uzasadnieniu do projektu rozporządzenia, ani założeniom dyrektywy w sprawie ochrony zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych, której regulacje są przeprowadzenie szkolenia w tym zakresie. Szkolenie ma na celu zapewnienie opanowania teoretycznych podstaw i praktycznych umiejętności wykonywania procedur, co wymaga określonego programu. Zakres programów określony w rozporządzeniu stanowi niezbędne minimum i może zostać rozszerzony stosownie do potrzeb.

26 Załącznik 1 KRASP Celowe byłoby skrócenie programu dla osób stosujących procedury o inwazyjności 1-2 o pkt 4 i 5 programu szkolenia. wdrażane poprzez ustawę zawierającą upoważnienie ustawowe do wydania tego rozporządzenia. Program szkoleń dla osób odpowiedzialnych za planowanie procedur o niskim stopniu inwazyjności (1-2) powinien być skrócony w stosunku do szkoleń osób które wykonują procedury o inwazyjności (3-X). Uwaga odrzucona. Zgodnie z przepisami artykułów 23 i 24 dyrektywy 2010/63/UE państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić, aby personel zatrudniony u hodowców, dostawców oraz użytkowników był odpowiednio wykształcony, wyszkolony i kompetentny przed podjęciem którejkolwiek z funkcji polegających na wykonywaniu procedur, planowaniu procedur i doświadczeń, opiece nad zwierzętami czy uśmiercaniu zwierząt. W motywie 28 dyrektywy podkreśla się również, że dobrostan zwierząt wykorzystywanych w procedurach w dużym stopniu zależy od jakości i kwalifikacji zawodowych personelu. W związku z powyższym, wymagania dotyczące szkoleń powinny zapewnić uzyskanie szerokiej wiedzy na temat zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych, a zakres tych szkoleń powinien być zgodny z załącznikiem V dyrektywy. Wprowadzenie zróżnicowania szkoleń ze względu na stopień dotkliwości procedury spowodowałoby dodatkową komplikację przy wykonywaniu procedur. Zmiana dotkliwości procedury na wyższą uniemożliwiałaby personelowi jej wykonanie i powodowała konieczność ponownego szkolenia.

27 Załącznik 1 pkt 6 KRASP 28 Załącznik 2 29 Załączniki 1-6 KRASP Fundacja na Rzecz Prawnej Ochrony Zwierząt i Kontroli Obywatelskiej "LEX NOVA" Proponowany wymiar zajęć w pkt: 2 godz. wykładów i 2 godz. ćwiczeń Załącznik nr 2: ewidentnie niewystarczająca jest ilość godzin szkolenia z zakresu: fizjologii, anatomii oraz rozpoznawania właściwych dla gatunku oznak dystresu, bólu i cierpienia u zwierząt laboratoryjnych (1 godz.) oraz stosowanie wczesnego i humanitarnego zakończenia procedury (1 godz. wykładów i 1 godz. ćwiczeń) dla osób wykonujących procedury. Wiele zagadnień w poszczególnych szkoleniach powtarza się, a jest możliwe, że dana osoba będzie zainteresowana lub zmuszona do odbycia kilku szkoleń. Brakuje w treści projektu rozporządzenia informacji, czy jeśli ktoś zaliczy jakieś zagadnienia w ramach jednego szkolenia, to czy będzie z nich zwolniony przy innym szkoleniu. Wymiar 8 godz. wykładów i 8 godz. ćwiczeń jest nadmierny w stosunku do podanej treści programowej. Rozporządzenie powinno precyzować takie możliwości. Uwaga odrzucona. Zakres szkolenia określony w załączniku 1 ma na celu zapewnienie odpowiedniej wiedzy osobom planującym procedury i doświadczenia, by właściwie wykonywały swoje obowiązki. Ze względu na to, że przepisy ustawy wprowadzają szereg nowych elementów, należy w odpowiednio szerokim zakresie uwzględnić w programie szkolenia kwestie dotyczące np. metod alternatywnych, czy nietechnicznego streszczenia. 2 godziny wykładu i 2 godziny ćwiczeń nie wystarczą na przekazanie tej wiedzy. Uwaga przyjęta dotycząca zbyt małej liczby godzin szkolenia dotyczącego fizjologii itd. (załącznik 2 pkt 7). Uwaga odrzucona - dotycząca wydłużenia szkolenia nt. stosowania wczesnego i humanitarnego zakończenia procedury. Przewidziany minimalny czas wydaje się wystarczający. W przypadku zaistnienia takiej potrzeby, może być rozszerzony. Zgodnie z dyrektywą 2010/63/UE oraz ustawą o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych dla poszczególnych grup osób podlegających szkoleniom przewidziane zostały odpowiednie zakresy programów szkoleń. Zależnie od celu szkolenia (szkolonej grupy osób) zastosowano zróżnicowanie czasowe dla modułów o tym samym zakresie. Wprowadzenie możliwości

