Dla podniesienia bezpieczeństwa żeglugi oraz osób przebywających na jachtach podczas rejsów komercyjnych z udziałem pasażerów, proponuje się

Transkrypt

1 1 Uzasadnienie Projekt rozporządzenia Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w sprawie kwalifikacji i przeszkolenia członków załóg jachtów komercyjnych oraz warunków ich uzyskiwania, zwany dalej projektem rozporządzenia, stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 70 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. z 2016 r. poz. 281), zwanej dalej ustawą. Celem projektu rozporządzenia jest uregulowanie kwestii dotyczących: 1) szczegółowych wymagań kwalifikacyjnych do zajmowania stanowisk na jachtach komercyjnych; 2) trybu oraz szczegółowych kryteriów uznawania ośrodków szkolących załogi jachtów komercyjnych oraz sposobu prowadzenia audytów tych ośrodków; 3) ramowych programów szkoleń; 4) wymagań dotyczących wyposażenia bazy szkoleniowej oraz kwalifikacji kadry; 5) wymagań egzaminacyjnych dla poszczególnych dokumentów kwalifikacyjnych; 6) wzorów dokumentów kwalifikacyjnych dla członków załóg jachtów komercyjnych i sposobu ewidencji tych dokumentów; 7) wzorów dokumentów stosowanych podczas prowadzenia audytów ośrodków szkolących załogi jachtów komercyjnych. W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1320) zmieniła się delegacja ustawowa do wydania rozporządzenia określającego kwalifikacje załóg jachtów komercyjnych. Zaistniała zatem potrzeba wprowadzenia projektu przedmiotowego rozporządzenia w życie. Aktualne przepisy w zakresie kwalifikacji turystycznych do uprawiania żeglarstwa nie regulują zagadnień związanych ze specyfiką żeglarstwa zawodowego, w tym m. in. kwestii przewozu pasażerów w celach turystycznych i rekreacyjnych. Zawarte w projekcie rozporządzenia kwalifikacje zawodowe będą przeznaczone dla osób zatrudnianych na jachtach komercyjnych o pojemności brutto (GT) do 3000 jednostek. Zgodnie z założeniami ustawy kwalifikacje zawodowe nie będą obligatoryjne dla załóg jachtów komercyjnych odpłatnie udostępnianych bez załogi. W takich przypadkach przyjmuje się, że załogi takich jachtów zapewniają standard bezpieczeństwa na odpowiednim dla własnych możliwości poziomie, posiadając kwalifikacje turystyczne, a nie kwalifikacje zawodowe.

2 2 Dla podniesienia bezpieczeństwa żeglugi oraz osób przebywających na jachtach podczas rejsów komercyjnych z udziałem pasażerów, proponuje się wprowadzić regulacje w zakresie prowadzenia oraz bezpiecznej obsługi jachtów komercyjnych. Ponadto, rozwijający się światowy rynek żeglarstwa komercyjnego (zawodowego) stwarza zapotrzebowanie na osoby posiadające żeglarskie kwalifikacje zawodowe. W Polsce prowadzone są już szkolenia takiego rodzaju, na podstawie programów szkoleniowych uznawanych przez administrację morską Wielkiej Brytanii. Projekt rozporządzenia, zgodnie z wymogami Konwencji STCW, przewiduje utworzenie działu pokładowego i maszynowego oraz trzech poziomów odpowiedzialności: pomocniczego, operacyjnego i zarządzania. Na poziomie pomocniczym przewiduje się wprowadzenie świadectwa marynarza jachtowego (dział pokładowy) i motorzysty jachtowego (dział maszynowy). Świadectwa te będą uprawniały do zajmowania stanowisk nieoficerskich na jachtach komercyjnych. Osoby je posiadające będą przeszkolone w zakresie bezpieczeństwa tak, aby posiadać minimalną wiedzę i umiejętności dotyczące bezpieczeństwa jachtu oraz osób na nim przebywających. Niezależnie od posiadanych kwalifikacji załoga jachtu komercyjnego powinna posiadać 4 podstawowe przeszkolenia bezpieczeństwa, potwierdzające ich przygotowanie do pracy na jachtach komercyjnych. Zastosowano również możliwość uproszczonego uzyskania odpowiedniego przeszkolenia w zakresie bezpieczeństwa na jachtach o pojemności brutto (GT) do 500 jednostek poprzez ukończenie jednego zintegrowanego przeszkolenia (w zastępstwie 4 oddzielnych) w zakresie bezpieczeństwa na jachtach morskich. Dla stanowisk oficerskich w dziale pokładowym przewiduje się wprowadzić cztery rodzaje dyplomów: 1) dyplom jachtowego kapitana na jachtach o pojemności brutto (GT) do 200 jednostek poziom zarządzania ograniczony, 2) dyplom jachtowego oficera wachtowego na jachtach o pojemności brutto (GT) do 3000 jednostek poziom operacyjny, 3) dyplom jachtowego oficera wachtowego na jachtach o pojemności brutto (GT) do 3000 jednostek poziom operacyjny, 4) dyplom jachtowego kapitana na jachtach o pojemności brutto (GT) do 500 jednostek poziom zarządzania, 5) dyplom jachtowego kapitana na jachtach o pojemności brutto (GT) do 3000 jednostek poziom zarządzania.