30 Załączniki 1-6 KRASP 31 Załączniki 1-6 KRASP 32 Załączniki 2-5 KRASP Zakres przewidzianych szkoleń jest nadmierny, znaczną część materiału wykładowego można przekazać w formie odpowiednio opracowanej broszury, zawierającej m.in. szczegóły natury legislacyjnej czy obowiązków sprawozdawczych zgodnych z nowymi przepisami wynikającymi z ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych. Szkolenia, o których mowa w rozporządzeniu, powinny dotyczyć osób rozpoczynających prace doświadczalne z wykorzystaniem zwierząt, a szczególnie tych, które wykonują procedury i uczestniczą w ich wykonywaniu (załącznik 2 i 3). Za duży nacisk kładziony jest na mysz domową, szczura wędrownego, świnkę morską i królika, a za mały na dzikie ssaki, ptaki, płazy czy ryby, tak powszechnie badane i używane do celów edukacyjnych. Podstawowy program szkolenia dla osób wykonujących procedury, uczestniczących w wykonywaniu procedur, uśmiercających zwierzęta W szczególności uwaga ta dotyczy załącznika 1 program szkoleń osób odpowiedzialnych za planowanie procedur i doświadczeń. Należy wziąć pod uwagę, że dotyczy to osób, które od kilku, a nawet kilkudziesięciu lat wykonują doświadczenia na zwierzętach i procedury z tym związane. Obowiązek szkolenia tych osób, w wielu przypadkach będących ekspertami międzynarodowymi, w zakresie 25 godzin wykładowych i 8 praktycznych jest nieporozumieniem. Na pewno nie jest to grupa osób, które należy szkolić w zakresie planowania procedur i doświadczeń. Spodziewana może być dysproporcja w szkoleniach między wymienionymi grupami zwierząt, dyskryminująca osoby niezajmujące się myszą, szczurem, świnką czy królikiem. Zakres programu szkoleń powinien dotyczyć zwierząt laboratoryjnych i obejmować przede wszystkim gatunki planowane i używane w akceptowania elementów szkolenia oznaczałoby konieczność wymogu szkolenia wszystkich zgodnie z najbardziej obszernym zakresem danego tematu. Zakres szkoleń został określony w dyrektywie 2010/63/UE. Zakresy szkoleń dla poszczególnych grup osób określają załączniki 1-6, opracowane na podstawie załącznika V dyrektywy. Zgodnie z dyrektywą należy zapewnić, aby szkoleniom podlegały wszystkie osoby mające pełnić wymienione funkcje (niezależnie od posiadanego stażu pracy z wykorzystywaniem zwierząt). Forma szkoleń, jak i sposób weryfikacji wiedzy może być zróżnicowana. Wskazane w programie szkolenia gatunki zwierząt laboratoryjnych uwzględniają gatunki zwierząt najczęściej wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych w Polsce. W przypadku zaistnienia takiej potrzeby szkolenie może być rozszerzone na inne gatunki. Uwaga odrzucona. W programach szkoleń użyto nazw gatunków zwierząt laboratoryjnych określonych w ustawie o ochronie