3 3 Dyplomy zostały podzielone na dwie kategorie: oficera wachtowego (poziom operacyjny) oraz kapitanów (poziom zarządzania). Wprowadzono również jeden dyplom na poziomie zarzadzania ograniczony, który stanowi kwalifikacje przejściowe dla osób posiadających najwyższe patenty turystyczne, które uzupełnione o odpowiednie przeszkolenia, po wykazaniu się odpowiednią praktyką pływania i zdanym egzaminie mogą uzyskać kwalifikacje zawodowe. Równocześnie dla stanowisk oficerskich w dziale maszynowym proponuje się wprowadzenie trzech rodzajów dyplomów: 1) dyplomu oficera mechanika wachtowego na jachtach o pojemności brutto (GT) do 3000 jednostek i mocy maszyn głównych do 3000 kw poziom operacyjny, 2) dyplomu starszego oficera mechanika na jachtach o pojemności brutto (GT) do 500 jednostek i mocy maszyn głównych do 1500 kw poziom zarządzania, 3) dyplomu starszego oficera mechanika na jachtach o pojemności brutto (GT) do 3000 jednostek i mocy maszyn głównych do 3000 kw poziom zarządzania. Analogicznie jak w dziale pokładowym, dyplomy zostały podzielone na dwie kategorie: oficera mechanika (poziom operacyjny) oraz starszych oficerów mechaników (poziom zarządzania). Uzyskiwanie dyplomów kwalifikacyjnych będzie następowało po spełnieniu przez osoby ubiegające się o ich wydanie określonych w rozporządzeniu warunków dotyczących: wieku, ukończonego szkolenia, posiadanej praktyki pływania, posiadania dodatkowych przeszkoleń i uprawnień (np. wynikających z Konwencji STCW, tj. odpowiednie świadectwo operatora urządzeń radiowych - świadectwo GMDSS) oraz zdania egzaminu. Dyplomy kapitańskie i starszych oficerów mechaników zróżnicowane zostały pod względem tonażu statku i mocy napędu głównego. Wprowadzenie proponowanych rozwiązań nie wyklucza możliwości korzystania z kwalifikacji turystycznych do zajmowania stanowisk na jachtach komercyjnych pod polską banderą. W celu ułatwienia dostępu do kwalifikacji uprawniających do prowadzenia i obsługi jachtów komercyjnych, proponuje się dwa rozwiązania alternatywne. Obok kwalifikacji zawodowych, uzyskanych zgodnie z projektowanym rozporządzeniem lub na podstawie wymagań określonych dla marynarzy zawodowych marynarki handlowej, przewiduje się możliwość uprawiania żeglarstwa na jachtach komercyjnych przez osoby posiadające kwalifikacje turystyczne, uzupełnione o świadectwa 4 przeszkoleń specjalistycznych, zgodnych z wymaganiami Konwencji STCW, tj. co najmniej świadectwa przeszkoleń w zakresie:

4 4 a) indywidualnych technik ratunkowych, b) ochrony przeciwpożarowej stopnia podstawowego lub stopnia wyższego, c) bezpieczeństwa własnego i odpowiedzialności wspólnej, d) elementarnych zasad udzielania pierwszej pomocy medycznej. Wprowadzenie takich minimalnych wymagań dla załóg jachtów komercyjnych znacząco poprawi bezpieczeństwo pasażerów przewożonych na takich jachtach, a także samych załóg na wodach morskich. Pozostawienie możliwości wyboru przez członków załogi odpowiednich kwalifikacji obowiązujących na jachtach komercyjnych pozwoli na łagodne wprowadzenie zawodowych kwalifikacji żeglarskich na rynek krajowy i nie powinno spowodować znaczącego wzrostu kosztów prowadzenia działalności przez armatorów. Proponuje się również dać możliwość uznawania rejsów stażowo-szkoleniowych, prowadzonych w ramach udokumentowanego szkolenia, jako właściwych do uzyskiwania praktyki pływania lub dodatkowej praktyki pływania do uzyskiwaniu lub podwyższania kwalifikacji. Z założenia rejsy takie mają na celu przekazać jak najwięcej praktycznych umiejętności oraz nauczyć dobrych praktyk morskich członków załogi szkolnej oraz członków załogi stałej. Możliwość akceptowania praktyki pływania zdobytej na takich rejsach umożliwi zaliczanie stażu zdobywanego w trakcie szkoleń do podnoszenia kwalifikacji. Projekt rozporządzenia przewiduje konieczność posiadania odpowiednich przeszkoleń specjalistycznych i bezpieczeństwa wynikających z postanowień Konwencji STCW oraz innych przepisów międzynarodowych określonych w ustawie, w zależności od wielkości i obsady jachtu (statku) oraz jego wyposażenia. W projekcie rozporządzenia zastosowano zbliżony system dokumentowania praktyki pływania do systemu funkcjonującego w morskiej żegludze handlowej. Dyplomy zgodnie z postanowieniami Konwencji STCW są wydawane na 5 lat i po upływie tego terminu konieczne jest udokumentowanie posiadanych kompetencji poprzez: praktykę pływania w określonym wymiarze lub zdane egzaminu na odnowienie dyplomu. Projekt rozporządzenia ponadto określa tryb i kryteria uznawania ośrodków szkoleniowych prowadzących szkolenia z zakresu kwalifikacji członków załóg jachtów komercyjnych. Audyty w celu uznania i nadzorowania ośrodków, zgodnie z art. 75 ust. 1 ustawy, przeprowadza minister właściwy do spraw gospodarki morskiej. Zasady uznawania i prowadzenia takich ośrodków jest zbliżony do systemu uznawania morskich jednostek edukacyjnych uprawnionych do prowadzenia szkoleń kwalifikacyjnych w morskiej żegludze handlowej. Projekt rozporządzenia określa zakres prowadzonych audytów, warunki i tryb

5 5 przeprowadzania audytów, niezbędne dokumenty załączane do wniosków o audyt. W projekcie rozporządzenia zastosowano uproszczenie w składaniu wniosków i załączników o audyt na potwierdzenie uznania w postaci załączania jedynie tych dokumentów, które w stosunku do poprzedniego audytu uległy zmianie. Ograniczy to konieczność załączania wszystkich dokumentów określonych rozporządzeniem do każdego audytu. Określone zostały również minimalne wymagania dotyczące kadry dydaktycznej oraz wyposażenia bazy szkoleniowej. Projekt rozporządzenia określa również ramowe programy szkoleń, wskazujące zagadnienia jakie powinny znajdować się w programach szkoleń przygotowanych przez ośrodki szkoleniowe. Szkolenia takie powinny obejmować szkolenie teoretyczne oraz praktyczne realizowane przez ośrodki szkoleniowe. Osoby, które ukończyły odpowiednie szkolenie powinny uzyskać określoną wiedzę i umiejętności pozwalające na bezpieczną eksploatację jachtów na wodach morskich. Ośrodki szkoleniowe w ramach prowadzonego szkolenia na oficera wachtowego w dziale pokładowym i maszynowym obowiązane są do nadzorowania zagadnień realizowanych w ramach praktyki pływania dokumentowanych w książce praktyk. Z uwagi na integralność szkolenia teoretycznego prowadzonego w ośrodku oraz zdobywania umiejętności praktycznych w ramach realizowanych zagadnień zgodnych z programem szkolenia, szkolenie na oficera wachtowego będzie mogło być zakończone po zaliczeniu książki praktyk w ośrodku szkoleniowym. Proponuje się, aby projekt rozporządzenia wszedł w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia. Umożliwi to ośrodkom szkoleniowym zainteresowanym uzyskaniem uznania do przygotowania dokumentacji niezbędnej do przeprowadzenia audytu. Ponadto okres taki jest niezbędny w związku z koniecznością modyfikacji systemu, przy wykorzystaniu którego urzędy morskie przygotowują dokumenty kwalifikacyjne. Wiąże się to z wprowadzeniem nowych wzorów do systemu. Projekt rozporządzenia nie podlega notyfikacji Komisji Europejskiej, zgodnie z 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597). Projekt rozporządzenia nie podlega, w celu uzyskania opinii, konsultacjom z Europejskim Bankiem Centralnym lub innymi właściwymi instytucjami i organami Unii Europejskiej, o których mowa w 27 ust. 4 uchwały Rady Ministrów Nr 190 z dnia 29 października 2013 r. - Regulamin pracy Rady Ministrów (M. P. poz. 979, z późn. zm.).

6 6 Stosownie do art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.), przedmiotowy projekt rozporządzenia został zamieszczony na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji w zakładce Rządowy Proces Legislacyjny. Żadne podmioty nie zgłosiły zainteresowania pracami nad przedmiotowym projektem rozporządzenia.