33 Załącznik 2 KRASP wykorzystane w procedurach oraz sprawujących opiekę nad zwierzętami powinien obejmować gatunki zwierząt laboratoryjnych, z którymi dana osoba będzie wykonywała procedury, a nie z góry narzucone gatunki, a już na pewno nie powinno dotyczyć to myszy domowej, którą uważa jest za szkodnika, a jej hodowlanych szczepów wsobnych. Podobna uwaga dotyczy szczura wędrownego i jego szczepów wsobnych oraz królika europejskiego (królik dziki), który w Polsce jest zwierzęciem łownym z okresem ochronnym (do badań laboratoryjnych używa się hodowlanych ras królików). Celowe byłoby skrócenie programu dla osób stosujących procedury o inwazyjności 1-2 o pkt 9 i 10 programu szkolenia. danych procedurach. Raczej zręczniej byłoby używać określenia mysz laboratoryjna, szczur laboratoryjny, czy po prostu królik. (patrz: Zwierzęta laboratoryjne. Metody hodowli i doświadczeń. Praca zbiorowa pod redakcją J. Brylińskiej i J. Kwiatkowskiej). Program szkoleń dla osób wykonujących procedury o niskim stopniu inwazyjności (1-2) i powinien być skrócony w stosunku do osób, które wykonują procedury o inwazyjności (3-X), a także dostosowany do gatunków, na których będą prowadzone doświadczenia. zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych. W programach szkoleń uwzględniono podstawowe gatunki zwierząt laboratoryjnych wykorzystywane w Polsce. W razie potrzeby w programie można uwzględnić inne gatunki. Uwaga odrzucona. Zgodnie z przepisami artykułów 23 i 24 dyrektywy 2010/63/UE państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić, aby personel zatrudniony u hodowców, dostawców oraz użytkowników był odpowiednio wykształcony, wyszkolony i kompetentny przed podjęciem którejkolwiek z funkcji polegających na wykonywaniu procedur, planowaniu procedur i doświadczeń, opiece nad zwierzętami czy uśmiercaniu zwierząt. W motywie 28 dyrektywy podkreśla się również, że dobrostan zwierząt wykorzystywanych w procedurach w dużym stopniu zależy od jakości i kwalifikacji zawodowych personelu. W związku z powyższym, wymagania dotyczące szkoleń powinny zapewnić uzyskanie szerokiej wiedzy na temat zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych, a zakres

34 Załącznik 3 KRASP Program szkoleń dla osób uczestniczących w wykonywaniu procedur procedury o niskim stopniu inwazyjności (1-2) powinien być skrócony w stosunku do osób które wykonują procedury o inwazyjności (3- X). Program szkoleń dla osób wykonujących procedury o niskim stopniu inwazyjności (1-2) i powinien być skrócony w stosunku do osób, które wykonują procedury o inwazyjności (3-X), a także dostosowany do gatunków, na których będą prowadzone doświadczenia. tych szkoleń powinien być zgodny z załącznikiem V dyrektywy. Wprowadzenie zróżnicowania szkoleń ze względu na stopień dotkliwości procedur spowodowałoby dodatkową komplikację przy wykonywaniu procedur. Zmiana dotkliwości procedury na wyższą uniemożliwiałaby personelowi jej wykonanie i powodowała konieczność ponownego szkolenia. Uwaga odrzucona. Zgodnie z przepisami artykułów 23 i 24 dyrektywy 2010/63/UE państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić, aby personel zatrudniony u hodowców, dostawców oraz użytkowników był odpowiednio wykształcony, wyszkolony i kompetentny przed podjęciem którejkolwiek z funkcji polegających na wykonywaniu procedur, planowaniu procedur i doświadczeń, opiece nad zwierzętami czy uśmiercaniu zwierząt. W motywie 28 dyrektywy podkreśla się również, że dobrostan zwierząt wykorzystywanych w procedurach w dużym stopniu zależy od jakości i kwalifikacji zawodowych personelu. W związku z powyższym, wymagania dotyczące szkoleń powinny zapewnić uzyskanie szerokiej wiedzy na temat zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych, a zakres tych szkoleń powinien być zgodny z załącznikiem V dyrektywy. Wprowadzenie zróżnicowania szkoleń ze względu na stopień dotkliwości procedur spowodowałoby dodatkową komplikację przy wykonywaniu procedur. Zmiana

dotkliwości procedury na wyższą uniemożliwiałaby personelowi jej wykonanie i powodowała konieczność ponownego szkolenia. 35 36 37 Załącznik 4 Załączniki 2-6 Załączniki 7 i 8 KRASP III Lokalna Komisja Etyczna w Warszawie Krajowa Izba Lekarsko- Weterynaryjna Za mało wykładów o metodach uśmiercania i ustalania śmierci zwierząt i zupełny brak ćwiczeń. Potrzebne byłoby choć kilka godzin pokazu lub ćwiczeń na modelach lub martwych osobnikach (jeśli nie można ćwiczyć na żywych zwierzętach). Brak szkoleń dla opiekujących się i odpowiedzialnych za zwierzęta gospodarskie i zwierzęta dzikie. W proponowanym wzorze zaświadczenia nie określono osoby mającej uprawnienia do podpisywania tychże dokumentów. Jest to zbyt ważne zagadnienie i umiejętność, by po szkoleniu bez części praktycznej (tj. bez zaproponowanych ćwiczeń lub pokazu), ktoś dopiero na swoich próbach i błędach nauczył się prawidłowego uśmiercania zwierząt. Sam wykład nie wystarczy. Zakres szkoleń uwzględniających genetykę, hodowlę, zachowania, fizjologię, anatomię, metod rozpoznawania bólu i cierpienia dla gatunków zwierząt gospodarskich i zwierząt dzikich. Jedna czy pół godziny szkoleń na te gatunki jest niewystarczająca Jak w wyjaśnieniach do 1. Ponadto w tym przypadku określenie stanowiska i merytorycznego przygotowania takiej osoby wydaje się niezbędne. Uwaga odrzucona. Program szkolenia uwzględnia podstawowy zakres. Program przewiduje wykłady z zakresu metod uśmiercania i ustalania śmierci, natomiast zgodnie z art. 21 ust. 3 pkt 2 ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych do uśmiercania zwierząt wyznaczana jest osoba, która odbyła praktykę w zakresie czynności związanych z uśmiercaniem zwierząt wykorzystywanych w procedurach, pod nadzorem lekarza weterynarii lub osoby, która przeprowadza uśmiercanie w ośrodku użytkownika. Przepisy rozporządzenia dotyczą osób zajmujących się zwierzętami u hodowców, dostawców, użytkowników na podstawie ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych, nie wszystkimi zwierzętami (te kwestie regulują odmienne akty prawne). Uwaga odrzucona. Wzory zaświadczeń przewidują podpisy osób upoważnionych, tj. osoba odpowiedzialna za przeprowadzenie szkolenia, kierownik jednostki prowadzącej szkolenie, osoba odpowiedzialna za nadzór nad praktyką, kierownik jednostki prowadzącej praktykę.

38 Załączniki 7-9 KRASP 39 Załącznik 9 KRASP 40 Uwaga ogólna I Lokalna Komisja Etyczna w Krakowie Wzory zaświadczeń ani treść projektu rozporządzenia nie precyzuje, czy szkolenia będą jednokrotne, a zaświadczenia wydawane dożywotnio, czy okresowo (np. na 5 lub 10 lat). Wzór zaświadczenia o posiadaniu stażu pracy: odniesienie do przepisów i do czego w rezultacie takie zaświadczenie będzie uprawniać. W zaświadczeniu powinno być więcej informacji, jak np. z jakimi zwierzętami pracowała dana osoba, liczba zwierząt (30 na rok, etc.), rodzaj eksperymentów, wykaz publikacji, grantów pozyskanych - całokształt będzie mówić o stażu (nie tylko czas pracy jest miarą stażu i doświadczenia do pracy ze zwierzętami). Program szkoleń dobry i potrzebny, jednak forma szkoleń musi być dobrze zorganizowana i łatwo dostępna z powodu dużej ilości osób, które powinny brać udział w tych szkoleniach. Kto tak naprawdę musi być przeszkolony? Szkolenia powinny być powtarzane sukcesywnie w zależności od ilości osób chętnych oraz dla osób nowych studenci, doktoranci, nowi pracownicy. Proponowana forma ułatwiająca dostęp Powinno to być doprecyzowane nawet jeśli pierwsza opcja (dożywotnia ważność) jest przewidywana. Uwaga odrzucona. Wzór zaświadczenia określa załącznik nr 7. Nie jest przewidziane wskazanie okresu ważności zaświadczenia. W przypadku zmiany przepisów i konieczności aktualizacji wiedzy przez osoby przeszkolone na podstawie ustawy, zostaną wprowadzone stosowne zmiany. Uwaga wyjaśniona w części dotyczącej uprawnień. Formularz zawiera miejsce na podanie szczegółów odnośnie wykonywanych zajęć w czasie stażu. Uwaga przyjęta w części dotyczącej zwiększenia zakresu informacji. Wzór zaświadczenia zostanie zmodyfikowany w sposób umożliwiający rozszerzenie zakresu informacji. Zgodnie z przepisami artykułów 23 i 24 dyrektywy 2010/63/UE państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić, aby personel zatrudniony u hodowców, dostawców oraz użytkowników był odpowiednio wykształcony, wyszkolony i kompetentny przed podjęciem którejkolwiek z funkcji polegających na wykonywaniu procedur, planowaniu procedur i doświadczeń, opiece nad zwierzętami czy uśmiercaniu zwierząt. Forma prowadzenia szkoleń ma zapewnić szkolącym się uzyskanie niezbędnej wiedzy w zakresie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych.

do informacji e-learning i testy elektroniczne sprawdzające wiedzę. Czy będzie uwzględniana dotychczasowa wiedza i doświadczenie osób o których mowa w rozporządzeniu? A w związku z tym, czy będzie możliwość zwolnień ze szkoleń? Kto tak naprawdę musi być przeszkolony? Za organizację szkoleń w ośrodku odpowiedzialna jest wyznaczona osoba, która może zgłosić zapotrzebowanie na szkolenie uwzgledniające w zakresie zajęć teoretycznych, e-learning. Forma szkoleń jest dowolna. Zgodnie z dyrektywą 2010/63/UE, ze względu na dostępność nowej wiedzy naukowej o czynnikach wpływających na dobrostan zwierząt należy zapewnić podwyższenie minimalnych norm dla ochrony zwierząt w sposób zgodny z najnowszymi osiągnięciami naukowymi. W związku z powyższym nie przewiduje się zwolnień ze szkoleń ze względu na dotychczasowe doświadczenie. W załącznikach do rozporządzenia zostały określone minimalne zakresy programów szkoleń. Podstawą ich określenia był załącznik V dyrektywy. 41 Uwaga ogólna Krajowa Sekcja Nauki NSZZ Solidarność Bardzo ogólne zapisy odnośnie szkoleń: zbyt chaotyczny plan tych szkoleń, kto będzie szkolił, co z osobami które już np. 20 lat wykonują doświadczenia na zwierzętach. Wnosimy o dokonanie dogłębnych zmian w rozporządzeniu dotyczącym szkoleń. Rozporządzenie nie wprowadza ograniczeń odnośnie prowadzących szkolenia. Za organizację szkoleń w ośrodku odpowiedzialna jest wyznaczona osoba. Dyrektywa 2010/63/UE oraz ustawa zakładają, że szkoleniom mają podlegać wszystkie osoby mające pełnić funkcje określone w ustawie. Takie podejście służy zapobieganiu popadania w rutynę. Wobec wielu nowych elementów wprowadzonych przepisami ustawy konieczne jest

przeszkolenie wszystkich wskazanych w ustawie osób. 42 43 Uwaga ogólna Uwaga ogólna Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Lokalna Komisja Etyczna w Katowicach Lokalna Komisja Etyczna w Olsztynie Projektowane rozporządzenie nie określa kryteriów jakie musi spełniać jednostka prowadząca szkolenia oraz podmiot prowadzący praktykę. Co z osobami, które obecnie są zatrudnione, np. w jednostkach naukowych i w zwierzętarniach i są odpowiedzialne za opiekę nad zwierzętami, hodowlę itp. Co z osobami, które mają ważne zezwolenia indywidualne do wykonywania doświadczeń na zwierzętach? Czy owe zezwolenia tracą moc? Ważność niektórych z nich to 2020 rok. Art. 24 ust. 3 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych nakłada jedynie na podmiot prowadzący działalność w zakresie wykorzystywania zwierząt do celów naukowych lub edukacyjnych obowiązek wyznaczenia w ośrodku osoby odpowiedzialnej za organizację szkoleń dla osób, o których mowa w art. 20 i art. 21. Upoważniona osoba w danej jednostce naukowej winna mieć prawo do określenia czy dany naukowiec lub pracownik, z wieloletnim stażem w danej jednostce i na danym stanowisku związanym z eksperymentowaniem na zwierzętach, ma dostateczną wiedzę i doświadczenie aby uznać je za wystarczalne do Rozporządzenie określa podstawowe zakresy programów szkoleń dla wszystkich grup osób, które powinny zostać przeszkolone, przy założeniu możliwości rozszerzenia programów zgodnie z zapotrzebowaniem. Wyznaczona w ośrodku osoba, która będzie organizowała szkolenia, dokona wyboru jednostki/osoby prowadzącej szkolenie w oparciu o potwierdzenie zdolności realizacji odpowiedniego zakresu programu. W ocenie pomocne będą dostępne informacje na temat podmiotów organizujących szkolenia. W zakresie odbywania praktyki - zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 3 oraz art. 21 ust. 3 pkt c praktyka odbywa się pod nadzorem lekarza weterynarii lub pod nadzorem wskazanej osoby. Podmiot prowadzący praktykę musi dysponować takimi osobami. Zgodnie z przepisami artykułów 23 i 24 dyrektywy 2010/63/UE państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić, aby personel zatrudniony u hodowców, dostawców oraz użytkowników był odpowiednio wykształcony, wyszkolony i kompetentny przed podjęciem którejkolwiek z funkcji polegających na wykonywaniu procedur, planowaniu procedur i doświadczeń, opiece nad zwierzętami czy uśmiercaniu zwierząt. Takie podejście służy zapobieganiu

44 Uwaga ogólna Lokalna Komisja Etyczna w Olsztynie Kto będzie organizował i nadzorował szkolenia? Kto będzie weryfikował wiedzę i umiejętności osób przeprowadzających szkolenia? wystawienia odpowiedniego zaświadczenia o ukończeniu szkolenia lub praktyki. Czy należy żądać odbywania wszystkich szkoleń od profesora lub doktora z wieloletnią praktyką w pracy ze zwierzętami? Ponadto, odpowiedni Minister winien zapewnić dostępność do szkoleń, tzn. wyznaczyć jednostkę odpowiedzialną za organizację i przeprowadzenie szkoleń różnego typu tak aby opłata za szkolenie nie była kwotą zaporową (ukrócić powstanie firm biznesowych, które będą zarabiać krocie na zmianie ustawy). Brak jasności co do trybu wyłaniania osób czy instytucji szkolących użytkowników i hodowców zwierząt. Budzi to obawy przed arbitralnością i stronniczością wyborów, co miało miejsce w przeszłości w przypadku przymusowych szkoleń członków komisji. Monopol na szkolenia miały dwie instytucje z Warszawy, z czego nie wszystkie osoby szkolące posiadały odpowiednie popadania w rutynę. Wobec wielu nowych elementów wprowadzonych przepisami ustawy konieczne jest przeszkolenie wszystkich wskazanych w ustawie osób. W odniesieniu do ważności zezwoleń indywidulanych - zgodnie z art. 78 ustawy doświadczenia, na które została wydana zgoda przed dniem wejścia w życie ustawy przeprowadza się na podstawie dotychczasowych przepisów (ustawy z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach) nie dłużej jednak niż do dnia 1 stycznia 2018 r. Zezwolenia indywidualne będą ważne w zakresie tych doświadczeń. Za organizację szkoleń odpowiada wyznaczona w ośrodku osoba, która dokona wyboru jednostki/osoby prowadzącej szkolenie w oparciu o potwierdzenie zdolności realizacji odpowiedniego zakresu programu. Za organizację szkoleń odpowiada wyznaczona w ośrodku osoba, która dokona wyboru jednostki/osoby prowadzącej szkolenie w oparciu o potwierdzenie zdolności realizacji odpowiedniego zakresu programu. W ocenie pomocne będą dostępne informacje na temat podmiotów organizujących szkolenia. Przez odpowiedzialność za organizację szkolenia rozumie się również nadzór nad realizacją programu szkolenia.

45 Uwaga ogólna Lokalna Komisja Etyczna w Białymstoku Nie określono, czy osoby posiadające aktualne indywidualne zezwolenie na prowadzenie badań z wykorzystaniem zwierząt i wieloletnie doświadczenie w badaniach w tym zakresie również będą podlegały szkoleniom. Jeśli tak, to kto będzie szkolił osoby, które będą mogły zostać wyznaczone do prowadzenia szkoleń w jednostkach? wykształcenie i były odpowiednio przygotowane merytorycznie. Przepisy mogą być różnie interpretowane przez różne jednostki. Zgodnie z przepisami artykułów 23 i 24 dyrektywy 2010/63/UE państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić, aby personel zatrudniony u hodowców, dostawców oraz użytkowników był odpowiednio wykształcony, wyszkolony i kompetentny przed podjęciem którejkolwiek z funkcji polegających na wykonywaniu procedur, planowaniu procedur i doświadczeń, opiece nad zwierzętami czy uśmiercaniu zwierząt. Takie podejście służy zapobieganiu popadania w rutynę. Wobec wielu nowych elementów wprowadzonych przepisami ustawy konieczne jest przeszkolenie wszystkich wskazanych w ustawie osób. W odniesieniu do ważności zezwoleń indywidulanych - zgodnie z art. 78 ustawy doświadczenia, na które została wydana zgoda przed dniem wejścia w życie ustawy przeprowadza się na podstawie dotychczasowych przepisów (ustawy z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach) nie dłużej jednak niż do dnia 1 stycznia 2018 r. Zezwolenia indywidualne będą ważne w zakresie tych doświadczeń. Szkolenia w ośrodku mogą mieć charakter wewnętrzny i może je prowadzić dowolny pracownik, który dysponuje wiedzą i doświadczeniem umożliwiającymi ich przeprowadzenie.